Educatief materiaal
'Bekijk hier links waarmee je als leerkracht aan de slag kan gaan.'
In de Vlaamse Canon zijn relevante vensters, linken en aanknopingspunten terug te vinden. Zie onder meer volgende linken:
Link Canon van Vlaanderen
https://www.canonvanvlaanderen.be/#de-wereld-in-vlaanderen
Link 'Pedro De Gante' in de Canon
https://www.canonvanvlaanderen.be/events/pedro-de-gante/
Link 'Paul Panda Farnana' in de Canon
Congo, veroverd en gekoloniseerd
https://www.canonvanvlaanderen.be/events/paul-panda-farnana/
Link 'De wereld in Vlaanderen' in de Canon
https://www.canonvanvlaanderen.be/events/de-wereld-in-vlaanderen/
Koloniaal Congo: over feiten en mythes
Een videoreeks en lespakket voor geïnteresseerde burgers en leerlingen van de derde graad.
Je kan deze videoreeks en lespakket vinden op de website van het Hannah Arendt Instituut.
Er bestaan heel wat mythes en misverstanden over de koloniale geschiedenis van België en Congo. En wie het niet eens is over de feiten, kan over zo’n gevoelig onderwerp ook moeilijk een vruchtbaar gesprek voeren. Nochtans kan een feitelijke blik op het verleden ons veel leren over vandaag.
Reporter Malvin Tambe vroeg wetenschappers en specialisten om de feiten voor ons op een rij te zetten. Ze beantwoorden in toegankelijke video’s enkele cruciale vragen over koloniaal Congo. Aan de hand van die video’s kunnen jongeren, maar ook geïnteresseerde volwassenen, leren over verschillende facetten van ons koloniaal verleden: Hoe gewelddadig was die kolonisatie? Is België er rijker van geworden? En had de kolonisatie ook positieve effecten voor Congo?
De reeks is opgebouwd als leerpakket voor het onderwijs en bevat ook leerfiches.
Onderstaande linken bevatten uitgewerkte lessen
bruikbaar in het kader van het thema
'dekolonisatie van België'.
bruikbaar in het kader van het thema
'dekolonisatie van België'.
Gratis lesmateriaal
Voor alle leeftijden en vakken
Makkelijk doorzoekbaar op lesonderwerp.
Het Archief voor Onderwijs is een beeldbank voor onderwijs waarin leerkrachten een waaier aan audiovisueel materiaal kunnen terugvinden.
Het AfricaMuseum in Tervuren heeft een breed pedagogische aanbod en een educatief team.
Ook op de website van de VVLG - Vlaamse Vereniging voor Leraren geschiedenis en cultuurwetenschappen - zijn lessen en links terug te vinden.
Bron cartoon Joris Snaet : krant De Standaard.
De pedagogische werkgroep van School Zonder Racisme werkte enkele dossiers uit om zelf in de klas mee aan de slag te gaan. Voor lesideeën en tips om rond racisme en discriminatie te werken in de klas kan je een kijkje op de website van School Zonder Racisme.
Kinderen van de kolonie is een zesdelige docureeks over de Belgische koloniale geschiedenis.
De reeks werd uitgezonden op de VRT-zender Canvas en is te herbekijken op VRT NU, het het online videoplatform van de Vlaamse openbare omroep. Naast de zes afleveringen vind je op VRT NU ook enkele getuigenissen van experten en ervaringsdeskundigen.
De reeks 'Kinderen van de kolonie' op Canvas laat ons kennismaken met het koloniale systeem en de gevolgen daarvan voor Belgen en Congolezen. Getuigenissen van mensen die erbij betrokken waren, geven het koloniaal verleden een gezicht.
Het verleden spreekt tot ons in wel duizend stemmen. Ze dreigen, ze troosten, ze bemoedigen of ze bewegen ons tot actie. Het is de toekomst die ons oproept tot het bereiden van de weg.
(Felix Adler, 1876)
Veel leerkrachten zijn overtuigd van het belang van herinneringseducatie, maar hoe breng je dit in de klas? In de praktijk is dat niet altijd even gemakkelijk. Je moet met veel zaken rekening houden en de juiste vragen stellen: Over welk verleden moeten we leren? Wat zijn de lessen die we uit geschiedenissen van oorlog en geweld kunnen halen? Hoe maken we lessen over het verleden relevant voor jongeren in het hier en nu? En hoe kan je vlot de weg vinden naar het juiste aanbod voor jouw doelgroep? Om leerkrachten te helpen bij deze klus, werd in 2008 het Bijzonder Comité voor Herinneringseducatie (BCH)
Zie website : https://herinneringseducatie.be/
'Wandelen naar Congo in Brussel'
Op 30 juni 2020 was het zestig jaar geleden dat Congo onafhankelijk werd na de kolonisatie door België en daarvoor koning Leopold II.
De sporen van die kolonisatie zijn ook in Brussel nog zichtbaar in Brussel.
De koloniale geschiedenis in Brussel en gevolgen ervan ontdek je in deze vierdelige podcastreeks van Bruzz.
Liberas biedt online informatie voor kinderen en leerkrachten. In 2020 ontwikkelde Liberas naar aanleiding van zestig jaar onafhankelijkheid van Congo het digitaal educatief pakket Congo: een verhaal van (de)kolonisatie en beeldvorming.
Dit pakket werd ontwikkeld voor leerlingen van de derde graad lager onderwijs en de derde graad secundair onderwijs ASO, TSO en KSO.
Beide pakketten kunnen gratis worden gedownload.
Op de website van Studio Globo kan je gratis lesmateriaal voor de derde graad lager onderwijs rond 'sporen van kolonisatie' vinden.
Via dit project worden je leerlingen uitgedaagd om het koloniale verleden kritisch te verkennen en van daaruit het heden beter te begrijpen.
Via het lesmateriaal denken de kinderen na over hoe we beter kunnen samenleven.
De Europese mogendheden verdeelden Afrika tijdens de Conferentie van Berlijn letterlijk door een liniaal op de kaart te leggen en grenzen te trekken.
Conferentie van Berlijn
15 november 1884
15 november 1884
De Conferentie van Berlijn legitimeerde de 'Scramble for Africa', de ‘Wedloop om Afrika’.
De naam Wedloop om Afrika of Opdeling van Afrika is door historici gegeven aan de fase van het kolonialisatieproces van Afrika tussen circa 1880 en het begin van de Eerste Wereldoorlog.
Op het moment dat de Conferentie van Berlijn begon, op 15 november 1884, stond 80 procent van Afrika onder het bestuur van lokale, inheemse machthebbers.
'Waarom geen Congo Dag organiseren op school ?'
'Wanneer ?' 'Misschien rond 15 november ?'
Koloniale conferentie van Berlijn
De (Koloniale) Conferentie van Berlijn, ook wel de Congo- (Duits: Kongokonferenz) of West-Afrikaconferentie (Duits: Westafrika-Konferenz) genoemd, was een bijeenkomst van vijftien Europese landen en de Verenigde Staten gehouden in Berlijn in 1884-1885, over de verdeling van Afrika. De staten gaven zichzelf hiermee een legitimering voor de zogenaamde Wedloop om Afrika.
De conferentie van Berlijn vond plaats tussen 15 november 1884 en 26 februari 1885 en alle belangrijke Europese landen waren aanwezig. Deze conferentie stelde regels op zodat Afrika volgens de Europese grootmachten 'eerlijk' werd verdeeld. De conferentie was bijeen geroepen door de Duitse kanselier Otto von Bismarck, op initiatief van Portugal en met Britse steun. In zo’n 20 jaar werd heel Afrika bezet door België (Congo), Engeland (zuiden en oosten van Afrika), Frankrijk (noorden en westen), Duitsland (Namibië, Kameroen, Togo en Tanzania), Italië (Libië, Somalië en Eritrea), Portugal (Angola, Mozambique) en Spanje (zuiden van Marokko). Afrika bestond voor 1880 uit 10.000 volkeren en in 1900 maar uit 40 landen. Van die 40 landen waren er 36 die een bestuur hadden onder leiding van een Europees land.
De koloniale kwestie met de vraag hoe we als land moeten omgaan met het eigen koloniale verleden staat opnieuw in het brandpunt van de belangstelling. In deze publieke debatten zijn koloniale beeldvorming en perspectieven uit het verleden nog steeds dominant. Ook in een onderwijscontext, in de lessen geschiedenis bijvoorbeeld, wordt nog vaak met een eenzijdige, Westerse bril naar het koloniale verleden gekeken. Sociale bewegingen zoals Black Lives Mater bewijzen echter dat de kritiek en het bewustzijn omtrent de deze problematiek sterk toeneemt, net zoals de aandacht voor het belang van multiperspectiviteit – ook in de schoolpraktijk.
BeGlobal houdt de vinger aan de pols en laat verschillende stemmen uit het debat rond dekolonisatie aan het woord. Centraal staat de vraag of en hoe multiperspectiviteit in het geschiedenisonderwijs kan helpen om dergelijke eurocentrische benaderingen te doorbreken. Om zo bij te dragen aan een gedekoloniseerde, inclusieve, sociaal-rechtvaardige samenleving.
Geschiedenisonderwijs dekoloniseren.
Lessenreeks.
Lessenreeks.
Deze lessenreeks is gemaakt door lerarenopleiders uit Oeganda en België om op een dekoloniale manier geschiedenisles te geven. Leerkrachten kunnen de reeks gebruiken in de klas of als inspiratie om een eigen dekoloniale manier van lesgeven te ontwikkelen. Dit draagt bij aan een inclusiever en rechtvaardiger onderwijssysteem dat diversiteit waardeert, dominante verhalen uitdaagt en leerlingen in staat stelt om verandering te brengen.
De docentenhandleiding kan in de klas worden gebruikt samen met deze powerpointpresentatie. Deze materialen zijn ook beschikbaar in het Engels (handleiding / presentatie).
Aan deze reeks is de documentaireserie “Waarheidsregimes” gelinkt. Deze serie bevat vijf afleveringen van twintig tot dertig minuten. Elke aflevering analyseert een specifieke stap naar dekolonisatie. Het doel? Begrijpen hoe kolonisatie nog steeds mensen in andere landen beïnvloedt. De afleveringen zijn kort genoeg om in één les te vertonen en een klein debat met leerlingen te voeren.
Leerkrachten geschiedenis kunnen een papieren exemplaar opvragen
Informatie en inspiratiemap
'Langs koloniale sporen in Halle :
in uitvoering
In deze informatie en inspiratiemap Langs koloniale sporen in Halle vind je links, bronnen, artikelen, documenten, verwijzingen en achtergronden bij de diverse 'koloniale sporen' in Halle.
Deze koloniale sporen zijn terug te vinden op deze website, in de folder, de wandeling en de fietstocht. Wie meer wil weten en ontdekken kan hier terecht.
Deze map is enkel digitaal beschikbaar.
Heb jij zelf interessant lesmateriaal of goede praktijkvoorbeelden die je wil delen?
Stuur dan een berichtje naar dekoloniseerhalle@gmail.com
Dekoloniseer Halle maakt zelf geen lessen en gaat ook geen les geven : de leerkrachten nemen daar verantwoordelijkheid voor en kunnen putten uit het veelzijdig educatief materiaal rond dekolonisatie dat voor de verschillende schoolgemeenschappen beschikbaar is.
Met plezier faciliteren we en helpen we je op weg.
Opmerking in verband met de eventuele kosten
'Koken kost geld', ook voor een project zoals Dekoloniseer Halle.
Dekoloniseer Halle werkt op basis van vrijwilligers en de vrijwillige bijdrage van medewerkers.
Dekoloniseer Halle is lid van de Stedelijke Raad voor Ontwikkelingssamenwerking en de Integratieraad van Halle.
Er is geen enkel financieel winstoogmerk verbonden aan Dekoloniseer Halle.
We werken aan kostprijs : we rekenen erop dat kosten die we moeten maken terugbetaald worden.
Wanneer verenigingen of organisaties op Dekoloniseer Halle een beroep doen hanteren we het solidariteitsprincipe : we moedigen grotere of kapitaalkrachtige organisaties aan om iets meer te betalen dan de minimaal voorziene onkostenvergoeding zodat we ons werk ook kunnen doen voor mensen, groepen en bewegingen zonder middelen.
Mensen, organisaties, bewegingen of groepen zonder middelen worden aangemoedigd om ons sowieso te contacteren : wanneer het opzet van de vraag past binnen de doelstellingen van Dekoloniseer Halle en we bezitten de nodige capaciteit dan gaan we er graag op in. We zijn dus als project ook bereid om ons belangeloos in te zetten.
ErFGOED IN DE KLAS
Workshop woensdag 15 november 2023 in de namiddag (14 -16 uur)
Erfgoed in de klas.
Praktijkvoorbeeld : koloniale sporen in de buurt.
Erfgoed biedt veel perspectieven voor je klas. Benieuwd welke link jij kan maken met mensen, dingen, verhalen en plaatsen uit het verleden? Hoe laat je erfgoed je les verrijken ? Met welke materialen kan je kant-en-klaar aan
de slag in je lespraktijk? Erfgoed komt van overal en heeft betekenis voor iedereen. Maar hoe breng je die rijkdom tot spreken? Laat je verrassen en inspireren. Praktijkgeval : maak het koloniaal verleden zichtbaar en bespreekbaar in je klas met de koloniale sporen in de buurt.
Organisatie :
Dekoloniseer Halle en Cultuur- en Erfgoedcel ZENDER,
vzw Actieve Interculturele Federatie +, Mondiaal Halle.
Plaats : Wereldmaand Wereldcafé (Oude Post),
Kardinaal Cardijnstraat 9, 1500 Halle. Deelname is gratis.
Contact en inschrijving : dekoloniseerhalle@gmail.com