EPILOOG 7
De beeldschone, maar tegelijk ordinaire Amsterdamse juffer Eva, die zich had uitgegeven voor Russische gravin, keerde haar minnaar Lehnhoff abrupt de rug toe, toen deze zijn misdadige spel had verloren. De 'Gräfin' getuigde tegen hem en redde haar eigen hachje door zich ogenblikkelijk na haar vrijlating te verloven met een goeïge Canadese sergeant, met wie zij in Amsterdam trouwde en later naar Canada vertrok. Lehnhoff zelf werd op de muffe excercitieplaats van de Groningse marechausseekazerne gefusilleerd na een rechtvaardig en langdurig proces. Na het nuttigen van het galgenmaal wilde hij alleen zijn. Geestelijke bijstand en de blinddoek weigerde hij. Lehnhoff stierf in het besef van zijn grote, onuitwisbare schuld. Het vuurpeloton bestond uit vijf man.
De thans gepensioneerde gevangenisbewaarder Willem Langendijk uit Groningen had in 1945 en 1946 tot taak de ter dood veroordeelde SS-moordenaars in hun cellen te bewaken. Hij herinnert zich als de dag van gisteren zijn dodenwacht bij de SS-er Oomke Bouma, die op een sombere ochtend in 1946 ter dood werd gebracht door de kogel.
'Hij was een knap uitziende blonde kerel van even in de twintig. Zijn hemelsblauwe ogen keken vriendelijk en sympathiek de wereld in en hij had een aanstekelijke lach. Toch had diezelfde Oomke Bouman een verzetsstrijder uit Groningen zo lang in een kuip met water ondergedrukt, dat de man stikte. De nacht voor zijn fusillering zat ik bij hem in de ziekenzaal van de gevangenis. Zijn ouders waren er bij. Zijn vader huilde, zijn moeder daarentegen schold op de rechters van haar lieveling. Oomke zelf was vrolijk en onbezorgd als wachtte hem 'aan de overkant' een heerlijk leven. Om half negen in de ochtend kwamen drie ernstig kijkende marechaussees hem halen. Oomke Bouman begroette hen met 'Kijk, u bent op tijd. Dag pa, dag moe, dag allemaal!' Ook Bouman weigerde de blinddoek en hij nam net als de andere terechtgestelden het geheim van de verborgen schatten van Schiermonnikoog mee de eeuwigheid in....
'Dat rangggg.... rangggg is mij nog lang bijgebleven. Ik wist
dat Oomke Bouman op het moment, dat ik de schoten hoorde was gefusilleerd. Zijn verdiende straf. Maar als je met iemand de laatste nacht van zijn leven hebt doorgebracht, gaat er toch wel wat door je heen,' verklaarde de gevangenisbewaarder Willem Langendijk.
Bouman was een uiterst gevaarlijke kerel en zelfs de dag vóór hij de kogel kreeg ondernam hij nog pogingen om uit te breken.
126
Ik vond een ijzerzaagje tussen zijn matras, dat hem stiekem door zijn zus tijdens het afscheidsbezoek was gegeven. Ik ben er ook van overtuigd dat hij mij zonder pardon had neergeschoten als hij een pistool in zijn bezit had gekregen. Maar dat rangggg.... rangggg.... vergeet ik nooit!'
Van de honderdtwintig SS-ers en SD-ers, die uit Groningen waren gevlucht voor de oprukkende Canadezen hadden er tweeënzeventig de Duitse en achtenveertig de Nederlandse nationaliteit.
Veertien personen werden wegens moord op Nederlandse verzetsstrijders en joden ter dood veroordeeld. Hun vonnis werd door de kogel voltrokken.
Hun namen waren: R.Lehnhoff (SS) Langkamp (SS) Visser (SS) Lammers (SS) Bouman (SS) Lammers (SS) Vonk (SS) Visser (SS) Schaap (SD) Mozer (SD) J. v.d. Berg (SD) Capel-le (SD) Harms (SD) Krikke (SD).
De anderen werden tot levenslange of langdurige gevangenisstraffen veroordeeld of werden na korte tijd wegens gebrek aan bewijs op vrije voeten geteld.
127