การอยู่ร่วมกัน เป็นสังคมของมนุษย์ตั้งแต่สองคนขึ้นไป ย่อมมีความขัดแย้งกันในบางโอกาส เพราะแต่ละบุคคลย่อมมีความปรารถนาที่แตกต่างกัน อันนำไปสู่ความขัดแย้ง และทะเลาะวิวาทกันได้ ทุกสังคมจึงต้องวางกฎกติกาในการอยู่ร่วมกัน เพื่อเป็นข้อตกลงกลางในการอยู่ร่วมกันว่าสิ่งใดทำได้ สิ่งใดทำไม่ได้หากฝ่าฝืนจะมีโทษอย่างไร เมื่อสังคมมีขนาดใหญ่ขึ้นเป็นระดับประเทศที่มีประชากรรวมกันหลายล้านคนผู้ปกครองก็จำเป็นต้องวางกฎขึ้น ซึ่งเรียกกันว่า “กฎหมาย” เพื่อเป็นข้อตกลงในการอยู่ร่วมกันของคนทั้งประเทศเมื่อประเทศไทยเปลี่ยนแปลงเป็นการปกครองแบบประชาธิปไตย เมื่อปี พ.ศ. 2475 และกำหนดให้รัฐธรรมนูญ เป็นกฎหมายสูงสุดในการปกครองประเทศ โดยกฎหมายอื่น จะขัดหรือแย้งมิได้ รัฐธรรมนูญในยุคแรก ๆ แม้ว่าจะเกิดจากการยกร่างของคณะบุคคลเพียงไม่กี่คน แต่ก็เป็นพัฒนาการทางกฎหมายที่คำนึงถึงความมั่นคงของชาติ สถานภาพ บทบาท สิทธิ เสรีภาพและหน้าที่ของประชาชนในระดับแตกต่างกันออกไป และมีการพัฒนาการในการเปิดโอกาสให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วมในการยกร่างรัฐธรรมนูญมากขึ้น

       ตั้งแต่รัฐธรรมนูญปี 2540 เป็นต้นมา ซึ่งเราจะพบว่ามีการระบุถึงหน้าที่ สิทธิและเสรีของประชาชนมากขึ้น

การจะเข้าใจหน้าที่สิทธิและเสรีภาพของตนเองที่มีในสังคมได้นั้น จะต้องทำความเข้าใจกับความหมายของ “สถานภาพ บทบาทหน้าที่ สิทธิ และเสรีภาพ” ด้วย เพราะสถานภาพ เป็นต้นทางของการกำหนดบทบาทหน้าที่ สิทธิ และเสรีภาพของบุคคลในสังคม

       สถานภาพ หมายถึง ตำแหน่งที่บุคคลได้รับจากการเป็นสมาชิกของสังคม ในบุคคลคนเดียวกันอาจจะมีหลายสถานภาพได้ เช่น นายสมชาย เป็นคนไทย อาชีพรับราชการครู เป็นศิษย์เก่ามหาวิทยาลัย-รามคำแหง ได้แก่

1. สถานภาพที่ได้จากถิ่นที่อยู่ ที่ถือกำเนิด ก็จะได้สัญชาติของประเทศที่เกิด เช่น คนไทย คนญี่ปุ่นคนอังกฤษ คนจีน เป็นต้น

2. สถานภาพที่ได้มาโดยกำเนิด เช่น ปู่ ย่า ตา ยาย พ่อ แม่ ลุง ป้า น้า อา พี่ น้อง ลูกหลาน เป็นต้น

3. สถานภาพที่ได้มาจากการศึกษา เช่น ศิษย์เก่า กศน. ศิษย์เก่าโรงเรียนสตรีวิทยา

4. สถานภาพที่ได้มาจากการประกอบอาชีพหรือการกระทำ เช่น ครู หมอ พ่อค้า นายกรัฐมนตรีพระ นักบวช นักโทษ เป็นต้น

5. สถานภาพที่ได้จากการสมรส เช่น สามี ภรรยา พ่อหม้าย แม่หม้าย เป็นต้น

       บทบาทหน้าที่ หมายถึง การทำหน้าที่ หรือพฤติกรรมที่เป็นภาระรับผิดชอบตาการทำหน้าที่ หรือพฤติกรรมที่เป็นภาระรับผิดชอบตามสถานภาพที่ได้รับเช่น สถานภาพเป็นครู เป็นทนายความ เป็นต้น เห็นได้ว่าสถานภาพและบทบาทหน้าที่ มีความเกี่ยวข้องสัมพันธ์ โดยสถานภาพเป็นตัวกำหนดบทบาทหน้าที่บุคคลนั้น ๆ ยิ่งบุคคลที่มีหลายสถานภาพ ก็ยิ่งมีบทบาทหน้าที่มากตามไปด้วย