ความหมาย

คําวา “วัฒนธรรม” เป็นคําสมาสระหว่างภาษาบาลีและภาษาสันสกฤต โดยคําว่า “วัฒน” มาจาก ภาษาบาลี คําวา “วฑฺฒน” แปลว่า เจริญงอกงาม สวนคําวา “ธรรม” มาจากภาษาสันสกฤต คําวา “ธรฺม” หมายถึง ความดี เมื่อพิจารณาจากรากศัพทดังกลาว “วัฒนธรรม” จึงหมายถึง         สภาพอันเป็นความเจริญงอกงามหรือ ลักษณะที่แสดงถึงความเจริญงอกงาม ปจจุบัน คําวา “วัฒนธรรม” พระราชบัญญัติวัฒนธรรมแหงชาติ พ.ศ. 2553  ได้ให้ความหมายไว้ว่า หมายถึง วิถีการดําเนินชีวิต ความคิด ความเชื่อ ค่านิยม จารีต ประเพณี พิธีกรรม และภูมิปัญญา ซึ่งกลุ่มชน และสังคมได้ร่วมสร้างสรรค์สังคม ปลูกฝํงสืบทอด เรียนรู้ ปรับปรุง และเปลี่ยนแปลง เพื่อให้เกิดความเจริญ งอกงามทั้งด้านจิตใจ และวัตถุ อย่างสันติสุข และยั่งยืน     ความหมายของวัฒนธรรมดังกล่าวข้างตน วัฒนธรรม เป็นเครื่องวัดและเครื่องกําหนดความเจริญ หรือความเสื่อมของสังคม และขณะเดียวกันวัฒนธรรมยังกําหนดชีวิต ความเป็นอยู่ ของคนในสังคม ดังนั้น วัฒนธรรม จึงมีอิทธิพลต่อความเป็นอยู่ของ บุคคลและต่อความเจริญก้าวหน้าของประเทศชาติมาก

ความสําคัญของวัฒนธรรม โดยสรุปมีดังนี้

1. วัฒนธรรมเป็นเครื่องสร้างระเบียบแก่สังคมมนุษย์ วัฒนธรรมไทยเป็นเครื่องกําหนดพฤติกรรม ของสมาชิกในสังคมไทยให้มีระเบียบ แบบแผนที่ชัดเจนรวมถึงผลของการแสดงพฤติกรรม ตลอดจนถึงการสร้างแบบแผนของความคิด ความเชื่อ และค่านิยมของสมาชิกให้อยูในรูปแบบเดียวกัน

2. วัฒนธรรมทําให้เกิดความสามัคคีความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน สังคมที่มีวัฒนธรรมเดียวกัน ย่อมจะมีความรู้สึกผูกผันเดียวกัน  เกิดความเป็น  ปึกแผ่น จงรักภักดี และอุทิศตนให้กับสังคม ทําให้สังคมอยู่รอด

3. วัฒนธรรมเป็นตัวกําหนดรูปแบบของสถาบัน เช่น รูปแบบของครอบครัว จะเห็นได้ว่าลักษณะ ของครอบครัวแต่ละสังคมต่างกันไป            ทั้งนี้ เนื่องจากวัฒนธรรมในสังคม เป็นตัวกําหนดรูปแบบ เช่น วัฒนธรรมไทยกําหนดแบบสามีภรรยาเดียวกัน ในอีกสังคมหนึ่งกําหนดว่าชายอาจมีภรรยาได้ หลายคน ความสัมพันธ์ทางเพศก่อนแต่งงาน เป็นสิ่งที่ดีหรือเป็นเรื่องขัดต่อศีลธรรม

4. วัฒนธรรมเป็นเครื่องมือช่วยแก้ปัญหา และสนองความต้องการของมนุษย์ มนุษย์ไม่สามารถดํารงชีวิตภายใต้สิ่งแวดล้อมได้

อย่างสมบูรณ ดังนั้น มนุษย์ต้องแสวงหาความรู้จากประสบการณ์ที่ตนได้รับ การประดิษฐ์คิดค้น วิธีการใช้ทรัพยากรนั้นให้เกิดประโยชน์ต่อชีวิตและถ่ายทอดจากสมาชิกรุนหนึ่งไปสู่สมาชิก รุ่นต่อไปโดยวัฒนธรรมของสังคม

5. วัฒนธรรมช่วยให้ประเทศชาติเจริญก้าวหน้า หากสังคมใดมีวัฒนธรรมที่ดีงามเหมาะสม เช่น ความมีระเบียบวินัย ขยัน ประหยัด อดทน การเห็นประโยชน์สวนรวมมากกว่าส่วนตัว เป็นต้น สังคมนั้น ย่อมจะเจริญก้าวหน้าได้อย่างรวดเร็ว

6. วัฒนธรรมเป็นเครื่องแสดงเอกลักษณของชาติคําว่า เอกลักษณ์ หมายถึง ลักษณะพิเศษหรือ ลักษณะเด่นของบุคคลหรือสังคมที่แสดงว่า สังคมหนึ่งแตกต่างไปจากอีกสังคมหนึ่ง เช่น วัฒนธรรมการ พบปะกันในสังคมไทย จะมีการยกมือไหว้กัน แตในสังคมญี่ปุนใช้การคํานับกัน เป็นตน