Những Tháng Ngày Lang Bạt ... TĐH

Hơn ba mươi mùa Xuân đi qua và cuộc sống nhiều đổi thay, tôi vẫn thương và nhớ về những kỷ niệm buồn vui trong ngôi trường Đại Học Khoa Học. Từ Giảng Đường 1 qua Giảng Đường 2, đến Giảng Đường A và B bên vườn Thực Vật, những phòng thực tập Hữu Cơ, Vô Cơ và Hóa Lý, ơi biết bao nhiêu kỷ niệm thân thương. Rồi từng buổi sáng, trưa hay chiều ngồi vắt vẻo trên mấy hàng song sắt bên hai cội còng già, chờ giờ đi thực tập trong khi bâng khuâng nhìn mấy chú sâu buông mình từ nhánh cây cằn cỗi, tuổi thơ của mình sao hồn nhiên chi lạ!

Năm 1973, tôi ghi danh học chứng chỉ MPC và ở trọ với người chị kế của tôi trên đường Cộng Hòa. Sau năm 1975, tôi không còn ở chung với chị của mình nữa nên có nhiều chuyện vui buồn để nhớ đời. Trong lúc sống nay đây mai đó ở Sài Gòn, tôi đã từng "được" Công An hỏi thăm và đưa về ngủ ở trong bót để làm quen với muỗi vài lần.

Sau khi ở Cầu Kho, tôi đi học lại và đến ở trong một con hẻm trên đường Nguyễn Cảnh Chân (gần Sở Cứu Hỏa ở đường Trần Hưng Đạo) khoảng hơn một năm. Tại đây tôi ở chung với hai người bạn trên một căn gác, cầu thang ở phía ngoài nên rất tiện lợi, mình muốn đi khuya về tắt gì cũng được. Trong lúc này, tôi dạy kèm hai em học lớp Mười và lớp Tám ở gần gác trọ. Ăn uống thì tự mình nấu lấy, mỗi khi hết gạo tôi lại đến nơi chị của tôi ở để "tha" về, lúc đó chị ở đường Phan Đình Phùng, Quận Ba.

Bạn thử tưởng tượng từ đường Phan Đình Phùng, rồi Bùi Thị Xuân, ngang qua nhà thờ Huyện Sĩ, chợ Thái Bình, đường Cống Quỳnh, trở về đường Trần Hưng Đạo và Nguyễn Cảnh Chân mà đi bộ với 10 kg gạo trên vai sẽ thấy mình ... "phê" như thế nào! Nhưng lạ một điều là tôi rất yêu đời, không biết khổ là gì, cứ vác một chút thấy mệt lại dừng để nghỉ lấy sức. Vì nấu cơm bằng củi, đôi ba ngày tôi phải mang củi xuống chẻ nhỏ trên một cục đá ở dưới đường. Trong lúc nấu cơm ở phía sau, tôi hay hát nghêu ngao, hầu như mỗi ngày vài bài, hết Mùa Thu Chết lại đến Như Cánh Vạc Bay, rồi thì Người Tình Không Chân Dung ... gõ nhịp thì lấy một khúc củi đập lên tấm thiếc kê dưới lò.

Ở sát bên nhà có một gia đình người Bắc gồm năm người con. Cô gái lớn học Khoa Sinh trường Đại Học Khoa Học, cô kế học trường Nguyễn Bá Tòng. Cô bạn học cùng trường có đặc điểm là nói chuyện rất hiền, lúc nào cũng vấn một bím tóc phía sau và luôn luôn mặc áo dài trắng đi học. Tôi ở đó mấy tháng nhưng không biết hai cô đã "rình" nghe mình hát từ hồi nào! Một hôm đi học về trên đường Cộng Hòa, cô chị thấy tôi mới hỏi:

Thật tình lúc đó tôi quê ơi là quê, nhủ thầm trong bụng là mình nhất định sẽ không hát hò gì nữa. Đến chiều khi nấu cơm, lại nghe hai cô ở kế bên réo:

Thiệt là khổ, tôi chỉ biết im hơi lặng tiếng cho xong chuyện. Gần cuối năm 1976, tôi vào ở trong Đại Học Xá Ngô Gia Tự, nếu còn ở nhà trọ đó thì tôi không biết chuyện gì sẽ xảy ra với hai cô gái Bắc này nữa!

Khi ở Đại Học Xá, tôi tiếp tục dạy hai em nhỏ ở đường Nguyễn Cảnh Chân thêm một năm nữa. Rồi cái nghiệp thầy giáo dạy kèm phải đứt đoạn vì chiếc xe đạp cũ mèm của tôi dựng trước cửa phòng cũng bị một đàn anh nào đó "dẫn" đi mất! Không còn phương tiện di chuyển, tôi đành phải nghỉ dạy. Đến năm cuối, trong lúc chờ phân công sau khi ra trường, tôi đến văn phòng của Công Ty Kim Khí để tìm việc làm và bắt đầu nghề "vác sắt" từ đây, cứ vác (chuyển) 1 tấn sắt sẽ ăn 2 đồng. Trong toán vác sắt, chỉ có tôi học Khoa Hóa, còn các anh em khác là Ngọc, Bửu, Tiễn, Tuấn và Lãnh Vân thì học Khoa Sinh.

Mỗi buổi sáng, tôi "vận" một cái quần jean thủng gối, áo ka-ki (khaki) rách vai trông rất bụi đời, xuống nhà bàn lãnh một ổ bánh mì không rồi đi bộ gần 20 phút đến văn phòng chi nhánh của Công Ty. Ở đó tôi chờ xe tới, lên xe rồi họ muốn chở đi đâu thì đi. Công việc chính của nhân viên là kiểm kê và chuyển sắt, thép từ các nhà kho tích trữ của người Hoa ra mấy kho chứa hàng rất lớn ở vùng Phú Lâm. Còn tụi tôi giống như Thiên Lôi thôi, họ sai đâu thì mình đánh đó!

Lúc đó tôi mới thấy kiếm đồng tiền không phải là dễ, làm công việc này cũng "chua" lắm nhất là phải dọn hàng ở những nơi họ trữ sắt lâu ngày, sắt trong kho đã bị rỉ sét, dơ dáy. Ngoài ra, mấy anh em cũng phải lập thế để làm sao chuyển sắt cho dễ, ít tốn sức. Chẳng hạn dùng thanh sắt để làm đòn bẫy hoặc trong khi khiêng phải cẩn thận và ăn ý, nếu không tai nạn sẽ xảy ra như chơi. Khoảng thời gian này, tôi đen gần giống như anh "Bảy Chà Hynos" vì ngày nào cũng dang ngoài nắng lại không đội nón, đi hầu hết các hẻm hóc, đường phố trong Chợ Lớn.

Có một lần, trong lúc dọn kho, tôi bị một mảnh vụn sắt đã bị bào bằng máy tiện giống như vỏ viết chì bào rớt vào trong mắt, rất đau đớn nhưng không biết cách nào để lấy nó ra, trong lòng lại sợ là mình có thể bị mù. Chiều hôm đó, tôi về sớm và xuống phòng y tế trong Đại Học Xá, rất may chị Liên y tá vẫn chưa về. Chị có chồng là Trung Tá VNCH, lúc đó chồng chị còn đang ở tù. Chị dùng kẹp để lấy vụn sắt ra, rồi nhỏ thuốc sát trùng. Sau khi biết nguyên do tại sao tôi bị như vậy, vừa làm chị vừa rầy rà đủ thứ:

Tôi chỉ biết im lặng mà không biết phải trả lời với chị như thế nào. Thấy vậy chị lại nói tiếp:

Nghe chị nói tôi cũng thấy mủi lòng vì biết chị nói thật tình và biết là chị thương nên coi tôi như một người em của chị. Chị còn bắt tôi phải hứa với chị là sau khi mắt lành, tôi phải ở nhà nghỉ ngơi. Tôi chỉ "dạ, dạ" rồi mấy hôm sau lại tiếp tục ... đi làm tiếp! Chắc lúc đó mình còn trẻ, quen chân đi rồi nên ngồi một chỗ chịu không nổi hay sao? Sau khi làm ở đây khoảng ba tháng, tôi nhận giấy phân công về làm ở phòng Phân Tích Hóa Chất ở Viện Kỹ Thuật Nông Nghiệp trên đường Nguyễn Bỉnh Khiêm.

Cho đến bây giờ tôi cũng không biết số phận chị Liên y tá như thế nào, anh ấy có được thả về hay không, và họ đã trôi giạt ở phương trời nào? Nhiều lúc nhắm mắt để ôn lại những chuyện vui buồn trong đời, tôi vẫn thầm cảm kích và nhớ hoài những ân tình người này, người nọ đã dành cho mình.

TĐH

Ghi chú:

Phan Đình Phùng, Quận Ba bây giờ là đường Nguyễn Đình Chiểu

Đường Cộng Hòa bây giờ là đường Nguyễn Văn Cừ

Đại Học Xá Ngô Gia Tự ở đường Ngô Gia Tự quận 10, đường Minh Mạng cũ