Elisabeth Bas
(1571 - 1649)
Elisabeth Bas
Ook bekent als Lysbeth Jacobsdr. van Campen, werd in 1571 geboren in Kampen. Haar vader Jacob Jansz. Bas was handelaar in scheepsbenodigdheden. Elisabeth groeide in redelijke welstand op. In 1585 verhuisde het gezin naar Amsterdam.
Op 24-jarige leeftijd, in 1596, trouwt Lysbeth Jacobsdr. van Campen met Jochem Heijndricksz. Swartenhondt, kapitein op een oorlogsschip. Jochem Swartenhondt was actief in de kaapvaart die gedurende de oorlog met Spanje plaatsvond. Elisabeth zorgde voor de foeragering van de zeereizen van haar man, een taak die voor zeemansvrouwen in die tijd heel gewoon was. In 1606 koopt Jochem Heijndricksz. Swartenhondt de herberg ‘De Prince van Orangien’ op de hoek van de Nes en de Pieter Jacobszstraat in Amsterdam. Deze herberg werd door Elisabeth gedreven. ‘De Prince van Orangien’ was een chique verblijfplaats, waar de stadsbestuurders van Amsterdam hun hoge gasten ontvingen, waaronder prins Frederik Hendrik. Na de dood van Jochem Swartenhondt in 1627 bleef Elisabeth nog enkele jaren de herberg uitbaten.
In opdracht van kleindochter Maria Ray schilderde Ferdinand Bol in 1648 een portret van Elisabeth Bas, nu in bezit van het Rijksmuseum in Amsterdam. Financieel ging het Elisabeth Bas niet slecht. Bij het opmaken van haar testament in 1648 blijkt zij over een vermogen van 28. 863 gulden te beschikken. Daarmee behoorde zij tot de gegoede burgerij van Amsterdam. In 1649 overleed Lysbeth Jacobsdr. van Campen in Amsterdam.
Een Kamper dame wordt sigarenmerk
In de jaren 1920 was het portret van Elisabeth Bas mateloos populair bij het publiek. Het werd toegeschreven aan Rembrandt en zelfs meer bejubeld dan diens Nachtwacht. In 1932 koos de sigarenfirma H. Jos van Susante & Co. te Boxtel voor de handelsnaam ‘Elisabeth Bas’ en werd het portret op de sigarenbandjes afgebeeld. Op deze wijze raakten de naam en het portret van Elisabeth Bas bekend bij jong en oud.
© cultuurZIEN, 2019Lees meer via: https://onsamsterdam.nl/herbergierster-in-de-nes
Bron:
cultuurzien,Tuinen van Kampen, 2007