Ο εικοστός αιώνας στιγματίστηκε από τρεις συγκρούσεις τεραστίων διαστάσεων: αφενός μεν τους δύο παγκοσμίους πολέμους, αφετέρου δε τον ψυχρό πόλεμο μεταξύ ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης, καπιταλισμού και σοσιαλισμού. Μέσα από αυτά τα κοσμοϊστορικά γεγονότα συντελέστηκαν καθοριστικές αλλαγές για την πορεία ολόκληρης της ανθρωπότητας – μεταξύ άλλων και η μετάβαση από την απολυταρχία στη δημοκρατία. Ήδη, όμως, από τα τέλη του προηγούμενου αιώνα, καινούριες αλλαγές έχουν δημιουργήσει ένα νέο κοινωνικό-πολιτικό-οικονομικό πλαίσιο.
Η ψηφιακή επανάσταση που συνέβαλε στη μερική κατάργηση της εργατικής τάξης –όπως τουλάχιστον τη γνωρίζαμε παλαιότερα–, η ασαφής –πλέον– ταυτότητα των μεσαίων στρωμάτων, τα φαινόμενα λαϊκισμού, η υπερίσχυση του καπιταλισμού και της κερδοσκοπίας, η ιδιωτικοποίηση πολλών φορέων του δημοσίου, η επικράτηση της έννοιας του μαζανθρώπου –του ανθρώπου δηλαδή που στερείται προσωπικού ύφους–, ο “θάνατος” της ιδεολογίας των κομμάτων –διαφοροποιούνται, πλέον, μόνο τυπικά– και η αποπολιτικοποίηση έχουν αρχίσει να επιβάλλουν σταδιακά ένα νέο είδος πολιτεύματος, τη «μεταδημοκρατία».
Όντας επινόηση του Βρετανού κοινωνιολόγου Colin Crouch, ο όρος «μεταδημοκρατία» αναφέρεται σε ένα πολίτευμα που, ενώ διατηρεί τα δομικά στοιχεία της δημοκρατίας, διαφοροποιείται όσον αφορά την ουσιαστική άσκηση της εξουσίας, καθώς οι –πολιτικές κυρίως– αποφάσεις λαμβάνονται από εξωθεσμικούς παράγοντες –ως επί το πλείστον μεγάλες επιχειρήσεις και γενικότερα άτομα με οικονομική και πολιτική εξουσία– και όχι από τον λαό ή την εκλεγμένη κυβέρνηση. Έτσι, καταλήγουμε σε ένα πολίτευμα που ακολουθεί τους νόμους της αγοράς και στο οποίο ο πολίτης περιορίζεται στον ρόλο παθητικού δέκτη.
Βέβαια, ο Colin Crouch, στο προ-εικοσαετίας έργο του, ισχυριζόταν ότι δεν ζούσαμε αυτή την κατάσταση στο τότε παρόν, αλλά οδεύαμε προς αυτή σταθερά –αν όχι επιταχυνόμενα– και πρότεινε ως μόνη λύση την κινητοποίηση όλων μας για την προάσπιση των δικαιωμάτων των πολιτών. Δύο δεκαετίες αργότερα, πρέπει να αναρωτηθούμε πόσο πιο κοντά βρισκόμαστε στο καθεστώς της «μεταδημοκρατίας»…