Οι Διαδηλωσεισ του Λευκου Χαρτιου

Δυστοπικό σκηνικό “βγαλμένο” από μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας του George Orwell ή του Isaac Asimov θυμίζει η Κίνα της πανδημίας. Αναπόφευκτό ήταν, λοιπόν, να ξεσηκωθεί εν τέλει ο λαός και ιδανική αφορμή αποτέλεσε ο θάνατος τουλάχιστον δέκα ανθρώπων σε πυρκαγιά σε πολυκατοικία στην πόλη Urumqi, τον οποίο πολλοί απέδωσαν στην έλλειψη άμεσης αντίδρασης από τις αρχές λόγω των πρωτοκόλλων κατά του Covid-19, αλλά και στην αδυναμία πολλών κατοίκων της πολυκατοικίας να απομακρυνθούν για τον ίδιο λόγο.

Το αποτέλεσμα; Μόλις δύο μέρες αργότερα διαδηλώσεις άρχισαν να εμφανίζονται σε ολόκληρη τη χώρα! Κυριότερο σύμβολό τους λευκά χαρτιά, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν διότι οι περισσότερες μορφές διαμαρτυρίας έχουν καταστεί υπερβολικά ριψοκίνδυνες, αφού κυριαρχεί ο φόβος του κρατικού ελέγχου. Παράλληλα, το κενό χαρτί συμβολίζει την αδυναμία έκφρασης και την λογοκρισία και –επιπλέον– το λευκό αποτελεί το χρώμα που φορούν οι κινέζοι στις κηδείες, κάτι που στοχεύει στην συσχέτιση με το προαναφερθέν περιστατικό (πυρκαγιά στη Urumqi). Ευρηματικό παράδειγμα εναλλακτικής διαμαρτυρίας αποτελεί, επίσης, η απόφαση ορισμένων φοιτητών να εκτυπώσουν την εξίσωση του «Friedmann», επειδή το όνομα του τελευταίου είναι ομόηχο του συνδυασμού των λέξεων «Freed» (ελευθερωμένος) και «Man» (άνθρωπος), ενώ πολυπληθείς υπήρξαν οι αντίστοιχες περιπτώσεις…

Ναι, η αφορμή είναι γνωστή, ποιες είναι όμως οι πραγματικές αιτίες της κινητοποίησης;

Μετά από τρία χρόνια εγκλεισμού, οι κάτοικοι της Κίνας έχουν πλέον κουραστεί: η συνεχής απομόνωση, η ανεργία, οι απώλειες… Η κατάσταση που επικρατεί έχει ελαχιστοποιήσει τις ελπίδες τους για επιστροφή στην «προ-Covid» κανονικότητα και η κυβέρνηση δείχνει να αδιαφορεί: έως τώρα δεν έχει ανακοινωθεί κανένα πλάνο για ομαλή εγκατάλειψη της πολιτικής «zero-Covid», την οποία η Κίνα έχει υιοθετήσει ήδη από το ξεκίνημα της πανδημίας. Αν λάβουμε υπ’ όψιν μας και την λογοκρισία και την καταπίεση που βίωναν ανέκαθεν οι πολίτες της χώρας, είναι εύκολο να καταλάβουμε γιατί οι εκτεταμένες διαδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν για πρώτη φορά την τελευταία εβδομάδα του Νοεμβρίου, συγκρίνονται με τα γεγονότα του 1989 και το επονομαζόμενο μακελειό του «Tiananmen Square».

Τα όρια των ανθρώπων δοκιμάζονται σε μία περίοδο που η παγκόσμια κρίση διαφθείρει τις καθιερωμένες αξίες και οι πολίτες της Κίνας αποφάσισαν να αντιδράσουν. Συνειδητοποίησαν ότι καταπατούνται τα δικαιώματά τους, αρνήθηκαν να το αποδεχθούν και συνασπίστηκαν απέναντι σε ένα καθεστώς καταπίεσης.

Ωστόσο, τα κοινά στοιχεία με τα μυθιστορήματα του Orwell δεν σταματούν στην δυστοπική κατάσταση που έχει επιβάλει ο κορονοϊός… Την επόμενη μέρα από τις πρώτες διαμαρτυρίες, οι συμμετέχοντες δέχτηκαν τηλεφωνήματα από τις αρχές, παρότι υποστηρίζουν πως κατά τη διάρκεια των κινητοποιήσεων δεν είχαν προβεί σε «εξακρίβωση στοιχείων»¹, γεγονός που αβίαστα φέρνει στον νου το βιβλίο «1984» του George Orwell.

Απροσδόκητα, εν όψει των διαδηλώσεων και της ταραχής που επικράτησε και παρά την αδιάλλακτη στάση που τηρούσαν έως τώρα οι αρχές, ανακοινώθηκε προ ολίγων ημερών -στις 4 Δεκεμβρίου- η μείωση των περιορισμών και υπονοήθηκε η σταδιακή “χαλάρωση” της πολιτικής «zero-Covid». Ωστόσο, η αρχική έκπληξη που ίσως αισθανθεί κάποιος λόγω της προσπάθειας της κυβέρνησης της Κίνας να ικανοποιήσει το αίτημα του λαού, αντισταθμίζεται από ανησυχίες που εκφράζει η παγκόσμια κοινότητα: οι κυβερνητικοί αντιπρόσωποι –αποσιωπώντας οτιδήποτε αφορά τις διαδηλώσεις– ισχυρίζονται ότι η ξαφνική αυτή αναθεώρηση της πολιτικής της Κίνας απέναντι στην πανδημία οφείλεται στην ασθενέστερη φύση του στελέχους «Ο» του κορονοϊού, κάτι που όμως δε συμβαδίζει με τα ευρήματα ερευνών που έχουν διεξαχθεί στον υπόλοιπο κόσμο, ενώ τα χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού και η έλλειψη ανοσίας της αγέλης, εξαιτίας της συνεχούς απομόνωσης, δεν αφήνουν μεγάλο περιθώριο για αισιόδοξες προβλέψεις…

Σημειώσεις:

1. Κάθε κάτοικος της Κίνας υποχρεούται να σαρώνει με το κινητό του τηλέφωνο έναν κωδικό QR όπου πάει, ώστε να γνωρίζουν οι αρχές πού βρίσκεται ο καθένας ανά πάσα στιγμή, στα πλαίσια της πολιτικής «Zero-Covid».