Όλοι έχουμε νιώσει κάποια στιγμή στην ζωή μας πώς είναι να νιώθεις αδύναμος να ανταπεξέλθεις στην καθημερινότητα, αβέβαιος για το παρόν ή το μέλλον, ταραγμένος εν αναμονή ενός αποτελέσματος ή γεγονότος, αυτές τις “πεταλούδες” στο στομάχι που σπάνια τις νιώθουμε για καλό. Συχνά το άγχος γίνεται δεύτερη φύση στον άνθρωπο, ίσως πιο συχνό από την λύπη ή την χαρά και φαίνεται πως κανείς δεν έχει ουσιαστική απάντηση στο πώς να το σταματήσει. Το γνωστό “μην αγχώνεσαι”, που δεν βοήθησε ποτέ κανέναν, σίγουρα δεν απαντά σε κανένα ερώτημα.
Η προσφυγή σε ψυχολόγο είναι μια από τις επιλογές αλλά πρόκειται να συμβάλει κυρίως στην εύρεση του γιατί και όχι τόσο στην παύση αυτού. Όποτε η απορία παραμένει: αν το άγχος είναι ένα συναίσθημα όπως όλα τα άλλα, μπορεί να καταπολεμηθεί; Πως μπορώ να το αποτρέψω από το καταστρέφει την ψυχική και σωματική μου υγεία;
Αν και, είναι προφανές πως δεν βιώνουμε το άγχος για τους ίδιους λόγους, ούτε με τον ίδιο τρόπο, όντας όλοι άνθρωποι λειτουργούμε σχετικά παρόμοια. Και παρόλο που το άγχος ως αίσθημα μπορεί περιστασιακά να αποδειχθεί και δημιουργικό, όταν χρονίζει και συσσωρεύεται μας εξουθενώνει και μας αρρωσταίνει – μεταφορικά και κυριολεκτικά.
Ο κύριος τρόπος, λοιπόν, να διαχειριστούμε το ανεπιθύμητο άγχος είναι να πάρουμε την ζωή στα χέρια μας. Πρέπει, δηλαδή, να οργανώσουμε τις σκέψεις, τα συναισθήματα, το πρόγραμμα και την ζωής μας με σκοπό να νιώθουμε την μέγιστη δυνατή σιγουριά και ασφάλεια.
Για να βοηθήσουμε σε αυτή την προσπάθεια, παραθέτουμε κάποιες προτάσεις:
1. Να περάσουμε ποιοτικό χρόνο με την οικογένεια και τους φίλους μας.
Σε μια δύσκολη καθημερινότητα η επαφή με τους αγαπημένους μας, υπόσχεται να μας θυμίσει τι πραγματικά αξίζει, ενώ η παρουσία τους και μόνο θα μας δώσει δύναμη. Ωστόσο, είναι πιθανό να μην έχουμε ιδιαίτερα καλές σχέσεις με τον περίγυρό μας... Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι σημαντικό να αντιληφθούμε πως ό,τι παραγωγικό θα ενισχύσει την αυτοπεποίθηση και την διάθεση μας. Όμως, πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας πως η παρουσία στενών ανθρώπων στη ζωή μας είναι πολύ ωφέλιμη και στην πρόληψη του άγχους, αφού δίνει την αίσθηση στο άτομο πως δεν είναι μόνο του και πως έχει κάπου να βασιστεί.
2. Να μάθουμε να εκφράζουμε τα συναισθήματα και τις ανησυχίες μας.
Η ικανότητα του να μοιράζεσαι τις σκέψεις σου είναι δύναμη. Επιτρέπει μια καλύτερη θεώρηση των γεγονότων μέσω της διήγησης, ενώ σηκώνεται και ένα μέρος του αντίστοιχου φορτίου που αποτελεί την μοναξιά. Άλλωστε, δεν ξέρεις: μια συμβουλή, ένα σχόλιο, ένα χαμόγελο, ακόμη και η αίσθηση ότι κάποιος σε ακούει θα βελτιώσει την κατάσταση.
3. Να αποφορτιστούμε από την δύσκολη καθημερινότητα με περιστασιακές εξορμήσεις στην φύση.
Η αλλαγή περιβάλλοντος ανέκαθεν αποτελούσε τον νούμερο ένα τρόπο για να αφήσουμε πίσω μας τις ανησυχίες, να ξεφύγουμε έστω και για λίγο από τα προβλήματα μας και να δουμε πως ο κόσμος είναι πολύ μεγαλύτερος από εμάς. Αποκτάμε έτσι καλύτερη προοπτική των πραγμάτων.
4. Να αφιερώσουμε χρόνο στην εκγύμναση του σώματός μας.
Η άθληση κάθε μορφής, είτε πρόκειται για κάποιο άθλημα είτε για απλή γυμναστική ή έστω κίνηση, θα προσφέρει πολλά στον αγώνα κατά του άγχους. Τρέξιμο, ποδήλατο και βάρη είναι ιδανικά για εκτόνωση και αποφόρτιση της ψυχολογίας γενικότερα – κάποιο συγκεκριμένο σπορ, όπως ποδόσφαιρο, μπάσκετ, κολύμβηση, βόλεϊ και πολλά αλλά, ώστε να ανοίξεις μια πόρτα διαφυγής σε έναν άλλο κόσμο, ο οποίος θα δώσει ποικιλία στην ζωή σου, δύναμη και αυτοπεποίθηση. Με την σωματική άσκηση ακόμη και βιολογικά επηρεάζεται η διάθεσή μας προς το καλύτερο με την απελευθέρωση ενδορφινών, ενώ ενισχύει την παραγωγικότητα και την αυτοεκτίμηση.
5. Να ακολουθήσουμε έναν υγιεινό τρόπο ζωής (επαρκής ύπνος, ισορροπημένη διατροφή, αποφυγή καταχρήσεων, πρόγραμμα).
Η υγεία και η διάθεσή μας είναι αλληλένδετα. Συνεπώς, όταν θα αρχίσουμε να καλύπτουμε τις ανάγκες μας και να φροντίζουμε το σώμα μας, ταυτόχρονα θα φροντίζουμε και την ψυχή μας. Παράλληλα, ο προγραμματισμός θα μας βοηθήσει στο να διαμορφώσουμε ένα πλάνο των υποχρεώσεων και των καθηκόντων μας, ενώ θα δώσει και την απάντηση στο καθολικό ερώτημα “πότε θα τα κάνω όλα αυτά;”.
6. Να εφαρμόσουμε ειδικές τεχνικές χαλάρωσης.
Η χαλάρωση πολλές φορές δεν έρχεται εύκολα στον άνθρωπο ακόμη και όταν την αποζητά. Συνεπώς προτείνονται μεθοδολογίες που θα μας δώσουν τα κλειδιά στην ηρεμία μας, όπως το yoga, οι αναπνοές κ.α.
7. Να ακούσουμε την μουσική που μας αρέσει και μας χαλαρώνει.
Η μουσική είναι ταύτιση, έκφραση, συναισθήματα και εκτόνωση. Πλέον, μέσω των δεκάδων πλατφόρμων, όπως Spotify ή YouTube, μπορείς να έχεις πρόσβαση σε κάθε είδους τραγούδια. Και είναι πραγματικότητα πως υπάρχουν τραγούδια κατάλληλα για την κάθε στιγμή της ημέρας – θλιμμένα, θυμωμένα, χαρούμενα, κλπ. Συχνά, ακόμη και οι στίχοι ενός τραγουδιού μπορούν να μας ωθήσουν στο να δούμε τα πράγματα με άλλη οπτική, να μας ενθαρρύνουν και να μας αποσπάσουν από τα προβλήματά μας.
8. Να βάλουμε στην ζωή μας το γέλιο.
Το γέλιο είναι ιατρικά αποδεδειγμένο πως προσφέρει στον οργανισμό πολλαπλά οφέλη. Αντίστοιχα, για την ψυχολογία μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα πως την καλυτερεύει σημαντικά. Αποφορτίζει από την πίεση, φωτίζει την ημέρα και δίνει μια νότα αισιοδοξίας και ελπίδας -στην ορισμένες φορές μαύρη- καθημερινότητα.
9. Να αποκτήσουμε αυτογνωσία και να καταλάβουμε τι πραγματικά θέλουμε και χρειαζόμαστε.
Ο άνθρωπος πρέπει να βάλει προτεραιότητες στην ζωή του. Με το να γινόμαστε 10 κομμάτια προσπαθώντας να τα προλάβουμε όλα θα χαθούμε. Οπότε, θεωρούμε απαραίτητο να ξεκινάει κάποιος με ένα ή δύο βασικούς πυλώνες στην ζωή του (π.χ. σχολείο, φροντιστήριο ή άθλημα) και έπειτα να δει πως τα διαχειρίζεται, πριν προσθέσει κι άλλα (π.χ. έξτρα γλώσσα, μαθήματα ζωγραφικής ή μουσικού οργάνου). Δυστυχώς, οι ώρες της ημέρας είναι μόνο 24 και τουλάχιστον τις 10 από αυτές θα έπρεπε να μπορούμε να χαλαρώσουμε και να κοιμηθούμε.
10. Να κάνουμε πράγματα που μας ευχαριστούν και μας χαρακτηρίζουν.
Το γιατί αυτό θα βοηθήσει την ψυχολογία μας είναι κάπως αυτονόητο, αυτό που δεν είναι όμως πολλές φορές αυτονόητο είναι η συνειδητή απόλαυση των παραπάνω. Δηλαδή, για να μας βοηθήσει ουσιαστικά και όχι στιγμιαία η αγαπημένη μας δραστηριότητα (π.χ. βιβλίο, βόλτα, μουσική, τηλεοπτικές σειρές, ψώνια, φαγητό) πρέπει να την κάνουμε συνειδητά, να θολώνουμε τα γύρω ερεθίσματα και να την αφήνουμε να μας κατακλύσει. Έτσι τονίζεται η παρουσία αυτών στην καθημερινότητά μας, ενώ με την αίσθηση πως κάνουμε δραστηριότητες που απολαμβάνουμε βελτιώνεται η συνολική εικόνα που έχουμε για την ζωή μας.
11. Να νιώθουμε ευγνωμοσύνη για αυτά που ήδη έχουμε και έτσι να απολαμβάνουμε το κάθε λεπτό.
Εκτίμηση για όσα έχω, ανεξαρτησία και ολιγάρκεια, είναι οι τρεις πυλώνες για μια ήρεμη ζωή. Το να εκτιμάμε όσα έχουμε, να βασιζόμαστε σε εμάς για αυτά και να μην αναζητάμε συνεχώς περισσότερα θα μας εκτοπίσει από τον δρόμο της συνεχούς ανησυχίας, αφού θα είμαστε ικανοποιημένοι και με λιγότερα. Χωρίς, βέβαια, αυτό να σημαίνει πως δεν πρέπει να έχουμε στόχους: αντίθετα κάτι τέτοιο είναι ωφέλιμο για τον ανθρώπινο χαρακτήρα, όμως είναι σκόπιμο να μπορούμε να αντιληφθούμε τι πραγματικά αξίζει και πως όλα τα άλλα είναι έξτρα.
Συνοψίζοντας, δεν υπάρχει μια μόνιμη λύση για το άγχος, αφού όπως είπαμε είναι ένα συναίσθημα όπως όλα τα άλλα. Αλλά αυτός είναι και ο κύριος λόγος που είναι διαχειρίσιμο. Κατευθύνεται και διαμορφώνεται από τις σκέψεις μας. Άρα το μόνο που χρειάζεται είναι να πάρουμε εμείς την σκυτάλη της σκέψης μας και να μην παραδοθούμε. Το άγχος στην τελική δεν επηρεάζει τίποτα, είτε ενδιαφέρομαι για την εξέλιξη ενός γεγονότος είτε όχι δεν θα επηρεάσει το γεγονός. Σαν ένα γυαλί με χρώμα ή βρωμιά, θα σε εμποδίσει να δεις καθαρά τα πράγματα, αλλά αυτό σχετίζεται με το πως τα βλέπεις όχι με το πως είναι...