Embedded Files
Διδακτικό σενάριο: Η Προπαγάνδα κατά τη Δικτατορία Μεταξά (1936-1941)
Διδακτικό σενάριο: Η Προπαγάνδα κατά τη Δικτατορία Μεταξά (1936-1941)
Τάξη: Α΄ή Β΄Λυκείου ( η επιλογή της τάξης εναπόκειται στους εκπαιδευτικούς που θα εφαρμόσουν την προσέγγιση στο σχολικό περιβάλλον).
Μάθημα: Ιστορία
Θέμα: Η προπαγάνδα στη δικτατορία του Μεταξά και οι τεχνικές χειραγώγησης της κοινής γνώμης
Γενικοί στόχοι: Όπως προσδιορίζονται στο Πρόγραμμα Σπουδών Ιστορίας 2018 (χ.χ.).
Ειδικοί στόχοι:
Ιστορική ανάλυση: Οι μαθητές θα μελετήσουν τις συνθήκες που οδήγησαν στη δικτατορία του Μεταξά και θα αναλύσουν το πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο της εποχής.
Κατανόηση της έννοιας της προπαγάνδας: Οι μαθητές θα κατανοήσουν την έννοια και τις τεχνικές της προπαγάνδας και στη συνέχεια θα προσεγγίσουν τις εφαρμογές της κατά τη δικτατορία του Μεταξά.
Κατανόηση των τεχνικών της προπαγάνδας: Ζητήστε από τους μαθητές να προσεγγίσουν τα είδη κειμένων για να εντοπίσουν τις εκφραστικές παραλλαγές και τα λεκτικά μοτίβα, αναλύοντας τον πολιτικό λόγο και αναγνωρίζοντας τον τρόπο με τον οποίο η γλώσσα, η ιστορία και η ιδεολογία χρησιμοποιούνται (ή καταχράζονται) για τη χειραγώγηση των μαζών.
Ανάλυση ιστορικών παραδειγμάτων: Ζητήστε από τους μαθητές να αναλύσουν τα παραπάνω εργαλεία που χρησιμοποίησε το καθεστώς για τον έλεγχο της πληροφόρησης και την καλλιέργεια της κρατικής ιδεολογίας.
Ανάλυση ιδεολογικών κατευθύνσεων
Συγκριτική εξέταση: οι μαθητές πρέπει να συγκρίνουν τη δικτατορία του Μεταξά με άλλα ολοκληρωτικά καθεστώτα στην Ευρώπη (π.χ. φασισμός, ναζισμός) και να υιοθετήσουν μια συγκριτική προσέγγιση των τεχνικών τους, εντοπίζοντας σημεία τομής ή διαφοροποίησης.
Κριτική σκέψη: να αναπτύξουν κριτική σκέψη σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η προπαγάνδα επηρεάζει την κοινωνία και να τη συγκρίνουν με παρόμοιες σύγχρονες πρακτικές.
Εξέταση των συνεπειών: Ζητήστε από τους μαθητές να διερευν τις συνέπειες της δικτατορίας στον πολιτικό και κοινωνικό ιστό της Ελλάδας, καθώς και τη σχέση του καθεστώτος με τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Προαπαιτούμενες γνώσεις:
● Κατανόηση των όρων ιστορική σκέψη και συνείδηση
● Καλή γνώση των τεχνικών πειθούς (συνδιαστικά με το μάθημα Γλώσσα), της προσέγγισης των πηγών και της ανάλυσης τεκμηρίων.
● Βασικές γνώσεις του ιστορικού πλαισίου, της πολιτικής κατάστασης στην Ελλάδα πριν και κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου
● Εισαγωγικές γνώσεις για τη δικτατορία του Μεταξά (ιστορικό και κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της περιόδου).
Επιθυμητά μαθησιακά αποτελέσματα (κοινά για όλα τα σενάρια):
● Να καταστούν οι μαθητές κριτικοί αναγνώστες διαφορετικών ειδών κειμένων, ώστε να κατανοούν και να αναγνωρίζουν τις βασικές τεχνικές της προπαγάνδας, να αναπτύξουν κριτική σκέψη απέναντι στις πληροφορίες, ώστε να μπορούν να διακρίνουν τα μηνύματα που αποσκοπούν στη χειραγώγηση.
● Να κατανοήσουν οι μαθητές τη σημασία που αποδίδουν τα ολοκληρωτικά καθεστώτα (και όχι μόνο) στη χρήση της γλώσσας και της ιστορίας ως παράγοντα νομιμοποίησης για τη χειραγώγηση των μαζών.
● Να συνειδητοποιήσουν ότι οι παραπάνω "καταχρήσεις¨ της ιστορίας αποτελούν ένα διαχρονικό φαινόμενο έμμεσης (ή μερικές φορές άμεσης) επιβολής της δράσης ομάδων (πολιτικών, θρησκευτικών, κοινωνικών) και νομιμοποίησης της θεωρίας τους μέσω της εκμετάλλευσης του ιστορικού παρελθόντος και της αναφοράς στο κοινωνικό συναίσθημα (έκκληση στον φόβο, τη λογική, την ηθική κ.λπ.).
● Να αναπτύξουν κριτική σκέψη σε σχέση με τις πληροφορίες.
● Να διατυπώσουν επιχειρήματα σχετικά με τον αντίκτυπο της προπαγάνδας στην κοινωνία.
1η διδακτική ώρα: Η προπαγάνδα κατά τη Δικτατορία του Μεταξά (1936-1941)
Αφόρμηση: Φωτογραφίες σύγχρονων εφημερίδων και διερευνητικές ερωτήσεις γύρω από το ζήτημα της προπαγάνδας
Α. Συζήτηση/προσδιορισμός των προηγούμενων γνώσεων των μαθητών αναφορικά με το θέμα (10 λεπτά)
Ιστορική αναδρομή: Παρουσίαση του ορισμού της προπαγάνδας και των διαφόρων μορφών της (πολιτική, πολεμική μαύρη κ.α.).
Ορισμός
προπαγάνδα : η (έντυπη ή προφορική) συστηματική και οργανωμένη
προσπάθεια διάδοσης πολιτικών, θρησκευτικών κτλ. ιδεών και
απόψεων με σκοπό τον επηρεασμό της συνείδησης της κοινής γνώμης
προς συγκεκριμένη κατεύθυνση και με συγκεκριμένους στόχους.
Kομμουνιστική / αθεϊστική / ανθελληνική ~. Kάνω / ασκώ ~. H εφημερίδα ήταν το
όργανο της προπαγάνδας του κόμματος.
Προπαγάνδα και απολυταρχικά καθεστώτα
Φασισμός: πολιτικοκοινωνικό σύστημα της άκρας δεξιάς, με έντονα αυταρχικό και
εθνικιστικό χαρακτήρα, που καταργεί τον κοινοβουλευτισμό και τη δημοκρατία και
βασίζεται στο μονοκομματισμό και στον ολοκληρωτισμό. Χαρακτηρίζεται δικτατορικό
καθεστώς που, με αρχηγό το Mουσολίνι, επικράτησε στην Iταλία.
ναζισμός : η ιδεολογία του γερμανικού εθνικοσοσιαλισμού και το καθεστώς που
δημιούργησε
Συζήτηση σχετικά με τη σημασία της προπαγάνδας στα ολοκληρωτικά καθεστώτα και τις τεχνικές διάδοσής της.
Η Δικτατορία Μεταξά
Βασικές πληροφορίες για την περίοδο προβολή οπτικοακουστικού υλικού (εφημερίδες, αποσπάσμα λόγου του Μεταξά, Βίντεο και αφίσες της ΕΟΝ) και συζήτηση με τους μαθητές.
Πρώτη Δραστηριότητα στην τάξη (15 λεπτά)
Οι μαθητές παρακολουθούν αποσπάσματα από προπαγανδιστικό υλικό της εποχής (π.χ. αφίσες, κείμενα, μαρτυρίες, οπτικοακουστικό υλικό από ομιλίες του Μεταξά και υποστηρικτών του καθεστώτος) και συζητούν τις πρώτες τους εντυπώσεις.
Παραδείγματα με βασικές τεχνικές ελέγχου των μέσων ενημέρωσης, λογοκρισίας, χρήσης συμβόλων, καλλιέργειας της νοοτροπίας του Μεταξά ως «Πατέρα του Έθνους». Προσέγγιση της δράσης της Εθνικής Οργάνωσης Νεολαίας (ΕΟΝ) ως μέσου οργάνωσης, ελέγχου και κατήχησης της νεολαίας. Παρακολούθηση της ανάρτησης: εργατικά τάγματα και ΕΟΝ: https://www.youtube.com/watch?v=DQS6BfDxkAs Από: 14:39 έως 17:48 και σύγκριση με το βίντεο https://www.youtube.com/watch?v=5HG3OmMXnoQ& list=PLRV12H386MjVChVXxKGLEKS7VZZ5c64a_&index=110
Ενδεικτικές ερωτήσεις προς τους μαθητές
Γιατί πιστεύετε ότι εκδόθηκε το περιοδικό "Νεολαία"; (ο εκπαιδευτικός παραπέμπει στην ιστοσελίδα του ψηφιακού αρχείου του περιοδικού (https://ioannismetaxas.gr/Periodiko_Neolaia.html ), περιηγείται στα τεύχη και συζητά με τους μαθητές τον τύπο του περιοδικού, το θέμα του, πώς ξεκίνησε και πώς εξελίχθηκε).
Πώς εμφανίζεται το καθεστώς και η δράση του; Μπορείτε να εντοπίσετε συγκεκριμένα αποσπάσματα από τα κείμενα;
Πώς ο Μεταξάς χρησιμοποίησε την προπαγάνδα για να δημιουργήσει μια θετική εικόνα του καθεστώτος και να δικαιολογήσει τη δικτατορία.
Μελετώντας τις μαρτυρίες των παιδιών και κοιτάζοντας τις αντίστοιχες φωτογραφίες, ποια είναι τα συναισθήματά σας; Έχοντας κατά νου τη μαρτυρία της κας Φράγια, μπορείτε να μοιραστείτε τις σκέψεις σας με την τάξη;
Παραδείγματα χρήσης προπαγάνδας για την ενίσχυση του εθνικιστικού και αντικομμουνιστικού λόγου (κειμενικού, οπτικού).
Δραστηριότητα στο σπίτι και παρουσίασή της στην τάξη: Με την καθοδήγηση του εκπαιδευτικού, οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες, καθεμία από τις οποίες θα εξετάσει μια διαφορετική πηγή (π.χ. άρθρο, αφίσα, απόσπασμα από ραδιοφωνική εκπομπή) για ανάλυση σύμφωνα με τη μεθοδολογία που παρουσιάστηκε στην τάξη. Δίνονται το υλικό που θα μελετηθεί και οι κατευθυντήριες γραμμές, οι οποίες έχουν αναπτυχθεί με βάση τα παραδείγματα. Στο επόμενο μάθημα, οι μαθητές θα παρουσιάσουν στην τάξη τις τεχνικές που έχουν εντοπίσει και το μήνυμα που πιστεύουν ότι ο αποστολέας προσπαθεί να μεταδώσει.
Προπαγανδιστικές τεχνικές του καθεστώτος Μεταξά και συγκριτική ανάλυση με άλλα καθεστώτα ή περιόδους της νεότερης ελληνικής ιστορίας.
2η διδακτική ώρα: Προπαγανδιστικές τεχνικές του καθεστώτος Μεταξά και συγκριτική ανάλυση με άλλα καθεστώτα ή περιόδους της νεότερης ιστορίας.
Παρουσίαση των εργασιών των μαθητών (10 λεπτά) (Παραδείγματα)
1. Η Ιταλία του Μουσολίνι:
● Προβολή του Μουσολίνι ως «αρχηγού» και σωτήρα της χώρας.
● Χρήση του ραδιοφώνου, των ταινιών και των αφισών για την προώθηση της φασιστικής ιδεολογίας.
● Χρήση του λατινικού όρου fasce για την υποστήριξη της ιδεολογίας του, η οποία έδινε έμφαση στην έννοια της ρωμαϊκής μεγαλοσύνης και της εθνικής ενότητας.
● Δημοσίευση βιβλίου (Musolini, B., «Fascismo» στην Enciclopedia Italiana, τόμος 14, σελ. 847-884, 1932) με τις θέσεις του.
2. Η Γερμανία του Χίτλερ:
● Προβολή του Χίτλερ ως «Führer» και μεσσία του γερμανικού λαού.
● Χρήση ισχυρής αντισημιτικής προπαγάνδας και προώθηση της άριας φυλής.
● Εκμετάλλευση των ΜΜΕ υπό τον Γιόζεφ Γκέμπελς για την οργάνωση της προπαγάνδας.
● Σκηνοθετημένη στοχοποίηση του εβραϊκού στοιχείου μέσω παιδικών και οικογενειακών παιχνιδιών.
● Δημοσίευση βιβλίου (Χίτλερ, Ad. Mein Kampf ,1925) με τις θέσεις του.
Ξεκινώντας από το τελευταίο αλλά κοινό σημείο, τις δημοσιεύσεις των πολιτικών τους θέσεων, τοποθετούμε τις δημοσιεύσεις στο ιστορικό χρόνο προσεγγίζοντας το ιστορικό πλαίσιο και ειδικά τη σημασία του μέσου (βιβλίο) για την προσέγγιση των μαζών. Αξίζει να σημειωθεί ότι το αρχικό κείμενο του Μουσολίνι γράφτηκε το 1927 με τη βοήθεια του Τζιοβάνι Τζεντίλε, ενός ιδεαλιστή φιλόσοφου (όπου μπορεί να προσεγγιστεί ως νομιμοποίηση της ιδεολογίας του φασιστικού φαινομένου)
Συζήτηση στην τάξη για τα κοινά σημεία με την προπαγάνδα του Μεταξά και σύγκριση τεχνικών:
● Επίκληση του ένδοξου παρελθόντος
● Έκκληση στο συναίσθημα (φόβος, ελπίδα, θυμός).
● Χρήση στερεοτύπων και ψευδοεπιστημονικών επιχειρημάτων.
● Προσωποποίηση του ηγέτη ως θεϊκής ή ηρωικής μορφής.
● Μορφές διάδοσης και υποστήριξης της ιδεολογίας.
Προτεινόμενο βοηθητικό υλικό:
Μουσολίνι:
https://www.youtube.com/watch?v=yIZ-Myd2i5o
Έμφαση από το 4:03 που δείχνει τις ομιλίες του σε διάφορες πόλεις της Ιταλίας.
Παρακολούθηση μιας σύντομης ιστορικής αναδρομής σχετικά με την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία (από 0:00 έως 1:03. https://www.youtube.com/watch?v=jSwQN_0KWAY
History Channel: Ιστορικό πλαίσιο της ανόδου του Χίτλερ: https://www.youtube.com/watch?v=yEk6zGYwyhc
Ο Χίτλερ ως ηγέτης. https://www.youtube.com/watch?v=6XnsYZxH2nI
Teaching Scenario: Propaganda during the Metaxas Dictatorship (1936-1941)
Teaching Scenario: Propaganda during the Metaxas Dictatorship (1936-1941)
Class: High school (in our case the choice of class is at the disposal of the teachers who will implement the approach in the school context).
Lesson: History
Subject: Propaganda in the Metaxas dictatorship and the techniques of manipulation of public opinion
General objectives: As identified under the History Curriculum 2018 (n.d.).
Particular Purposes:
Historical Analysis: Students will study the circumstances leading up to Metaxas' dictatorship and analyze the political and social context of the time.
Understanding the Concept of Propaganda : Students will understand the concept and techniques of propaganda, and then approach the applications chosen by Metaxas' dictatorship.
Understand the techniques of Propaganda: Have students approach textual genres to identify expressive variation and verbal patterns, analyzing political discourse, recognizing how language, history, and ideology are used (or misused) in manipulating the masses.
Analysis of Historical Examples: have students analyse the above tools used by the regime to control information and cultivate state ideology.
Analysis of Ideological Directions.
Comparative Consideration: students should compare Metaxas' dictatorship with other totalitarian regimes in Europe (e.g. fascism, Nazism) and take a comparative approach to their techniques, identifying points of intersection or differentiation.
Critical Thinking: to develop critical thinking about the way propaganda affects society and compare it with similar contemporary practices.
Examination of Consequences: Have students discuss the consequences of the dictatorship on the political and social fabric of Greece, and the relationship of the regime to World War I
Prerequisite knowledge:
● Understanding of the terms of historical thought and consciousness and how they function in understanding history and their formative dynamics in interpreting it.
● Good knowledge of persuasive techniques (interdisciplinary with the Language course), source approach and documentary analysis.
● Basic knowledge of the historical context, the political situation in Greece before and during the inter-war period.
● Introductory knowledge of the Metaxas dictatorship (historical and socio-political context of the period).
Intended learning outcomes (common to all scenarios):
● To make students critical readers of different textual genres in order to understand and identify the basic techniques of propaganda, to develop critical thinking towards information so that they can distinguish manipulative messages.
● To make students understand the importance that totalitarian regimes (and not only) attached to the use of language and history as a legitimizing factor in manipulating the minds of the masses.
● To realize that the above abuses constitute a timeless phenomenon of indirect (or sometimes direct) imposition of the action of groups (political, religious, social) and legitimization of their theory through the instrumentalization of the historical past and by referring to social feeling (appeal to fear, reason, morality, etc.).
● Be able to situate themselves in time by understanding the dynamics of historical conditions and contexts (social, economic, political) in terms of enhancing the potential for the penetration of propaganda practices.
● Develop critical thinking in relation to information.
● Formulate arguments about the impact of propaganda on society.
Teaching application structure:
Teaching Hour( Based on the material presented in class and listed below):
Α. A. Diagnostic discussion/identification of students' prior knowledge (10 minutes)
1. Introduction to terms-conceptualization (fascism, Nazism propaganda. Teacher refers to the pages:
a. Fascism:
i. Dictionary of Common Greek: https://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?lq=%CF%86%CE%B1%CF%83%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82&dq=
ii. Encyclopedia Britannica: https://www.britannica.com/question/Where-does-the-word-fascism-come-from
b. Nazism:
i. Dictionary of Common Greek: https://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?lq=%CE%BD%CE%B1%CE%B6%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82&dq=
ii. Britannica Encyclopedia: https://www.britannica.com/event/Nazism
c. Propaganda:
i. Dictionary of Common Greek: https://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?lq=%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%80%CE%B1%CE%B3%CE%AC%CE%BD%CE%B4%CE%B1+&dq=
ii. Brittany Encyclopedia: https://www.britannica.com/topic/propaganda
2. Historical review: Presentation of the definition of propaganda and its various forms (political, social, war-white, black, grey).
3. Discussion on the importance of propaganda in totalitarian regimes and the techniques of its dissemination. Examples with basic techniques of media control, censorship, use of symbols, cultivating the mentality of Metaxas as “Father of the Nation”. Approaching the action of the National Youth Organization (NON) as a means of organizing, controlling and catechizing youth. Watching the posting: working battalions and EON: https://www.youtube.com/watch?v=DQS6BfDxkAs From:14:39 to 17:48 and comparison with the video https://www.youtube.com/watch?v=5HG3OmMXnoQ&list=PLRV12H386MjVChVXxKGLEKS7VZZ5c64a_&index=110
Classroom activity (15 minutes)
Students watch with the teacher clips from propaganda materials of the period (e.g. posters, texts, testimonies, audiovisual material from speeches by Metaxas and supporters of the regime) and discuss their first impressions.
Indicative classroom questions (15 minutes)
● Why do you think this magazine was published? (teacher refers to the digital repository webpage and browses through the publications and discusses with students the type of journal, its subject matter, how it began and how it developed.)
● From the available texts, can you identify places where a different ideology is targeted?
● How does the regime and its action appear? Can you identify examples from the texts?
● How Metaxas used propaganda to create a positive image of the regime and justify the dictatorship.
● How does Mrs. Fragia's testimony convey her personal experience? Do you think she still holds the same view?
● Studying the children's testimonies and looking at the corresponding photos, what are your feelings? Keeping Mrs. Fragia's testimony in mind, can you share your thoughts with the class?
● Examples of the use of propaganda to reinforce nationalist and anti-communist discourse (textual, visual).
Activity at home and its presentation to the class: With the teacher's guidance, students are divided into groups, each of which will approach a different piece of evidence (e.g. article, poster, radio extract) for analysis according to the methodology that was exemplified in class. Material to be approached and guidelines are given, where these were developed with the examples. In the next lesson, students will present to the class the techniques they identify and the message they believe the transmitter is trying to convey.
Propaganda techniques of the Metaxas regime and comparative analysis with other regimes or periods of Modern Greek history.
2nd Teaching Hour: Propaganda techniques of the Metaxas regime and comparative analysis with other regimes or periods of Modern Greek history.
Presentation of the work done in the groups and its development in class (10 minutes) (Examples)
1. Mussolini's Italy:
● Projection of Mussolini as a “douche” (leader) and savior of the nation.
● Use of radio, films and posters to promote fascist ideology.
● Use of the Latin term fasce to support his ideology which emphasized the concept of Roman greatness and national unity.
● Publication of a book (Musolini, B., “Fascismo” in Enciclopedia Italiana, vol.14th, pp. 847-884, 1932) with his positions.
2. Hitler's Germany:
● Projection of Hitler as “Führer” and messiah of the German people.
● Use of strong anti-Semitic propaganda and promotion of the Aryan race.
● Exploitation of the media under Joseph Goebbels to orchestrate propaganda.
● Staged targeting of the Jewish element through children's and family games.
● Publication of a book (Hitler, Ad. Mein Kampf ,1925) with his positions.
Starting from the last but common point, the publications of their political positions, we place the publications in historical time by approaching the historical context and especially the historical importance of the medium (book) in reaching the masses. It is worth noting that Mussolini's original text was written in 1927 (important chronologically) with the assistance of Giovanni Gentille, an idealist philosopher (where it can be approached as a legitimization of the ideology of the fascist phenomenon)
Class discussion of commonalities with Metaxas propaganda and comparison of techniques:
● Invoking the glorious past
● Appeal to emotion (fear, hope, anger).
● Use of stereotypes and pseudo-scientific arguments.
● Personalisation of the leader as a divine or heroic figure.
● Forms of dissemination and support of the ideology.
Suggested Material:
Mussolini:
https://www.youtube.com/watch?v=yIZ-Myd2i5o
Emphasis from 4:03 showing his speeches from cities in Italy.
Watching a brief historical retrospective regarding Hitler's rise to power (From 0:00 to 1:03. https://www.youtube.com/watch?v=jSwQN_0KWAY . excerpt that gives us images and ideally frames (in my opinion) the period we will be examining as it also shows elements of propaganda (teary eyes, historical context, parade images).
History Channel:
Historical context of Hitler's rise: https://www.youtube.com/watch?v=yEk6zGYwyhc
Hitler as leader. https://www.youtube.com/watch?v=6XnsYZxH2nI
Page updated
Google Sites
Report abuse