Juan Alonso Jimenez στο Facebook, 3 Νοεμβρίου 2024
«Η συνοδεία του βασιλιά που φτάνει στη Βαλένθια καταναλώνει τους πόρους που χρειάζονται οι Βαλένθιοι, μόνο και μόνο για να μπορέσουν να εμφανιστούν στη φωτογραφία με τη λάσπη πίσω τους.» Juan Alonso Jimenez στο Facebook, 3 Νοεμβρίου 2024
Πλαίσιο
Γεγονός
2024. Τουλάχιστον 235 θάνατοι και εκτεταμένες υλικές ζημιές, που δεν έχουν ακόμη ποσοτικοποιηθεί πλήρως, αποτελούν τις σοβαρότερες συνέπειες της διέλευσης της DANA (Απομονωμένη Κατάθλιψη Υψηλών Επιπέδων) μέσω της Κοινότητας της Βαλένθια και της Καστίλλης-Λα Μάντσα από τις 28 Οκτωβρίου έως τις 15 Νοεμβρίου. Η καταστροφή και το επακόλουθο χάος, ιδιαίτερα επικεντρωμένα στην επαρχία της Βαλένθια, προκάλεσαν σημαντική παραπληροφόρηση που διαδόθηκε κυρίως μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Δεκάδες μηνύματα έγιναν viral την Κυριακή 3 Νοεμβρίου, με εκατοντάδες χιλιάδες αλληλεπιδράσεις που ισχυρίζονταν ότι η εικόνα μιας συνοδείας με περίπου σαράντα αστυνομικά οχήματα που εισέρχονταν σε μια πόλη της Βαλένθια αντιστοιχούσε σε υπηρεσία προστασίας για τον Φελίπε ΣΤ΄. Τα μηνύματα πυροδοτήθηκαν από την επίσημη επίσκεψη του Βασιλιά και της Βασίλισσας της Ισπανίας στην Παιπόρτα, μία από τις πόλεις που επλήγησαν περισσότερο από τις πλημμύρες που προκάλεσε η DANA την Τρίτη 29 Οκτωβρίου. Μερικές από αυτές τις αναρτήσεις υπαινίσσονταν ότι η παρουσία αυτών των οχημάτων είχε «αποτρέψει» χιλιάδες εθελοντές από την πρόσβαση στο επίκεντρο της καταστροφής.
Κατά τη διάρκεια της DANA, φυσικής καταστροφής που προκλήθηκε από μια ψυχρή σταγόνα που ξεκίνησε στις 29 Οκτωβρίου 2024 στην ανατολική Ισπανία — επηρεάζοντας ιδιαίτερα τη Βαλένθια — ένα βίντεο έγινε viral, δείχνοντας μια μακριά σειρά αστυνομικών αυτοκινήτων. Η αφήγηση που συνόδευε το βίντεο υποστήριζε ότι αυτά τα οχήματα αποτελούσαν μέρος της υπηρεσίας ασφαλείας για τον βασιλιά Φελίπε ΣΤ΄ της Ισπανίας. Το βίντεο διαδόθηκε γρήγορα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με πολλούς χρήστες να το μοιράζονται μαζί με επιπλέον εικόνες ή σχόλια που ενίσχυαν αυτόν τον ισχυρισμό.
Οργανισμοί ελέγχου γεγονότων όπως οι Verificat, Maldita και RTV έχουν επιβεβαιώσει ότι αυτή η εικόνα είναι εκτός πλαισίου. Το βίντεο, στην πραγματικότητα, χρονολογείται στις 3 Νοεμβρίου και δείχνει αλλαγή βάρδιας των αστυνομικών της Δημοτικής Αστυνομίας Μαδρίτης που βοηθούν στη Βαλένθια. Στις εικόνες που δείχνουν την επίσκεψη των βασιλικών προσώπων στο δήμο Παιπόρτα, δεν είναι ορατοί αστυνομικοί από τη Μαδρίτη, καθώς δεν έχουν καμία ευθύνη σχετικά με την προστασία της Βασιλικής Οικογένειας. Όπως εξηγεί η Maldita, μέσα ενημέρωσης που ελέγχονται ή είναι συμπαθούντα προς το Κρεμλίνο διέδωσαν ευρέως το βίντεο στα ισπανικά, ρωσικά και αραβικά. Έχει επίσης κυκλοφορήσει σε άλλες χώρες, όπως η Ιταλία, η Γαλλία και η Ελλάδα, μερικές φορές ισχυριζόμενα ότι απεικονίζει τη συνοδεία του τρέχοντος προέδρου, Πέδρο Σάντσεθ.
Χειραγώγηση
Η σειρά των αυτοκινήτων που εμφανίζεται στις εικόνες αντιστοιχεί σε μια μονάδα της Δημοτικής Αστυνομίας Μαδρίτης, η οποία κινητοποιήθηκε το Σάββατο 2 Νοεμβρίου στην μητροπολιτική περιοχή της Βαλένθια. Το βίντεο καταγράφει την άφιξη της συνοδείας στην πόλη La Torre, μία από τις τοποθεσίες όπου οι αστυνομικοί της Μαδρίτης εργάζονταν στις 3 Νοεμβρίου. Το περιεχόμενο το είδαμε για πρώτη φορά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στις 9:28 π.μ. την Κυριακή 3 Νοεμβρίου. Στις εικόνες που απεικονίζουν την επίσκεψη του Βασιλιά και της Βασίλισσας στο δήμο Παιπόρτα, δεν υπάρχει κανένα σημάδι αστυνομικών από τη Μαδρίτη, οι οποίοι, σε κάθε περίπτωση, δεν έχουν δικαιοδοσία για την προστασία της Βασιλικής Οικογένειας.
Μέρος διδασκαλίας
Στόχος διδασκαλίας: Να εξαχθούν οι λόγοι της παραπληροφόρησης μέσω της ανάλυσης της ακόλουθης φωτογραφικής πηγής μέσα σε μια ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Γνώση 1: Διάδοση αφηγήματος στην ανάρτηση και επαλήθευση
Δημιουργεί σύγχυση, απομακρύνει την προσοχή από την πραγματική κρίση και τις προσπάθειες ανάκαμψης και υπονομεύει την εμπιστοσύνη στις αρχές σε περιόδους όπου η σαφής επικοινωνία είναι κρίσιμη. Στην περίπτωση αυτή, η παραπληροφόρηση σχετικά με την βασιλική επίσκεψη θα μπορούσε να αποσπάσει τους ανθρώπους από τα πραγματικά ζητήματα του αντίκτυπου της DANA και της συνεχιζόμενης διαδικασίας ανάκαμψης, ενώ ταυτόχρονα ενισχύει μεγαλύτερες πολιτικές ή κοινωνικές διαιρέσεις.
Γνώση 2: Ανάλυση φωτογραφικής πηγής μέσα σε ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης + καθορίστε αν η ανάλυση αφορά φωτογραφία εκτός πλαισίου, χειραγωγημένη ή δημιουργημένη με ΤΝ
Ψευδές πλαίσιο.
Θυμήσου:
Οι ψηφιακές πηγές είναι κομμάτια διαδικτυακού περιεχομένου που μας βοηθούν να κατανοήσουμε και να επαληθεύσουμε γεγονότα. Όπως και οι ιστορικές πηγές, μπορούν να ταξινομηθούν με βάση τη σύνδεσή τους με την πραγματικότητα:
Πρωτογενείς πηγές: πρωτότυπες εικόνες ή βίντεο που καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια ενός γεγονότος, όπως φωτογραφία από smartphone, ζωντανή μετάδοση ή αδημοσίευτο υλικό από κάμερα ασφαλείας.
Δευτερογενείς πηγές: εικόνες ή βίντεο που έχουν υποστεί επεξεργασία, τροποποίηση ή αναδημοσίευση. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν ειδησεογραφικά άρθρα που κόβουν ή αλλάζουν μια φωτογραφία, εκδοχές πραγματικών εικόνων ενισχυμένες με Τεχνητή Νοημοσύνη ή deepfakes που τροποποιούν την εμφάνιση κάποιου.
Συνθετικές πηγές: εικόνες ή βίντεο που δημιουργήθηκαν πλήρως από Τεχνητή Νοημοσύνη ή ψηφιακή επεξεργασία χωρίς καμία σύνδεση με πραγματικά γεγονότα. Περιλαμβάνουν ανθρώπους δημιουργημένους από AI, ψεύτικα τοπία ή εντελώς φανταστικές ειδησεογραφικές εικόνες.
Όταν αναλύουμε εικόνες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πρέπει να θυμόμαστε ότι δεν υπάρχουν απομονωμένες — συνοδεύονται από λεζάντες, hashtags, likes και κοινοποιήσεις που επηρεάζουν τον τρόπο που τις ερμηνεύουμε. Η ίδια εικόνα μπορεί να παρουσιαστεί με διαφορετικούς τρόπους για να αλλάξει το νόημά της, μερικές φορές για να παραπλανήσει ή να διαδώσει ψευδείς πληροφορίες. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να ελέγχουμε όχι μόνο την ίδια την εικόνα, αλλά και το πλαίσιο της, ποιος την κοινοποίησε και πώς χρησιμοποιείται πριν την εμπιστευτούμε.
Κριτήρια αξιολόγησης: Να εξαχθούν οι λόγοι της παραπληροφόρησης μέσω της ανάλυσης της εικόνας και του πλαισίου της μέσα σε μια ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Οδηγίες για τη δραστηριότητα
Πλαίσιο: Τώρα που έχετε κατανοήσει τη σύνδεση μεταξύ παραπληροφόρησης και του τρόπου με τον οποίο χρησιμοποιούνται οι εικόνες για να διαμορφώσουν αφηγήματα, εξετάστε το πλαίσιο της ψηφιακής εικόνας: Πού δημοσιεύτηκε; Ποιο γεγονός ή κατάσταση ισχυρίζεται ότι αναπαριστά; Ποιοι είναι οι βασικοί πρωταγωνιστές ή στοιχεία στην εικόνα; Σημείο εκκίνησης.
Έναρξη δραστηριότητας: Παρατηρήστε την εικόνα ατομικά και, αφού την αναλύσετε, απαντήστε στις ερωτήσεις για να εντοπίσετε βασικά στοιχεία που σχετίζονται με την πηγή της, την αυθεντικότητά της και τη χρήση της. Επικεντρωθείτε τόσο στην ίδια την εικόνα όσο και στον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζεται στο ψηφιακό της περιβάλλον. Αρχικό στάδιο.
Το βίντεο καταγράφει την άφιξη της συνοδείας στην πόλη La Torre, μία από τις τοποθεσίες όπου οι αστυνομικοί της Μαδρίτης εργάζονταν στις 3 Νοεμβρίου.
Juan Alonso Jimenez στο Facebook, 3 Νοεμβρίου 2024
Για να απαντήσετε σε μερικές από τις παρακάτω ερωτήσεις, θα χρειαστεί να κάνετε αναζήτηση εικόνας ανάστροφα.
Ανάπτυξη της δραστηριότητας: Μόλις παρατηρήσετε αυτήν την εικόνα, συμπληρώστε το δεύτερο μέρος του φύλλου εργασίας με την ομάδα σας, το οποίο σας επιτρέπει να κατανοήσετε λίγο το πλαίσιο της εικόνας.
Στάδιο Ανάπτυξης
Ανάπτυξη δραστηριότητας: Τώρα προσπαθήστε να εξαχθούν συμπεράσματα με όλες τις πληροφορίες που έχετε συλλέξει μέχρι τώρα, για να κατανοήσετε πώς και γιατί αυτή η πηγή έχει χειραγωγηθεί.
Τελικό στάδιο
Κλείσιμο: Οργανώστε τον λόγο σας βάσει των στοιχείων που έχετε συλλέξει, για να υποστηρίξετε την άποψή σας σε σχέση με όσα έχετε μάθει.
Οδηγίες για τον δάσκαλο
Το βίντεο καταγράφει την άφιξη της συνοδείας στην πόλη La Torre, μία από τις τοποθεσίες όπου οι αστυνομικοί της Μαδρίτης εργάζονταν στις 3 Νοεμβρίου.
Juan Alonso Jimenez στο Facebook, 3 Νοεμβρίου 2024
Λύση
Εξήγηση – η διαδικασία επαλήθευσης γεγονότων
Η συνοδεία ανήκει στη Δημοτική Αστυνομία της Μαδρίτης. Η Δημοτική Αστυνομία της Μαδρίτης κινητοποίησε 178 αστυνομικούς σε 43 οχήματα, μαζί με 24 μέλη του SAMUR (πολιτική προστασία) σε άλλα έξι οχήματα, προς την Κοινότητα της Βαλένθια το Σάββατο 2 Νοεμβρίου, όπως αναρτήθηκε στα προφίλ τους στο Instagram και στο X (πρώην Twitter). Η επιχείρηση έφτασε στην επαρχία της Βαλένθια το βράδυ του Σαββάτου, σύμφωνα με διάφορες αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (1, 2, 3) και ένα άρθρο από το τοπικό μέσο Levante.
Το πρωί της Κυριακής, οι αστυνομικοί της Μαδρίτης εισήλθαν στην περιοχή La Torre, η οποία ανήκει στην πόλη της Βαλένθια, όπως φαίνεται στην viral εικόνα που επαληθεύουμε. Μέσω του Google Street View, μπορεί να επιβεβαιωθεί ότι η εικόνα τραβήχτηκε από ένα κτίριο και δείχνει μια σειρά αυτοκινήτων στην είσοδο της πόλης. Επιπλέον, οι λεπτομέρειες των οχημάτων στην εικόνα δείχνουν ότι πρόκειται για μοντέλα BMW με λευκά καπό και ένα έμβλημα στην κορυφή, τα οποία αντιστοιχούν στα επίσημα οχήματα της Δημοτικής Αστυνομίας της Μαδρίτης.
Η Τοπική Αστυνομία της Βαλένθια κοινοποίησε εικόνες των αστυνομικών της Μαδρίτης που εργάζονταν στη La Torre στο X, σε μια ανάρτηση που ανακοίνωνε την έναρξη της «συνεργασίας μεταξύ της αστυνομίας της Βαλένθια και της Μαδρίτης στους δήμους που επλήγησαν περισσότερο από τη DANA». Εκτός από την περιοχή αυτή, το προσωπικό μετακινήθηκε επίσης στην Horta Sud και σε άλλους δήμους της μητροπολιτικής περιοχής της Βαλένθια, σύμφωνα με τοπικές πηγές όπως η Periòdic και το Levante.
Ανάμεσα σε αυτούς τους δήμους όπου εργάστηκε η τοπική αστυνομία της Μαδρίτης περιλαμβάνεται η Παιπόρτα; Δεν έχουμε βρει κανένα στοιχείο της παρουσίας τους στην πόλη που επισκέφθηκαν οι βασιλείς, όπου συναντήθηκαν με εκατοντάδες πολίτες, μαζί με τον Ισπανό Πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ και τον Πρόεδρο της Βαλένθια Κάρλος Μαζόν, οι οποίοι επίσης ήταν παρόντες. Μια ανάλυση της Verificat σε διάφορες εικόνες που διανεμήθηκαν από το Agence France-Presse (AFP) και δεκάδες βίντεο που αναρτήθηκαν στο X δεν αποκάλυψε την παρουσία κανενός αστυνομικού της Δημοτικής Αστυνομίας της Μαδρίτης.
Ανάμεσα στις δυνάμεις ασφαλείας που ήταν παρούσες κατά την επίσκεψη του βασιλιά Φελίπε ΣΤ΄ στην Παιπόρτα, η Verificat εντόπισε μέλη του Στρατού, αστυνομικούς της Εθνικής Αστυνομίας, της Πολιτοφυλακής, της Τοπικής Αστυνομίας, καθώς και μέλη της Πολιτικής Προστασίας. Στην περίπτωση των δημοτικών δυνάμεων, εκτός από την τοπική αστυνομία της Βαλένθια, υπήρχαν επίσης εκπρόσωποι της αστυνομίας της Ondara (Βαλένθια) και δήμων της Καταλονίας, όπως το Σαλού (Tarragona). Δεν ανιχνεύσαμε κανέναν αστυνομικό από τη Δημοτική Αστυνομία της Μαδρίτης.
3: https://www.google.com/url?q=https%3A%2F%2Fx.com%2Faguitaresala%2Fstatus%2F1852845281555169698&sa=D