Πολλά ένοπλα άτομα με τη γαλλική σημαία οδηγούν περιπολικό. 

Η Γαλλία είναι ήδη σαν ένας server του GTA Online.

Πλαίσιο
Γεγονός

2023. Οι διαδηλώσεις στη Γαλλία ξεκίνησαν μετά τον θάνατο ενός 17χρονου, ονόματι Nahel, ο οποίος πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε από αστυνομικό κατά τη διάρκεια ενός ελέγχου κυκλοφορίας στη Ναντέρ στις 27 Ιουνίου 2023. Οι διαδηλώσεις επικεντρώθηκαν στις πρακτικές της αστυνομίας και στις σχέσεις μεταξύ των δυνάμεων επιβολής του νόμου και των κατοίκων των προαστίων. Ορισμένες διαδηλώσεις περιλάμβαναν συγκρούσεις και καταστροφή περιουσίας. Η κυβέρνηση αύξησε την παρουσία της αστυνομίας και ζήτησε τήρηση της τάξης.
      
      

Αυτή η εικόνα και άλλες παραπλανητικές αναρτήσεις που έγιναν viral στο πλαίσιο των διαδηλώσεων, όπως βίντεο αποκοπών άκρων, χαλασμένα ζώα ή λεηλασίες καταστημάτων, στόχευαν στο να παρουσιάσουν τους διαδηλωτές ως βίαιους και ανεξέλεγκτους. Συγκεκριμένα, η παραπληροφόρηση στόχευε την κοινότητα των Μουσουλμάνων και το θύμα της δολοφονίας, τον Nahel. Το αφήγημα γύρω από αυτήν την παραπληροφόρηση επιδίωκε να δαιμονοποιήσει τους διαδηλωτές, παρουσιάζοντάς τους ως παράνομους και συνδεδεμένους με το χάος, ενώ ταυτόχρονα ενίσχυε την αντι-μουσουλμανική διάθεση. Ο στόχος ήταν να αλλάξει η δημόσια αντίληψη και να απαξιωθούν οι διαδηλώσεις συνδέοντάς τες με ακραίες πράξεις βίας και αναρχίας. Αυτή η τακτική χρησιμοποιείται συνήθως για να δημιουργήσει φόβο, διχασμό και απόσπαση της προσοχής από τα πραγματικά ζητήματα που βρίσκονται στον πυρήνα των διαδηλώσεων, όπως η αστυνομική βία και η συστημική διάκριση.

Χειραγώγηση

Ως αποτέλεσμα των διαδηλώσεων, αυτή η εικόνα κοινοποιήθηκε σαν να ήταν πραγματική, αλλά στην πραγματικότητα η φωτογραφία δεν είναι ούτε πραγματική ούτε τρέχουσα. Πρόκειται για ένα στιγμιότυπο από την ταινία Athena, η οποία κυκλοφόρησε στο Netflix στις 23 Σεπτεμβρίου 2022. Η εικόνα διακινείται μαζί με το μήνυμα: «Η Γαλλία είναι ήδη σαν ένας server του GTA Online.»

Μέρος Διδασκαλίας

Στόχος Διδασκαλίας: Να εξαχθούν τα αίτια της παραπληροφόρησης από την ανάλυση της ακόλουθης φωτογραφικής πηγής σε μια ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Γνώση 1: Παρουσιάζοντας μια φανταστική εικόνα ως πραγματική, μπορεί να επηρεαστεί ο τρόπος που οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται την κατάσταση. Μπορεί να ενισχύσει στερεότυπα ή να προωθήσει ορισμένα πολιτικά ή ιδεολογικά μηνύματα σχετικά με τις δυνάμεις επιβολής του νόμου, τις περιθωριοποιημένες κοινότητες ή την κοινωνική αναταραχή. Η ανάρτηση έχει φτάσει πάνω από 1,9 εκατομμύρια προβολές.

Γνώση 2: Ανάλυση φωτογραφικής πηγής μέσα σε ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης + να προσδιοριστεί αν η ανάλυση αφορά φωτογραφία που έχει ληφθεί εκτός πλαισίου, έχει χειραγωγηθεί ή χρησιμοποιεί ΤΝ.
Ψευδές πλαίσιο.

Υπενθύμιση:
Οι ψηφιακές πηγές είναι κομμάτια διαδικτυακού περιεχομένου που μας βοηθούν να κατανοήσουμε και να επαληθεύσουμε γεγονότα. Όπως και οι ιστορικές πηγές, μπορούν να ταξινομηθούν με βάση τη σύνδεσή τους με την πραγματικότητα:

• Πρωτογενείς πηγές: αυθεντικές εικόνες ή βίντεο που καταγράφηκαν τη στιγμή ενός γεγονότος, όπως φωτογραφία που τραβήχτηκε με κινητό, ζωντανή ροή ή αμετάβλητο υλικό από κάμερα ασφαλείας.
  
  

• Δευτερογενείς πηγές: εικόνες ή βίντεο που έχουν επεξεργαστεί, τροποποιηθεί ή επανεκδοθεί. Αυτές μπορεί να είναι άρθρα ειδήσεων που κόβουν ή αλλάζουν μια φωτογραφία, εκδοχές πραγματικών εικόνων ενισχυμένες με ΤΝ, ή deepfakes που αλλοιώνουν την εμφάνιση κάποιου.
  
  

• Συνθετικές πηγές: εικόνες ή βίντεο που δημιουργούνται πλήρως από τεχνητή νοημοσύνη ή ψηφιακή επεξεργασία χωρίς σύνδεση με πραγματικά γεγονότα. Αυτές περιλαμβάνουν άτομα δημιουργημένα από ΤΝ, ψεύτικα τοπία ή εντελώς φανταστικές ειδησεογραφικές εικόνες.
  
  

Κατά την ανάλυση εικόνων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πρέπει να θυμόμαστε ότι δεν υπάρχουν απομονωμένες – συνοδεύονται από λεζάντες, hashtags, likes και κοινοποιήσεις που επηρεάζουν τον τρόπο που τις ερμηνεύουμε. Η ίδια εικόνα μπορεί να πλαισιωθεί με διαφορετικούς τρόπους για να αλλάξει το νόημά της, μερικές φορές για να παραπλανήσει ή να διαδώσει ψευδείς πληροφορίες. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να ελέγχεται όχι μόνο η ίδια η εικόνα, αλλά και το πλαίσιο της, ποιος την κοινοποίησε και πώς χρησιμοποιείται πριν την εμπιστευτούμε.

Κριτήρια αξιολόγησης: Να εξαχθούν οι λόγοι παραπληροφόρησης αναλύοντας την εικόνα και το πλαίσιο της μέσα στην ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Οδηγίες για τη δραστηριότητα

1. Πλαίσιο: Τώρα που κατανοήσατε τη σύνδεση μεταξύ παραπληροφόρησης και του τρόπου που χρησιμοποιούνται οι εικόνες για να διαμορφώσουν αφηγήματα, σκεφτείτε το πλαίσιο της ψηφιακής εικόνας: Πού δημοσιεύτηκε; Σε ποιο γεγονός ή κατάσταση ισχυρίζεται ότι αναφέρεται; Ποιοι είναι οι κύριοι χαρακτήρες ή στοιχεία στην εικόνα; Σημείο εκκίνησης.

2. Έναρξη δραστηριότητας: Παρατηρήστε την εικόνα ατομικά και, μόλις την αναλύσετε, απαντήστε στις ερωτήσεις για να εντοπίσετε βασικά στοιχεία σχετικά με την πηγή, την αυθεντικότητα και τη χρήση της. Επικεντρωθείτε τόσο στην ίδια την εικόνα όσο και στον τρόπο που παρουσιάζεται στο ψηφιακό της περιβάλλον. Αρχικό στάδιο.

Πολλά ένοπλα άτομα με τη γαλλική σημαία οδηγούν περιπολικό. 

Για να απαντήσετε σε ορισμένες από τις παρακάτω ερωτήσεις, θα πρέπει να κάνετε αναζήτηση εικόνας αντίστροφης κατεύθυνσης (reverse image search). 

Ανάπτυξη της δραστηριότητας: Μόλις παρατηρήσετε αυτήν την εικόνα, συμπληρώστε το δεύτερο μέρος του φύλλου εργασίας με την ομάδα σας, το οποίο σας επιτρέπει να κατανοήσετε λίγο το πλαίσιο της εικόνας.

Στάδιο Ανάπτυξης

Ανάπτυξη δραστηριότητας: Τώρα προσπαθήστε να εξαχθούν συμπεράσματα με όλες τις πληροφορίες που έχετε συλλέξει μέχρι τώρα, για να κατανοήσετε πώς και γιατί αυτή η πηγή έχει χειραγωγηθεί.

Τελικό στάδιο

Κλείσιμο: Οργανώστε τον λόγο σας βάσει των στοιχείων που έχετε συλλέξει, για να υποστηρίξετε την άποψή σας σε σχέση με όσα έχετε μάθει. 

Οδηγία για τον/την εκπαιδευτικό

Πολλοί ένοπλοι άνθρωποι με γαλλική σημαία οδηγούν ένα αστυνομικό βαν. 

Λύση 

Εξήγηση - η διαδικασία επαλήθευσης γεγονότων 

Για να επαληθεύσουμε αν η εικόνα είναι πραγματική, μπορούμε να ξεκινήσουμε κάνοντας μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας με εργαλεία όπως το Google Images ή το TinEye. Αυτό μας επιτρέπει να δούμε πού έχει εμφανιστεί η εικόνα στο διαδίκτυο στο παρελθόν. Στην προκειμένη περίπτωση, μπορούμε να αναζητήσουμε την εικόνα και να διαπιστώσουμε ότι προέρχεται στην πραγματικότητα από την ταινία Athena, που κυκλοφόρησε στο Netflix τον Σεπτέμβριο του 2022, και όχι από τις διαδηλώσεις στη Γαλλία το 2023. 

Πρωτότυπη φωτογραφία:

Ένα καρέ από την ταινία Athena, μπορούμε να το δούμε στο τρέιλερ.  [min 1:25]