ดนตรีพื้นบ้าน เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นจากภูมิปัญญาของคนในท้องถิ่น ที่คิดค้นประดิษฐ์ขึ้น เพื่อให้คนในท้องถิ่นเกิดความสนุกสนาน ผ่อนคลาย และยังเป็นการสร้างความสามัคคีให้กับคนในท้องถิ่นอีกด้วย
ดนตรีพื้นบ้านของไทยแบ่งออกเป็น 4 ภูมิภาค ซึ่งมีลักษณะแตกต่างกันไปตามวัฒนธรรม และวิถึชีวิตของคนในแต่ละภาค ดังนั้นจึงควรศึกษาองค์ประกอบของดนตรีพื้นบ้าน เพื่อให้สามารถเข้าใจลักษณะของดนตรีในแต่ละท้องถิ่นได้ง่ายขึ้น องค์ประกอบของดนตรีพื้นบ้าน มีดังนี้
จังหวะ คือ ความสั้น ยาว ของเสียง ประกอบอยู่ในส่วนต่างๆ ของบทเพลง ทำให้บทเพลงแต่ละเพลงมีจังหวะแตกต่างกัน
ทำนอง คือ เสียงสูง ต่ำ หนัก เบา ในบทเพลงและการบรรเลง เป็นส่วนที่ทำให้ผู้ฟังสามารถจดจำเพลงนั้นได้
การประสานเสียง คือ การนำโน้ตดนตรีมาเรียบเรียงประสานในรูปแบบต่างๆ เช่น ประสานเสียงในรูปคอร์ด ประสานเสียงในรูปแบบขั้นคู่
สีสันเสียง คือ คุณลักษณะเฉพาะของแหล่งกำเนิดเสียง ทำให้เสียงร้องและบรรเลงดนตรีมีลักษณะแตกต่างกัน
คีตลักษณ์ คือ รูปแบบของบทเพลง เช่น บทเพลงท่อนเดียว สองท่อน หรือ หลายท่อน หรือ ท่อนเดียวแต่ร้องซ้ำ เป็นต้น