COVID English Part 23

สวัสดีวันศุกร์ครับ เราใกล้จะถึงตอนสุดท้ายของบทเรียน COVID English ในวันอังคารหน้าแล้วนะครับ เมื่อวานได้ทิ้งท้ายว่าสถานการณ์โควิด-19 ได้เปลี่ยนวิถีชีวิตของผู้คนเป็นอย่างมาก ไม่เว้นแม้แต่เรื่องของการใช้ภาษา เราไม่เคยคิดมาก่อนว่าเราจะได้ใช้คำที่เฉพาะทางมาก ๆ ในชีวิตประจำวัน เว็บไซต์หรือยูทูบสอนภาษาจำนวนมากได้เริ่มรวบรวมคำศัพท์และสำนวนที่เกิดขึ้นใหม่ในช่วงโควิด-19 แม้แต่พจนานุกรมชื่อดังระดับโลกอย่าง Oxford หรือ Merriam-Webster ก็ได้ประกาศแล้วว่าจะรวบรวมคำศัพท์หรือสำนวนเหล่านี้เข้าในรายชื่อคำศัพท์เกิดใหม่ในปีนี้ ดังนั้น เมื่อศัพท์และสำนวนเหล่านี้อยู่ในพจนานุกรมแล้ว ก็ถือว่าเป็นคำศัพท์ที่ได้รับการยอมรับและใช้กันอย่างกว้างขวาง การเรียนรู้ศัพท์ COVID-19 จึงเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ ดังนั้นเราจะมาดูคำศัพท์ COVID-19 อื่น ๆ ที่น่าสนใจซึ่งจะรวบรวมไว้ในตอนที่ 23 และ 24 มีทั้งคำศัพท์ที่จำเป็นและคำศัพท์อื่น ๆ ที่ยังไม่ได้พูดลงรายละเอียดในบทเรียน COVID English นี้ครับ

.

เริ่มที่กลุ่มแรกเลยครับที่ว่าด้วยเรื่องของโรคระบาด มี 4 คำที่น่าสนใจคือ

* Endemic คือโรคประจำถิ่นที่เกิดเฉพาะในพื้นที่นั้น มีจำนวนผู้ป่วยที่สามารถคาดการณ์ได้

* Outbreak คือการอุบัติขึ้นแบบเฉียบพลันของโรคติดต่อในพื้นที่ใดพื้นที่หนึ่งหรือในเคสใดเคสหนึ่ง หรือการเพิ่มขึ้นของผู้ป่วยแบบผิดปกติ ซึ่งหากไม่ได้รับการควบคุม ก็แพร่จะขยายเป็นวงกว้าง

* Epidemic คือโรคระบาดที่แพร่กระจายในวงกว้างขึ้น จากเมืองเดียวขยายไปเมืองอื่น และไปยังประเทศอื่น ๆ

* Pandemic คือโรคระบาดใหญ่ที่ระบาดไปทั่วโลกและควบคุมไม่ได้

.

หากเรียงลำดับความรุนแรงก็เริ่มจาก Endemic > Outbreak > Epidemic จนรุนแรงสุดที่ Pandemic ขณะนี้ COVID-19 ถือเป็น Pandemic เรียบร้อยแล้ว

* Epidemiology แปลว่า ระบาดวิทยา เป็นการศึกษาการกระจาย (Distribution) และปัจจัยการเกิดโรค (Determinants) ของประชากรในกลุ่มหนึ่งเพื่อหาวิธีป้องกันและควบคุมโรคนั้น

.

ต่อมาเราจะมาดูคำศัพท์เกี่ยวกับลักษณะโรค สาเหตุการเกิดโรค และความรุนแรงของโรคกันครับ

* Contagious vs. Infectious ทั้งคู่ใช้วางหน้า diseases แปลว่า โรคติดต่อ แต่สองคำนี้มีความแตกต่างกันเล็กน้อย 'contagious' แปลว่า ติดต่อทางการสัมผัส ส่วน infectious แปลว่า ติดต่อทางลมหายใจ แต่ในบางกรณี สองคำก็สามารถใช้แทนกันได้ ซึ่ง COVID-19 ใช้ได้ทั้ง contagious และ infectious diseases

* Communicable มีความหมายเหมือนสองคำข้างบน โควิด-19 ถือเป็น Communicable disease หรือโรคติดต่อ

* Zoonotic แปลว่า ติดเชื้อจากสัตว์สู่คน ซึ่งเราถือว่า COVID-19 เป็น Zoonotic diseases ด้วย ส่วน zoonosis (รูปพหูพจน์คือ zoonoses) คือ โรคที่ติดต่อจากสัตว์สู่คน

* Human-to-human transmission แปลว่า การแพร่เชื้อจากคนสู่คน ซึ่งโควิด-19 จะแพร่เชื้อผ่านฝอยละอองจากจมูกหรือปากเมื่อไอ จาม หรือหายใจ

* Contact แปลว่า การสัมผัส ซึ่งการแพร่เชื้อของโควิด-19 เกิดจากการสัมผัสสองแบบคือ Direct contact การสัมผัสโดยตรง ผ่านฝอยละอองจากจมูกหรือปาก ดังนั้น การสวมหน้ากากอนามัย (Wearing masks) หรือการปฏิบัติตามมาตรการเว้นระยะห่างทางสังคม (Social distancing) หรือทางกายภาพ (Physical distancing) จึงเป็นเรื่องสำคัญมาก ส่วนแบบที่สองคือ Indirect contact การสัมผัสทางอ้อม ซึ่งเป็นการสัมผัสสิ่งของที่ผู้ติดเชื้อได้สัมผัสมาก่อนหน้า เช่นการจับลูกบิดประตู การกดปุ่มลิฟต์เป็นต้น ด้วยเหตุนี้ การใช้เจลแอลกอฮอล์ล้างมือ หรือการทำความสะอาดมือบ่อย ๆ จึงเป็นเรื่องสำคัญมากเช่นกัน

* Pathogen แปลว่า จุลชีพก่อโรค คือเชื้อที่ทำให้เกิดโรค เช่น ไวรัส หรือแบคทีเรีย

* Incubation period แปลว่า ระยะฟักตัว ซึ่งเป็นระยะเวลาตั้งแต่ผู้ป่วยได้รับเชื้อจนกระทั้งแสดงอาการให้เห็น ซึ่งในกรณีของโควิด-19 ระยะฟักตัวคือ 14 วัน ดังนั้น ผู้ที่เดินทางมาจากประเทศกลุ่มเสี่ยง หรือมีประวัติไปพื้นที่เสี่ยง หรือสัมผัสกับผู้ป่วย จะต้องกักตัว (Quarantine) เป็นเวลาอย่างน้อย 14 วัน

* Community spread แปลว่า การแพร่กระจายของโรคโดยไม่สามารถระบุที่มาที่ไปได้ ซึ่งบุคคลที่ติดเชื้อไม่ได้เดินทางยังพื้นที่เสี่ยงหรือไม่ได้สัมผัสกับผู้ป่วยที่ติดเชื้อ

* Exponential growth rate แปลว่า อัตราการติดเชื้อแบบก้าวกระโดด

* Droplets แปลว่า ละอองฝอย ซึ่งเป็นละอองน้ำตั้งแต่ 5 ไมครอนขึ้นไป ได้แก่น้ำมูกหรือน้ำลายเวลาไอหรือจาม

* Herd immunity หรือ Community immunity แปลว่า ภูมิคุ้มกันหมู่ ซึ่งเป็นแนวคิดในการให้ประชาชนติดเชื้อเพื่อสร้างภูมิคุ้มกันโรค

* Morbidity rate vs. Mortality rate แปลว่า อัตราการเกิดโรค และ อัตราการเสียชีวิต ตามลำดับ

* Co-morbidity แปลว่า ภาวะโรคร่วม เช่นผู้ป่วยโควิด-19 อาจจะมีโรคประจำตัวพ่วงมาด้วยเช่น โรคเบาหวาน (Diabetes) โรคความดันโลหิตสูง (Hypertension) เป็นต้น

* Unprecedented แปลว่า ไม่เคยมีมาก่อน ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน

เขียนบทความโดย

อาจารย์ ติโรธ ทองนวล

อาจารย์ประจำภาควิชาภาษาต่างประเทศ

คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร