puindozen, art by Niels Sverlow

Het zijn een tiental doosjes (normaal zit er materiaal in om fietsbanden te plakken) gevuld met troep. Kleine dingen, oorstaafjes, gommetjes, onderdelen van gestorven balpennen, plastic, hout en knikkers. Schilderijtjes van dingen. Het was een snelle ingeving. Gelijmde landschapjes ontstaan uit de rotzooi op mijn bureau. Gefrutsel dat ineens vorm kreeg. Mijn bijdrage aan de Human_arT Collection.

Puindozen zijn geïnspireerd op de kunst van Jacobus Kloppenburg (Verbeke Foundation) Hij is bekend om zijn collages en creaties van afval en oude rommel. Zijn Amsterdams grachtenhuis hielt het midden tussen een vreemd museum en een vuilnisbelt, tot de gemeente alles ontruimd heeft. In de krant stond: '52.400 kilo kunst verbrand' (zie artikel in bijlage). Voor Jacobus Kloppenburg was het een manier van leven.

Het doet me denken aan strandjutters die vroeger in duinhuisjes leefden, gemaakt van aangespoelde dingen. Puindozen zijn op dezelfde manier aangespoeld. Het is wrakhout van onze samenleving.

Je kan er in zien wat je wil. Er hoeft geen groots idee achter te zitten. Gewoon wat rommel zonder betekenis.

William Blake schreef:“To see a world in a grain of sand.” Dat gevoel heb ik ook als ik deze doosjes zie. Het zijn kleine werelden waar je in kan verdwalen. Ik heb er zaklampen naast gelegd zodat je ze kan verkennen. Misschien is dat de bedoeling, doosjes die je leren kijken. Alles gaat te snel vandaag. We kijken niet meer. Best spannend toch? De doosjes zitten vol sporen van oude gebeurtenissen, archeologische bewijzen. Ze zeggen iets over de mensen die ze gevuld hebben. Eerlijke archiefjes. Alhoewel? Het zijn ook schatkisten vol verhalen. Je kan ze er zelf bij verzinnen: zeilboten die te water worden gelaten, tropische planeten die gekoloniseerd worden...  Misschien zegt het meer over de mensen die er naar kijken dan de mensen die ze gevuld hebben.

Puindozen zijn handige dingen. Bouwpaketten waar je zelf een klein kunstwerk mee kan maken. (misschien voor een volgend project) Je geeft iedereen een doosje. 'Zo... hier moet je het mee doen. Maak er maar een kunstwerkje van.'  Het doosje zelf als beperking. Een ruimte waarbinnen kunst ontstaat, kleine kweekbakken die je kan leveren en bestellen.

Het zijn stalen van een veel grotere chaos, op mijn bureau maar ook in het universum. Puindozen hebben een lage entropie. Ik ben een boek aan het lezen over quantummechanica. 'De ontrafeling van de kosmos,' geschreven door Brian Greene. Hij schrijft over de relativiteitstheorie en dat ruimte en tijd eigenlijk één ding zijn en hoe dit nu ook op losse schroeven gezet is. Het idee ruimte, als een afstand tussen twee dingen, blijkt  niet te bestaan. We kunnen alleen de waarschijnlijkheid voorspellen dat dingen zich ergens bevinden. De chaos in deze doosjes is groter dan gedacht. Als je ze opendoet ben je nooit zeker wat er in zit. Het tropische kikkertje zit naar alle waarschijnlijkheid in het groene doosje. De kans dat het in een andere doosje (of aan de andere kant van het universum) zit is heel klein maar niet nul.

Ik heb stiekem een aantal fietsreparatiedoosjes van mensen verwisseld. De plakkers, lijm en schuurpapier eruitgehaald en vervangen door tja... een afgebroken brillenpoot, een flepje, ontstekingsremmers, oordopjes en een slagboommunt van de jachthaven in Bruinisse. Kunst moet iets te weeg brengen. Ik ben benieuwd hoe ze reageren wanneer ze straks met een lekke band langs de kant van de weg staan. Wat gaat er door je heen, als je op zo'n moment, oog in oog staat met een klein landschapje van troep? (Godverd%##!!!%£....!) Zou je beseffen dat het kunst is? Ik weet niet of je dan in de juiste stemming bent. Daarom horen puindozen tot de stroming van de 'irritatiekunst'. Soms ook wel bekend als 'gemene kunst'. Daar sta je dan. 'Crap, wat is dit?' Het zet je aan het denken... toch?

Met puindozen repareer je geen fietsen meer. Alhoewel... wees inventief. Hoe raak ik thuis met een knikker, een theezakje en een plastic koffielepeltje van McDonalds? Anders doe je toch maar wat er op de gebruiksaanwijzing staat. Nu moet je zelf nadenken. Heidegger zag dit ook. We hebben alles omgezet in bestanden, kleine pakketjes die we gebruiken, een maaltijd, muziek (mp3), een skivakantie en een reparatiedoosje voor fietsbanden. Je hoeft er niet bij na te denken. Toen de rekenmachines verschenen zijn mensen slechter gaan rekenen. Zoiets maar dan voor alles. Mijn vader is anders. Yourie is een kunstenaar, als kind opgegroeid in Koeweit en Saoudie-Arabië. Hij kan zelf dingen maken, auto's en fietsen. Hij moet niet onmiddellijk naar een garage of fietsenmaker. Dit soort knutselende, universele mensen is aan het uitsterven. Puindozen proberen dit tij te keren.

Tenslotte zijn puindozen ook therapeutisch. Je kan er jezelf mee repareren. Haal diep adem. Ga rustig zitten (misschien is het wel een mooie dag) en geniet van de wondere wereld in je doosje. Maak zelf een klein kunstwerk. Speel met de knikkers. Het zijn de ultieme onthaastingsdoosjes en dus eigenlijk lief bedoeld.

Niels Sverlow, 20 oktober 2009

“ To see a world in a grain of sand. And a heaven in a wild flower. Hold infinity in the palm of your hand.” William Blake