Iedereen is druk in de weer met collagevlinders, tekeningen, foto's en drollen die naar zoete speculaas ruiken. Er worden verlengsnoeren uitgerold, lampen aangebracht en sokkels neergezet. Maak kunst en onderzoek de relatie tussen kunst en maatschappij. En... oh ja hier zijn vijf elementen die je in je kunst(werk) moet verwerken: mier, de stelling van Fermat, Armenië, schuilplaats, dagboek.... Het kan je creativiteit bevorderen. Dat was de opdracht enkele weken geleden. Het resultaat zou een tentoonstelling worden in de PVR, een heuse Human_arT collection. Vandaag gaan de deuren open. Iedereen legt de laatste hand aan zijn of haar kunstwerk.
We zijn eerst naar de 'Verbeke Foundation' geweest. Een plek waar opgezette hazen brieven schrijven, bijen kunst maken en vogels beelden van frituurvet eten. Je kan er overnachten in het 'sleep'rectum van Joep van Lieshout.
Een week later was er een discussie over kunst naar aanleiding van een aantal filmfragmenten: 'Bouncing Balls' van Bruce Nauman, 'mobiles' van Alexander Calder, 'Bossy Burger' van Paul McCarthy en een discussie uit 'Yes minister' over de subsidiëring van kunst door de overheid. Zelfs de paus is een kunstenaar.
De PVR wordt in snel tempo omgetoverd. Onze eigen Verbeke Foundation of nee... 'Coney Island' gecreëerd door mijn leerlingen met dominoblokken en vogelkooien. Margo en Mindy hebben graven uit de tweede wereldoorlog gefotografeerd op het Schoonselhof. Ik zie de aarde liggen op een kampvuur van takken en een heel bizar kerkhof met fel gekleurde grafzerken. Lisa, Lisa en Ummu laten een filmpje zien waarin ze op het Koningsplein doorschijnende zakjes met pillen uitdelen aan toevallige voorbijgangers. “Op minder dan één minuut op je bestemming”, staat er op. Er hangt, bijna onopgemerkt, een poster voor de film 'Ice Age 4' aan de muur, tot je er even over nadenkt. 'Ice Age 4' is die er al? De film is geproduceerd door 'Fermat'productions. Andrea, Oona en Kimoura zijn naar de slager geweest. Ze hebben een koeienhart opgehangen en staan er met een naald bloed in te spuiten. Ik denk niet dat het ding nog te reanimeren is. Wel mooi eigenlijk zo'n hart, de aderen en zenuwen. Het is veel taaier dan ik dacht. Een spier die langzaam van kleur verandert. De bloeddruppels spetteren op een wit kussen. 'Het is de sociale zekerheid,' zegt Kimoura. Even later sta ik in een donkere ruimte. Johanna heeft me de opdracht gegeven om met een kaarsje naar de foto's te kijken. Ik heb het gevoel dat ik door een dagboek wandel. Kilian heeft een gedicht geschreven over robots die naar sporen zoeken en uiteindelijk eindigen met een eenvoudig gedicht. Het gaat over zijn ergernis, bewondering en worsteling met de opdracht.
De 'Human_arT Collection' beperkt zich niet tot de PVR. Leerlingen hebben op verschillende plaatsen kunst aangebracht. Iedereen gaat bij elkaar op bezoek. Er wordt druk gepraat en uitleg gegeven. We hebben grote vellen papier voorzien waar het publiek reacties op kwijt kan. Ze worden enthousiast volgeschreven. Zo moeten tentoonstellingen zijn.
Sam heeft een heel persoonlijk landschap gemaakt in klei. Zijn eigen 'Coney Island', op het bureau in lokaal 105. Jolien, Lily en Riek nodigen iedereen uit in de mysterieuze wereld die ze hebben gecreëerd boven aan de trap op de vierde verdieping. Er is een plek voorzien waar je kan gaan zitten. De zachtheid staat in schril contrast met de kille geluiden en de ruis op de televisie. Het doet iets met je, deze bevreemdende sneeuwstorm. De foto's aan de muren zie je net niet hangen. Even later sta ik gebukt in de kelder van de Wittestraat naar Amerika te kijken. De torens van geldbriefjes, fastfoodverpakkingen en prikkeldraad symboliseren de zeven hoofdzonden. Er ontstaat een geanimeerd spelletje waarbij bezoekers mogen raden. Geloof is heel groot... protestanten, folteringen in Guantanamo Bay, Las Vegas... Spoetnik, Koude Oorlog.... jaloezie!
Gert-Jan laat de opdracht (met de vijf elementen) zien aan het publiek dat zich verzameld heeft. 'Kijk goed naar deze woorden beste mensen. Dit is wat wij van de opdracht vinden.' Hij scheurt het blad triomfantelijk in stukken. Het is ook een manier om de woorden te gebruiken. Hij en Thijs staan voor een groot paneel met lege colaflessen. Ze gaan allebei hevig te keer tegen de opvattingen die mensen hebben over kunst. 'Kunst is de aller-individueelste expressie van de allerindividueelste emotie.' 'O deelbaar België vol beatniks en suburbia'. Kunst met heel veel humor. Ik voel ontroering, verwondering en trots. De flessen op het paneel vormen een zin. 'é, jij lijkt sprekend op zure yoghurt.'
Willem steekt een intimiderende tirade af tegen kunstopdrachten en de fascistische begeleiding van het project. Achter hem hangen grote meesterwerken, de schreeuw van Edvard Munch (symbolisch!) Marilyn Monroe van Andy Warhol, Nighthawks van Edward Hopper en nog zo wat klassiekers, besmeurd met ketchup en mayonaise. Het publiek heeft er geslachtsorganen en snorretjes op getekend. Typische schoolbankkunst. Zo direct gaat alles de fik in. Ik moet denken aan 'The Joker' in Batman van Tim Burton. 'Gentlemen let's broaden our minds.'
Niels Sverlow, 24 oktober 2009