08. Skara Brae

Beste archeologen

Jullie bezoeken Skara brea. In 1850 werd Groot-Brittannië geteisterd door een zware storm. Aan de westkust van de Okney eilanden (in het noorden van Schotland) sloegen wind en golven grote stukken kustlijn weg. De volgende dag vonden mensen een stenen dorp. De site is +/- 5000 jaar oud en biedt ons een prachtig beeld van het leven in het Neolithicum. Woonkamers, haarvuren, bedden. Ga op zoek naar het dagelijkse leven van mensen uit Skara brae. Wat aten ze, welke kleding droegen ze? Wie had de macht? Waren er contacten met andere dorpen, culturen? Is er een link tussen Skara brea en megalithische monumenten als Stonehenge? Jullie zijn onze Skara brae-experten. Ga op zoek naar materiële resten en reconstrueer de neolithische samenleving.

1. Het verzamelen van informatie. De Bronnen ... enkele tips.

Er is heel wat materiaal voor handen: documentaires ( 'The History of Britain' door Simon Schama, BBC, 'The Pagans', History Channel...) boeken, websites. Zijn er musea waar je voorwerpen uit het Neolithicum kan vinden? Denk aan de afdeling 'Prehistorie' in het Koninklijk Museum voor Kunst en Geschiedenis (KMKG, Jubelpark) in Brussel. Het is niet voldoende om er doorheen te lopen en snel een blik te werpen op de glazen vitrines. Breng de nodige tijd door met de betrokken voorwerpen. Probeer je voor te stellen dat ze effectief gebruikt werden. Hoe was dat? Zijn ze zwaar of licht, handig of onhandig? Welke indruk maken ze op je? Wat zeggen deze voorwerpen over de mensen die ze gebruikt hebben?

Zoek zoveel mogelijk materiële resten; huizen, grafheuvels, gebruiksvoorwerpen, grafgiften, sporen van landbouw. Zoek andere neolithische nederzettingen. (Knap of Howar, Rinyo...) Waar en hoe zijn de spullen gevonden? Probeer ze te dateren. Is er discussie?

Vergeet het landschap niet. In welke omstandigheden leefden de mensen in Skara Brae? Wat hadden ze te eten, met welk klimaat hadden ze te maken, welke handels-mogelijkheden waren er?

Opmerking! In documentaires en boeken is al een analyse gemaakt. Keer terug naar de bron. Vergeet deze interpretaties en kijk goed naar de materiële overblijfselen. Zo komen jullie zelf tot (misschien wel andere) inzichten!

2. Het onderzoeken van de informatie.

Als je informatie hebt begint het denkwerk. Wat vertellen deze neolithische huizen en gebruiksvoorwerpen ons? Probeer de samenleving te reconstrueren. Het is niet voldoende om het alleen te beschrijven. Wie woonde hier? Waarom zijn hun huizen gemaakt van steen? Hoe zat de maatschappij in elkaar? Leg de link tussen economie, politiek, cultuur en religie. Zie je overéénkomsten/verschillen met onze samenleving? Hoe komt dat?

Archeologen stellen een reeks wetenschappelijk vragen. 'Hoe was de samenleving georganiseerd, wat aten ze, wat dachten ze, waarom veranderen dingen?' (zie onderzoeksvragen) Gebruik deze vragen en leg verbanden.

Dit project heeft ook een praktische kant!!! Inzicht komt niet alleen uit boeken. Probeer jullie onderwerp, in de mate van het mogelijke, te beleven. Leef een tijdje zoals de mensen uit Skara brae. Maak vuur zonder aanstekers en lucifers, probeer zelf touw te maken van gras en boomschors (hoe ga je vis vangen?), voer religieuze rituelen uit, maak stenenwerktuigen (bijlen, messen...) en eet een maaltijd uit het Neolithicum. Deze ervaringen zullen jullie helpen bij de analyse van de materiële voorwerpen. Bekijk neolithische kunstvoorwerpen en probeer ze zelf te vervaardigen. Je zal zo de betekenis en functies ervan beter begrijpen.

Archeologen houden veldnotities bij waarin ze hun bevindingen minutieus optekenen. Doe hetzelfde. Maak een verslag van jullie onderzoek. (+/- twee bladzijden) Welke bronnen heb je geraadpleegd, welke vragen heb je gesteld, welke experimenten hebben jullie gedaan en wat zijn jullie bevindingen? Deze archeologische veldnotities geef je af op donderdag 29 maart 2012.

3. De praktische uitwerking...? De avond van de Archeologie.

Op vrijdag 23 maart is er een avond van de Archeologie. Jullie nemen bezoekers mee naar Skara brae. Maak het informatief en interactief. Zoek een manier om mensen een ervaring mee te geven die eigen was aan die tijd, kortom die mensen on het Neolithicum ook gevoeld hebben. Wat betekenden deze huizen en voorwerpen voor hun? Kan je dat gevoel vandaag bij mensen oproepen? Waarom wel/niet? Wat zegt dit over ons? Laat mensen nadenken over archeologie. Geef ze de mogelijkheid om zelf voorwerpen te interpreteren. Ga de discussie aan. Weten we veel of weinig over het Neolithicum? Hoe komt dat? Met welke vragen blijven we zitten?