een gesprek met leerlingen over de mummie, op 20 april 2009. locatie speelplaats, Abdijstraat.
# Mogen we u wat vragen?
& natuurlijk jongens. Wat willen jullie weten?
# Wel... euhm, de mummie.
& Ja... de mummie. Daar hebben we heel wat geluk mee gehad.
# U bedoelt dat er iemand ...
& moet... sterven ja. Ik wilde al langer een mummie in de tijdcapsule maar dan moest er natuurlijk net tijdens het verloop van het project iemand dood gaan.
# Als we zo vrij mogen zijn... wie euhm...?
& De grootvader van een vriendin van me. We hebben het nog net op tijd aan hem kunnen vragen.
# Vond hij het niet erg?
& Nee... ik denk het niet.
# U klinkt niet erg zeker.
& Tja... met demente mensen is dat lastig. Ik weet niet of hij onze vraag helemaal begrepen heeft. Maar hij leek vereerd.
# Was het moeilijk om een mummie te maken?
& Best wel ja... ik moet toegeven dat ik het had onderschat. Ik wist vaag hoe de oude Egyptenaren hun doden mummificeerden maar... Laat me het zo zeggen ik was blij dat er een bioloog bij was.
# U heeft hulp gehad van een bioloog?
& Ja een goede vriend. Het is handig als je weet waar alle organen zitten.
# Hoe worden mummies gemaakt?
& Je moet het lichaam eerst balsemen met palmwijn, kruiden en cederolie. Het Kruidvat verkoopt alles wat je nodig hebt om mummies te maken. Daarna moeten alle organen eruit. Die bevatten veel vocht, wat maakt dat lichamen uiteindelijk wegrotten. In principe is het net zoals met alle andere spullen in de tijdcapsule. Het moet zo droog mogelijk zijn. Lever, longen, maag en darmen..., we hebben alles er uitgehaald. De hersenen waren het lastigste. Krijg die maar eens uit de schedel!
# .... een gat boren?
& Dat kan... maar wij hebben het historisch aangepakt, net als de Egyptenaren... via de neus. Eerst moet je met een beitel de neusholte breken.
# Gaat dat zomaar...?
& Een paar stevige tikken met een hamer is meestal voldoende. Via dit gat kan je dan de hersenen er uit pulken.
# Met lepeltjes ?
& Kleine haakjes. Het is een heel gepruts. Als dat gebeurd is wordt het lichaam opgevuld met zand en palmtakken en kan het verder drogen. De Egyptenaren deden dat met natron. Natron is een mengsel van natriumwaterstofcarbonaat. Je kan het vinden aan de randen van zoutmeren in de Egyptische woestijn. Het zout trekt al het vocht uit het lichaam.
# Duurt dit lang?
& ... toch een paar weken. Ik zeg het nog eens, we hebben veel geluk gehad. De mummie is net op tijd klaar. We hebben hem gisteren nog snel in honderden meters linnen gewikkeld. Voel maar eens hoe zacht hij is. Ik ben erg blij met het resultaat. De mummie is precies volgens de regels gemaakt dus hij zou het perfect moeten doen.
# Wat deden de Egyptenaren met de resterende organen? Ik heb ergens gelezen dat ze in speciale kruiken werden bewaard.
& Dat klopt... de lever, longen, maag en darmen werden in vier canopische vazen bewaard. De grafkruiken waren versierd met de koppen van de vier zonen van Horus. Zij moesten over de organen waken. De overleden Farao's hadden ze in het hiernamaals immers nog nodig.
# Dan moesten ze zichzelf terug in elkaar zetten?
& ... zo zou je het kunnen zien. Maar voor de goden is dat slechts een kleine moeite.
# Hoe bedoelt u ?
& De Egyptenaren geloofden dat de farao's zelf ook goden waren.
# Is onze mummie een god?
& Wie weet...? Als jullie dat geloven dan wel.
# Zijn er eigenlijk afspraken gemaakt met de mummie?
& In welke zin?
# Wel afspraken rond zijn gedrag.
& Euhm... nee niet onmiddellijk.
# Mummies kunnen knap lastig zijn. Heeft u de films niet gezien?
& Ik begrijp jullie bezorgdheid maar... is dat niet wat voorbarig? Ik zal het nog eens vragen maar, het leek me een vriendelijk mannetje. Ik denk niet dat hij vervelend zal doen.
# Bent u niet bang dat de mummie zich over een paar jaar gaat vervelen, zestig jaar is lang.
& ... dat zou natuurlijk kunnen. Alhoewel... hij heeft toch voldoende spullen in de tijdcapsule om zich te vermaken. Hij kan spelen met het speelgoed of zijn windels strijken of een fax sturen. Hij kan de kranten en tijdschriften lezen en de verhalen die we erin gedaan hebben.
# Wat ? Kan de mummie onze persoonlijke getuigenissen lezen?
& Ja... maar maak je geen zorgen. Mummies hebben net als dokters een beroepsgeheim. Hij mag jullie privégegevens aan niemand verder vertellen.
# Maar de mummie weet wel alles over ons.
& Dat is zo...
# We vragen ons toch af of er wel goed over nagedacht is. Wat is er nu afgesproken? Moet de mummie zich houden aan de leefregels? Moet hij doen wat leerkrachten zeggen of is hij alleen verantwoording verschuldigd aan de directie?
& Ik snap jullie bezorgdheid maar dat zal wel loslopen... laten we eerst even afwachten wat deze mummie gaat doen. Ik weet niet of hij gevoelig zal zijn voor strafstudies op woensdagmiddag.
# Maar het kan toch heel storend zijn in de les. Mummies kunnen overal doorheen. Dus kan hij ook zomaar tijdens een les door het schoolbord komen.
& Is dat zo ...? Kunnen mummies overal doorheen? Ik heb altijd gedacht dat mummies zich zouden verstoppen achter het bord. Dat ze er effectief door heen zou kunnen daar had ik niet bij stil gestaan. Mummies zijn natuurlijk dood net als geesten. Daar heb je gelijk in.
# Of een mummie nu door het bord kan of er ineens achter staat. Erg handig is dat toch niet.
& Dat is waar. Maar na een tijd is iedereen er aan gewend en maakt het niet meer uit of er een mummie achter het bord staat. Trouwens, mummies kunnen ook een meerwaarde betekenen voor je les. Ik heb ergens gelezen dat ze veel weten over geschiedenis. Ze zijn natuurlijk al duizenden jaar oud.
# ... tijdens Frans heb je daar weinig aan.
& Dat weet je niet. Misschien is onze mummie wel heel goed in talen of in wiskunde? Ik denk dat hij heel slim wordt door hier jaren door het gebouw te dolen. Eeuwig van les naar les, stel je voor wat je dan na een tijd allemaal weet.
# Mag de mummie in de leraarskamer komen ?
& Waarom niet? Hier zou eerst overleg over moeten komen, maar wat mij betreft wel. Hij kan misschien op termijn een aantal taken opnemen. Mummies zijn eigenlijk heel multifunctioneel. Het belsignaal luiden bijvoorbeeld, lijkt me een perfecte taak voor iemand die alle tijd van de wereld heeft. Of hij kan een tijdje meedraaien als een paspop in de afdeling mode? Of hij kan model staan voor waarnemingstekenen in de lessen beeldende vorming. Als dat goed gaat kunnen we zijn verantwoordelijkheden langzaam uitbreiden en kan hij de afwezigheden opnemen en uitgroeien tot studiemeester of misschien kan hij uiteindelijk gaan lesgeven.
# Als het een vriendelijke mummie is, waar mee te praten valt?
& Precies. We zullen het snel genoeg weten. Hij moet ook weer niet te vriendelijk zijn.
# Hoezo?
& Wel dat staat natuurlijk een beetje haaks op de taak die mummies sowieso hebben.
# Maar net zei u nog...
& Ik weet ... ik weet het. Mummies zijn geen eenvoudige materie jongens. Er zitten verschillende kanten aan deze zaak.
# Welke taak hebben mummies dan sowieso?
& Mummies zijn er om dingen te bewaken... toch ?
# De tijdcapsule!
& Precies. De vloek van de mummie is er om mensen te ontmoedigen die de capsule eerder willen openmaken. Dit hebben we ook afgekeken van de oude Egyptenaren. Je kan de capsule dus maar beter met rust laten.
# Wat gebeurt er met diegene die dat niet doet?
& Het staat in grote letters op de tombe. 'Aan hij die deze ruimte betreedt voor 1 januari 2069, de hemel zal op hem vallen en gruwelijke rampen zullen zijn nageslacht verwoesten'.
# Dat klinkt niet al te best.
& Nee... ik heb gehoord dat het verschrikkelijk is, alles verscheurende aardbevingen en verstikkende zandstormen, ontploffende mp3-spelers en strafstudies die duizend jaar duren.
# Bent u niet bang dat mensen het niet zullen geloven of erger dat ze het wat kinderachtig zullen vinden?
& Nu haal je een belangrijk probleem aan. Die kans is inderdaad groot. Al sinds de verlichting wordt onze samenleving steeds rationeler en op veel vlakken is dat een goeie zaak. Maar er zitten ook nadelen aan. We worden steeds ernstiger. Het zou kunnen verklaren waarom niet meer mensen tijdcapsules bouwen en mummies in hun kelder hebben. Het lijkt wel alsof mensen vandaag niet meer dromen.
# Als we u goed begrijpen dan is de mummie een aanklacht tegen de uit de hand gelopen onttovering van de wereld.
& Dat is mooi gezegd.
# Maar je zou toch de vraag kunnen stellen of mummies en tijdcapsules wel thuis horen in de derde graad? Er worden hier moeilijke en ernstige theorieën gegeven die ons moeten voorbereiden op de universiteit. Wij hebben geen tijd meer voor mummies.
& Ok... dat vind ik een interessant argument. Maar ik ben het er niet mee eens. Er is een verband tussen leren en creativiteit. Spelen is daarin heel belangrijk. Dat is heel de opzet van seminaries. Intelligentie en inzicht bevinden zich vaak in de schemerzone tussen disciplines. Het zit in het combineren van verschillende onderwerpen. Dat is eigenlijk wat je doet wanneer je een tijdcapsule bouwt. Het is wetenschap op het moment dat je wil weten hoe lang bepaalde spullen goed zullen blijven maar het is ook sociologie wanneer je de vraag stelt wat de spullen in de capsule zeggen over ons en onze samenleving.
# Via mummies kom je uiteindelijk terecht bij Egyptische goden en biologie en de anatomie van het lichaam, bedoelt u dat?
& Ja, maar ook bij kunst en fantasie. Nee, ik denk dat het hoog tijd is dat het Pius X-instituut een eigen mummie in huis heeft.
# Tenslotte, nog een praktische vraag. Wat moeten mensen doen als ze de mummie tegenkomen? Heeft u tips ?
& Aardig zijn, lijkt me belangrijk. Pius X is een school die open staat voor iedereen. Kijk maar in de leefregels. Mummies kunnen wel wat steun gebruiken. Ze kampen met een slecht imago. Dat komt door films en verhalen. Mummies wonen in piramides en zanderige graftombes waar ze meestal een nietsvermoedend team archeologen op de hielen zitten. In die zin vallen ze onder dezelfde categorie als moordenaars en terroristen en zombies. Het is tijd om dit soort stereotypen te doorbreken.
# U heeft gelijk... we zullen de mummie een kans geven. Misschien is hij wel heel aardig.
& Dat kan... maar wees toch voorzichtig. Uiteindelijk weten we niet veel over mummies en hun bedoelingen. Ik zou zeker niet aan de tijdcapsule komen. Dat is vragen om problemen. De truc is om je goed te informeren. Duik in oude boeken en kijk eens wat cyberspace te zeggen heeft over mummies. Huur wat oude mummiefilms. Hoe meer je weet hoe beter je kan inspelen op het gedrag van mummies. Ik zelf ben van plan om het Egyptisch dodenboek nog eens grondig te bestuderen.
# Wat staat daar in?
& Het is een verzameling spreuken die mensen in het oude Egypte meekregen op hun reis naar het hiernamaals.
# Cool... waar kunnen we dat vinden?
& Het staat vast in de mediatheek. Jullie moeten wel voorzichtig zijn als je de spreuken combineert met bepaalde rituelen. Dat kan dingen tot leven wekken die je liever met rust laat.
# We kunnen altijd hulp vragen aan de mummie ...
& Goed idee. Hij wil jullie er vast mee helpen en dan heb je ook ineens iets om over te praten. Als wij van onze kant laten zien dat we geïnteresseerd zijn dan zal de mummie ons ook ernstig nemen. Dat maakt het contact al helemaal anders... en goed, er zullen best nog wel wat culturele misverstanden zijn. Daar is niet veel aan te doen. Oké ?... was dit een beetje een antwoord op jullie vragen?
# Jawel... dank u voor deze uitleg.
& Graag gedaan jongens.
Niels Sverlow, 29 april 2009