Trong thời gian thực hiện Đặc San Khoa Học Xuân Canh Tý năm qua, bạn Minh Hà đã gởi một câu thách đối vui cho báo xuân. Quý Thầy Cô cùng bạn hữu khắp nơi đã hưởng ứng nồng nhiệt và gởi khá nhiều vế đối rất hay với nhiều ý tưởng thật ngộ nghĩnh.
Anh Petro Nguyen cũng đã góp vài lời bình luận về câu thách đối và có đưa ra thêm nhiều câu đối và thách đối hay, thú vị và rất khó tìm các vế đối cho thật chỉnh.
Nhiều bạn cũng nêu một số thắc mắc nhằm tìm hiểu thêm về câu đối và phép đối, cũng như cách nào để làm câu đối. Các bạn đã nhờ người viết giúp trả lời những thắc mắc này. Do vậy người viết đã mạo muội viết vài dòng về đề tài Câu Đối đăng trong mục “Đố vui ngày Tết” và bài “Câu đối xuân và sơ lược về phép đối” trong mục “Tản mạn ngày xuân”, Đặc San Khoa Học Xuân Canh Tý 2020.
Cũng trong mục “Tản mạn ngày xuân”, anh Trần Vĩnh Thuận cũng đã viết bài “Chơi chữ”, trong đó anh cũng đã nói về câu đối Tết và nghệ thuật chơi chữ trong việc làm câu đối và sáng tác thơ phú của các tác giả ngày xưa.
Xin kính mời quý Thầy Cô và bạn hữu thưởng thức lại những điều hay này trong Đặc San Khoa Học Xuân Canh Tý.
Trong nhiều điện thư trao đổi, bàn luận về cái hay của những câu đối, anh Petro Nguyên cũng đã đưa ra nhiều câu đối khá hay về ý tưởng cũng như nghệ thuật chơi chữ.
Thí dụ:
Ra cửa Đông Nam, Tây Bắc lại.
- “Bắc”, đồng âm “bắt”
Đối:
Xuống đèo Tượng Mã, Hổ Mang đi.
- Vế đối có ghi 4 loài thú rừng là voi (tượng), ngựa (mã), cọp (hổ) và mang (một giống hươu nai lông vàng, tên khoa học Muntiacus)
- Đèo Tượng Mã có thể là một địa danh có thật ở miền Trung, đối với “cửa Đông Nam” (chợ Bến Thành, Sài Gòn) ở vế trên.
- “mang đi” đối với “bắt lại” vế trên.
Anh Petro Nguyen cũng kể lại chuyện hơn 50 năm qua, trong một chuyến du khảo năm 1970 cùng các bạn Địa Chất, khi đứng trước thác nước Damkrong ở B'Lao (Bảo Lộc), phong cảnh rất tình tứ còn mang nhiều vẽ đẹp thiên nhiên nên anh “tức cảnh sinh tình” ra câu đối như sau:
Thác nhớ, thác thương, tình đến thác.
Đã hơn 50 năm anh chưa tìm ra được câu để đối lại với câu thách đối của chính mình.
Lúc ấy tôi định viết tiếp thêm về câu đối và ghi câu đối này vào bài viết, nhưng không đủ thời gian vì còn phải viết tiếp cho xong nhiều bài khác trước khi ra mắt báo. Nên tôi có hẹn năm sau (2021) sẽ viết một bài khác về câu đối, trong đó có câu thách đối này.
Vậy như đã hứa, tôi xin viết tiếp về câu đối, nói về một số cụm từ và câu đối trong thơ văn và chép lại một số câu đối hay, đối rất tài tình và thú vị của nhiều nhà Nho học thuở xưa, và không quên chép lại câu thách đố 50 năm qua của anh Petro Nguyen.
Câu thách đối của anh Petro Nguyễn
Tức cảnh sinh tình khi đứng trước Thác Damkrong ở B'Lao (Bảo Lộc).
Thác nhớ, thác thương, tình đến thác.
* Dùng các tiếng đồng âm khác nghĩa