Trần Xuân An - QUÊ BÙN & NÊN TÔN TRỌNG CHỮ NGHĨA VÀ Ý TỨ TRONG NGUYÊN TÁC BÀI CA DAO…
Một góc nhìn khác về sen và bùn
QUÊ BÙN
Trần Xuân An
Bùn là quê quán của sen
Của lúa xanh, của ấu đen, lươn vàng
Cái gien sen của cô nàng
Muôn đời bùn đẫm, cả làng ngát hương.
T.X.A.
29-8-2016 HB16
.
.
Một góc nhìn khác về sen và bùn
MỖI NGƯỜI: SEN TINH ANH & BÙN THỂ PHÁCH
Trần Xuân An
ai cũng sen, tính nhân văn thơm ngát
căn phần sinh vật, ai cũng là bùn
sen chính mình, bùn chính mình, rất thật
còn lại: hương tim, hương óc, xương mun.
T.X.A.
01-9-2016 (01-8 Bính Thân HB16).
Nhớ hai từ “thể phách” và “tinh anh” của Nguyễn Du (1765-1820).
Xem thêm:
QUÊ BÙN & NÊN TÔN TRỌNG CHỮ NGHĨA VÀ Ý TỨ TRONG NGUYÊN TÁC BÀI CA DAO…
.
.
.
NÊN TÔN TRỌNG CHỮ NGHĨA VÀ Ý TỨ TRONG NGUYÊN TÁC BÀI CA DAO
“TRONG ĐẦM GÌ ĐẸP BẰNG SEN”
Trần Xuân An
Nói gì thì nói, cũng phải trở về với bản gốc nguyên tác đã định hình thành văn bản từ lâu của bài ca dao truyền khẩu này:
TRONG ĐẦM GÌ ĐẸP BẰNG SEN
LÁ XANH, BÔNG TRẮNG, LẠI CHEN NHỊ VÀNG
NHỊ VÀNG, BÔNG TRẮNG, LÁ XANH
GẦN BÙN MÀ CHẲNG HÔI TANH MÙI BÙN.
Thật sự là dân gian đã đưa ra hai hình ảnh đối lập nhau từ vẻ bên ngoài cho đến bản chất bên trong: sen và bùn. Sen tươi đẹp về màu sắc, dù lật qua lật lại vẫn tươi đẹp (đảo trình tự liệt kê: lá xanh, bông trắng, nhị vàng rồi lại nhị vàng, bông trắng, lá xanh), và ngát hương nữa (cho dù dân gian không nói thẳng ra, mà chỉ dùng ý ở ngoài lời). Bùn, dĩ nhiên là đen (dù không trực tiếp miêu tả) và đặc biệt là tanh hôi.
Tác giả tập thể dân gian không hề ngụ ý gì khác, ngoài việc biểu đạt ý tưởng rằng, mặc dù sen sinh ra trong môi trường bùn tanh hôi, sen vẫn tươi đẹp hơn tất cả mọi sinh linh khác trong và trên đầm, và người đọc còn hiểu ngầm sen còn tỏa ra một mùi hương thơm ngát, thanh khiết. Với ý nghĩa cụ thể như thế, chúng ta còn thấy được ý nghĩa khái quát của cặp hình tượng đối lập sen – bùn. Sen là người quân tử, người trí thức trong sạch, là người thuộc bất kì thành phần nào trong xã hội nhưng cũng có phẩm chất như thế, hay đó chính là những cô gái đẹp về hình thể và cả về đức hạnh, mặc dù họ xuất thân trong một gia đình nào đó không được thanh cao, thậm chí là phạm pháp, sống ở môi trường nào đó không được lành mạnh, sạch sẽ, thậm chí là trụy lạc, dơ bẩn, tanh hôi.
Bài ca dao có giá trị nhân văn, nhân ái ở chỗ công nhận mỗi cá thể con người có một giá trị độc lập đối với gia đình, nơi học tập, làm việc và môi trường sống. Tác giả dân gian khẳng định điều đó và mong muốn mỗi người phải tự vươn lên cao hơn, đẹp hơn, vượt khỏi tầm hoàn cảnh xuất thân, lao động, sinh sống của chính mình.
Đúng là tác giả dân gian không nói gì đến giai cấp nông dân lam lũ và môi trường nông thôn lầm lội. Mỗi từ ngữ, hình ảnh văn chương đều có văn cảnh cụ thể, nhất định.
T.X.A.
30-8-2016
.
VỀ BÀI THƠ “HOA SEN” CỦA PHÙNG QUÁN, CẢM NGHĨ CỦA ÔNG VỀ BÀI CA DAO “TRONG ĐẦM GÌ ĐẸP BẰNG SEN”
Anh Binh Nguyen quý mến! Xin trả lời anh như sau:
1) Đây là bài ca dao xưa, trước Cách mạng Tháng Tám rất lâu. Bấy giờ nhân dân không có ý niệm giai cấp quá mức như sau này, mà chỉ nhìn nhận về cá nhân trong quan hệ với gia đình, nơi học, nơi làm và môi trường sống cụ thể mà thôi. Những nơi đó đều có thể tanh hôi, cho dù thuộc về giới vua chúa, quan lại, giàu sang hay nghèo khó. Cũng có vua thối, quan thối, nhà giàu thối hay nhà tranh vách đất thối. Nhưng con cháu sinh ra, trưởng thành ở các nơi ấy đều có thể thơm như sen.
2) Quan hệ nào cũng có tính biện chứng, tác động qua lại, chứ con người không phải hoàn toàn là sản phẩm của hoàn cảnh; và đặc biệt các cá nhân xuất chúng (nhấn mạnh nghĩa từ này) thì rất độc lập.
3) Vả lại, bài này do chủ thể tác giả (nhân dân) nói về hai đối tượng khách thể (sen và bùn), chứ không phải sen tự nói về mình … nên ngôn từ mới như thế.
T.X.A.
01-9-2016 HB16.
.
Bài ca dao chỉ sử dụng hai hình ảnh sen và bùn làm ẩn dụ để biểu đạt ý tứ thế này thôi: Con người với tư cách cá thể của nó có thể vẫn tốt, đẹp (nói chung là như sen), cho dù sinh ra trong một gia đình xấu, nơi học tập tồi, chỗ làm việc tệ, nơi thường trú bẩn (nói chung là tanh hôi như bùn). Giản dị là vậy thôi. Suy diễn vượt quá nội dung đó là sai. Phải không, các bạn ?
— T.X.A. —
.
Đã đăng Facebook (có phần thảo bàn luận):
https://www.facebook.com/tranxuanan.writer/posts/1749430211997589
https://www.facebook.com/tranxuanan.writer/posts/1749460671994543
.
Xem thêm:
QUÊ BÙN & NÊN TÔN TRỌNG CHỮ NGHĨA VÀ Ý TỨ TRONG NGUYÊN TÁC BÀI CA DAO…
.
http://www.tranxuanan-writer.net
http://www.txawriter.wordpress.com ( cauyhe.net )
http://www.facebook.com/tranxuanan.writer
.
_______________________
Google Sites / host
WORDPRESS, GOOGLE PAGE CREATOR, DOTSTER, MSN. & YAHOO ... / HOST, SEARCH & CACHE