Mục đích thực sự của việc khiếu nại quyết định giải quyết tranh chấp đất đai của UBND 

Theo Điều 236 của Luật Đất đai 2024, tranh chấp đất đai có thể được giải quyết thông qua hai con đường chính: tại UBND cấp có thẩm quyền hoặc tại Tòa án theo thủ tục tố tụng dân sự. Nếu UBND là cơ quan giải quyết ban đầu, và một trong các bên không đồng ý với quyết định này, họ có quyền lựa chọn một trong hai hình thức tiếp theo: khiếu nại lên cơ quan UBND cấp trên trực tiếp hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án.

Tuy Luật Đất đai 2024 sử dụng thuật ngữ “Khiếu nại”, nhưng theo Nghị định 102/2024/NĐ-CP (văn bản hướng dẫn thi hành Luật Đất đai 2024), việc khiếu nại quyết định giải quyết tranh chấp đất đai này thực chất là một quy trình giải quyết tranh chấp đất đai lần thứ hai. Nó không phải là thủ tục khiếu nại quyết định hành chính thông thường được quy định trong Luật Khiếu nại 2011.

Do đó, toàn bộ quá trình liên quan đến hồ sơ cần chuẩn bị, thủ tục thực hiện và thẩm quyền giải quyết sẽ được điều chỉnh bởi các quy định của Luật Đất đai 2024 và các văn bản pháp luật hướng dẫn thi hành Luật này.

Quy trình khiếu nại quyết định giải quyết tranh chấp đất đai mới nhất và hướng dẫn chi tiết theo luật hiện hành

Theo khoản 3 Điều 236 Luật Đất đai 2024, cùng với Điều 106 và Điều 107 của Nghị định 102/2024/NĐ-CP, thủ tục khiếu nại quyết định giải quyết tranh chấp đất đai của UBND được quy định cụ thể:

Hồ sơ khiếu nại quyết định giải quyết tranh chấp đất đai

Để khiếu nại quyết định giải quyết tranh chấp đất đai lên cấp cao hơn (giải quyết lần 2), người khiếu nại cần chuẩn bị hồ sơ bao gồm đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp và các tài liệu chứng minh kèm theo.

Hiện tại, Luật Đất đai 2024 và các văn bản hướng dẫn chưa có mẫu đơn cụ thể. Tuy nhiên, đơn yêu cầu cần trình bày rõ ràng và đầy đủ các thông tin liên quan đến vụ việc tranh chấp. Các nội dung cần có trong đơn bao gồm:

• Quốc hiệu, tiêu ngữ

• Ngày, tháng, năm

• Tiêu đề: Đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai

• Tên cơ quan có thẩm quyền giải quyết

• Thông tin người làm đơn (họ tên, CCCD, nơi cấp, thường trú, hiện tại, số điện thoại)

• Tóm tắt sự việc tranh chấp (ngắn gọn nhưng đầy đủ: nguồn gốc, căn cứ, quá trình và hiện trạng sử dụng đất; thời điểm, nguyên nhân, diễn biến tranh chấp; quan điểm các bên)

• Kết quả giải quyết lần đầu (nội dung quyết định)

• Yêu cầu giải quyết (nội dung đề nghị, căn cứ pháp lý và chứng cứ)

• Danh sách tài liệu kèm theo

• Ký và ghi rõ họ tên

Tài liệu kèm theo đơn:

• Biên bản hòa giải của UBND cấp xã

• Quyết định giải quyết tranh chấp lần đầu

• Bản vẽ hiện trạng nhà đất, công trình, hồ sơ địa chính liên quan

• Chứng từ thực hiện nghĩa vụ tài chính

• Các tài liệu khác liên quan đến tranh chấp

Về thẩm quyền giải quyết khiếu nại 

Về thẩm quyền giải quyết khiếu nại quyết định giải quyết tranh chấp đất đai, Khoản 3 Điều 236 Luật Đất đai 2024 nêu rõ: Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền giải quyết khiếu nại đối với quyết định giải quyết tranh chấp đất đai của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện. Tương tự, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường (trước đây là Bộ Tài nguyên và Môi trường) có thẩm quyền giải quyết khiếu nại đối với quyết định giải quyết tranh chấp đất đai của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh. 

Các bước giải quyết khiếu nại

Như đã giải thích ở trên Thủ tục giải quyết khiếu nại quyết định giải quyết tranh chấp đất đai bản chất là thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai lần 2 của cấp trên trực tiếp. Do đó, thủ tục giải quyết khiếu nại theo hướng dẫn của Luật Đất đai 2024 và Nghị định 101/2024/NĐ-CP như sau:

THỦ TỤC GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI CỦA CHỦ TỊCH UBND CẤP TỈNH

Điều 106 Nghị định 101/2024/NĐ-CP quy định trình tự giải quyết khiếu nại của Chủ tịch UBND cấp tỉnh đối với các quyết định giải quyết tranh chấp đất đai như sau: 

Bước 1: Nộp đơn. Người khiếu nại nộp đơn yêu cầu giải quyết trong thời hạn quy định.

Bước 2: Thụ lý và thông báo. Trong vòng 05 ngày làm việc từ khi nhận đơn, Chủ tịch UBND cấp tỉnh phải thông báo bằng văn bản việc thụ lý cho các bên tranh chấp, Văn phòng/Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai, và UBND cấp xã nơi có đất. Trường hợp từ chối thụ lý, cần thông báo rõ lý do bằng văn bản và giao cơ quan tham mưu giải quyết.

Bước 3: Thẩm tra, xác minh và hòa giải. Cơ quan tham mưu tiến hành thẩm tra, xác minh, tổ chức hòa giải (lưu ý khác với hòa giải ở cấp xã), và có thể họp các ban ngành liên quan để tư vấn, hoàn thiện hồ sơ trình Chủ tịch UBND cấp tỉnh ban hành quyết định.

Bước 4: Ban hành quyết định. Chủ tịch UBND cấp tỉnh ra quyết định giải quyết tranh chấp hoặc công nhận hòa giải thành, và gửi đến các bên liên quan.

Chủ tịch UBND cấp tỉnh có tối đa 60 ngày để giải quyết khiếu nại quyết định giải quyết tranh chấp đất đai lần hai, tính từ ngày thụ lý đơn. Thời hạn này kéo dài thêm 10 ngày (tổng cộng 70 ngày) đối với các xã miền núi, biên giới, hải đảo và vùng kinh tế - xã hội khó khăn hoặc đặc biệt khó khăn. Quyết định giải quyết lần hai có hiệu lực thi hành ngay. 

THỦ TỤC GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI CỦA BỘ TRƯỞNG BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ MÔI TRƯỜNG

Khi Bộ trưởng giải quyết khiếu nại quyết định giải quyết tranh chấp đất đai, trình tự thực hiện như sau:

Bước 1: Nộp đơn. Người khiếu nại nộp đơn đến Bộ trưởng trong thời hạn quy định.

Bước 2: Thụ lý và thông báo. Trong vòng 05 ngày làm việc từ khi nhận đơn, Bộ trưởng phải thông báo bằng văn bản việc thụ lý cho các bên tranh chấp, Văn phòng/Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai, và UBND cấp xã nơi có đất. Trường hợp từ chối thụ lý, cần thông báo rõ lý do bằng văn bản và giao cơ quan tham mưu giải quyết.

Bước 3: Thẩm tra, xác minh và lập báo cáo. Đơn vị được phân công thu thập, nghiên cứu hồ sơ, tổ chức hòa giải, và có thể lập đoàn công tác thẩm tra tại địa phương nếu cần. Sau đó, hoàn thiện hồ sơ trình Bộ trưởng ban hành quyết định.

Bước 4: Ban hành quyết định. Bộ trưởng ra quyết định giải quyết tranh chấp hoặc công nhận hòa giải thành, và gửi đến các bên liên quan.

Theo quy định, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường (trước đây là Bộ Tài nguyên và Môi trường) phải hoàn tất việc giải quyết tranh chấp đất đai trong vòng 90 ngày kể từ ngày thụ lý đơn. Khi giải quyết tranh chấp theo khoản 3 Điều này, Bộ trưởng bắt buộc phải ban hành quyết định, và quyết định này có hiệu lực thi hành, yêu cầu các bên liên quan tuân thủ. 

Đến khi nào được nộp đơn khiếu nại quyết định giải quyết tranh chấp đất đai của UBND?

Luật Đất đai 2024 (điểm a và b khoản 3 Điều 236) quy định thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận quyết định để khiếu nại quyết định giải quyết tranh chấp đất đai của UBND cấp huyện hoặc tỉnh. Đáng chú ý, trong vòng 30 ngày này, các bên có quyền lựa chọn giữa việc khiếu nại lên cấp trên hoặc khởi kiện theo thủ tục hành chính. Trường hợp có lý do khách quan chính đáng khiến việc nộp đơn khiếu nại không thể thực hiện đúng hạn (ví dụ: ốm đau, thiên tai), thời gian này sẽ không được tính vào thời hạn khiếu nại, với điều kiện người khiếu nại phải chứng minh được trở ngại đó.  

Khi nào quyết định giải quyết tranh chấp đất đai lần hai có hiệu lực?  

Theo Luật Đất đai 2024 (Khoản 3, 4 Điều 236), quyết định giải quyết tranh chấp đất đai lần hai của Chủ tịch UBND cấp tỉnh hoặc Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường (trước đây là Bộ Tài nguyên và Môi trường) có hiệu lực thi hành ngay lập tức. Sau 30 ngày kể từ ngày quyết định có hiệu lực, nếu không có bên nào chấp hành, việc thi hành sẽ bị cưỡng chế bởi Chủ tịch UBND cấp huyện nơi có đất. Điều này đồng nghĩa với việc quyết định giải quyết khiếu nại này là cuối cùng, không thể bị khiếu nại thêm hoặc khởi kiện hành chính, và việc cưỡng chế là biện pháp đảm bảo thi hành. 

Hỏi đáp về khiếu nại quyết định giải quyết tranh chấp đất đai 

Sau khi nộp đơn, người yêu cầu có được rút lại yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai lần hai không? Việc rút đơn này có hậu quả pháp lý gì?

Đúng vậy, người nộp đơn có quyền rút yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai lần hai tại bất kỳ giai đoạn nào của quá trình giải quyết. Việc rút đơn cần được thực hiện bằng văn bản. Khi nhận được đơn rút yêu cầu, cơ quan có thẩm quyền sẽ ra quyết định đình chỉ giải quyết tranh chấp. Hậu quả pháp lý là quyết định giải quyết tranh chấp đất đai lần đầu sẽ có hiệu lực pháp luật cuối cùng và được thi hành. 

Hòa giải có bắt buộc trong quá trình giải quyết tranh chấp đất đai lần hai không? Nếu các bên thỏa thuận thành công, kết quả giải quyết sẽ là gì?  

Hòa giải là một bước trong thủ tục giải quyết tranh chấp lần hai, và cơ quan tham mưu có trách nhiệm tổ chức việc này. Nếu các bên đạt được thỏa thuận, người có thẩm quyền (Chủ tịch UBND cấp tỉnh hoặc Bộ trưởng) sẽ ban hành quyết định công nhận hòa giải thành. Quyết định này có hiệu lực thi hành ngay và các bên phải thực hiện theo thỏa thuận. 

Quyết định giải quyết lần hai có hiệu lực thi hành ngay. Tuy nhiên, nếu phát hiện sai sót nghiêm trọng, có trường hợp ngoại lệ nào cho phép xem xét lại quyết định này không? 

Luật Đất đai 2024 quy định quyết định giải quyết tranh chấp lần hai là chung thẩm và có hiệu lực thi hành ngay. Hiện tại, luật không có cơ chế tái thẩm hoặc giám đốc thẩm như trong tố tụng tư pháp. Nếu phát hiện vi phạm pháp luật nghiêm trọng, các bên chỉ có thể kiến nghị, phản ánh lên cơ quan cấp trên hoặc cơ quan thanh tra, kiểm tra để xem xét trách nhiệm của người ban hành quyết định. 

Luật Long Phan PMT cung cấp dịch vụ luật sư hỗ trợ giải quyết khiếu nại tranh chấp đất đai

• Soạn thảo toàn bộ văn bản pháp lý liên quan đến quá trình khiếu nại quyết định giải quyết tranh chấp đất đai, bao gồm đơn khiếu nại và các văn thư khác.

• Thu thập, phân tích và đánh giá các chứng cứ pháp lý trong suốt quá trình giải quyết tranh chấp.

• Tham gia các buổi đối thoại, làm việc với cơ quan nhà nước có thẩm quyền để giải quyết tranh chấp.

• Đại diện hoặc tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng tại các buổi làm việc và giải quyết tranh chấp.

• Tư vấn về các quy định pháp luật liên quan đến điều kiện khởi kiện vụ án hành chính trong trường hợp không thực hiện thủ tục khiếu nại hoặc kết quả khiếu nại không đạt yêu cầu.

• Hướng dẫn xác định đúng đối tượng khởi kiện trong vụ án hành chính liên quan đến tranh chấp đất đai.

• Soạn thảo hồ sơ khởi kiện và các văn bản tố tụng khác trong suốt quá trình giải quyết vụ án tại tòa án.

• Giải quyết các vấn đề pháp lý khác phát sinh liên quan đến tranh chấp đất đai.

KẾT LUẬN

Giải quyết tranh chấp đất đai, đặc biệt là khiếu nại quyết định của UBND, đòi hỏi hiểu biết sâu sắc về Luật Đất đai 2024 và tuân thủ quy trình chặt chẽ. Bài viết này đã cung cấp thông tin cơ bản. Tuy nhiên, pháp lý đất đai phức tạp. Để bảo vệ quyền lợi và đưa ra lựa chọn tốt nhất, tư vấn từ chuyên gia pháp lý là rất quan trọng.

Khi gặp bất kỳ trở ngại nào trong quá trình tranh chấp cần tư vấn chuyên sâu về giải quyết tranh chấp đất đai hoặc sự hỗ trợ của luật sư chuyên nghiệp về lĩnh vực đất đai, hãy liên hệ ngay với Luật Long Phan PMT qua số điện thoại 1900.63.63.87 để được giải quyết nhanh chóng và hiệu quả. 

Nguồn: Thủ tục khiếu nại giải quyết tranh chấp đất đai của UBND 

Xem thêm: Giấy chuyển nhượng đất viết tay có giá trị pháp lý không

Hashtag: #Tranhchapdaidai #Khieunaidatdai #Luatdatdai #Giaiquyettranhchapdatdai #Luatlongphanpmt