سەرئێشان
سەرئێشان
سەرئێشان: الصداع: کەس یێ بێ بار نینە ژڤێ ئێشا ڤەدای ل گەلەک جهێت سەری، ژهەمی تەمەنا دگریت و گەلەک رەنگێت دهەین، ل ژێری پێنج جۆرێت سەرەکینە یێت سەرئێشانێ کو پتر خەلک گازندان ژێ دکەن.
پرسیار: ئەو چ جۆرێ سەرئێشێ یە تە هەی؟
زۆرا گرنگە دیارکەی کا چ رەنگێ سەر ئێشێ یە ئەگەرا ژانێ دگەهینتە مەژیێ تە. گەر تە زانی کا چ جۆرە، دێ شێی چارەسەرکەی.
ئەڤەنە چەند سالوقدان ونیشانێت وان کو بشێن ناڤێ ئێشا ژاناسەرێ تە ب دەن.
١- ژانا تەنگەسەری
ئەڤ جۆرە ژهەمیا یا پتر بەر نیاسە، تویشەرێ ڤێ سەر ئێشێ هەستێ ب دارژتنا ژان وزختێ ل دۆر سەری دکەت ب دیف ئێکڤە، بتایبەت ناڤ بەینا گوها وستوی وپاشیا سەری. بەلێ نە هندا دژوارە وەکی سەرئێشا نیڤ سەری، ئو ئەڤە نا بیتە ئەگەر بو ئێلنجیا ودلرابونێ، بەس دبیتە سەمەد بو راوستیانا کار وبزاڤێت هەرۆ.
بکارئینانا دەرمانێت بێ نوژدار، وەک ئەسپرین، یان ئبوپروفین، یان ئەستامینوفین( تالینول)، ئەڤە دگرنگن بو راوستیان وچارەسەرکرنا وان ژانا. زانایێت ڤێ ئێشێ ل وێ باوەرێ نە کو ئەڤە چێدبیت ژئەگەرا ب بەرێکڤەچونا ستوی دگەل گومتێت ماسولا دگەل شدیانا تەنگەسەریێ ئو دبیت ڤەگهوزتنا میزێت مەژی.
٢- سەرئێشێت تلوڤە
ئەڤ رەنگە سەرئێشیە، مێرک پتر ژژنا توێشێ ڤێ ژانێ دبن، یا بەردەوامە برەنگەکی کومەلە یان زڤروک. دهێت دەمەلدەست ویا بەرچاڤە بدژواریێ، ئو ژان دکەڤتە رەخەکێ سەری، ئو دگەل ڤێ ژی چاڤ ب ئاڤ دکەڤیت ئو دفن دئاریێت وئاڤ ژێ دهێت ل سەر هەر دو ئالێت روی. دەما ئەڤ ژانە پەیدا دبیت، مروڤێ نساخ هەستێ دکەت نەیێ ئارام وتەنایە، نە شێت رازیت بدرستی، هەر وەکی ژانا نیڤسەریێ. حەتا نوکە ئەگەرێت ڤێ سەر ئێشیێ نە یا بەرنیاسە، دبیت ئەگەرا وان ژ بەشەکێت جینی بن. چ دەرمان بو ڤێ ئێشێ نینن، بەس یا پێدڤی یە چەند دەرمان بشێن ببرن بەردوامیا وێ یا بدیف ئێکڤە.
٣- سەرئێشیا ژخمخم کێت دفنێ
دەما ئەڤ خمخمکە دئاریێن، ئو ئەڤە دهێت ژڤەگرتنێ، ئو دبیتە سەمەدا ژانێ. ئەڤە تایێ دگەل خو دهینیت ئو ئەڤە دهێتە زانین ب هندەک پەرژەنک وپەیدابونا چەند کنێشت وکێمێ دناڤ سەرە کانیێت چاڤ ودفنێ. ئەڤ رەنگە ئێشە د‌ێتە چارەسەرکرن ب ئەنتیبایەتیکا ئو چەند دەرمانێت دی.
٤- سەرئێشا پاشڤەزڤرین
بکارئینانا کوژەکێت ژانا سەر ئێشیێ، ئەو دەرمانە دشێن پەیداکەن ڤی جورێ سەر ئێشیێ. وەک ئەسپرینێ وتایلونێ، یان ئبوپروفین، یان ئەستامینوفین یێت دهاتینە نڤێسین ژلایێ نوژداراڤە.
دیتنەکێ یا دیارکری کو مشە کارئینانا دەرمانا دبیت بتە سەمەد کو مەژی خو ڤەگهوزیت بەرەف رەوشەکا گژگژاندی بو ڤەکێشانا چەند سەر ئێشیێت دی. دیتنەکا دی دیاردکەت کو ئەڤ سەر ئێشیە پەرژەنکە ژ پاشڤەچونێ ژ پلێت دەرمانا دناڤ گەهێت خوینێ.
٥- سەرئێشیا نیڤسەری
ئەڤ رەنگە سەرئێش یە پەیدادبیت دناڤ مالبەت وخیزانا ودهێتە بەرچاڤکرن پەرژەنکرن ب ڤان ناڤ ونیشانان:
- ب وان جورێت سەرئێشیێت ژۆری
- ڤەکێشان سەرئێشێ ناڤ بەینا چار حەتا حەفتێ دو کات هژمێرا
- ب کێماسی دو ژڤان چاران: ژانا ئێکسەر، ژانا خو قوتوک، ژانا دژوار بەرەف یا ناڤنجی، ئو ئەو ژانێت ئەڤە دگەل بن، ئو ئەڤە پیستر لێ دهێت، یان ژبەر نەهێلانا کارێت بەرداوام.
- ب کێماسی ئێک ژڤان نیشانا، ئێلنجی و یان دلرابین ئو ئەگەر ئەڤ هەر دوکە نەبن ، دبیت ژبەر پێحەسینا دەنگ وروناهیێ.
ئەڤ سەرئێشیا نیڤسەری پێش چاڤدبیت ب شوێوەکێ دیار بو پەیدابونا سەقەتیێت ئاشکرا وبەنج بونا دەستی.( نیزیکێت پانزدە حەتا پیست ژ سەدێ ژ خەلکی یێت ئەڤ ئێشە هەین سەر ڤانرا دچن).
نیشان: ناڤچاڤ وئال ورەخ وجێنیکێت سەری ب گشتی دئێشن
چارەسەری ودەرمانێت کوردەواری: سەرێ نەساخی دڤەپاند وڤەدمالی وپاتەك وەک دەرسوکێ دهاڤێتێ ودشداند و ب موکمی دهاتە گرێدان، چا وشەربەت ددا نەساخی.
یا هاتیە گوهورین : ١٦-٧-٢٠١٧ - دهوک