มาตรฐานอุตสาหกรรมสากล
“มาตรฐานอุตสาหกรรมสากล” มีชื่อเรียกย่อๆ ว่า ISIC (International Standard Industrial Classification of All Economic Activities) เป็นมาตรฐานที่ก่อตั้งขึ้นโดยองค์การสหประชาชาติ (United Nations) โดยเครื่องหมาย CE ที่ระบุเอาไว้เป็นคำที่ย่อมาจากภาษาฝรั่งเศสคือ “Conformite Europeene” เป็นความหมายเช่นเดียวกันกับคำในภาษาอังกฤษคือ “European Conformity” ในอดีตเคยใช้เป็นเครื่องหมายตัวอักษรว่า EC แต่ในปัจจุบันได้เปลี่ยนแปลงมาเป็นตัวอักษร CE แทน ซึ่งถูกนำมาใช้อย่างเป็นทางการเมื่อปี พ.ศ.2536
เครื่องหมาย CE ที่ปรากฏอยู่ตามสินค้าต่างๆ จะเป็นเครื่องหมายที่แสดงให้เห็นถึงการรับรองจากผู้ผลิต (Manufacturer’s Declaration) โดยหมายถึงสินค้าชิ้นนั้นๆ มีคุณสมบัติเป็นไปตามข้อกำหนดทางด้านสุขภาพ มีความปลอดภัย และยังไม่ก่อให้เกิดปัญหาทางด้านสภาพแวดล้อม เป็นไปตามกฎหมายและระเบียบที่เชื่อมโยงกับสหภาพยุโรป
การปรากฏอยู่ของเครื่องหมายดังกล่าวบนสินค้านั้น จะทำให้การเคลื่อนย้ายสินค้าไปวางจำหน่ายได้อย่างเป็นอิสรเสรีภายในเขตเศรษฐกิจยุโรป หรือที่เรียกกันว่า “EEA” (European Economic Area) โดยเขตเศรษฐกิจจะประกอบไปด้วยกลุ่มสหภาพยุโรป EU (European Community) และกลุ่มสมาคมการค้าเสรียุโรป “EFTA” (European Free Trade Association) ยกเว้นแค่ในประเทศสวิตเซอร์แลนด์เท่านั้น โดยประเทศที่อยู่ในกลุ่มสมาชิก จะมีการดำเนินตามกฎหมายภายในประเทศ ด้วยความสอดคล้อง และเป็นระเบียบตามสหภาพยุโรป EC Directives ซึ่งสัมพันธ์กับเครื่องหมาย CE
สำหรับ ISO จะเป็นองค์การระหว่างประเทศที่ว่าด้วยเรื่องของมาตรฐานฐาน “International Standards Organization” มีการก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ.2590 สำนักงานใหญ่ขององค์การตั้งอยู่ที่นครเจนีวา ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ซึ่งเป้าหมายหลักของ ISO นั้นก็เพื่อช่วยส่งเสริมมาตรฐานการผลิตสินค้าที่ได้มาตรฐานระหว่างประเทศ รวมถึงกิจกรรมต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง ซึ่งจะช่วยให้เกิดการพัฒนาทางด้านอุตสาหกรรมและเศรษฐกิจที่ดีขึ้น แก้ปัญหาการถูกกีดกันทางการค้าระหว่างประเทศ อีกทั้งยังเป็นการร่วมมือช่วยพัฒนาที่เกิดขึ้นระหว่างประเทศ
ไม่ว่าจะเป็นในด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ซึ่งสรุปใจความได้ว่าองค์กรใดก็ตามที่ได้รับมาตรฐาน ISO จะสามารถมั่นใจได้ว่าสินค้าหรือบริการขององค์กรดังกล่าวได้รับมาตรฐานไว้วางใจในระดับสากล
โดยแต่ละ ISO จะมีมาตรฐานที่แตกต่างกันออกไป ดังนี้
ISO 9000 จะเป็นการจัดการระบบเพื่อบริหารเน้นประกันคุณภาพ สามารถตรวจสอบได้ผ่านทางระบบเอกสาร
ISO 9001 มาตรฐานระบบคุณภาพ ที่เน้นการดูแล ออกแบบ การติดตั้ง การบริการ และการพัฒนาให้ดียิ่งขึ้น
ISO 9002 เป็นมาตรฐานระบบคุณภาพ ที่เน้นดูแลเฉพาะการผลิต การบริการ และการติดตั้งเท่านั้น
ISO 9003 เป็นมาตรฐานระบบคุณภาพ ที่ใช้เน้นให้ความสำคัญในการดูแลเรื่องการตรวจสอบขั้นสุดท้าย
ISO 9004 เป็นแนวทางที่ช่วยให้เกิดการบริหารระบบงานอย่างมีประสิทธิภาพ เกิดคุณภาพสูงสุด ซึ่งจะมีข้อแนะนำในการบริหารจัดการ มีการกำหนข้อย่อยๆ ในธุรกิจที่แตกต่างกันออกไป
ISO 14000 เป็นระบบมาตรฐานที่สนใจกับระบบการจัดการสิ่งแวดล้อม เน้นให้ความสำคัญกับองค์กรในการพัฒนาสิ่งแวดล้อมอย่างต่อเนื่อง
ISO 18000 เป็นมาตรฐานการจัดการ ที่เกี่ยวข้องกับความปลอดภัย และอาชีวอนามัย
ISO/TS 16949 คือระบบมาตรฐานเกี่ยวกับอุตสาหกรรมยานยนต์
ส่วน UL certificate จะเป็นองค์กรอิสระไม่ขึ้นตรงกับใคร มีหน้าที่ให้ความรับรองเกี่ยวกับความปลอดภัยของผลิตภัณฑ์ต่างๆ ซึ่งเป็นของ Underwriters Laboratories Inc
มาตรฐานอุตสาหกรรมทั่วโลก
British Standard (BS) เป็นมาตรฐานของประเทศอังกฤษ
German Industrial Standard (DIN) เป็นมาตรฐานของประเทศเยอรมัน
Japanese Industrial Standard (JIS) เป็นมาตรฐานของประเทศญี่ปุ่น
American National Standard Institute (ANSI) เป็นมาตรฐานของประเทศสหรัฐอเมริกา
Thailand Industrial Standard (TIS) เป็นมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (มอก.) ของประเทศไทย
Verband Deutscher Elektrotechniker (VDE) เป็นมาตรฐานของกลุ่มวิศวกรไฟฟ้าในประเทศเยอรมนี
Keuring van Elektrotechnische Materialen (KEMA) เป็นมาตรฐานการทดสอบของประเทศเนเธอร์แลนด์
International Electrotechnical Commission (IEC) เป็นมาตรฐานขององค์กรระหว่างประเทศที่จัดทำมาตรฐานทางด้านไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์
African Regional Standards Organization (ARSO ) เป็นองค์การมาตรฐานแห่งภูมิภาคแอฟริกา
RoHS (The Restriction of The Use of Certain Hazardous Substance In Electrical and Electronic Equipment) เป็นระเบียบของสหภาพยุโรปหรือ EU (The European Union) ว่าด้วยเรื่องของการห้ามใช้สารเคมีอันตรายในผลิตภัณฑ์ไฟฟฟ้าและเล็กทรอนิกส์
WEEE (Waste from Electrical and Electronic Equipment) เป็นมาตรฐานที่ว่าด้วยการกำจัดซากผลิตภัณฑ์ไฟฟ้าและอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ มีการห้ามนำเอาสารเคมีอันตราย 6 ชนิดเข้ามาใช้ในเครื่องใช้ไฟฟ้าและเครื่องอิเล็กทรอนิกส์ คือ ปรอท (Hg) ตะกั่ว (Pb), แคดเมียม (Cd), โครเมียม เฮกซะวาเลนต์ (Cr(Vl) ), โพลิโบรมิเนต-ไบฟินิล (PBB) และโพลิโบรมิเนต-ไดฟินิล-อีเทอร์ (PBDE)
คำว่า BOI ย่อมาจาก Thailand Board of Investment เป็นสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน ที่จะอยู่ภายใต้กระทรวงอุตสาหกรรม
มาตรฐานที่ใช้ในการผลิต
Codex Alimentarius Commission (CAC) เป็นคณะกรรมการมาตรฐานอาหารระหว่างประเทศ
GAP (Good Agricultural Practice) เป็นมาตรฐานการผลิตสินค้าการเกษตร โดยจะถูกกำหนดด้วยหน่วยงานต่างๆ มีกระทรวงเกษตรฯ เป็นผู้บังคับใช้กับทางผู้ประกอบการสินค้าเกษตรภายในประเทศ
GMP(Good Manufacturing Practice) เป็นมาตรฐานที่เกี่ยวกับการผลิตเครื่องมือเครื่องใช้สำหรับผลิตและเก็บรักษาอาหาร มีกระทรวงสาธารณสุขเป็นผู้กำหนดและบังคับใช้กับผู้ประกอบการโรงงานอาหารภายในประเทศ
HACCP (Hazard Analysis Critical Control Point) เป็นมาตรฐานที่เน้นคามปลอดภัยด้านสุขอนามัยอาหาร มีการกำหนดโดย Codex Alimentarius ซึ่งมีการบังคับใช้กับผู้ประการในโรงงานอาหารส่งออก ในกลุ่มประเทศยุโรป ญี่ปุ่น สหรัฐอเมริกา ออสเตรเลีย และนิวซีแลนด์
ISO เป็นมาตรฐานที่กำหนดโดย Codex Alimentarius บังคับกับผู้ประกอบการอาหารส่งออก
SQF2000 เป็นมาตรฐานที่กำหนดโดย Codex Alimentarius กับผู้ประกอบการโรงงานอาหารส่งออกของประเทศสหรัฐอเมริกา
Animal Welfare เป็นมาตรการคุ้มครองสวัสดิภาพสัตว์ ถูกกำหนดภายใต้กลุ่มประเทศของสหภาพยุโรป สำหรับฟาร์มและสถานที่เลี้ยงสัตว์
GMOs (Genetically modified organisms) เป็นมาตรฐานที่เกี่ยวข้องกับการใช้สินค้าหรือวัตถุดิบมาทำการดัดแปลงพันธุกรรม ถูกกำหนดโดยประเทศในสหภาพยุโรปบางประเทศ บังคับใช้กับโรงงานอาหารสัตว์
NFPA (National Fire Protection Association) เป็นมาตรฐานในการป้องกันอัคคีภัย
ASME = American Society of Mechanical Engineers
ASTM = American Society of Testing and Material
AWWA = American Water Work Association
API = American Petroleum Institute
IP = The Institute of Petroleum
CTFA = Cosmetic, Toiletry and Frangrance Association, Inc.,
CODE = Codex Alimentarius Commission – CAC
ที่มา https://www.chi.co.th/
ระบบมาตรฐานอุตสาหกรรมของไทย
มาตรฐานระบบบริหารงาน เช่น ระบบบริหารงานคุณภาพ ห้องปฏิบัติการ การจัดการความปลอดภัยในโรงเรียน แนวทางการใช้หลักการเศรษฐกิจหมุนเวียน
ในองค์กร เป็นต้น ซึ่งผู้ประกอบการสามารถยื่นขอการรับรองระบบการจัดการโดยสมัครใจ เพื่อสร้างความน่าเชื่อถือ การยอมรับทั้งภายในประเทศและต่างประเทศ
"เครื่องหมายการรับรองระบบงาน" เป็นเครื่องหมายที่ให้เกิดการยอมรับอย่างเป็นทางการ ว่าหน่วยรับรอง (Certification Body) มีความสามารถในการ
ดำเนินการให้การรับรอง กิจกรรมใดกิจกรรมหนึ่ง เช่น การรับรองระบบงานของหน่วยรับรองระบบคุณภาพ (ISO 9001) การรับรองระบบงานของหน่วยรับรอง
ระบบการจัดการสิ่งแวดล้อม (ISO 14001) การรับรองระบบงานของห้องปฏิบัติการ (ISO/IEC 17025) การรับรอง ระบบงานของหน่วยตรวจ (ISO/IEC
17020) การรับรองระบบงานของหน่วยจด ทะเบียนบุคลากรผู้ทรงคุณวุฒิ หลักสูตรและองค์กรฝึกอบรมด้านการมาตรฐาน ประโยชน์ของการรับระบบงาน
1) เกิดประโยชน์ต่อการเจรจากับประเทศคู่ค้าในการยอมรับร่วมในผลการตรวจสอบ และการรับรอง
2) เพิ่มขีดความสามารถทางด้านการค้าของประเทศและเกิดความโปร่งใสทางการค้า
3) เกิดเอกภาพของระบบการรับรองหน่วยงานที่ดำเนินกิจกรรมด้านการมาตรฐานใน ประเทศ และเป็นหลักในการส่งเสริมสนับสนุนงานบริหารการจัดการด้านอื่น ซึ่งจะ เกิดขึ้นในระบบการมาตรฐานต่อไป
ข้อกําหนดด้านคุณภาพที่เหมาะสมกับผลิตภัณฑ์ชุมชนให้เป็นที่เชื่อถือ เป็นที่ยอมรับ และสร้าง ความมั่นใจให้ับผู้บริโภคในการเลือกซื้อผลิตภัณฑ์โดยมุ่งเน้นให้เกิดการพัฒนาอย่างยั่งยืน เพื่อยกระดับ คุณภาพของผลิตภัณฑ์ชุมชนให้เป็นไปตามมาตรฐานที่กําหนด และสอดคล้องกับนโยบาย OTOP
"เครื่องหมายมาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน (มผช.)" ในการรับรองคุณภาพผลิตภณฑ์ชุมชน (มผช.) นั้นผู้รับรอง คือ สมอ. การรับรองไม่ยุ่งยากซับซ้อนและต่างจากการให้การ รับรอง เครื่องหมายมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (มอก.)ซึ่งผลิตภัณฑ์ที่ได้รับการ รับรองคุณภาพตามมาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชนของ สมอ. ซึ่งเป็นข้อกำหนดด้านคุณภาพ ที่เหมาะสมกับผลิตภัณฑ์ชุมชน เพื่อให้สินค้าเป็นที่เชื่อถือ เป็นที่ยอมรับ และสร้าง ความมั่นใจให้กับผู้บริโภคในการเลือก ซื้อผลิตภัณฑ์ โดยมุ่งเน้นให้เกิดการพัฒนาอย่างยั่งยืน เพื่อยกระดับ คุณภาพของ ผลิตภัณฑ์ชุมชนให้เป็นไปตามมาตรฐานที่กำหนด และสอดคล้องกับนโยบาย OTOP.
เครื่องหมายรับรองคุณภาพสินค้าที่ผลิตและจัดจำหน่ายโดยผู้ประกอบการ SME ที่เป็นมาตรฐานกำหนดเกณฑ์คุณภาพของผู้ประกอบการ SMEเพื่อส่งเสริมและยกระดับคุณภาพสินค้าให้เป็นที่ยอมรับของตลาดไม่ว่าจะเป็นทั้งในและต่างประเทศ"เครื่องหมายมาตรฐานอุตสาหกรรมเอส (มอก.เอส)" คือเครื่องหมายรับรองคุณภาพให้กับ สินค้าหรือบริการที่ผลิตจำหน่ายหรือบริการโดยวิสาหกิจขนาดกลางและขนาด ย่อม (SMEs) เป็นการกำหนดมาตรฐานการผลิตในผลิตภัณฑ์ที่ไม่ใช่อุตสาหกรรมขนาด ใหญ่ สมอ.จึงได้ออกมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมเพื่อผู้ประกอบการเอสเอ็มอี หรือวิสาหกิจชุมชนที่ต้องการเครื่องหมายการันตีสินค้าที่ผลิตขึ้นจำหน่าย เพื่อเป็น เครื่องรองรับ และให้ความมั่นใจต่อผู้ซื้อโดยให้ชื่อว่า "มอก.เอส" ทั้งนี้จะเป็นการ กำหนดมาตรฐานการผลิตในผลิตภัณฑ์ที่ไม่ใช่อุตสาหกรรมขนาดใหญ่ เพื่อให้ผู้ผลิตรายย่อยที่ผลิตสินค้าจากชุมชนสามารถเข้ามาขอเครื่องหมายรองรับ คุณภาพได้จาก สมอ. เป็นเหมือนอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ ถือว่าเป็นเครื่องมือที่จะ พัฒนาผู้ประกอบการไปพร้อมกับการเพิ่มคุณค่าให้กับสินค้า สร้างรายได้ให้มากขึ้น และ สร้างความเชื่อมั่นให้กับสินค้านั้น ๆ โดยผู้ที่ต้องการจะขอใบรับรองต้องยื่นโดยตรงกับ สมอ. และหากผ่าน
การพิจารณาตามเกณฑ์ที่กำหนด ใบรับรองจะอยู่ได้ถึง 3 ปี และ สามารถต่อได้เรื่อย ๆ เป็นอีกช่องทางหนึ่งในการต่อยอดให้เอสเอ็มอีมีช่องทางที่ดีแข่งขันได้ในตลาดปัจจุบัน
เครื่องหมายที่แสดงบนผลิตภัณฑ์ที่มีกฏหมาย กำหนดให้ต้องเป็นไปตามมาตรฐาน ผู้ประกอบการที่จะต้องผลิต นำเข้า และจำหน่ายผลิตภัณฑ์ที่เป็นไปตามมาตรฐานเท่านั้น เพื่อคุ้มครองความปลอดภัยให้แก่ผู้บริโภคและป้องกันความเสียหายที่จะเกิดขึ้นแก่เศรษฐกิจในประเทศ"เครื่องหมายมาตรฐานบังคับ" เป็นเครื่องหมายรับรองผลิตภัณฑ์ ที่กฎหมายกำาหนดให้ ต้องเป็นไปตามมาตรฐาน และใช้ทั้งกับผู้ผลิตทั้งในประเทศและต่างประเทศ เพื่อความปลอดภัยของผู้บริโภคและป้องกันความเสียหาย โดยกฎหมายบังคับผู้ผลิต ผู้นำเข้าและผู้จำหน่าย ต้องผลิต นำเข้า และจำหน่ายแต่ผลิตภัณฑ์ที่เป็นไปตาม มาตรฐานแล้วเท่านั้น ซึ่งจะต้องมีเครื่องหมายมาตรฐานบังคับ ติดแสดงไว้ทุกหน่วยเพื่อ แสดงว่าผลิตภัณฑ์นั้น ได้ผ่านการตรวจสอบรับรองแล้วตามกฎหมาย เช่น สายไฟฟ้า บัล ลาสต์ ผงซักฟอก ท่อพีวีซี ผลิตภัณฑ์ เหล็ก ถังดับเพลิง ของเล่นเด็ก หมวกกันน็อค เป็น ต้น
เครื่องหมายรับรองคุณภาพผลิตภัณฑ์ที่ สมอ. กำหนดมาตรฐานของผลิตภัณฑ์นั้นไว้ ซึ่งผู้ผลิตสามารถยื่นขอการรับรองคุณภาพโดยสมัครใจเพื่อการพัฒนาคุณภาพของผลิตภัณฑ์ให้เป็นไปตามเกณฑ์กำหนดในมาตรฐานและหลักประกันให้กับผู้บริโภคหรือผู้ซื้อผลิตภัณฑ์นั้นมีคุณภาพมีความปลอดภัยคุ้มค่า
"เครื่องหมายมาตรฐานทั่วไป" เป็นเครื่องหมายรับรองคุณภาพผลิตภัณฑ์ที่ สมอ. กำหนด มาตรฐานของผลิตภัณฑ์นั้นไว้แล้ว ซึ่งผู้ผลิต(ในประเทศไทย)สามารถยื่นขอการรับรอง คุณภาพโดยสมัครใจ (มาตรฐานทั่วไป) เพื่อการพัฒนาคุณภาพของผลิตภัณฑ์ ให้เป็นไปตามเกณฑ์กำหนดในมาตรฐานและหลักประกันให้กับผู้บริโภคหรือผู้ซื้อว่าผลิตภัณฑ์นั้นมีคุณภาพ มีความปลอดภัย คุ้มค่า สมราคา เช่น ผลิตภัณฑ์อาหารวัสดุก่อสร้าง วัสดุสำนักงาน เครื่องใช้ไฟฟ้าเป็นต้น
ที่มา https://www.tisi.go.th/