งานช่าง หมายถึงการนำเอาความรู้พื้นฐานของวัสดุ อุปกรณ์ เครื่องมือ และวิธีการทำงาน ตลอดจนกระบวนการทางเทคโนโลยี ทรัพยากร พลังงาน และสิ่งแวดล้อม มาใช้ในการบำรุงรักษา ซ่อมแซม ติดตั้ง และผลิตเครื่องมือ เครื่องใช้ โดยมีการวิเคราะห์ ออกแบบ วางแผน และลงมือปฏิบัติงานอย่างเป็นระบบ อีกทั้งมีการประเมิน และปรับปรุงวิธีการทำงาน เพื่อให้ได้ผลงานอย่างสร้างสรรค์ และสามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน
งานช่างมีประโยชน์ต่อการดำรงค์ชีวิต ในด้านการเลือกใช้ทรัพยากร พลังงาน สิ่งแวดล้อม วัสดุอุปกรณ์ เครื่องมือ ในการซ่อมแซม ดัดแปลงเครื่องใช้ในบ้าน ให้สามารถใช้งานได้ดีอย่างมีประสิทธิภาพ ตอบสนองความต้องการของตนเองและครอบครัว
ขั้นตอนการวางแผนการทำงาน
1. ขั้น วางแผนหรือ ขั้นเตรียมการ (PLAN)
เป็นขั้นตอนเตรียมการวางแผนในการทำงาน เป็นการกำหนดรายละเอียดในการทำงาน การวางแผน การใช้วัสดุ อุปกรณ์ พลังงาน บุคลากร ตลอดจนค่าใช้จ่ายต่างๆ
2. ขั้นดำเนินการ (DO)
เป็นการลงมือปฏิบัติงานตามแผนที่วางเอาไว้ ผู้ปฏิบัติจะทำงานตามแผนที่วางเอาไว้ และอาจมีการปรับแผนงาน การทำงานในระหว่างปฏิบัติงานได้ตามความจำเป็น
3. ขั้นตรวจสอบ หรือการประเมินผล (CHECK)
การตรวจสอบเป็นไปได้หลายลักษณะ เช่น การตรวจสอบแผนการทำงาน ว่าแผนการทำงานที่กำหนดเอาไว้ที่ข้อบกพร่องหรือไม่ การตรวจสอบวิธีการทำงาน การใช้เครื่องมือ วัสดุอุปกรณ์ การตรวจสอบผลงานที่ได้เป็นต้น ลักษณะการประเมินผลการทำงาน
- การประเมินผลก่อนการทำงาน เป็นซักซ้อม ตรวจสอบ ความรู้ความเข้าใจ การตรวจสอบเครื่องมือ วัสดุอุปกรณ์ต่างๆ
- การประเมินผลระหว่างการทำงาน เป็นการตรวจสอบเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นได้ เพื่อที่จะได้แก้ไขได้ทันท่วงที
- การประเมินผลหลังการทำงาน เพื่อที่จะได้ทราบจุดเด่น จุดด้อยของผลงาน หรือการทำงาน เพื่อที่จะได้ปรับปรุงการทำงานในครั้งต่อไป
4. การพัฒนา ปรับปรุง (ACT)
เป็นขั้นตอนที่สำคัญอีกขั้นตอนหนึ่งในการปฏิบัติงาน เป็นการนำผลการประเมินที่ได้มาปรับปรุงการทำงาน เพื่อที่จะให้การปฏิบัติงานในครั้งต่อไปมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
คือการจักการเรื่องระบบ เพื่อให้งานสำเร็จตามเป้าหมายที่ได้วางเอาไว้ การจัดการมีความจำเป็นอย่างยิ่ง
กระบวนการในการจัดการในงานช่าง
- การวางแผนการดำเนินงาน
- การแบ่งงาน
- การบริหารงาน
- การบริหารการเงินและวัสดุ
- การผลิต
- การจัดจำหน่ายและการบริการ
- การแก้ไขข้อบกพร่อง