การประมาณราคา เป็นหัวใจที่สำคัญอย่างหนึ่งในงานช่าง เพราะจะเป็นตัวบอกว่า งานนั้นจะมีค่าใช้จ่ายในการจัดทำเท่าไร ข้อมูลที่ได้จากการประมาณราคา จะเป็นส่วนหนึ่งของการวางแผนการทำงาน ในส่วนของการกำหนดงบประมาณ ในทางช่าง หากอยู่ในฐานะของผู้รับจ้างผลิต ถ้าเกิดความผิดพลาดในการประมาณราคาจะส่งผลเสียคือ ถ้าประมาณราคาต่ำกว่าความเป็นจริงในการรับผลิตชิ้นงานนั้นก็จะทำให้เราขาดทุน แต่ถ้าประมาณราคาสูงกว่าความเป็นจริงเกินไป ก็จะส่งผลให้เราตั้งราคาสูงซึ่งเจ้าของงานก็จะไม่จ้างเรา ดังนั้นการประมาณราคาให้ใกล้เคียงกับความเป็นจริง ผสานกับเทคนิคการนำเสนอ เป็นสิ่งสำคัญที่ช่างจะได้รับจ้างทำงานนั้นๆ สามารจัดทำได้โดยไม่ขาดทุนและมีกำไร
ทักษะในการประมาณราคา ถือไดว่ามีความจำเป็นสำหรับช่างที่จะก้าวขึ้นไปเป็นผู้รับเหมาที่ดีได้ ผู้ที่จะมีทักษะในการประมาณราคาจำเป็นจะต้องมีทักษะในการอ่านแบบ เพื่อที่จะไดถอดแบบออกมาเป็นจำนวนวัสดุ และประมาณการระยะเวลาในการทำงาน
การประมาณการระยะเวลาในการทำงาน โดยปกติแล้วสามารถประมาณการได้จากประสบการในการทำงานของช่างที่เคยทำงานผ่านมา ซึ่งปกติแล้วช่างแต่ละคนจะใช้เวลาในการทำงานที่แตกต่างกันขึ้นอยู่กับความชำนาญงานงานของช่างแต่ละคน การกำหนดค่าแรงช่างก็มีความแตกต่างกันในแต่ละท้องที่ การจ้างงานในเขตเมืองใหญ่ เช่นในกรุงเทพฯ ค่าแรงมักจะสูงกว่าการจ้างงานในต่างจังหวัด ช่างที่มีความชำนาญงานสูงจะมีค่าแรงงานสูง นอกจากนี้ เกี่ยวกับฤดูการ ก็อาจมีผลต่อค่าแรงงาน เช่นในช่วงฤดูการของการทำนา แรงงานมักจะหายาก ซึ่งก็จะส่งผลต่อค่าแรงงานให้สูงขึ้นตาม
ในการประมาณการราคาของวัสดุ ช่างจะต้องระลึกเสมอว่าในแต่ละท้องที่ ราคาของวัสดุจะมีความแตกต่างกันออกไป ขึ้นอยู่กับระยะทางใกล้หรือไกลจากแหล่งผลิต ดังนั้นการกำหนดราคาลงในรายการประมาณราคาวัสดุจำเป็นจะต้องสอบราคาของวัสดุในแหล่งที่จะผลิต เสียก่อนเพื่อป้องกันความผิดพลาดในการประมาณราคา และช่างที่ดีจะระลึกอยู่เสมอว่า ราคาของวัสดุในงานช่างมีการเปลี่ยนแปรงตอดเวลา
ค่าใช้จ่ายที่สำคัญในการประมาณราคา
- ค่าแรงงาน โดยทั่วไปจะคำนวณได้จากประสบการณ์ในการทำงานของช่าง หรือคำนวณได้จากราคาจ้างเหมา เช่น ค่าแรงจัดทำหลังคาโครงเหล็ก ตารางเมตรละ 90 บาท ค่าแรง เทพื้นคอนกรีต โดยใช้คอนกรีตสำเร็จตารางเมตรละ 40 บาท เป็นต้น
- ค่าวัสดุ ราคาวัสดุ ได้จากการถอดแบบ ออกมาเป็นปริมาณของวัสดุ คูณด้วยราคาของวัสดุ การกำหนดราคาของวัสดุ ควรกำหนดเป็นราคาของท้องถิ่น ในช่วงที่จะดำเนินการจัดทำชิ้นงานนั้นๆ ( ยกเว้นกรณีของงานในส่วนราชการ มักจะมีการกำหนดราคาของวัสดุออกมาเป็นราคากลาง )
-ภาษี โดยปกติแล้ว ในการประมาณราคาพื้นฐาน มักจะไม่นำเอาภาษีมาร่วมประมาณการในราคาวัสดุ ทั้งนี้ถือว่าในราคาวัสดุนั้นมีภาษีรวมอยู่แล้ว เว้นแต่ในกรณีรับงานแล้วต้องถูกหักภาษีเป็นภาษีรายได้
- ค่าใช้จ่ายอื่นๆ เช่นค่าขนส่ง ค่าไฟฟ้า ค่าเช่าที่ดิน เป็นต้น
รูปแบบการสร้างตารางประมาณราคา
ในการสร้างตารางประมาณราคาจะมีรูปแบบที่แตกต่างกันออกไป ไม่มีรูปแบบที่กำหนดตายตัว แต่จะมีองค์ประกอบที่ใกล้เคียงกัน