ความปลอดภัยในการปฏิบัติงานช่าง
ในการปฏิบัติงานในงานช่างสิ่งสำคัญอีกสิ่งหนึ่งที่ต้องนึกถึงอยู่เสมอนั่นก็คือ
ความปลอดภัยในขณะปฏิบัติงาน (Safety First) ถึงแม้ว่ามีความระมัดระวังสักเพียงใด
อุบัติเหตุก็มักเกิดขึ้นได้ตลอดเวลาในการเรียนภาคปฏิบัติวิชางานช่างจึงควรมีการส่งเสริม
ระบบการทำงานให้ถูกต้องตามกระบวนการและทักษะทางด้านงานช่างต่างๆ
ตระหนักถึงเรื่องการป้องกันอุบัติเหตุจากการทำงาน รวมไปถึงการปฐมพยาบาลเบื้องต้น
เพื่อเป็นการสร้างนิสัยแห่งการรักษาความปลอดภัย (Safety Habit) แก่นักเรียนทุกคน
หรืออาจเกิดอันตรายแก่ร่างกายถึงพิการหรือเสียชีวิตได้ หากทุกคนรู้จักวิธีการทำงาน
วิธีใช้เครื่องมือและวัสดุอุปกรณ์ด้วยความถูกต้อง เหมาะสมกับงาน
และไม่ประมาทจะช่วยลดปัญหาการเกิดอุบัติเหตุได้เป็นอย่างดี
เพราะเครื่องมือทุกชนิดถึงแม้จะออกแบบมาอย่างเหมาะสม
แต่ก็อาจมีอุบัติเหตุที่ไม่คาดคิดเกิดขึ้นได้เสมอ
เพราะฉะนั้นในการปฏิบัติงานให้เกิดความปลอดภัยสูงสุด
ควรปฏิบัติตามหลักความปลอดภัย และดูแลความเรียบร้อยของโต๊ะปฏิบัติงานทุกครั้งหลังเลิกใช้งาน
ภาพจาก http://www.thaipurchasing.com
• หลักความปลอดภัยในการปฏิบัติงาน
ในการปฏิบัติงานนั้น ผู้ปฏิบัติงานควรคำนึงถึงความปลอดภัยเป็นอันดับแรก
เพราะถ้าประมาทจะทำให้เกิดความเสียหายทั้งร่างการและทรัพย์สิน
• ความปลอดภัยทางด้านร่างกาย
การรักษาความปลอดภัยทางด้านร่างกายมีหลักปฏิบัติ ดังนี้
1. ไม่ควรใช้กล้ามเนื้อส่วนหลักยกของหนัก ให้ใช้เฉพาะกล้ามเนื้อขาและแขนเท่านั้น
ถ้าของหนักมากหรือมีขนาดใหญ่ควรให้ผู้อื่นช่วยยกเสมอ
2. การทดสอบความคมของเครื่องมือและอุปกรณ์ ควรใช้ไม้หรือกระดาษเท่านั้น
ห้ามใช้มือสัมผัสความคม เพราะอาจเกิดอันตรายจากการบาดของมีคมได้
• ขณะเลื่อยไม้ควรควบคุมนิ้วหัวแม่มือ ให้มั่นคง ไม่ลื่นไปมาเพราะหากพลาดเกิดอันตรายได้
• เมื่อใช้มีหรือของมีคม จะต้องให้ด้านคมหันออกจากตัวเสมอ
• ไม่ควรนำเอาเครื่องมือที่มีลักษณะแหลมคมใส่ไว้ในกระเป๋าเสื้อหรือกระเป๋ากางเกง
• ขณะถือเครื่องมือและวัสดุอุปกรณ์ที่มีปลายแหลมหรือมีคม จะต้องให้ปลายของเครื่องมือชี้ลงสู่พื้น และหันด้านคมออกจากตัวผู้ถือเสมอ
• ไม่ควรใช้ปากคาบตะปูเกลียวหรือวัสดุที่ทำด้วยโลหะขณะปฏิบัติงาน
• ไม่ควรโยนเครื่องมือวัสดุอุปกรณ์ต่างๆ ให้เพื่อนร่วมงาน
• ขณะใช้เครื่องเจียระไนวัสดุต่างๆ ควรสมแว่นตาทุกครั้ง เพราะอาจมีสะเก็ดหรือเศษเล็กเศษน้อยกระเด็นเข้าตาได้
• ความปลอดภัยด้านการสวมใส่เครื่องแต่งกายให้เหมาะสม
ภาพจาก http://300739.blogspot.com/2016/10/blog-post_9.html
การสวมใส่เครื่องแต่งกายให้เหมาะสมกับการปฏิบัติงาน มีดังนี้
• ขณะปฏิบัติงานไม่ควรสวมเครื่องประดับต่างๆ เช่น แหวน นาฬิกา สร้อย เป็นต้น
• ขณะปฏิบัติงานควรสวมเสื้อผ้าที่รัดกุม และสวนผ้าปิดหน้าอกทุกครั้งขณะปฏิบัติงาน
• ขณะปฏิบัติงานในโรงงานควรสวมรองเท้าที่ใช้สำหรับปฏิบัติงานนั้นๆ ไม่ควรสวมรองเท้าแตะ
หรือ รองเท้าฟองน้ำ เพื่อป้องกันการเกิดอันตราย
• ความปลอดภัยด้านการใช้เครื่องมือ
การใช้เครื่องมือต่างๆ ให้ปลอดภัยมีหลักปฏิบัติ ดังนี้
• ควรปฏิบัติตามคำแนะนำในการใช้เครื่องมือชนิดนั้นๆ อย่างเคร่งครัด
• เรียนรู้วิธีการใช้เครื่องมืออย่างถูกต้อง และใช้ให้เหมาะสมกับชนิดของงานที่ปฏิบัติเสมอ
• ควรจัดวางเครื่องมือให้เป็นระเบียบ อย่างมีระบบ ไม่วางระเกะระกะ เครื่องมือที่มีคมไม่ควรวางให้คมของเครื่องกระทบกัน
และหันคมออกจากผู้ปฏิบัติงานเสมอ
• การใช้ไขควง เลือกไขควงที่ถูกต้องกับชนิดของงานและมีสภาพดีอยู่เสมอ เพื่อป้องกันการพลาดขณะขันตะปูเกลียว
• ด้ามของเครื่องมือต่างๆ เช่น ด้ามค้อน ด้ามมี ด้ามสิ่ว ต้องได้รับการตรวจสอบให้อยู่ในสภาพดีและติดแน่นอยู่กับตัวเครื่องมือเสมอ
• ใช้เครื่องมือให้ถูกกับลักษณะของงาน เพราะการใช้เครื่องมือผิดวัตถุประสงค์อาจก่อให้เกิดความเสียหายและเป็นอันตรายได้
• จัดเก็บและตรวจสภาพเครื่องมืออยู่เสมอ หากพบเครื่องมือที่ชำรุด ควรนำไปซ่อมแซมก่อนนำมาใช้งาน
• ทุกครั้งหลังปฏิบัติงานต้องทำความสะอาดและบำรุงรักษาเครื่องมือวัสดุอุปกรณ์
และเก็บเข้าที่ให้เป็นระเบียบอย่างมีระบบอยู่เสมอ
• ความปลอดภัยด้านการใช้วัสดุหรือชิ้นงานต่างๆหรือแยกออกไป เพื่อป้องกันอันตรายจากการใช้เครื่องมือที่มีความบกพร่อง
การใช้วัสดุหรือชิ้นงานต่างๆ อย่างปลอดภัยมีหลักปฏิบัติ ดังนี้
• ยึดวัสดุหรือชิ้นงานต่างๆ ให้แน่นอยู่เสมอเพื่อความปลอดภัยขณะปฏิบัติงาน
• เศษวัสดุหรือเศษไม้ต่างๆ ให้ทิ้งลงถังขยะให้เรียบร้อย ไม่ควรทิ้งไว้บริเวณพื้นโรงงาน หรือห้องปฏิบัติงาน
• วัสดุที่เป็นเชื้อเพลิงต้องเก็บรักษาอย่างมิดชิด ภายในถังที่มีฝาปิดและจะต้องอยู่ในที่ที่ปลอดภัย
• เศษผ้าที่เปื้อนน้ำมัน หรือเศษผ้าที่ใช้กับงานตกแต่งผิวชิ้นงานเสร็จแล้ว ควรทำลายหลังเลิกงาน
หรือเก็บอย่างมิดชิดภายในถังขยะที่มีฝาปิด
ความปลอดภัยด้านการใช้โรงฝึกงาน
• โรงฝึกงานทั่วไป ( Comprehensive General Shop)
เป็นโรงฝึกงานที่มีช่างหลายสาขาอยู่รวมกันจัดเก็บเครื่องมือและวัสดุอุปกรณ์ร่วมกันอย่างเป็นระบบ
เช่น ช่างไม้ ช่างไฟฟ้า ช่างเขียนแบบ เป็นต้น
• โรงฝึกงานแบบประสม ( General Unit Shop) โรงฝึกงานประเภทนี้แยกประเภทของช่างที่มีการใช้อุปกรณ์
เครื่องมือเครื่องใช้คล้ายๆ กันมารวมกัน เช่น ช่างเชื่อมรวมกับช่างยนต์ ช่างไม้รวมกับช่างก่อสร้าง ช่างปูน เป็นต้น
• โรงฝึกงานเฉพาะ (Unit Shop) จะมีเฉพาะช่างสาขาใดสาขาหนึ่งเท่านั้นถ้าเป็น
โรงฝึกงานของช่างไม้ก็จะมีเฉพาะอุปกรณ์ของช่างไม้ ช่างปูนก็จะมีเฉพาะอุปกรณ์ของช่างปูนไม่นำมาปะปนกัน
กฎแห่งความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการและโรงฝึกงาน
• ปฏิบัติตามคำแนะนำของครูผู้สอนอย่างเคร่งครัด
• เมื่อเกิดอุบัติเหตุต้องแจ้งให้ครูหรือเพื่อนทราบทันที เพื่อจะสามารถปฐมพยาบาลได้ทันที
• ภายในโรงฝึกงาน ควรมีแสงสว่างเพียงพอและมีอากาศถ่ายเทตลอดเวลา
• ต้องรักษาความสะอาดของพื้นห้องไม่ให้มีคราบน้ำมันหรือวัสดุที่ก่อให้เกิดการลื่นไหลได
• ไม่ควรหยอกล้อหรือวิ่งเล่นกันขณะปฏิบัติงานควรเดินด้วยความระมัดระวัง
• ในการจับหรือถือเครื่องมือ วัสดุอุปกรณ์ต่างๆ ควรถือเพียงน้อยชิ้นเพราะอาจทำให้เกิดการตกหล่น
เป็นอันตรายทั้งต่อตนเองและผู้อื่น รวมทั้งทำให้อุปกรณ์เกิดการชำรุดเสียหายได้
• เมื่อต้องขนย้ายวัสดุที่มีขนาดยาวหรือใหญ่มากควรทำด้วยความระมัดระวังเป็นพิเศษ
และส่งเสียงเตือนให้ผู้ปฏิบัติงานคนอื่นๆ ที่อยู่ในบริเวณนั้นให้ออกจากแนวการขนย้าย
• ควรให้ความร่วมมือกับเพื่อนร่วมงานในการขอความช่วยเหลือหรือขนย้ายวัสดุต่างๆ
เพื่อป้องกันการเกิดอุบัติเหตุในทุกๆกรณี
• ต้องสวมชุดฝึกปฏิบัติงานและเครื่องป้องกันอันตรายต่างๆ ทุกครั้ง เช่น หน้ากาก แว่นตา เป็นต้น
• ไม่สวมเครื่องประดับขณะปฏิบัติงานช่าง
• ใช้เครื่องมือให้ถูกต้องเหมาะสมกับชนิดของงานในแต่ละประเภท
• ตรวจซ่อมบำรุงรักษาเครื่องมือให้อยู่ในสภาพดี ถ้าชำรุดควรแจ้งให้อาจารย์ทราบทันที
• ปฏิบัติตามคำเตือนและสัญลักษณ์ที่บ่งบอกถึงอันตรายในการปฏิบัติงานช่าง
• เมื่อหมดชั่วโมงเรียนให้ทำความสะอาดสถานที่ปฏิบัติงาน จัดเก็บเครื่องมือและวัสดุ
อุปกรณ์ให้เรียบร้อยตามกฎระเบียบข้อบังคับของโรงฝึกงาน
สาเหตุของการเกิดอุบัติเหตุ
1. เกิดจากการกระทำของมนุษย์ เนื่องจากความประมาทมักง่าย เผอเรอ และรู้เท่าไม่ถึงการณ์
2. เกิดจากการใช้เครื่องมือและวัสดุอุปกรณ์ โดยเฉพาะเครื่องจักรที่ชำรุดเสียหายจะก่อให้เกิดอันตรายได้มาก
3. เกิดจากอัคคีภัย เช่น ไฟฟ้า น้ำมันเชื้อเพลิง ทินเนอร์ แอลกอฮอล์ และสารติดไฟอื่นๆ
ซึ่งจัดวางไว้ในที่ๆไม่เหมาะสมก่อให้เกิดอัคคีภัยได้ง่าย
4. เกิดจากสภาพสิ่งแวดล้อมบริเวณโรงฝึกงาน การจัดวางเครื่องมือวัสดุอุปกรณ์ไม่เป็นระเบียบความร้อนต่างๆ
แสงสว่างไม่เพียงพอ เสียงดัง หรือทิศทางลมต่างๆ อยู่ในภาวะไม่เหมาะสมก่อให้เกิดอุบัติเหตุได้ง่าย
ภาพจากhttp://ortizheatingac.com/san-francisco-hvac-company-energy-usage