Zahiriye Fıkhının İncelenmesi
508- Zahiriye Fıkhı el-Muhalla'da Toplanmıştır:
Buraya kadar, İbn Hazm'ın diğer zahiriye ulemasıyla beraber hüküm almada itimad ettikleri fıkıh usûl ve delillerini beyen ettik. Artık bunlara göre, kurdukları fıkıhdan bazı örnekler görmek hakkımızdır. Ta ki bu usulü nasıl tatbik ettiler, bunlara tamamıyla bağlı kalındı mı? Onların dışına çıkıldı mı?
Bazı ulemanın şöyle bir iddiası var: Zahiriye kıyası reddettiler ama onun içindedirler, onu aldılar. Sade adım değiştirdiler, kiyasdan kurtulamadılar. Onun için kıyas yerine buna "delil" dediler. Yukarıda geçtiği üzere, onların delil dediklerinde kıyas kokusu yoktur. Fer'i meselelerinde de kıyasa rastlamıyoruz, sadece İbn Hazm, muhalifleriyle tartışırken, onlara karşı onların delillerini kullanır, o kadar.
Nasıl ki yahudilerle ve hristiyanlarla münakaşa yaparken, onlara karşı da, inanmadığı halde, Tevrat'tan deliller getirir.
Zahiriye fıkhının bir ansiklopedisi olan el-Muhaüa kitabını taradık, onda bütün Zahiriye fıkhı meseleleri var, orada sadece bir konuda reye dayandığını bulduk, o da istishab bölümü. Bu bahis geniş kapıyı açmış, birçok hükümler çıkarmış, umumiyetle zahiriyeye ve hususiyle İbn Hazm'a göre, tutulan usul gereğince bazı meseleleri nasıl aldıklarını göstermek için bunları seçtik: Seçtiğimiz konular, Nikah meseleleri, hastanın tasarrufları, vasiyet, kira ve saire. Bunlardan bahsederken tafsilata dalmayacağız.