Zahiriye Fıkhının İncelenmesi

508- Zahiriye Fıkhı el-Muhalla'da Toplanmıştır:

Buraya kadar, İbn Hazm'ın diğer zahiriye ulemasıyla beraber hüküm al­mada itimad ettikleri fıkıh usûl ve delillerini beyen ettik. Artık bunlara gö­re, kurdukları fıkıhdan bazı örnekler görmek hakkımızdır. Ta ki bu usu­lü nasıl tatbik ettiler, bunlara tamamıyla bağlı kalındı mı? Onların dışına çıkıldı mı?

Bazı ulemanın şöyle bir iddiası var: Zahiriye kıyası reddettiler ama onun içindedirler, onu aldılar. Sade adım değiştirdiler, kiyasdan kur­tulamadılar. Onun için kıyas yerine buna "delil" dediler. Yukarıda geçtiği üzere, onların delil dediklerinde kıyas kokusu yoktur. Fer'i meselelerinde de kıyasa rastlamıyoruz, sadece İbn Hazm, muhalifleriyle tartışırken, on­lara karşı onların delillerini kullanır, o kadar.

Nasıl ki yahudilerle ve hristiyanlarla münakaşa yaparken, onlara karşı da, inanmadığı halde, Tevrat'tan deliller getirir.

Zahiriye fıkhının bir ansiklopedisi olan el-Muhaüa kitabını taradık, on­da bütün Zahiriye fıkhı meseleleri var, orada sadece bir konuda reye dayandığını bulduk, o da istishab bölümü. Bu bahis geniş kapıyı açmış, bir­çok hükümler çıkarmış, umumiyetle zahiriyeye ve hususiyle İbn Hazm'a gö­re, tutulan usul gereğince bazı meseleleri nasıl aldıklarını göstermek için bunları seçtik: Seçtiğimiz konular, Nikah meseleleri, hastanın tasarrufları, vasiyet, kira ve saire. Bunlardan bahsederken tafsilata dalmayacağız.