Parametro estatistikoak
Parametro estatistikoek taula batek edo grafiko batek ematen duen informazioa laburtzeko balio dute.
BATEZ BESTEKOA
Hainbat balioren batez bestekoa kalkulatzeko, balio horien batura egin eta zati balio kopurua egingo dugu.
Demagun dado bat 10 aldiz bota eta lortutako balioak idatzi ditugula:
1, 5, 3, 1, 2, 6, 4, 1, 4, 3
Batez bestekoa: (1+5+3+1+2+6+4+1+4+3):10 = 30 : 10 = 3
GURE INKESTAKO EMAITZEKIN
Neba arreba kopuruaren batezbestekoa:
(1+2+0+2+0+1+1+1+2+1+1+1+1+1+1+3+2+1+
+0+3+2):21 = 27:21=1,29
Kalkulu horrek errazago egingo genituzke maiztasun taulatik:
(0*3 + 1*11 + 2*5 + 3*2) : 21 = 27:21 = 1,29
Zure urtebetetzea zer sasoitan izan da? Aldagai horren batezbestekoa kalkulatu dezakegu? Zergatik?
ARIKETA
- Zenbat opari erosi ditu Joelek?
- eta Josuék?
- eta Juliak?
- eta Magdak?
- Zein da erositako opari kopuruen bataz bestekoa?
MEDIANA
Datuak txikitik handira ordenatuko ditugu lehenengo, eta erdiko posizioan dagoena izango da mediana.
Adibidea:
Honako datu multzo honetako mediana kalkulatuko dugu: 2, 4, 4, 41, 17, 13, 24
Aurreko balioak ordenatuz gero,
2, 4, 4, 13, 17, 24, 41
Erdiko posizioan 13 dago; beraz, mediana 13 da.
Dadoaren adibidea: 1, 5, 3, 1, 2, 6, 4, 1, 4, 3
Aurreko balioak ordenatuz gero,
1, 1, 1, 2, 3, 3, 4, 4, 5, 6
Arazoa! erdiko posizioan ez dago zenbaki bakarra. Zer egingo dugu kasu horietan? erdiko posizioan dauden bi balioen batez bestekoa kalkulatuko dugu. Kasu honetan: (3+3):2 = 3
Zure urtebetetzea zer sasoitan izan da? Aldagai horren mediana kalkulatu dezakegu? Zergatik?
ARIKETA
Ezkerreko grafikoan, lau ikaslek ikasturtean zehar zenbat liburu hartu dituzten adierazten da.
- Zenbat liburu hartu ditu Anak?
- Eta Esterrek?
- Eta Hectorrek?
- Eta Juliak?
- Zein da ataratako liburuen batazbestekoa?
- Eta mediana?
MODA
Maiztasunik handiena duen datua da; beste era batean esanda, gehien errepikatzen den datua izango da moda.
Dadoaren adibidea: 1, 5, 3, 1, 2, 6, 4, 1, 4, 3
Aurreko adibidean, gehien errepikatzen den balioa 1 da; beraz, moda 1 izango da.
Honako datu multzo honen moda kalkulatuko dugu:
1, 1, 1, 4, 4, 5, 5, 5, 7, 8, 9, 9, 9
Aurreko adibidean, gehien errepikatzen diren balioak 1, 5 eta 9 dira. Beraz, moda 1, 5 eta 9 dira. Moda bat baino gehiago dagonean, banaketa multimodala dela esaten da.
Honako datu multzo honen moda kalkulatuko dugu:
2, 2, 3, 3, 6, 6, 9, 9
Aurreko adibidean, datu guztiak agertzen dira birritan; datu multzo bateko balio guztiak maiztasun bera dutenean, modarik ez dagoela esaten da.
Zure urtebetetzea zer sasoitan izan da? Aldagai horren moda kalkulatu dezakegu? Zergatik? Zein izan da zure gelako moda?
ARIKETA
Ezkerreko grafikoan, lau ikaslek ikasturtean zehar zenbat liburu hartu dituzten adierazte da.
Zein da modaren balioa?
ARIKETA
Dado bat 40 bider bota dugu. Emaitzak hauek dira:
3 5 1 2 5 5 3 4 6 2
4 3 6 4 1 6 4 2 6 1
4 3 5 6 2 1 5 6 6 2
4 2 3 2 6 5 4 1 6 1
- Bete eskuineko maiztasun taula
- Kalkulatu bataz bestekoa eta moda
Ikasturte bateko ikasleei zer karrera ikasiko duten galdetu diete, eta erantzunak ezkerreko taulan bildu ditugu.
- Adierazi datu horiek barra-diagrama batean
- Zein da moda?
- Kalkulatu daiteke batazbestekoa?
- Eta mediana?