Het Corona virus kan drie dagen overleven op gladde oppervlakken. Ik overloop de dingen die mijn handen hebben aangeraakt, deurhendel, smartphone, de rits van mijn trui, bankkaart, de betaalterminal in de winkel. ‘Na aanraking handen wassen’, zegt een stem in mijn hoofd. Als ik door de gang van mijn appartementsgebouw loop raak ik de trapleuning niet meer aan. De gedeelde buitendeur doe ik open met de mouw van mijn trui. Ik kijk met ongeloof naar mijn vroegere nonchalance. Waar ik allemaal aan kwam!? Zou die onschuld ooit terugkomen? Straks gaan we weer met zijn allen de trein nemen. Al die tafeltjes, stoelleuningen en deurhendels. Hoe moet dit in een bus die steeds optrekt en stopt? Ik val nog liever om dan me vast te houden. Dit nieuwe perspectief was een paar weken geleden ondenkbaar. Gek he? Ik wist wat virussen waren. Alle kennis was aanwezig en toch. De weg naar bewustzijn is een gelaagd proces. Er is geen schakelaar die je aan of uit knipt. Het lijkt meer op het pellen van een ajuin. Er blijven laagjes komen. Dit nieuwe besef brengt eigen rituelen met zich mee. Na elke niesbui sta ik weer aan de gootsteen, neem zeep en draai de kraan open. Ik laat de glibberige worsteling van handen en vingers netjes twintig seconden duren. Daarna maak ik ook de kraan en het aanrecht schoon. Er staat nog een bord met broodkruimels en een theekopje. Ik laat ze in het sop glijden. Het was hier nooit smerig maar het virus heeft alles wel netter gemaakt. Er is minder plaats voor kruimels. Je merkt het aan mensen hun winkelmandjes. Schoonmaakmiddelen vliegen de deur uit. De kruimels spoelen samen met het zeepsop naar het putje in de gootsteen.

‘Mijn bril!’ Die ben ik vergeten. Ik heb hem bij het thuiskomen op mijn bureau gelegd. Het ding is een gapend gat in mijn defensie. Wat slim. Een bril is het ideale transportmiddel voor virussen. Ze staat op mijn neus en vlak bij mijn ogen. Ik zet mijn bril nietsvermoedend de hele tijd op en af. Hij gaat mee in het sop. Oef... de rangen zijn weer gesloten. Ik haal de boodschappen uit mijn tas en leg ze op het aanrecht. ‘Het virus kan ook op verpakkingen zitten’, bedenk ik me. Wie zou de winkelrekken gevuld hebben? Droeg hij of zij plastic handschoenen? Zucht, als ik straks eten klaar maak zit het virus alsnog aan mijn handen. Moet ik alle spullen uit de winkel met zeep wassen? Ik ben smetvrees aan het ontwikkelen. Dit is een hopeloze onderneming. Een gemiddelde hoofdkussen bevat driehonderdvijftigduizend microben en deze gootsteen heeft vijfhonderd duizend bacteriën per vierkante centimeter. We kunnen de wereld niet zuiveren. Sommige bacteriën heeft je lichaam trouwens broodnodig om te functioneren. Vertrouw op je immuunsysteem. Dat heeft evolutionair al duizenden jaren ervaring in het bestrijden van het onzichtbare. Het gevaar van steriel te leven is dat je je immuunsysteem onvoldoende uitdaagt en het dus niet voorbereid is wanneer het echt nodig is. Er zijn mensen met een verzwakte imuunsysteem, kankerpatienten en ouderen. Laten we die beschermen. Maar de meeste mensen blijven best normaal leven. Dit neurotisch en overdadig handen wassen wordt nu even aangeraden omdat we met een gloednieuw virus geconfronteerd worden en we ervoor willen zorgen dat niet teveel mensen te snel ziek worden maar het is ook een risico. Wil je je immuunsysteem versterken? Ga buiten in de zon zitten en beweeg en probeer zo gezond mogelijk te eten. Dat is de beste bescherming tegen corona. Extreme visies zijn vaak gevaarlijk. Mensen die de ‘natuur’ idealiseren en er een idyllisch gezondheid ideaal in zien zijn ook een probleem. Het was heel ‘natuurlijk’ om op 35 jarige leeftijd oud te zijn en dood te gaan. Zeep heeft veel voor ons gedaan. Was je handen voldoende maar niet te veel.

Het gevecht tegen het coronavirus is een strijd tegen alles. Van soldaten, ridders en piraten kan je makkelijk winnen. Het coronavirus is een mysterieuze vijand. Ik snap dat de fantasie van mensen op hol slaat. Er doen gekke theorieën de ronde over 5G zendmasten. Misschien komt er straks iemand zeggen dat het allemaal een grap was. Een geniale hoax. Wie zou het merken? We zitten allemaal thuis. Wat verdacht handig. Op de televisie zien we steeds dezelfde virologen. Waren de beelden van ziekenhuizen echt of zag je acteurs op een filmset? Eén ziekenhuiskamer is genoeg. Ze zien er toch hetzelfde uit. Stanley Kubrick zou de maanlanding in een Hollywood Studio opgenomen hebben. Sorry, de quarantaine begin te wegen. Mijn brein vult de leegte steeds creatiever op. Mensen die in complottheorieën geloven zijn vaak eenzaten. Het is leuk en spannend om te speculeren. De corona-pandemie is een sterk verhaal.

Het voldoet aan alle kenmerken van een Hollywood film. Tyler Cowen waarschuwt ons in zijn Ted lezing voor verhalen. We zijn gemaakt om ze te zien. Verhalen brengen structuur. Zo krijgen we greep op een eindeloos complexe werkelijkheid. Ons brein is geëvolueerd aan het kampvuur, verhalen dansend en zingend. Met de opkomst van sociale media, live verslaggeving, fake news, gaat alles sneller. Wie het beste verhaal kan vertellen wint. Dat is wat populistische leiders zo succesvol maakt. Onze politici en wetenschappers hebben nobele intenties. Ik twijfel niet aan de echtheid en de gevaarlijkheid van het virus. Toch zitten we helemaal in een verhaal. Heb je gezien hoe het verteld wordt? Het journaal geeft elke dag de officiële cijfers van het aantal nieuwe besmettingen en doden en daarna komen beelden van lege tuincentra, voor niets gedekte tafels van huwelijksfeesten, lege misvieringen, noodhospitalen in New York, tien leuke dingen om te doen terwijl je vast zit in je huis en politieagenten die met een drone controles uitvoeren aan de kunst. Ik kan er niet meer om heen. Heel even gebeurt er niets anders in de wereld. Wat zouden de terroristen nu doen? Dat is ook ooit een verhaal geweest. We hebben met zijn allen een nieuwe bril opgezet. Een 3D-bril. Dit verhaal is interactief. We spelen er zelf in mee. Je kan je voorzichtig afvragen of de omvang die het in ons hoofd heeft aangenomen nog in verhouding staat met wat dit virus werkelijk doet. Elk verhaal heeft een levensduur. Na een tijd is het nieuwe eraf en verslapt je aandacht. Het coronavirus heeft nog veel plotwendingen in petto. We worden al voorzichtig voorbereid op tweede en derde besmettingsgolven en het dragen van mondmaskers. De overheid heeft instructies klaar voor hoe je ze zelf kan maken. Ik ga sowieso luisteren naar de wetenschappers. Laten we dit verstandig en redelijk afbouwen. Dit wordt niet eenvoudig. We zijn een hysterisch volkje dat zich graag laat meesleuren in verhalen. De economische druk om snel terug op te starten zal groot zijn.

Soms zijn er meerdere verhalen die elkaar beconcurreren. ‘Corona versus kapitalisme.’ ‘Let the fight begin!’ We zien wel wanneer alles terug open mag gaan. Het is nog steeds dat sociale experiment waar ik over sprak. Laten we de positieve gevolgen van deze crisis houden. Iets minder ‘mindless ratrace’ zou wel leuk zijn. Ik onthoud hoe belangrijk het is om voor elkaar te zorgen en de sociale zekerheid niet verder uit te hollen. We hangen aan elkaar vast. Hopelijk heeft iedereen gemerkt hoe onhandig de grote kloof tussen arm en rijk is. Het stond een efficiënte aanpak van deze crisis behoorlijk in de weg. Het virus heeft zich vooral onder sociaal zwakkere mensen snel verspreid. Uiteindelijk worden ook rijke mensen ziek. Voor anderen zorgen is voor jezelf zorgen. Laten we wat liever en voorzichtiger omspringen met opa en oma. Maar, hoe combineer je dat? Je kan ouderen beschermen door ze te isoleren in een steriele kamer van een woonzorgcentrum. Is dat lief? Misschien is een sneller maar betekenisvol en gezellig einde beter? Boeiend he!? Nieuwe leerstof ligt overal voor het oprapen. Handboeken en cursussen zijn soms fijn maar niet noodzakelijk. Wacht niet tot leerkrachten huiswerk sturen.

In het gedicht ‘ik tracht op poëtische wijze’ schrijft Lucebert ‘… de mens verschrikt zij en het treft hem met het besef een broodkruimel te zijn op de rok van het universum.’ Dit coronavirus ontmaskert hoe kwetsbaar we zijn in dit koude en onpersoonlijke heelal. Maar er zit ook troost in. Het heeft iets heroïsch, dat broodkruimeltje in quarantaine, worstelt met al deze gedachten. Onderzoek je wereld, lees boeken die op je kamer zijn blijven liggen, kijk naar goede televisieseries, bel je vrienden en bespreek wat er allemaal gebeurd. Het zal je sterker maken en wapenen voor de volgende pandemie.