Herenterschans

ALGEMEEN:

Straat: De Vrundenweg

Oppervlakte: 40a

Waterbevoorrading:

Oudste vermelding: - Oprichtingsjaar: 1613

Terreinkenmerken: Gerestaureerde schans met hoeve-woning en weide.

Lambertcoördinaten: X: 225.713 Y: 210.910

HISTORISCH:

De Herenterschans dateert van 1613. Ze was 40 aren groot. De voorstelling in de Atlas der Buurtwegen toont de aanwezigheid van een voorschans.

Van deze schans is er een schansreglement bewaard.

De schans werd gebruikt tot 1821 toen de Hollanders de schansmeesters afzetten. Vanaf 1820 was Henri Van Hees de laatste huurder voor 8 gulden. Vanaf 1827 moest hij 12 gulden betalen totdat het verkocht zou worden. Daarna geraakte de schans in verval tot Henricus Swinnen-Peeten de schans kocht en er in 1920 een boederij op bouwde. In de jaren '50 werd de boerderij gekocht door de familie Thijs waarvan de derde generatie sinds 1991 begon met de restauratie van de schans.

Bij de restauratie werden de grachten van de westelijke helft hersteld. Een houten brug herinnert aan de vroegere ophaalbrug.

Anno 1587 den 24 maij worde tot Pelt ende Neerpelt veel husingen affgebrant deur hollantsche ruiters, sterck ses hondert peerde ende seuen hondert voetvolck, waer onder waren twee hondert musketiers. Daer bleuen vande huijsluijdens doot seuen personen ende de hollantsche soldaten worde drij affgescoten ende den (neue) van graue Hollack worden gescote die tot Oerscot int wederkeren stierff. Die van Ouerpelt cregen drij lanciers die langen tijt in de kerck achter den hoghen altaer op ijseren roeijen gelegen hebben, ende die huijsluijdens waren maer 100 sterck ende mosten wijcken opde scansen.

TOPONYMIE: De Schans (kadaster)

KARTOGRAFISCH: (Google+)

  • Kaart: uittreksel uit de Atlas der Buurtwegen met situering van de schans.
  • Kaart: detail van de schans (met voorschans) in de Atlas der Buurtwegen.
  • Overname kadasterplan 1998 + Luchtfoto + topografische kaart met waterlopen (via Marijke Wouters, Ruimte en Erfgoed, Limburg).
  • Kaart: Uittreksel uit een topografische kaart van 1923 met weergave van de schans.
  • Satellietbeeld: situering van de schans in de huidige toestand.
  • Foto: een infobord doet het verhaal van de Herenter schans.
  • Foto: Zicht vanuit de westelijke hoek op de noordelijke gracht.
  • Foto: zicht vanuit de westelijke hoek op de zuidelijke gracht.
  • Uittreksel uit het digitaal kadasterplan van 2012. De schans lag op het perceel 310p en is nog steeds als dusdanig benoemd.
Digitaal kadasterplan 2012.

BIBLIOGRAFIE:

  • Algemene gegevens en plannen in samenwerking met M.Wouters, Ruimte & Erfgoed, afd. Limburg.
  • Bouwen door de eeuwen heen, dl. 19n2, p.228;
  • Folder van gemeente Neerpelt: de trage weg: Prinsenloopwandeling Herent.
  • Mertens J. (1990) Al in 1580 een 'bolwerck' (schans) in Eksel, in: Ons Heem, 44, nr.4, p.122