Bernheideschans

ALGEMEEN:

Straat: Berenheide - Peerderbaan

Oppervlakte:

Waterbevoorrading: Abeek

Oudste vermelding: 1675 - Oprichtingsjaar:

Terreinkenmerken: Niet meer te herkennen in de percellering.

Lambertcoördinaten: X: 229.696 Y: 200.733

HISTORISCH:

Ten noorden van Meeuwen bevond zich de Bernheideschans. Deze is wel nadrukkelijk vermeld in de Atlas van Ferraris maar in de Atlas der Buurtwegen is de situering niet zo duidelijk meer terug te vinden. De schans lag tussen de Dorpsmolen en de Berenheidermolen. Het noodzakelijke water werd betrokken uit de vlakbij gelegen Aabeek.

De schans werd vermeld op 25.11.1675 (Schepenbank van Meeuwen).

Obligatie der gemeynte ten behoefve der berderheiyde schans.

Op heden de 20 julij 1727 hebben Peeter Dries alias heytmeyers ende Aert Ulenaers moderne borgemeesters alhier vereobligeert hunne persoonen ende goedeeren neffens het geheel corpus dezer gemeynte te Meeuwen ten behoefve der schans voorschreven om door die schansmeesters der selver geaffecteeerd te hebben ende te trecken twee guldens stien stuyvers jaerlyckx eerstmaal te verschijnen op dato deses des goekomende jaaers 1728 ende soo moghen geschieden midts en voor die somme vzn hondert gulden de welcke die voorschreven Peeter Dries alias heytmeyers ende Aert Ulenaers in qualitiet voorscreven van Aerts Schoos en Jan luens beyde schansmeesters der voorzcreen schans bekennen op heen ontvangen te heben;

Schansmeesters:

20 juli 1727 Aert Schoos en Jan Luens.

14 maart 1746 Mattheys Bosmans en Diereck Leen.

20 juli 1742 Dierick Nuijsen en Marten Slegers.

5 mei 1743 Andries Damen en Jan Drieghen.

17 mei 1753 Dierick Niessen en Hubert Droghen.

Het situatieplan vermeldt ook een aangehechte nota in Frans die de bestemmig van de percelen toewijst.

En verder de vermelding uit 1741:

Cornelis op den heuvel en heeft gerenuntieert aen haere tochter 1741 van seecker huys met de plaetse op de bernheijde schans gelegen, en dat in behoeff van Claes op den heuvel haeren soone; HM 25, 43V.


TOPONYMIE: Berenheide Schans (Ferraris), Schans (kadaster)

SCHUTTERIJ: ?

KARTOGRAFISCH: (Google+)

  • Kaart: uittreksel uit de Atlas van Ferraris (1777) met situering van de schans tov. het centrum van Meeuwen en het gehucht Bernheide.
  • Kaart: detailvoorstelling uit de Atlas van Ferraris met de vermelding van de schans (voorgesteld + vermeld).
  • Kaart: uittreksel uit de Atlas der Buurtwegen met weergave van de vermoedelijke schanslocatie. Er zijn geen grachten meer aanwezig.
  • Satellietbeeld: schanslocatie in zijn huidige toestand.
  • Kaart: op de militaire kaart Vandermaelen (1851) is geen schans weergegeven.
  • Overname kadasterplan 1998 + Luchtfoto + topografische kaart met waterlopen (via Marijke Wouters, Ruimte en Erfgoed, Limburg).
  • Uittreksel uit het digitaal kadasterplan van 2012. De schans bevond zich op perceel 233a en een aansluitend deel van perceel 634c2.
Vandermaelen (1851)
Digitaal kadasterplan 2012.

BIBLIOGRAFIE:

  • - Algemene gegevens en plannen in samenwerking met M.Wouters, Ruimte & Erfgoed, afd. Limburg.
  • - Bouwen door de eeuwen heen, dl. 19n1, p.203.
  • - Hansay A. (1931) "Documents inédits concernant la mise en défense des campagnes lossaines à l’époque moderne", in: "Bulletin de la Commission Royale d’Histoire de Belgique", 95, p.218.
  • - Hansay A. (1923) Les ‘schansen’ dans le Limbourg, in: Bulletin de la Société Scientifique et Littéraire du Limbourg 27, p.17
  • - Flor Vanloffeld, Bloedsporen door Limburg, Rampzalige 17de eeuw, Heemkring Eisden, 1988.
  • - Gichten 1674-1683 p 36-37, RAH