Lộ chút huyền cơ

Trần thế lợi danh giấc mộng tràng

Đời cùng Tiên Phật hạ phàm gian

Hởi ai tâm trí mau tầm Đạo

Tầm đáng hiền từ cứu thê gian

Khắp trong bá tánh kề cảnh khổ

Đạo Đức hiền từ kiến Tiên bang

***

Thiên Địa u minh dĩ đạo tràng

Thập bát chư hầu lụy há khan

Đạo lý tầm sâu sâu chẳng cạn

Đời cùng ly loạn khắp chư bang

***

Thương hải tang điền ắt chẳng yên

Thiên địa diệt gian dĩ thiện riêng

Cơ thâm họa diệc từ đây có

Bộ máy thiên cơ ắt đảo huyền

Tuất Hợi nhị niên giai tiền định

Hườn lai Thượng Cổ mới bình yên

***

Điên này vốn thiệt ở núi vàng

Thương đời nói rõ việc lầm than

Khuyên trong lê thứ mau mau tỉnh

Yên trí nghĩ suy biết đá vàng

***

Ý Gì Tiên trưởng muốn khuyên đời

Mà đời lầm lạc lắm đời ơi

Đạo đức nhuốc nhơ mà sao đặng

Tỉnh giấc mau mau mới kịp thời

***

Bi động từ tâm gọi mấy lời

Chúng sanh nam bắc lụy tuôn rơi

Kim sơn xem thấy lòng tha thiết

Mà còn nhiều lắm chúng sanh ôi!

***

Nam Việt cúi lòn dài dặm dặc

Nhưng ấy chẳng qua tại lẻ trời

Đạo hạnh huyền cơ khuyên đó kiếm

Chẳng vậy sau nầy khó thảnh thơi

***

Cổ ngữ hằng ghi thậm cổ đa

Tận diệt nhơn gian trực tiên khoa

Lão giả hậu qui nhơn ấu giả

Ly kỳ thiên định dĩ thiên la

***

Tây Phương trở gót quá xa đàng

Thương xót Nam kỳ lại An Giang

Doái thấy xóm làng thêm bắt chán

Yêu đời mê muội luống bầm gan.

***

Thiên trước tòa sen có chổ ngồi

Xuống trần chẳng dụng chốn cao ngôi

Khắp trong sáu tỉnh toàn giả dối

Xa phướn tăng sư tạo việc tồi

***

Thiên cơ thế giới đà biến chuyển

Từ rày trần hạ nhẹ danh trôi

Tu hành giả dối khuyên khá đổi

Cúng kiến trai đàn cũng nên thôi.

Hòa Hảo, Tháng 6 Năm Kỷ Mão

Cho Đức Ông mất ghe

Thoàn nhỏ ly gia vị tất nan

Bửu sanh du lịch Lục Châu Giang

Kim sơn thương mãi toàn lê thứ

Thức tỉnh bá gia giấc mộng tràng

(Đức Thầy đọc bài nầy cho Đức Ông nghe và bảo Đức Ông kiếm mấy ông thầy nho mượn bài thử!)

Hòa Hảo, Tháng 7 Năm Kỷ Mão

Mặc tình ai

Bá gia mặn lạt mặc tình ai,

Đạo-lý tầm đâu chẳng thấy rày.

Chỉ thấy hình trơ thân xác trọi,

Ai người tâm đạo nghĩ càng hay;

Ai người thích đạo thấy chàng ray.

***

Thầm thầm tối tối gẫm ai hay,

Mặc sức dương-trần chữ đắng cay.

Có báu thì ta dành của báu,

Ai tầm cho giỏi mới được hay.

***

Lo lo liệu liệu chịu tiếng trần,

Có một hội nầy rán lập thân.

Chớ để trễ chầy rèn chẳng kịp,

Khuyên ai khuya sớm rán chuyên cần.

Hòa-Hảo, tháng 6 năm Kỷ-Mão.

Bánh mì

Mì kia gốc phải nước mình không?

Nghe thấy rao mì thốt động lòng

Chiếc bánh não-nùng mùi khách lạ,

Bát cơm đau-đớn máu cha ông

Văn-minh những vỏ trưng ba mặt,

Thấm-thía tim gan ứa mấy giòng

Nhớ lại bảy mươi năm trở ngược,

Say mì lắm kẻ bán non sông

Khải-hoàn dân-chúng mới nhàn an,

Dân mảng còn mê giấc mộng tràng

Thảm-thê thế sự mùi cay đắng,

Ta hỡi đau lòng khách ngoại bang

H.H năm Kỷ-Mão (tại nhà ông Nguyễn-duy-Hinh)

Ông LƯƠNG-VĂN-TỐT hỏi:

(Ông Tốt ở làng Mỹ-Hội-Đông, tỉnh Long-Xuyên) – Đức Thầy đáp họa

Mộ đạo ơn trên chưa hiểu danh,

Xin ông phân cạn chúng nghe rành

Ba ngàn thế-giới ai là chủ?

Mở lượng từ-bi dạy chúng-sanh

ĐỨC THẦY đáp họa:

Vưng lịnh Phật Tôn chưa hiệu danh,

Ngặt vì pháp-luật khó phân rành

Càn-khôn muốn biết ai là chủ,

Tu hành theo dõi đến mây xanh

Vì sao thế-giới lại ba ngàn?

Học đã rành chưa đến hỏi han?

Đã lãm nho văn thì hãy đối,

Đáp lời cho vẹn kiến Tiên-bang

Đời văn-vật say mê khổ thảm,

Người nào đà tường lãm nho-văn;

Xưa nay mèo-mả lung-lăng,

Làm cho quên mất Đạo hằng thánh-nhơn

Nay gặp kẻ có cơn thức-tỉnh,

Phận làm người thủng-thỉnh sửa-sang

Tay xuống bút nói lang chuyện thế,

Bày đạo mầu cứu-tế nhơn sanh;

Kìa kìa các bực công-khanh,

Miễu son tạc để đành rành chẳng sai

Hỡi ai kẻ học hay lo liệu,

Rứt bụi trần bận-bịu làm chi

Làm cho rồi phận tu-mi,

Sau nầy sẽ thấy ly-kỳ Năm-Non

Chừng Bảy-Núi lầu son lộ vẻ,

Thì người già hóa trẻ dân ôi!

Tu hành ắt được thảnh-thơi,

Lại xem được Phật được Trời báu thay!

Thân hành đạo đắng-cay phải chịu,

Phận làm người phải liệu cho xong

Cần chi gạn hỏi viển-vông,

Làm người chưa vẹn khó hòng thảnh-thơi

Nói nhiều lắm xe lơi tình nghĩa,

Chữ hiền lành trau-trỉa cho xong;

Thấy đời trần hạ long-đong,

Chẳng lo khó thấy Mây-Rồng hội kia

Hòa-Hảo, tháng 6 năm Kỷ-Mão

CHO CÔ TƯ CỨNG Ở HÒA-HẢO (CHÂU-ĐỐC) MẤT ĐỒ

Kích động thiện tâm lụy xót-xa,

Thoàn loan trở gót dụng tiên-khoa

Khuyên giải phàm nhơn tan sầu muộn,

Vật-dụng gia-đình khó kiếm ra

Thương đó lòng đây rất thiết-tha,

Thiên định số căn mới xảy ra

Đoái thấy tà-gian Trung-Trực ghét,

Nhưng vì vận hạn chẳng phui ra

Hòa-Hảo, ngày 17 tháng 7 năm Kỷ-Mão

(Bài nầy Đức Thầy bảo cậu út Huỳnh Thạnh-Mậu, bào đệ của Ngài, đem trao cho cô tư Cứng nói rằng là “của ông thầy bói mượn đưa cho cô”).

L.S.G.- Trong cuốn “Sấm Giảng khuyên người đời tu niệm” có đoạn nói về chuyện cô tư Cứng mất đồ như vầy:

“Con thuyền đương lướt gió sương,

Bỗng nghe tiếng khóc tư-lương ai-hoài

Có người ở xóm bằng nay,

Bị mất trộm rày đồ-đạc sạch trơn

Du-thần bày tỏ nguồn cơn,

Rằng người nghèo khó đương hờn phận duyên

Điên nghe vội-vã quày thuyền,

Dùng khoa coi bói giải phiền phàm nhơn

Coi rồi bày tỏ thiệt hơn,

Khuyên cô đừng giận đừng hờn làm chi.”

CHO ĐỨC ÔNG VÀ ĐỨC BÀ

Chừng nào vết nọ liền da, (1)

Chuột kia mãn hạn khỉ vào vườn hoa

Ấy là thời đại của ta,

Thầy ra cứu thế mới là hiển-vinh

H.H, tháng 8 năm Kỷ-Mão

_____________________________________________

(1) Sau khi đi Tà-Lơn với Đức Thầy về, Đức Ông đau bàn chơn trái ngót hai tháng

“HỐ HÒ KHOAN”

Huỳnh long lộ vĩ; Bạch-sĩ tiên sanh,

Nam-quốc công khanh; Ra đời cứu tế;

Hò xang xự xế; Mắc kế Trương-Lương,

Tự giác thôn-hương; Qua dương cơ-khí

Lập chí hiền nhơn; Nên mới có cơn,

Thất-Sơn tiếng nổ; Qui cổ diệt kim

Cửu cửu y nhiên; Tình riêng tham báu,

Đổ máu tuôn rơi; Khùng mới nói chơi,

Chư bang hàng phục

Anh hố hò khoan; Tình lang xự xế,

Bỏ phế hương thôn; Ác đức vô môn

Rồng-Mây hội yến; Ra đời bất chiến,

Nổi tiếng từ-bi; Lời lẽ rán ghi

Thành công êm thấm; Có lắm người yêu

Hòa-Hảo, lối tháng 8 năm Kỷ-Mão

_____________________________________________

(1) Phần nhiều bài của Đức Thầy không có đề tựa. Muốn cho tiện việc sắp-đặt trong quyển sách nầy, chúng tôi tùy theo ý nghĩa của mỗi bài mà đề một cái tựa. Những bài nào có tựa mà chúng tôi chắc rằng do Đức Thầy đặt thì chúng tôi đề vào dấu móc (entrecrochets)

HƯƠNG-CHỦ ĐẠT xướng: Đức Thầy đáp họa

(Ông Đạt ở làng Nhơn-Mỹ, tỉnh Long-Xuyên)

Đạo mầu phận tớ hiểu chưa rành,

Cầu nguyện Di-Đà độ chúng-sanh

Bể giác, bờ mê mong thoát khỏi,

Nhờ thuyền bát-nhã giúp công thành

ĐỨC THẦY họa:

Thâm diệu rồi đây cũng hiểu rành,

Một lòng nguyện độ tận nhơn-sanh

Giác-mê hai chữ rồi ta chỉ,

Chí dốc ngày kia sẽ đạt thành

H.H. năm Kỷ-Mão

Ông NGUYỄN-THANH-TÂN xướng: Đức Thầy đáp họa

Ông Nguyễn-Thanh-Tân tức Hương-lễ Ướng là người ở làng Mỹ-Hội-Đông, thuộc tỉnh Long-Xuyên. Theo lời một người con trai của ông, thì mấy bài thi dưới đây ông đã làm khi diện kiến Đức Thầy lần thứ nhứt:

Phận hèn cám tưởng nghĩa non sông,

Hản mặt rồi đây khách cõi Bồng

Cẩm-tú lắng tai người Nhược-thủy,

Từ-bi cảm-ứng thứ trung thông

ĐỨC THẦY đáp họa:

Cảm nghĩa sĩ hiền tưởng núi sông,

Thương người đưa đến chốn tiên Bồng

Cẩm-tú lòng yêu vì quốc thủy,

Đợi thời đưa đến ứng trung thông

H.H. năm Kỷ-Mão

THANH-TÂN hựu tác – Đức Thầy họa

Mảng mê danh lợi đạo lu bù,

Nhờ có ơn Thầy dẫn dắt tu

Mê tỉnh, tỉnh mê, mê phải tỉnh,

Bồ đề say gục phá tâm ngu

ĐỨC THẦY họa:

Dạy chúng chưa xong dạ rối bù,

Mấy chục năm trường lạc chữ tu

Sanh chúng say mê, mê khó tỉnh,

Bồ đề chẳng mến, ấy người ngu

Hòa Hảo, năm Kỷ Mão

THANH-TÂN vấn gia-đình – Đức Thầy đáp

THANH-TÂN vấn gia-đình:

Gia-đình kỷ cá hội long đàn,

Ngưỡng vọng cao ân tố nghiệp xang

Phi vụ tiết phong tầm chánh lý,

Nho tông vị bác hiệp tôn nhan

ĐỨC THẦY đáp:

Mộng sầu tan giác hiệp liên đàn,

Hai chữ từ-bi thẩm nghiệp an

Bài trí năng soi chơn giáo-lý,

Phật tiền hưởng ứng kiến long nhan

H.H. năm Kỷ-Mão

HIẾU NGHĨA VI TIÊN

Nhơn sanh hiếu nghĩa dĩ vi tiên

Hành thiện tri kinh thị sĩ hiền

Kiếm huệ phi tiêu đoàn chướng-nghiệp,

Phật tiền hữu nhựt vĩnh an nhiên

H.H. năm Kỷ-Mão

(Ông Thanh-Tân có họa lại bài thơ trên đây, nhưng xin miễn chép)

CÚC CUNG BÁI

(cho ông Hương-lễ Ướng)

Cúc cung, hưng bái, cúc cung hoài,

Lui tới nhún trề, xướng lại dai

Ton tán, ton tờn thêm cóc xẻng,

Vỗ bồng vác hất, thấy càng gay

Khuyên thôi mà tiếc vẫn cung hoài,

Mến tríu hơ-hà thiệt rất dai

Sắp đến khó mong mà cóc xẻng,

Thất mùa chẳng rước thật là gay

Vóc-vạc trung trung béo mập người,

Tuổi vừa sồn-sộn quá năm mươi

Bụng to tai điếc ưa nghề lễ,

Thi phú thâm trầm chớ dể ngươi

Khá khen cho đó ý như lời,

Chơn-chất hiền hòa ít nói chơi

Nhu sĩ lương từ thêm cảm mến,

Nên làm thi phú ghẹo người ơi!

H.H năm Kỷ-Mão

(Ông Hương-lễ Ướng tức Nguyễn-Thanh-Tân có đáp họa 4 bài thi trên đây, nhưng xin miễn đăng)

BÀI CẦU CƠ – Đức Thầy họa

BÀI CẦU CƠ

Nguyễn đắc thanh-danh tam hữu phân,

Đa công hoài luyện thập niên phần

Chúng kỳ vật xảo thiên truyền bá,

Phước lộ hoành thân ngũ sắc vân

(Bài nầy do một người ở Phú-Lâm, cầu cơ tại trên núi, đem đến Đức Thầy)

ĐỨC THẦY họa:

Nải chí thi âm tất hữu phân,

Thiên nhiên liên huệ tác nhi phần

Vạn ninh hà hải vi vương bá,

Viễn vọng thanh tân tảo phi vân

H.H năm Kỷ-Mão

NHỨC ĐẦU

Nhức đầu rang óc bởi vì đâu,

Nhức mỏi lòng trông dạ hết sầu

Nhứt dạ chờ ngày Trời trả phúc,

Nhức gân, nhức cốt cả trời Âu

Nhức đầu bị tiếng nổ đâu đâu,

Nhứt quyết làm cho chúng thoát sầu

Nhứt thống dân sanh gầy hạnh-phúc,

Nhứt tràng lê-thứ khỏi lo âu

H.H. năm Kỷ-Mão

KHUYÊN BỎ DỊ-ĐOAN

Thiện-tín tới đây chớ ngã lòng,

Xác trần mê mệt nỗi long-đong

Cậu, cô, chú, bác đừng coi bói,

Theo lối dị đoan mất bạc đồng

Bạc đồng chẳng dụng, dụng chơn không,

Quyết chí nâng-niu giống Lạc-Hồng

Tìm-tõi Đạo mầu trong Phật-pháp,

Cho đời hiểu rõ lý chơn không

H.H. năm Kỷ-Mão

(Đức Thầy viết bài nầy vì lúc đó có nhiều người đến nhờ Ngài đoán giùm vận mạng hoặc việc gia-đình)

NGHĨ VIỆC HUYỀN CA

Ngồi buồn nghĩ cạn việc huyền ca,

Muốn rứt cho xong bể ái-hà

Phá bức tường mây nhìn vạn vật,

Ngặt vì trướng lụa lấp đèn pha

Lôi-thôi quá chậm trong đường thẳng,

Trễ-nải khó qua nẻo cọp-xà

Một bước leo bờ mà khỏi khổ,

Nam nhân chi chí hỡi đâu là

Đâu là ái-quốc với yêu đời,

Phổ cứu cho rồi mới thảnh-thơi

Trời Nam sốt ruột chờ con đỏ,

Đất Bắc lòng lang nỗi thậm lời

Cố tưởng người trần, trần chẳng đoái,

Tình sâu dân sự, sự xa vời

Rồng tiên mở mắt nhìn thi phú,

Hiệp mặt tớ thầy sẽ nghỉ-ngơi

Thâm hiểu lòng ta nỗi cuộc đời,

Một bầu nhiệt huyết chẳng xa lơi

Mến yêu quốc-thủy tình đồng chủng,

Phải tính sao xong nỗi cuộc đời

Hòa Hảo năm Kỷ-Mão

THIÊN LÝ CA

(Mấy bài dưới đây do ông Cả Châu ở Tân-Long (Châu-đốc) đem trình với Đức Thầy nói rằng của “Ông Đò” cho ông):

PHAN lòng chữ dạ chớ hoài lo,

NGỌC ẩn non Côn tợ lửa lò

CHÂU lạc đường dê nương bước ngựa,

Núi truông qua đặng rán lần dò

Vườn hoa ngó khỉ giọng chiu-chít,

Cảnh nguyệt coi gà tiếng ó-o

Tường-tận đã nghe xê cống líu,

Hương thôn bỏ xế xự xang hò

Đọc ngược lại bốn câu chót (tứ tuyệt nghịch độc)

Hò xang xự xế bỏ thôn hương,

Líu cống xê nghe đã tận tường

O-ó tiếng gà coi nguyệt cảnh,

Chít-chiu giọng khỉ ngó hoa vườn

Quỉ ma hay phá rối người tu,

Đạo-đức chư nhu rán chí hành

Chớ bỏ lời thề nơi Phật cảnh,

Chớ quên tiếng nguyện chốn non xanh

Đêm thanh vắng tiếng đờn khoan-nhặt,

Nghe cho tường giọng Bắc hòa Nam

Thích-Ca còn phế tước-hàm,

Đài cao cửa rộng mà ham tu hành

Hiền đệ Châu muốn nghe lời ngọc,

Lão tỏ bày hình vóc nhiệm-sâu

(Câu nầy của Đức Thầy thêm. Đoạn sau đây có khúc của ông Đò, có khúc của Đức Thầy viết xen kẽ)

Thiên ý không riêng mối Đạo mầu,

Rằng truyền yếu-lý nhiệm cao sâu

Chuyển miền Nam-Địa càng thâm-diệu,

Lọc lẽ tà tâm sự đứng đầu

Nguồn bạch thủy trong veo thấy dạng,

Lẽ nhiệm mầu chưa hản trò ôi!

Đêm ngày buồn-bã vô hồi,

Kìa trên Tiên-cảnh vị-ngôi sẵn dành

Đạo rải khắp năm canh tỏa bút,

Dạy tận-tường chẳng chút nào sai

Cổ nhơn tích để phân bày,

Đường chơn nẻo chánh âu ai rán tầm

Thuyền bát-nhã chí tâm trực thẳng,

Thả ra khơi cứu dẫn khách trần

Phù-sanh lắm cuộc lao thân,

Ngày đêm ta-thán muôn phần đớn-đau

Trông đợi người tài cao đức trọng,

Hầu rõ thông thiên-võng lẽ nao

Chí tâm tường lãm thấp cao,

Dạy cho rõ biết Thiên-Tào nơi đâu

Ngồi nghĩ cạn thêm sầu cho thế,

Bởi ít ai cải chế đường tà

Sợ e nhiễm trược đọa sa,

Sợ cho lắm kẻ chan hòa lụy tuôn

Sợ nhiều kẻ dạ buồn đổi chí,

Quên những câu chánh kỷ hóa nhơn

Mảng lo tìm kiếm tước quờn,

Thất kỳ vọng tưởng lánh chơn đường lành

Trong buổi khổ mau mau tránh khổ,

Rán tầm vào đến chỗ an cư

Học câu hỉ-xả đại từ,

Nêu gương nghĩa sĩ dạ tư chớ gần

Câu bát-chánh rán mài chạm dạ,

Tứ mục-điều người khá hành y

Muôn thu thiên định nhứt kỳ,

Hạ-nguơn sắc-lịnh khai kỳ Long-Hoa

Rán vẹt phá sương mù trước mắt,

Chớ để cho quỉ dắt linh hồn

Lão đây vưng lịnh Phật-tôn,

Lãnh cân thưởng phạt chư môn dữ lành

Khá chí tâm học hành kinh sám,

Thoát nơi miền hắc-ám phong-ba

Trở chơn cho kịp Long-Hoa,

Long-Hoa có mặt ấy là hiền nhơn

Đền nợ thế nghĩa-ơn trọn vẹn,

Lấy tinh-thần hiệp vén ngút-mây

Chớ nên bắt-bẻ Phật-Thầy,

Ngày sau phải chịu đọa đày chớ than

Cuối năm Thìn sẽ lo vận chuyển,

Xứ “Hà-tiên” linh hiển cơ-quan

Nhơn sanh sẽ hiệp một đàng

Hết Thìn rồi lập Nhơn-Hoàng hội ra

Khuyên sanh-chúng gần xa phân cạn,

Dựng Nhơn-Hoàng cho rạng Á-Đông

Chúng-sanh phải tưởng giống-dòng,

Hiệp tâm hiệp trí cột đồng nhà Nam

Phật chỉ dạy qui tam lập hội,

Dựng cho rồi một cội thành ba

Chớ mong yến thử ẩm hà,

Mười ngàn năm lẻ cửa nhà đâu con?

Ta nhắc lại héo von cho trẻ,

Cứ đâu lưng đừng rẽ đừng chia

Cả kêu lớn nhỏ quày vìa,

Trên hòa dưới thuận chớ lìa chớ phân

Long-Hoa hội ân-cần lo lập,

Lập cho rồi tam-thập-lục nhơn

Lôi-Âm giục khởi tiếng đờn,

Thất-Sơn dấy loạn là cơn hiểm-nghèo

Nơi phía trước cheo leo tiếng khóc,

Đứng sau lưng hình-vóc dảy chưn

Nước kia lửa nọ tưng bừng,

Thảm cho thế sự lẫy-lừng nạn tai

Thời cũng tại không ai tu niệm,

Cứ lẳng-lơ ngạo biếm khoe-khoang

Đến nay là buổi tai nàn,

Tam thiên lục bá khắp tràng hại dân

Đến Thân-Dậu Thánh-Thần náo động,

Thảm cho trần nhà trống ruộng hoang

Tiếng than lụy ngọc nhỏ tràn,

Nạn tai dồn-dập xóm làng còn chi

Khuyên sanh-chúng rán ghi mối Đạo,

Lòng hằng lo ngay thảo nghe con

Tương dưa giữ phận cho tròn,

Cuối niên Thân-Dậu mất còn sẽ phân

Trong một giáp ân-cần suy tính,

Muốn làm hiền rán nhịn đừng than

Đến nay gần buổi khoa tràng,

Minh-quân xuất thế khắp tràng thảnh-thơi

Đến Thân-Dậu cơ trời thấy lộ,

Hết đao binh qui cổ diệt kim

Gia vô bế hộ im-lìm,

Lập thành mối Đạo rõ điềm xưa kia

Thì dân-chúng danh bia hậu thế,

Phật, Thánh, Tiên kềm chế lập thành

Diệt tà lập chánh đành-rành,

Ba màu nắm chặt Nam-thành xử phân

Trong tam giáo ân-cần mở Đạo,

Trường ngoại bang phục đáo như xưa

Phật Tiên vận chuyển lọc-lừa,

Chúng-sanh rán nhớ muối dưa hội nầy

Trên cùng dưới sum vầy một buổi,

Dựng mười hai may rủi mới hay

Làm cho rõ mặt râu mày,

Thương-nguơn hồi phục là ngày an cư

Cuối Thân Dậu y như Thượng-cổ,

Thời nhơn sanh hết khổ đến may

Đế-Vương xuất thế là ngày,

Dậu, Thân bình-trị trong ngoài âu ca

Phân chỉ rành gần xa để dạ,

Chớ đảo-điên phải đọa phải sa

Nghĩ suy cho thấu mới là,

Một bầy Hồng-Lạc nay đà thảnh-thơi

Khuyên sanh-chúng nhớ lời ta tỏ,

Trước cùng sau chỉ rõ mối đàng

Nhơn-sanh giữ phận chớ than,

Minh-Vương xuất thế mới an dân lành

Gội ơn Trời độ khỏi sai lầm,

Xin giúp chí bền, chí dục tâm

Hộ mạng thần Quan-Âm trợ lực,

Nguyện thân ý nhiệm xứng công thần

Từ-bi Trời Phật độ quần sanh,

Cứu khỏi tai ương vạn sự lành

Đệ-tử gội nhuần ân đức cả,

Chung thân quyết chí dốc làm lành

Đoạn dưới đây là hoàn toàn của Đức Thầy (chép theo bổn chánh)

Buồn vơi mượn bút tay đề,

Đã rời trần-thế dựa kề Tiên-bang

Tay chèo miệng nói lang-mang,

Chúng-sanh cách trở nghèo nàn hỡi ai

Lục châu ta dạo bằng nay,

Thấy trong lê-thứ quá dài gian-nan

Động tình tá quốc an bang,

Nước nhà vững đặt Nam-đàng hiển-vinh

Bây giờ ta mươn kệ kinh,

Khuyên ai mau kíp sửa mình cho an

Bữa xưa giảng-kệ một nang,

Bởi vì ta mắc dời thoàn cảnh xa

Ngày nay ta cũng nôm-na,

Gẫm trong lê-thứ hằng-hà lụy rơi

Chừng nào mới đặng thảnh-thơi,

Qua năm Tuất-Hợi Phật Trời định phân

Chim Ô đà dựa cầu Ngân,

Người xưa trở gót cho gần người nay

Người nay rồi vẹn thảo ngay,

Thì là thấy tạn mặt mày người xưa

Nguyện cầu gắng chí sớm trưa,

Cầu cho bá-tánh sớm ưa tu hành

Đầu đuôi ta tỏ ngọn ngành,

Mau mau trau-trỉa chữ lành cho xong

Đến chừng lập hội mới mong,

Trở về chúa cũ mới hòng xuê-xang

Người hiền như thể cỏ lan,

Người hung chết rất chật đàng thảm thay

Cả kêu kìa hỡi là ai,

Quan trường rời dứt mặt mày chùi lau

Lui chơn ra khỏi cho mau,

Tìm trong lánh đục tẩu đào mới ngoan

Theo ta đến chốn Tiên-bang,

Đặng coi các nước hội hàng Năm-Non

Đạo Phật vốn ngàn xưa rạng tỏ,

Nay lu-lờ bị mõ cùng chuông,

Thầy chúng-sanh đắp Phật bán buôn,

Mà tội lỗi ngàn muôn lao-lý

Cho đó hiểu nhiều câu huyền-bí,

Rán nghĩ suy bền chí mới mầu

Dẹp lợi-danh dẹp hết mộng sầu,

Đặng trở lại với cha cùng chúa

Nếu chẳng lo cũng như lá úa,

Lá úa vàng nó rụng người ôi!

Ngàn năm mới có một đời,

Tới chừng lập hội Phật-Trời xử phân

Ai muốn gần bệ ngọc các lân,

Thì phải rán lập thân nuôi chí

Ta cho đó ít câu hữu lý,

Diệt tâm trần lập chí hiền-nhơn

Đục trong đà tỏ nguồn cơn,

Lời ta khuyên đó như đờn Bá-Nha

Mặc ai biếm nhẻ gần xa,

Lòng ta ta biết ai mà mặc ai

Đây khuyên đó đắng cay rán chịu,

Mặc người trên bận-bịu chẳng phê

Muốn cho thân vượt khỏi lề,

Cắm sào trì chí một bề lo tu

Kim ngọc nan tri tường đông hải,

Phật tà phàm tục tất nan tri

Ẩn xác phàm phu gìn Thích-Đạo,

Mặc tình thế sự chúng khinh-khi

Mấy kẻ tu mi tròn nhơn đạo,

Hiền nhơn thức tỉnh kiến huyền-vi

Ngay thẳng hiếu trung trang hiền thảo,

Kim thời bá-tánh gọi ngu-si

Nợ thế đền xong mong giai lão,

Hiền thần hiếu nghĩa đáng nên ghi

Lâm sầu mộng ở trong trần thế,

Việc tu hành như ế chợ đông

Mảng lo danh lợi não-nồng,

Chữ tu để dạ chớ hòng lợt phai

Mặc tình ai gièm-pha tai tiếng,

Sửa tâm lành như miếng hoa thơm

Đến chừng hoa nở nhụy đơm,

Thì là trần-thế mới hờm bẻ hoa

Câu đạo-lý thiệt tường thiệt tận,

Khuyên dương-trần bớt giận đừng gây

Kìa kìa súng nổ trời Tây,

Đến năm Thân-Dậu tai đầy sấm vang

Hung-đồ với lũ dọc ngang,

Đến sau rơi máu khắp tràng mới tu

Thấy đạo-lý còn lu chưa tỏ,

Dân ganh hiền ghét ngõ làm chi?

Buồn đời xuống bút làm thi,

Thương dân chịu chữ cố lỳ dạy dân

Nào nào dân có biết ân,

Mạnh rồi tưởng Phật vái Thần làm chi

Lời châu ngọc khuyên ai để dạ,

Nay gặp người quái lạ tỏ phân

Hãy mau khuya sớm chuyên cần,

Đặng xem chư-quốc non Tần giành chia

Nay nhằm lúc đêm khuya lặng-lẽ,

Nhắn ít lời cho kẻ đàng xa

Phật-nhi tâm tánh thật-thà,

Ông còn phân biệt chánh tà nữa thôi?

Dương-trần thường bạc như vôi,

Gặp cơn bát loạn mới hồi tâm hung

Lúc áo-não cội thung lo-liệu,

Gắng bền lòng bận-bịu vì ai

Thất-sơn lộ vẻ đài lầu,

Chừng ni mới thấy nhiệm mầu của ta

Khuyên bổn-đạo gần xa nuôi chí,

Lẽ nhiệm-mầu huyền-bí nơi đây

Bây giờ nương bóng cờ tây,

Mượn phần xác thịt tỏ bày thiệt hơn

Thương sanh-chúng đòi cơn dạ ngọc,

Ta quyến gìn chủng-tộc giang-sơn

Ta khùng mà chẳng có cơn,

Cũng không có tánh giận hờn bá gia

Cười rồi khóc thiết-tha lịu-địu,

Vợ xa chồng bận-bịu thê lương

Chẳng cần trà, quả, nồng hương,

Miễn cho bá-tánh biêt đường chơn tu

Nghe kệ sám như ru giấc mộng,

Lo chê cười hầu họng reo vang

Ỷ mình nhiều của giàu sang,

Phụ khinh tông-tổ chẳng màng người xưa

Mặc ý ai ghét ưa ưa ghét,

Lấy tâm thần xem xét thể nao?

Sấm vang thì lộ bảng vàng,

Chư nhu thế-giới khắp tràng tới thi

Chữ thi gần chữ sầu-bi,

Bị ham của báu ly-kỳ máu rơi

Chừng đó mới trời ơi đất hỡi,

Mang khổ hình vì bởi chẳng tu

Ham vui quyền quí dại ngu,

Chữ sang danh vọng như mù đi đêm

Ta nào có nói thêm cho chúng,

Quá yêu đời viết túng ít câu

Ít câu mà ý nhiệm sâu,

Nghĩ suy cho cạn mới hầu khôn-ngoan

Đây sắp đến lầm than khắp chốn,

Việc tu hành đâu tốn tiền chi

Nầy nầy lời lẽ rán ghi,

Sau đây sẽ thấy việc gì trên mây

Ta mắc lánh tà-tây đa sự,

Làm Điên-Khùng cũng tự lẽ ni

Ai là đáng bực tu-mi,

Thương đời ta mới làm thi khuyên đời

Còn ẩn-nhẫn đợi thời đưa đến,

Nên phải làm kẻ mến người khinh,

Người hiền tâm trí thông-minh

Người hung cứ mãi chống kình với ta

Theo học cổ nôm-na ít tiếng,

Làm nhiều điều xao-xuyến nhơn tâm

Chữ nhu ta học âm-thầm,

Ai là người trí rán tầm cho ra

Để đến lúc phong-ba biến-chuyển,

Cảnh hồng-trần tợ biển mênh-mông

Mới là sợ chết ước-mong,

Mà không ai cứu bởi lòng ác-gian

Tiếng đờn hò líu cống-xang,

Đêm khuya khuyên-nhủ khắp tràng chúng-sanh

Chốn Phật-cảnh vắng tanh kẻ tới,

Ta ra đời nên mới đổi thay

Bởi vì lời lẽ thẳng ngay,

Cho nên chúng nó ghét bài phú thi

Thấy tăng-chúng sầu bi dạ mỗ,

Kệ khuyên trần nước đổ lá môn

Khắp cùng làng xóm hương thôn,

Vì khôn quá thế nên tồn lại ngu

Dạy đạo-đức người tu rạng lý,

Mong cho người hữu chí làm theo

Không làm thì ắt mang eo,

Làm xong vượt khổ qua đèo chông-gai

H.H. tháng 7 năm Kỷ-Mão

LUẬN VIỆC TU HÀNH

Tu hành dương-thế cậy đồng tiền,

Phật-Giáo vì tiền phải ngửa-nghiêng

Bát-nhã chẳng đưa người tội ác,

Thuyền-từ nào rước lại Tây-Thiên

Trần-gian đầy-dẫy người làm dối,

Đạo cả nào trông đến cảnh thiền

Đoái thấy người đời lòng bắt chán,

Dương-trần lầm lạc đáng ưu-phiền

Muốn đặng về Thần với Thánh-Tiên,

Kỹ xem cõi thế thấy kia liền

Cư trần bất nhiễm là người Thánh,

Lẫn tục đừng mê chứng bực hiền

Phú quí tạo đời thêm mệt xác,

Tham danh phế đạo chí đâu yên

Sao bằng cửa Phật vui thanh-tịnh,

Lánh cõi trần mê giải nghiệp duyên

Tiếc vì không đức, tiếc chi tiền,

Phật Thánh xưa kia sách vẫn biên

Bác-ái xả thân tầm Đạo chánh,

Độ người lao khổ dạ không phiền

Mình vàng Thái-Tử ngôi còn bỏ,

Vóc ngọc Đông-cung tước phế liền

Xem đó hỡi người mau lập chí,

Tu hành khá nhớ giữ cho nguyên

Muốn đặng thành Thần với Phật Tiên,

Rán tu ân đức chớ tu tiền

Lợi danh chớp-nháng như luồng gió,

Thấy đó rồi đâu bỗng mất liền

Sớm thức tỉnh tâm tầm đạo chánh,

Sau nầy về Phật với ngôi Tiên

Lập thân giúp thế nên cộng-quả,

Muôn kiếp danh hiền sách vẫn biên

H.H. năm Kỷ-Mão

TAM HÙNG TRỔ MẶT

Tam hùng trổ mặt ngỏ chào đời,

Từ mẫu bé nhi cũng thảnh-thơi

Nam-Việt xuất thần ơn trên trước,

Đó là việc nước với việc trời

H.H. tháng 7 năm Kỷ-Mão

(Bài nầy viết trong khi người ta đồn bà Sáu ở núi Tượng sanh 3 người con: một mặt xanh, một mặt đỏ, một mặt trắng)

LỤY TAM CHÂU

Tam châu hữu ngạn lụy nhỏ sa,

Thập bát chư bang động can qua

Dương-gian mãnh thú trừ tàn-ác,

Lê-thứ hậu lai khổ thiết-tha

Tần bang hậu hận tiên diêu-động,

Nam-quốc lương dân kiến linh-xa

Phồn hoa đô hội lưu giang huyết,

Dư đảng dọc ngang cấp ma-ha

Hòa-Hảo tháng 8 năm Kỷ-Mão