GIÁC MÊ

Thừa nhàn gẫm sự giác mê

Phàm trần thoát khỏi mọi bề mới ngoan

Nợ tiền duyên bồ đề gióng trước

Vẹn một mình mới trọn ba thân

Máy thoàn rộng thẩm vô phân

Tri âm lãnh ngộ thấy gần chẳng xa

Lướt phong ba mấy người chí cả

Khỏi ái hà là họa tiền duyên

Tai nghe mắt thấy nhìn tường

Cách nhau một vách mà nên thánh phàm

Nhớ Bắc Nam dưỡng thân tứ đại

Việc tu hành nào nại thủy chung

Sắt mài đã trọn thửa công

Bửu Sơn đã tới tay không dễ về

Dốc một lòng lên non đào giếng

Kẻo lời phàm đem tiếng thị phi

Cam lồ rửa sạch tánh mê

Nước trong thì thấy nguyệt kia xa gì

Danh lợi đề đã nên tiên sãi

Lạc ở mình cớ dễ chẳng tan

Súng kia nhắm đạn đề làng

Thiên cơ dễ biết ngộ duyên quân thần

Đã cầm cân non già từng nhắc

Dạ hai lòng tráo chác đấu đong

Lọc lừa thời đặng nước trong

Ma phật trong lòng lựa phải tầm đâu

Mở cửa lầu ra vào ngày tháng

Một ngọn đèn soi rạng mười phương

Muốn cho thấy chúa tầm vương

Vào non bĩ ngạn kiết tường huê khai

Chí dồi mài công phu lừa lọc

Kết tri âm mảng đọc tâm kinh

Dập mình thức tử tri sanh

Sá chi dế lỗ đành rành đặng mây

Bỏ giống kia mới rằng của lạ

Như bán hàng một giá khó chi

Nhơn nào quả nấy chẳng sai

Ai từng mặt bạc môi chì giống nhau

Bữa cháo rau đã an phận khó

Còn hơn người bán chó treo dê

Khát thời uống nước tào khê

Đói ăn ma phạn tối về canh tân

Thiệt kim ngân sá chi lửa dục

Đặng nhiều đồng khéo đúc thời nên

Miễn là neo nọc cho bền

Gió day mặc gió vững thoàn thì thôi

Đã dồi mài ơn chì mặc bạc

Chi cho bằng xài xạc áo tơi

Cớ chi bán lụa đầu hồi

Hội lành nỡ bỏ mà vui chốn nào.

Muốn ăn cơm mận nước đào

Áo dà gậy trúc tiêu dao tháng ngày

Cám ơn Thầy lòng thờ án ná

Mấy ai hầu đặng cá nhớ nơm

Có cây mới biết huê thơm

Thoàn chèo đến biển nỡ hiềm đò phu

Một thoàn một bạn ngao du

Làm sao đến biển diêm phù gieo câu

Bỏ sang giàu giữ ba điều khó

Lánh khỏi giòng cây cỏ mới ngoan

Ngày hằng mở cửa tam quan

Hương gìn đèn đốt cho ân tư bề

Nương ngụ nhờ ba căn lều mọn

Kẻo một mình nhọc dọn sửa sang

Đi đâu cho khó nhiều đàng

Kìa non Bửu Tự nọ ngàn ma ha

Kiểng nào kiểng chẳng có hoa

Non nào non chẳng có tòa Thiên Thai

Đất nọ liền mượn cầu ai bắc

Bịnh vô căn phục dược làm chi

Đừng nghe lời thế thị phi,

Làm sao mắt thấy tai nghe thời làm

Kim Cang kệ rằng:

Đạo Phật cùng người chẳng bao xa

Lành làm nên Phật dữ làm ma

Quới tiện cũng đua theo đường danh lợi

Nào ai thoát khỏi chốn Diêm La

Người đời chẳng khác ngựa qua cửa sổ

Thiểu niên rồi trẻ lại thấy già

Chi cho bằng an phận đường nhẫn nhục

Ắt là tảo ngộ chốn Di Đà

Thọ truyền giáo đạo Thích Ca

Màu thoàn tâm ấn phép nhà nhiệm thay

Chim cò bay trong rừng sương tuyết

Người vô tình chẳng biết dấu xưa

Một thoàn vượt biển vô biên

Phàm trần thoát đặng về miền Tây Phương

Sự chẳng toan dọn đào giếng trước

Đến cơn nghèo khát nước tầm đâu

Những đời điên đảo dối nhau

Thiệt vàng thì ít giả thau thì nhiều.

Công đã liều ăn sương nằm tuyết

Lên non tầm cho biết Kỳ Nam

Việc chẳng làm than thân rằng khó

Của ở đời ai có cho không

Phật Trời hà dễ tư công

Không tu mà đặng cho thông máy thuyền

Đạo Thánh hiền tầm đâu cho khó

Ai dạy mình mình lại dạy ai

Ngọc nhà luống bỏ chẳng mài

Tiểu tâm vì bởi cậy tài nên xa

Giác suy xa ấy là quân tử

Xét phận mình ngày đủ ba phen

Ai đốt đèn nhà ta đặng tỏ

Kẻ gian tà đâu dám phạm xâm

Loài cầm thú còn hay biết ổ

Huống chi người nỡ bỏ tứ ân

Trách ai bụng lượng vô phân

Để theo tranh tụng giành phần thịt kia

Trọng chi tấm chì vàng mười thì bỏ

Chim ham mồi mắc khó nào hay

Ai trao công quả cho dày

Đất bùn có thuở mọc rày huê sen

Đã gần miền gắng công chèo lấy

Dại chi sao ngồi vậy chẳng toan

Tuy là tấn vị thối nan

Trượng phu kìa hỡi cho bền chí trai

Khối sắt mài nên kim mới kể

Chí anh hùng lấp bể làm non

Sắt kia vào lửa mẻ mòn

Gan vàng tiếc đá lòng son mấy người

Sự nực cười nước kia chảy ngược

Bạch hạc bay lượn trước nhành hoa

Trống kia chập bảy chập ba

Trực nhìn dường thấy Bửu tòa Thiên thai

Chỉn lạ thay trâu cày đáy biển

Người ta cười hở miệng cùng nhau

Màu thoàn đắc ý cũng mầu

Còn hơn chen chúc công hầu vương khanh

Những đua tranh tiền ma gạo quỉ

Của ở đời ai có cho không

Tây phương trước mặt chẳng xa

Cách nhau vì bởi ái hà biển mê

Những chê khen cười nhau lộn lạo

Gẫm ở mình ngay thảo nỗi chi

Dốc lòng niệm chữ từ bi

Lấy dao trí huệ cắt đi cho rồi

Bởi giây dùng không bề khó dứt

Sao trách rằng Trời Đất không binh

Chớ khen những đảng vô minh

Ở mình lại giác thấy mình rằng khôn

Chốn hải môn ra vào ngày tháng

Giữ lái lèo tốt gió thời hơn

Hay buôn mới gọi nhiều tiền

Điên đầu cũng gọi điên người làm chi

Chốn hải môn lánh mình cõi trước

Giả chơn như ai đặng trước huê sen

Có công hay học thì nên

Chẳng cầu ai dễ đem quyền tới cho

Ham ăn chim mới mắc dò

Lưới mê thoát khỏi ngoài vòng mới ngoan

Quyết liều mình dồi mài trí huệ

Kẻo bán đồ nhi phế uổng công

Rối tơ khéo gở thời xong

Lọc lừa thời đặng nước trong khó gì

Há dại chi nên ai phải dạy

Tới cửa thiền thì thấy Đế Vương

Kim Cang kệ rằng:

Thủy thanh nguyệt ảnh hiện tự nhiên

Tảo tận trần ai mãng thế duyên

Thủy nguyệt Quan Âm minh cảnh chiếu

Danh như bổn tánh đoạn tiền khiên

Ngâm thôi vào chốn tam quyền

Nhãn quang định tánh vào thuyền sửa sang

Lấp ba đường để thông một cửa

Thoàn ra vời mặt thửa lộng khơi

Sớm thời nam tìm dạo chơi

Tối về trước quốc gần đời ma ha

Chốn lâm tuyền ngao du cũng toại

Gẫm hai đường cũng toại vừa hai

Bạn thoàn Bát Nhã hôm nay

Chơi huê lấp kiểng dồi mài Kim Cang

Ba xe lửa đỏ rõ ràng

Nước nhà một gáo tưới an tư bề

Nhà gìn để mật ma ha

Phòng khi luyện dược để hòa làm viên

Chiếc đơn điền dõi miền địa hậu

Cõi vô thường còn để trên không

Vào non ngũ uẩn mới thông

Luyện nên linh dược thì lòng mới an

Việc hành thoàn kể đâu cho xiết

Người vô tình chẳng biết chèo bơi

Làm người cho biết sự đời

Tu nhơn tích đức giữ lời thảo ngay

Voi kia ai mượn thày lay

Bởi mình lại khiến lấy giây buộc mình

Chốn quang minh về ta hãy chọn

Muốn tầm hiền phải chọn người khôn

Cùng nhau biển ái nguồn ân

Vui chi một phút lửa phàm cháy ran

Đầu đuôi xét lại cho cam

Trầm hương thời bỏ son chàm lợi đeo

Chốn bỉnh thoại nói rằng thời dễ

Gẫm trong mình như thể cá ươn

Trẻ thơ dụng lượng khá thương

Có đâu biết sự chiến trường chông gai

Mặc ý ai khôn ngoan chèo lấy

Tới liên trì thì thấy huê sen

Sải mùa lỡ dở tèm hem

Chớ nên sức học dám chen khoe mình

Nôm na lộn lạo sử kinh

Dám chê thượng trí dám khinh sãi mùa

Nên hư chẳng tốn tiền mua

Câu nào đắc ý thì chua vào lòng

Liên Huờn:

Riêng chiếm non bồng một cảnh Tiên

Tu trì phép đạo khác màu thiền

Nước kinh rửa sạch lòng trần tục

Phù Phật đành vâng kẻ thiện duyên

Sáu ngã quỉ tăng nhiều chỉ bảo

Ba đường họa phước khắp răn truyền

Từ bi đã có lòng siêu độ

Biển khổ sông mê thấy những phiền

Thấy những phiền cho cuộc ở đời

Xa tầm non núi một phương Trời

Huê tươi trước mặt thơm tho nực

Thú dữ bên mình nhả nhớn chơi

Nghiêng chén hải lang vui chốn chốn

Cụm cây trăng sở dạo nơi nơi

Quen năm Giáp Tý năm nào cả

Luyện thuốc linh đơn tế độ người

Độ người thẳng tới cõi Thiên Thai

Chẳng nhuộm màu đời có mấy ai

Dày cỏ tới lui trời đất rộng

Ao sen xài xạc núi sông dài

Kiểng vui ý hiệp son dồi phấn

Thú lạ tình ưa đá chẳng phai

Nghiêng ngửa cội tòng nghe tiếng gió

Dọc ngang mặc thích thế không hay

Thế không hay có bực người lành

Trên đảnh mình ngâm chữ thái bình

Một tấm lòng nhàn mây sắc trắng

Trăm đường tục lợi nước màu xanh

Dạy đời hằng giữ câu vi thiện

Tưởng đạo vui theo dạ chí thiền

Cửa Phật trau dồi công đức lớn

Ngâm tầm mùi đạo rất tinh minh

Đạo rất tinh minh có dễ đâu

Một Thầy vẫn biết đạo kia mầu

Tụng kinh lạy Phật trừ loài dữ

Họa chú thư phù trị bịnh đau

Dụng phép về Tây nương chiếc dép

Cất thân qua bến cỡi cây lao

Hòa nam đã thấu công phu nọ

Nên Phật mâu ni thế ngõ hầu

Ngõ hầu trở lại chốn Trời nghe

Thong thả tình dầu uống nước khe

Mặc ảnh công danh dường dép súc

Mắt nhìn phú quới thể mây che

Cây cỏ dưới trên đua chào rước

Thú vật cha con thảy sợ e

Miệng đồng ra tay xôi nấu đá

Phật tiên ai biết tấm lòng nghe

Lòng nghe muốn ở đạo tu non

Rảnh việc nào lo nỗi mất còn

Kiểng vật có Trời dành sửa dọn

Giang sơn nhiều chỗ tính vuông tròn

Giàu sang cửa tía nghi thềm bực

Cây trái rừng xanh gẫm rất ngon

Đến chỗ đều vui ai tỏ đặng

Bốn mùa phơi phới phấn dồi son

Dồi son dồi phấn tốt chi đây

Đâu dám kheo cùng thú dị nầy

Niệm chữ Di Đà thình dạ chánh

Soi gương trí huệ cứu người ngay

Bạn cùng nhựt nguyệt vui mùi đạo

Dạo khắp sơn khê nỗi dạ Thầy

Ca khúc huỳnh lương thêm khoái khoái

Trên đời tiền bạc chẳng thò tay

Thò tay lần điểm chuỗi bồ đề

Chẳng biết việc đời gẫm ngỡ quê

Nong nả non Thần dồi luyện phép

Náu nương cửa Thánh sửa sang nghề

Giấy tinh đốt cứu người đau đớn

Nước rửa phun lành kẻ ủ ê

Linh nghiệm hạ trần ai chẳng kỉnh

Công ơn đạo đức sánh trùm che

Đức sánh trùm che bực thánh hiền

Đạo mầu nghĩa nhiệm tấm lòng siêng

Lánh nơi thiền thị tình đời trải

Gặp lúc thái bình giấc ngủ yên

Lăng líu tiếng chim kêu náo nức

Rỡ ràng huê nội trổ tiên thiên

Trân trân danh lợi cưới ai mến

Riêng chiếm non bồng một cảnh tiên

Giảng Xưa:

Làm người kỉnh Phật tưởng Trời

Ơn cha nghĩa mẹ mấy lời đừng vong

Trung quân rày đã hết lòng

Cang thường đạo nghĩa giữ đồng đôi bên

Mai sau về đặng cõi trên

Ngàn năm bia tạc tiếng nên để đời

Tam cang dặn bảo hết lời

Bằng ai giữ dạ cõi Trời đặng lên

Người đời sống cũng chẳng bền

Chí công niệm Phật thác lên Thiên đường

Hiu hiu gió thổi bốn phương

Thầy chưa ra thế cảm thương dân Trời

Dặn trong thiên hạ mọi lời

Đừng quen thói dữ sự đời gian nan

Chừng nào Phật xuất An Giang

Nhơn dân Lục Tỉnh an nhàn tấm thân

Bảo người niệm Phật cho cần

Việc đời đã tới hầu gần tới đây

Mấy người chẳng giữ lời Thầy

Tới chừng nước lụt thác đầy mọi nơi

Phải toan làm phước thấu Trời

Ai mà hành thiện nạn đời thoát qua

Còn người hành ác thậm đa

Đến chừng thiên hỏa khóc la vang vầy

Bởi mình chẳng giữ lời Thầy

Bấy giờ hãn hữu sự nầy hết trông

Phần thời mắc trận đại giông

Đông Tây Nam Bắc đại đồng lấp thây

Ai mà theo đặng từ bi

Đến chừng bát loạn can gì tới ta

Giữ lòng niệm Phật Di Đà

Thời lên sơn lãnh thấy mà thời hay

Lòng ta dạ dốc thảo ngay

Lên non sơn lãnh tìm rày Bửu Châu

Bửu Châu có đó hết sầu

Non tiên từ tạ khấu đầu lui ra

Nguyền xin cho đến làng bà

Xem trong làng ấy tợ mà Bồng lai

Lạ lùng chẳng dám hỏi ai,

Biết làm sao thấu Bồng lai cát đằng

Đến đây dạ dốc khăng khăng

Rán mà tu niệm cát đằng trải qua

Ra về dạ lại xót xa

Cảm ơn người đức ví bằng Thái Sơn

Giữ mình cho trọn nghĩa nhơn

Dầu ai mua oán chác hờn mặc ai

Đêm ngày tưởng niệm Như Lai

Lòng ta dốc quyết hoài hoài đừng quên

Hỡi người niệm Phật cho bền

Mai sau cũng đặng gần bên Phật Thầy

Nói cùng thiên hạ điều nầy

Không tu việc tới lên rày đặng đâu

Ngồi buồn nghĩ lại thêm sầu

Lời Thầy răn dạy ai hầu nhớ đâu

Trong đời nhiều nỗi cơ cầu

Nghèo thời khinh dễ giàu thời trọng thay

Ý người lòng ở chẳng ngay,

Nghĩa nhân chẳng có sa ngay ngục hình

Diêm đình lượng rộng thinh thinh

Mấy ai trung hiếu thì mình đặng siêu

Đến chừng Phật khiến đảo điêu

Nhơn đâu thiên hạ thác nhiều khá thương

Lên đường từ giả thôn hương

Âm thinh ba tiếng bốn phương mịt mù

Thầy răn thiên hạ không tu

Nơi nơi khắp xứ võng dù nghinh ngang

Đến chừng núi lở đá tan

Bốn phương xao xuyến chẳng an dân Trời

Dặn trong bổn đạo mọi nơi

Thầy còn ở núi tới thời mới ra

Khuyên trong lớn bé trẻ già

Gắng lên cho tới kẻo mà không tin

Mấy người ở thế lòng khinh

Ai mà lên tới thấy linh việc đời

Đến sau nước dẫy quá vời

Người ta kinh sợ không lời thiệt hơn

Hay vầy tầm chốn Thất Sơn

Ắt là khỏi nạn chi sờn tới ta.

Đến chừng niệm Phật bôn ba

Phật không thấy Phật thấy ta một mình.

Bây giờ mới biết Phật linh

Tam bành lục tặc dục mình không tu

Khiến xui hồn xuống Diêm phù

Còn nơi Thiên hộ mịt mù thấy đâu

Phần thời thương tiếc bò trâu

Tổn hao ngoại vật biết hầu làm sao

Dân như cá cạn ở ao

Biết mà tầm bực gò cao nương mình

Nào hay Trời khiến thình lình

Nhơn sao thiên hạ gập ghình khóc than

Bao giờ ngọc xuất An Giang

Thái bình thiên hạ bạc tiền nhiều thay

Nhà nhà no đủ bằng nay

Nơi nơi lạc nghiệp toại thay tâm tình

Cửa Trời mở rộng thinh thinh

Bằng ai còn lại thì mình hóa Tiên

Trong đời thiên hạ tốt liên,

Lần theo Đế Thuấn Thánh Hiền cũng nên

Công đồng tam cõi dưới trên

Những đường thiên lộ xuống lên toại lòng

Đường Tây Tiên kiểng song song

Muôn dân lạc nghiệp toại lòng vui thay

Bằng ai chép để ca tay

Coi rồi thì biết thảo ngay làm lành

Thầy còn ở ẩn non xanh

Bảo người dương thế đành rành thì thôi

Hạ Nguơn đã cận người ôi

Nay ta giáng bút để thôi cõi đời

Thú vui thanh thủy đời hằng trải

Ở biển lai minh cải quá giang

Quốc thới dân khương trang điểm tiếc

Tận ý đề thơ biết lục nhâm

Tâm ngoạt thiền hình tâm nhị giác

Thập ngoạt huờn lai đáp tam nhâm

Giáp Tý Giáp Dần thâm Quí Hợi

Lục ngoạt xuân nguơn đãi chánh chung

Láng bà để kiển trung quân tựu

Ngọc xuất An Giang hựu thú vui.

Hết quyển 2 - Giác Mê