KIỂNG TIÊN

1. Xem Kiểng Tiên thường hành bình đẳng

Nhìn huê liên trổ chẳng bốn công

Niệm Di Đà thọ ký Quan công

Nhìn Tịnh độ nước non thong thả

5. Trào Nam chánh quyền hành hai Cả

Cám chú Tư giày giã gian nan

Lập mấy tràng Trời khiến tiêu tan

Thời bất đạt gian nan nhiều nỗi

Nay gắng sức ra oai cầm chổi

10.Cầu Đông phong gió thổi về Tây

Lấp cơn sầu sửa vạy làm ngay

Đường sanh tử tên bay trước mặt

Trông thơ nhạn dươn sao vắng bặt

Lưỡi không xương nhiều chuyện ngặt nghèo

15.Xưa Thiên luông phò chúa qua đèo

Nay bao nỡ vận nghèo đèn mất

Tưởng thủy thổ lo bề gia thất

Xem lê dân dạ bất tùng chi

Ngùi ngùi lo nghĩa trước vận suy

20. Thảm thảm mấy chữ khi rằng quấy

Trước mặt ngọc dễ ai chẳng thấy

Sau lưng nhìn việc quấy về ai

Thiệt vàng mười không nhuộm chẳng phai

Mặc thế sự trối ai nông nả

25.Sầu tầm nội vỉ kinh vỉ giả

Thích minh tâm bất khả vong tình

Chớ có ai sớm tối với mình

Vọng cao rộng vô hình kiến ảnh

Mỏi mắt ngó khắp miền sơn lãnh

30.Sự dị đoan kiến ảnh kiến hình

Từ tam niên dân quốc để tình

Tần Hớn bảo việc mình lo liệu

Lịch Tàu tống biết đà mấy triệu

Ít ai mà lo liệu thông thơ

35. Qua tứ niên dân quốc vi sơ

Ngô chánh thị thiên cơ kế hậu

Người mới hết chê rằng đạo lậu

Mối đạo mầu chê cậu bất minh

Lòng buồn riêng một vỏ bàn kinh

40.Chẳng xét việc tinh minh nào rõ

Đường kinh nguyệt phụ nhơn sao bỏ

Phải lo đền tấc cỏ ngọn rau

Ăn trên nhành giữ ngọn bắt sâu

Thời tri đặng việc lâu việc mới

45.Người niệm Phật lo bề quyền quới

Ân duy thân chớ tới vận hưng

Ân Thiên đình tay nọ liền bưng

Gương trí huệ phục hưng tế mỹ

Noi bắc thuận phản ngôn nghịch nhỉ

50.Lời bà ghi lập Kỷ Trần Cang.

Thấy cuộc đời đa chúa đa đoan

Đồng Rạch-giá xuất sơn đều đất

Xấu thời phải dấu che đậy cất

Tốt thời khoe lập thất lập gia

55. Bối hồi trông lại đáo cung nga

Đời ít kẻ xét ra đạo chánh

Hội tứ hải lập vi vây cánh

Lưỡng bàn minh lưỡng tánh thọ trường

Nguyễn phủ Trần hai họ cang cường

60.Vi nhơn đạo thọ trường vĩnh bảo

Đồng hưởng thọ trường sanh bất lão

Con thời theo hộ mẹ bảo toàn

Đồng Bảy Thưa biết mấy chục đàng

Đồng nam nữ nhứt tràng ăn học

65.Thiên sanh nhơn hà nhơn vô lộc

Phải lo bề ăn học mới nên

Lập ba năm đều đủ dưới trên

Đồng chư quốc lập nên một cuộc

Thông minh tánh nhiều người thông thuộc

70.Vận Trời xui nhứt cuộc hưng bang

Nơi nơi đều phú túc hiển vang

Chốn chốn hưởng an ban vật đạt

Quân cọng lạc hề thần cọng lạc

Ứng hồ thiên nhi đạt hồ nhơn

75.Một cảnh lành hưởng đắc muôn dân

Người người phải dỉ ân ưu hậu

Đừng đem dạ Phật hịền kêu bậu

Chớ đem lòng xưng cậu xưng cô

Phải gắn lòng tưởng chữ nam mô

80.Cầm lên chốn vô vi thượng thọ

Tu nhơn đạo cứu tồn hai họ

Dựng nền Nam trượng thọ vạn dân

Hòn Mương khai nổi trước phải phân

Sau nhà ở muôn dân một tổng

85.Vỡ cuộc trước của trời trống lổng

ô kỳ tăng bất khổng minh tình

Có chữ rằng phước chí tâm linh

Phật Trời dạy tâm linh chí lý

Sao chẳng noi Thánh hiền hiệp ý

90.Đời loạn ly nhiều lý nhiều ca

Thương cho đời thiểu Phật đa ma

Điên tà quỉ cơm ta ta độ

Lòng tưởng Phật có người bảo hộ

Của bá gia cứu độ bá gia

95.Việc trước thời Tần khởi loạn ra

Sát Nhơn vật người ta thậm khổ

Ân của thổ tử hườn lại thổ

Biết thẹn mình mới biết hổ kia

Nghĩ phận mình như thể tấm bia

100.Thời bất đạt bia kia phải chịu

Trúng mặt gỏ khắc bia đề hiệu

Trật ngoài vòng phải chịu bia rơi

Nước hụt chưn người phải lội bơi

Mưa vuốt mặt nhiều nơi lấp dạ

105. Từ Đại Minh lịch tàu dỉ há

Sao chẳng đề lập tọa mấy năm

Sao chẳng lo kế hiểm mưu thâm

Đa kinh sử loạn tâm loạn chí

Bất tùng Thánh xuất tình lập ý

110.Bất võng sơ phi lý tà phân

Có chữ rằng xuất trạng vi ân

Phế điều luật tà phân hạ tục

Phú giữ quới thị nhơn sở dục

Tác cống bình lánh tục tầm Tiên

115.Nhơn chánh thời lập ý chí riêng

Bất khúc tùng đảo điên tà quỉ

Tài thắng đức tiền suy hậu bỉ

Đức thắng tài tiền kỷ hậu cang

Phải lo bề vinh nhục đa đoan

120.Đừng múa mặt giọc ngan túng vố

Bần giữ tiện thị nhơn sở ố

Phú giữ bần như hố như truông

Giữ việc này cho đặng tròn vuông

Người thế tục bạc muôn rằng mạnh

125.Sao cho bằng giữ đường hiếu hạnh

Phải lo bề đói lạnh ngày sau

Dạo tinh minh nào có dễ đâu

Sa-đéc hạt ruộng sâu lập lại

Kẻ thiệt thà chớ chê rằng dại

130.Người khôn ngoan nghĩ lại chẳng khôn

Có chữ rằng quân tử nhứt ngôn

E thế sự hết khôn tồn dại

Vàm Hồng Ngự An Giang lập lại

Đất Đồng Nai trở lại Láng Bà

135.VÔ Sơn Tô ngó thấy muôn nhà

Bửu vật thực của mà vô số

Trân chân trọng thị thiềng quán phố

Xưng thôn hương dân số năm làng

Đạt ngủ xưng nhứt tổng hiệp toàn

140.Thiền đô thị lập làng Thạnh Mỹ

Ngoài Ngả Bác Phật Trời lập kỷ

Thuyết di ngôn lập Mỹ Trà thôn

Cõi trung trần như ngoại càng khôn

Long Châu tự lập thôn Hưng Thới

145.Phật để chỗ Nam bang quyền quới

Nẻo thạnh suy lâu mấy người coi

Phật Trời cho bịt mắt kiến soi

Việc có không sau coi thời tiết

Đêm bát ngát vọng đông thiết thiết

150.Ngày bâng khuâng ăn chẳng biết mùi

Tưởng An Giang nước mắt ngậm ngùi

Nhớ Sa Đéc sụt sùi trong dạ

Tiếng nhơ để lâm thời tai hoạ

Hai tỉnh cười để dạ biết sao

155.Vận còn nghèo phải chịu lao đao

Ví như thể nước ao cá chậu

Thiên võng khôi sơ nhi bất lậu

Người ở đời lo hậu mới nên

Nhớ hiếu trung gần đặng một bên

160.Lòng bất chánh sợ quên hồn phách

Diện tuy cách tấm lòng nan cách

Nghĩ nỗi nhà thậm trách Tạ gia

Trách Hồ nhung phản nghịch khi ta

Lòng cũng chẳng oán tha Phiên khấu

165.Cám hoàng tử tuổi còn thơ ấu

Sá chi loài châu chấu chống xe

Việc sách đèn miệng đọc tai nghe

Không rõ lý như ghe chở khẳm

Oán nịnh tặc thơ lai thượng bẩm

170.Sát tống tông thăm thẳm nhiều phen

Người làm lành mắc chữ ghét ghen

Kẻ hung bạo bạc đen hai ngả

Tủi là tủi hậu lai báo quả

Ngùi ngùi thương hai ngả gian nan

175.Đó cũng gan đây cũng dùng gan

Đó phần ruột đây mang phần thịt

Sầu ảm đạm mây che mịt mịt

Vọng thinh không thiết tịch bất an

Trách ai làm rời rã gia cang

180.Tâm phối động bất an báo oán

Đạo ố đạo lòng đây ngao ngán

Đó đem lòng kết oán gây thù

Đây lâm tù đó cũng lâm tù

Trời trả quả tù vinh tù nhục

185.Hàm oan ấy thương người phàm tục

Phân ly tình cốt nhục bá gia

Chữ cựu thù vọng cáo ơn cha

Loài phi nghĩa nhồi da xáo thịt

Vinh mặt khỉ khua môi rắng lịch

190.Hạ Tây trào hết thịt cho bây

Khó lấp cánh cho gã lên mây

Khó đào hang chôn thây xuống đất

Chùa Công phủ ngày sau Phật cất

Có trung lang lập thất lầu chuông

195.Đèn Tiên linh đưa khỏi qua truông

Đi tới đó thích chuông niệm Phật

Chốn đất đồng xử tiêu muôn vật

Cuộc Trời xui người Phật đem về

Thương bá gia cốt nhục phân lìa

200. Kẻ hung bạo khó về đất vọi.

Đất láng lẩy giữa trời vòi vọi

Núi muôn cây vòi vọi am vân

Trải đất đồng mặt cát hết phân

Trính cáo thị muôn dân nghiệm nghĩ

205. Tiên xử kỷ hậu thời xử bỉ

Đắc kỳ minh hậu tỷ kỷ thân

Người bạc ác ghét kẻ vi ân

Kẻ vi ân ghét người bạc ác

Vậy nên mới gây đường sống thác

210.Chốn sông mê lòng ác khó phân

Chốn Nam-trào quân chánh nhơn ân

Phải thượng sớ hoàng ân ký biểu

Bùa ky hận đẽo mòn góc liễu

Cưa oan tình cắt biểu cành ngô

215.Tràn trề tuôn giọt lụy giang hồ

Đau đớn bấy cơ đồ vương tử

Ngô nguyện tùng như thử như thử

Thiên lý chữ vị nhiên vị nhiên

Cuộc Trời xui mối nước đảo điên

220.Nay giả chước hòa Phiên giữ đạo

Tưởng ái quốc lo đền cơm gạo

Nào hay đâu cường bạo phá ngô

Bất tính người niệm Phật nam mô

Hậu nhựt tróc hoàng vô vấn tội

225.Trệ án Phật cửa niên lập hội

Xử tiền trần cai tội chư gia

Mấy lớp gian Phật cũng tra ra

Việc tội phước chư gia nói hết

Lời nói phải nhiều người cấu kết

230.Lời nói hung nghe hết đều vừa

Tôi thiệt người nói thiếu nói thừa

Mấy người dữ không vừa miệng cọp

Đất Bắc điạ giăng câu đặt lọp

Ăn cá đồng không cọp ở rừng

235.Của thế gian ăn ớt ăn gừng

Nhiều người kể nói chừng hậu nhựt

Của Trời Phật ăn thời trung trực

Xét cuộc đời ba bực trí trung

Chẳng xét người quần vận mang cung

240.Sao không thẹn bực trung Đổng thị

Ăn cơm chúa dạ sanh làm ngụy

Hưởng lộc vua cải trị dấy loàn

Lập nên non cây biết mấy ngàn

Quốc dỉ dân xóm làng thành thị

245.Chúm chím cười đời chưa bình trị

Ngẩn ngơ thay xả lụy vì lòng

Đuốc huê mai cao kế ổ ong

Bướm cửa thiền nếm bông rực rỡ

Người ngay thảo khó đừng than thở

250.Kẻ gian tà mắc cỡ ngày sau

Còn hai lần tiêu xuất khó âu

Gẫm cũng chẳng bao lâu việc khổ

Gái mài chí vọng cầu Tiên Tổ

Trai rèn lòng cứu khổ niệm kinh

255.Cầu Phật Trời nhỏ phước tâm linh

Ngày sau đặng thông minh chí Thánh

Tôi chí dốc vọng cầu bá tánh

Phật độ người vi cánh ngày sau

Khá lành lành hiệp đạo ruộng sâu

260.Ngỏ gặp thuở buông câu nghỉ mát

Gia Định tường kế kỳ Gia các

Qua ngày sau không hát không ca

Năm bảy người ở lại nhứt gia

Vọng đức Phật Thích Ca chí lý

265.Năm bảy chủ hiệp tùng nhứt ý

Phật độ người tận lý quan minh

Phật nói ra bá tánh làm thinh

Điều giữ dạ trung tình hiệp ý

Lòng niệm Phật chi tầm vạn lý

270.Vọng Như Lai tùng ý trí ngôn

Xác phàm phu chớ ỷ sức khôn

Phật bất độ lộng ngôn cuồng ngữ

Giỏi thứ mấy ngũ kinh truyện sử

Bất tùng chánh đạo ngữ cuồng phu

275.Vậy mới rằng thoại chí chơn tu

Tri tà chánh ngao du lập trí

Tố phú quí hành hồ phú quí

Nhà cơ hàn thiểu trí dụng mưu

Phụ mẫu tồn bất khả viễn du

280. Mới rằng đắt chí tu nhơn khổ

Tu am tự bỏ tiê bỏ tổ

Tu tại gia cứu khổ cửu huyền

Tu xét hậu thì phải tri tiền

Cứu thất tổ cữu huyền như truyện

285. Tố bần tiện hành hồ bần tiện

Việc nghèo giàu lộ biện nương nhau

Chẳng ai giàu ba họ gọi lâu

Nghèo mấy kiếp việc sau mù mịt

Tố vi địch hành hồ vi địch

290.Việc ở đời mù mịt khó phân

Đạo ái đạo tỏ rạng nghĩa nhân

Chẳng xét tối khó phân trong đục

Tu thời phải chịu ngu chịu ngục

Vậy mới rành lánh đục tầm trong

295.Sống tranh tài thác nắm tay không

Đời vô vị sớm trong tối mất

Nghĩ nỗi vậy khó bề lập thất

Mang nổi nghèo cù bất ai màng

Lo cuộc đời không biết mấy đàng

300.Đêm thanh vắng dạ càng thắt thẻo

Coi dương gian biết thôi mấy nẻo

Đêm năm canh thắt thẻo lá gan

Biết chừng nào chúa trị tôi an

Thác vũ lý dân sang quốc thạnh

305.Khôn thứ mấy sắc tài điệu hạnh

Hạ Nam trào đói lạnh tới tây

Mình độ mình lo trước mới hay

Đất sao thấy nhiều cây ít cỏ

Lần nẻo tắt nương theo dấu thỏ

310.Bước khỏi giòng ngọn cỏ mới ngoan

Lập hề thân cầu đạo mới an

Sau ngó thấy tan hoang đồng lớn

Chốn biển bạc lập sơ tân Hớn

Chữ phá điền quan lớn đáo sơn

315.Có chữ rằng thiên tứ kỳ dươn

Chí vận khi vi ân thiên địa

Đất Đồng Nai Thị Rịa ký tinh

Chẳng còn chi vật củ trong mình

Áo Tiên mặc thỏa tình đăng quả

320. Nhượm màu thoàn cho dày chi cả

Phật trau dồi đức quả công tu

Ngồi buồn than lỡ chí trượng phu

Xưa nhiều bực ngao du tu chí

Kẻ tu ân người thời tu chí

325.Nay có người tu ý tu thân

Cổ hà nhân kim diệc hà nhân

Nay có kẻ lập thân báo oán

Thấy nhiều kẻ dọc ngang ngao ngán

Lo hội nầy lo tháng lo ngày

330.Lo làm sao gở rối hội nầy

Lòng niệm Phật khó bày việc cực

Quân tử mưu đạo bất mưu thực

Cám thương người trung thực thuở xưa

Trời có chuyển thời mới có mưa

335.Nay ở đặng theo xưa mới giỏi

Sợ là sợ con nhà thượng cõi

Lo là lo cho khỏi oan khiên

Đường oan ương vấp với ngửa nghiêng

Chốn địa ngục oan khiên xiết kể

340.Việc lo làm lo ăn thời dễ

Lo đường tội phước xiết kể bao

Cá khô hang nằm ẩn trông sao

Người khát nước xiết bao khô cổ

Ai thời cũng nhờ ơn thủy thổ

345. Rửa sạch mình rửa khổ thành Tiên

Khi binh thời xách giáo mang khiên

Cơn bác loạn hòa Phiên sanh giặc

Ngồi ngẫm nghĩ việc người quá ngặt

Không nói ra vắng bặt vạy ngay

350. Khi binh thời nói Phật rằng hay

Cơn hoạn nạn nói tây rằng giỏi

Vai gánh nặng sao lòng than mỏi

Chưng lột da khoe giỏi trấp sình

Chớ có ai đem dạ hữu tình

355.Khoe những việc trấp sình múa mặt

Dòi trong xương đục gân quá ngặt

Đống trấu nhà sanh giặc gà bươi

Khéo trớ trêu đờn gảy tai người

Nực cười bấy cây tươi làm héo

360. Ăn nhiều vật ngọt ngon thơm béo

Lại chê rằng lỗi tréo lòng thừa

Sát quốc gia tội ấy chẳng chừa

Trao tiếng nhục dày bừa đạo Phật

Thời Trời khiến nhiều loài súc vật

365.Nó hại người niệm Phật chẳng an

Ăn cơm Trời sanh dạ dọc ngang

Ở đất Phật lòng toan làm dữ

Thậm ức lý ngô nguyện như thử

Cho thiện nam tín nữ khán tường

370. Chừng nào cho gặp hội thái bường

Biết mặt nịnh cho tường mặt quỉ

Xưa mạt Trụ vì chưng Đắc Kỷ

Nay mạt chùa ai nghĩ tội ai

Kẻ dọn đường người lại lấp gai

375.Đường lợi hại về ai nấy chịu

Ngô chánh thị đầu tàu đề hiệu

Tàu phản ngô tội mấy triệu rày

Có lời ghi Nam Việt mắc đày

Tội phản chúa tội mầy phải xử

380. Thà lâm trận tử nguyền thọ tử

Có đâu người hay chữ giữ ăn

Trách ai làm tội ấy vô căn

Chẳng tranh tài tranh ăn mà hại

Đêm nằm nghĩ ai khôn ai dại

385.Của mau tàn người lại mau hư

Chớ ghen hiền đem dạ cầu trư

Đừng ghét ngõ tâm tư hại Phật

Loài săng cỏ a dua niệm Phật

Mong giật đồ lột trật người ta

390.Tưởng cao dày nhờ thuở vào ra

Đường sanh tử thiết tha tha thiết

Oán nịnh tặc đạo Trời cho biết

Búa nguyệt rơi thậm tiếc hà sầu

Trách lòng ai sớm đánh tối đầu

395.Làm lỗi đạo lập lầu am tự

Cha sớm cách non thần dụ dự

Con phân đồng ly tự châu rơi

Trách ai làm rời rã hai nơi

Cô thân độc châu rơi lã chã

400.Ngùi mặt bắc ơn cao tác cả

Lạnh niềm tây dồi quả sầu bi

Làm người sao chẳng xét chẳng suy

Mà lấn lướt làm chi đạo Phật

Thung huyên cách ly thân ly vật

405.Ai dạy người niệm Phật sát nhơn

Người thương người mới gọi rằng ơn

Lành dụng lành tri nhơn kết bạn

Dữ dụng dữ hiệp tình làm loạn

Khôn đụng khôn tỏ rạng như lời

410.Kẻ tưởng Phật người lại khi Trời

Hai việc hiệp ở đời khó ở

Thấy nỗi thế dạ càng mắc cỡ

Nhiều lời cay đắng thở không ra

Biết chừng nào trả đặng oán cha

415.Trên trời Phật Diêm la soi xét

Xưa những tưởng nhiều thương ít ghét

Nay mới tường nhiều ghét ít thương

Ví cũng như Văn-Trọng đầu Thương

Hoàng Phi Hổ phế Thương cầm lại

420.Người thất thế mười phần chịu dại

Việc tranh đua nói lại thời rầy

Con có cha tớ học có Thầy

Sao tới nổi loạn rầy gia quốc

Cha nghèo khổ thân con cù bất

425.Cha làm giàu con cất lầu cao

Nói đời này khác thể chiêm bao

Hoặc thiệt giả biết sao làm dắt

Cá ở Nam nôm thời ở Bắc

Cọp ở Đông người dắt đi Tây

430. Bói không tiền biểu nói cho hay

Hát tắc tiếng không ngay tiền thưởng

Dọn lớp hề kẻ trùm người trưởng

Ra thâu chia tiền thưởng bao nhiêu

Căm hờn thay một lũ quần yêu

435. Hại mạt Trụ phi tiêu cõi thọ

Lời dụ vãn định kỳ Tý Ngọ

Xét lý ra chẳng trúng cọ bia

Nghĩ đời này như cá lia thia

Tâm trí ngục tạc bia để tiếng

440. Công danh lợi trên gò dưới giếng

Nước bao sâu thời tiếng bao sâu

Người ở đây lòng tưởng đi đâu

Chớ oán trách đất sâu rũ lại

Người quân tử trí mưu giả dại

445.Kẻ tiểu nhơn đã dại chưng khôn

Bạch chơn kinh đường thất thế tôn

Cầu đông độ mưu khôn ít thuở

Xét việc trước xét nay mắc cỡ

Nằm nghĩ sầu quên thở quên ăn

450. Biết no nao nhựt nguyệt hiệp căn

Ngỏ thoại chí cung trăng nhành quế

Tang hiệp bấy tại ai phế đế

Kết chuổi sầu lập kế không hay

Mặc thế tình ai dễ ép ai

455.Hạt Châu-đốc hai ngoài tiêu xuất

Người làm phải ghét vùa mới tức

Vái hoàng thiên thậm ức nam mô

Cơm của mình ăn nuốt không vô

Trời Phật cứu nam mô tỏ rạng

460.ĐỘ bá tánh hiền lương hiệp bạn

Cầu quốc gia cải loạn làm an

Chúc Nam-trào thọ tế thái san

Vọng Hớn thất trung cang nghĩa khí

Trải xem đời kiểng vật thon von

465.Nhỉn cõi thọ nước non thong thả

Dồi dạ ngọc phủi rồi tai quả

Trau lòng son thong thả non bồng

Chốn Tiên nga toại chí an lòng

Nơi am tự chập chồng bạch ngọc

470.Nhớ những thuở tràng văn ăn học

Sầu những con mưu độc hại ngô

Giữ một lòng tưởng đạo nam mô

Mặc thế sự Gia-tô trối kệ

Ví chẳng khác chi đời U Lệ

475.Người gọi rằng mưu vệ tử tôn

Khen cho người dại học làm khôn

Mà chưng mặt tử tôn Trời Phật

Ví chẳng khác chi loài súc vật

Đừng đem lời nói Phật rằng ma

480.Miệng tụng kinh lớn tiếng ngâm nga

Phật Trời bỏ tưởng ma quì lạy

Loài săng cỏ biết chi ngay vạy

Người ăn cơm không biết vạy ngay

Đất Nam-kỳ không phải đất Tây

485. Người niệm Phật dạ bây mong báo

Cai các việc làm đơn tỏ cáo

Nước Nam kỳ lo báo ơn Tây

Lòng dặn lòng tưởng chữ thảo ngay

Đây tôi cũng đầu Tây báo bổ

490.Nghĩ coi lại tiên tông cố tổ

Chôn cất nào mà khổ Nam bang

Câm hờn loài súc nghiệt mưu gian

Nó mong hại Nam-bang nhiều khoản

Mắt đoái thấy thung reo rảng rảng

495.Cảnh non bồng xao lãng tại mình

Nước nào thời cũng nước thiên đình

Chớ chẳng phải nước minh rằng mạnh

Trời Phật khiến chịu bề đói lạnh

Ai giữ lòng hiếu hạnh thời nên

500. Đồng Cấn lố sau cũng bề trên

Sông ngang dọc hai bên phố xá

Vàm Hồng Ngự thi thiềng núi đá

Đất Cà Mau phố xá cũng nhiều

Thương muôn dân xao xác mỗi chiều

505.Cám trung hậu cũng nhiều lời để

Việc Linh Láng việc coi thời dễ

Suy nghĩ lòng xiết kể đắng cay

Nghiệm nghĩ ra mới biết dở hay

Không tưởng đạo đắng cay cho đó

510.Khó mới khôn khôn thời chịu khó

Để nào hay mắt ngó tai ngơ

Cám thương vì vợ yếu con thơ

Thân bịnh hoạn ngẩn ngơ danh lợi

Nhớ cõi thọ sớm trông tối đợi

515. Cõi dương gian danh lợi mặc ai

Nghĩ trong lòng nói động hai tai

Kiểng trần thế ai ai phải vậy

Già thời nương kím cang làm gậy

Trẻ lại chê già bậy dạy đời

520.Cũ mà xưa tiếng nói nhiều lời

Cám thương nỗi trẻ đời khôn quỉ

Lòng thảm thiết tấm lòng năn nỉ

Mình nghĩ mình ai nghĩ cho ai

Nghĩ mà coi mỏi mệt hai vai

525. Nhơn cư hiểm đường mai lo liệu

Nhìn dấu thỏ dậm hoè nặng trĩu

Nẻo sỏi sành phải chịu chân treo

Miệng ngâm câu Lý Bạch lên eo

Đá chập chồng nương theo điểu tích

530. Cơm thế gian ăn nhiều vô ích

Phải lo bề dấu tích nương mây

Ngậm ngùi ôi thây hỡi cái thây

Cầu đông độ phương tây Tây độ

Cám nỗi thế gia viên phú hộ

535.Thương nỗi người Phật độ chúng sanh

Loài thú cầm nhiều vật tương tranh

Vọng cầu Phật cứu sanh hồn xác

Thương nhiều nỗi đêm nằm bát ngát

Lo nhiều nơi xao xác chẳng yên

540.Hoạ là trời còn gởi cho Phiên

Phật lại độ phải yên mới đặng

Chớ xao lãng tấm tình lội lặn

Nhẹ thời nhờ gánh nặng phải cam

việc ha-ngươn mỗi việc mỗi tham

545.Phật chắt lưỡi khó đam lại đủ

Kẻ lo ăn người thời lo ngủ

Kẻ làm chủ người phủ làm quan

Lại dụng mưu làm quấy làm gian

Đoạt của thế lo toan bất chánh

550.Đường vi thiện sao đành bước tránh

Một chữ tham bá tánh đều đều

Chốn sông mê mặt nước bập bều

Chữ tham tích đều đều các nước

Thấy đồng bạc kẻ chào người rước

555. Người tay không bước tránh đi xa

Vậy mới rằng ngụ trí ngậm nga

Sao cho kẻ phương xa coi thử

Cầu trời Phật sống nhiều tích trữ

Dễ muốn chi đa tử thiểu sanh

560.Để tiếng đời chư quốc rạng danh

Cũng như thể tượng tranh nay vậy

Thúng úp voi sao trùm mà đậy

Nguyện Phật Trời ngay vạy chứng minh

Ai ngay gian trung nịnh tà tinh

565.Nguyện chứng có âm binh soi xét

Người ngay thảo ai đem lòng ghét

Chư vị ngài soi xét chiếu tri

Người khổ nghèo gặp lúc loạn ly

Người quấy phải chiếu tri tội nghiệp

570. Nhiều việc khổ trở tay sao kịp

Chê sắt đá tội nghiệp trời ôi

Ví cũng như con dại mồ côi

Đời phụ phấn dụng vôi thậm khổ

Ai thời cũng có Tiên có tổ

575. Không ai mà lỗ nẻ chun lên

Căm hờn thay vệ luật vội quên

Thậm trách bấy pháo tên Tào Tháo

Thiện ác đáo đầu chung hữu báo

Tới đó mới hay nợ áo cơm

580.Nợ áo cơm trả nợ cho trần

Người chẳng biết quân thần nỗi đó

Việc lành dữ thấy rồi dễ khó

Phật ở xa mắt ngó minh tường

Làm ít bài rước khách đưa đường

585.Chơn thơ đạo khó tường mật kế

Dùng dằng kể mấy thu xem thế

Nợ áo cơm vong phế nhiều người

Trong bụng thời khóc ngoài miệng tức cười

Tức cười nỗi cho người niệm Phật

590.Niệm Phật sao sát nhơn hại vật

Phất hơi tanh ngầy ngật lòng buồn

Ngày sau thời cũng có ghe xuồng

Nước lóng đục sầu buồn trong dạ

Thời ly loạn người chung lời chạ

595.Đêm năm canh toạ ngoạ bất an

Gậm hườn hương chức nữ Nam lang

Lời nói trước phải mang tiếng ỷ

Khuyên bá gia suy tình nghiệm nghĩ

Y cẩm dạ hành ỷ nỗi chi

600.Tiếng âm thầm vận đục thế suy.

Dò thánh đạo tùng chi ngô nguyện

Trước xem đèn sao thời xem truyện

Tri nhơn tri diện bất tri tâm

605.Phải lập lòng trí thiển mưu thâm

Lời trước mắt minh tâm chiếu hậu

Việc còn quên tri tường có lậu

Đặng cho người lo hậu làm ân

Khá tưởng câu thân nản kỳ thân

610.Phải tưởng chữ mẫu nhân mẫu kỷ

Nhơ thời có ô long vị thuỷ

Rửa sạch minh lập Kỷ Trần Cang

Khổ với nghèo mắc chữ gian nan

Giàu với sang hiển vang trên thế

615.Quốc dụng dân lập kế tùng quyền

Dân vỉ thực lập kế tùng quyền

Chốn dương gian âm phủ mấy phiền

Đồng nhứt lý suy tiền nghiệm hậu

Khó xét nỗi nhị niên kỷ dậu

620.Khó tri ra có hậu có tiền

Giây đứt rồi nối lại sao liền

Cầu trời Phật lời nguyền in trí

Tiền tấn chi hậu tùng như ý

Lòng vọng cầu minh lý tri tân

625.Dục kỳ mưu thọ khổ kỳ thân

Dục kỳ trí tri tân tri cựu

Tiền thất quốc hà vi quốc hựu

Chỉ vi thù yểm cựu nghinh tân

Thậm oán tai nhơn nghĩa vô phân

630.Vi nhân đạo tri tân vấn cựu

Lộ vô hành thiểu nhơn khứ tựu

Hiểm nguy nan vấn cựu tri tân

Da điểm mồi tử giả hườn dân

Mồ vô chủ ẩn thân nan biện

635.Lòng vọng cáo tổ đường ứng hiện

Hiếu tâm tang bất biện tướng tang

Từ Cao-hoàng dĩ hạ vi ban

Tri vỉ đại chế tang bất ý

Văn-công chế phi tình phi lý

640.Thọ Mai nôm bất ý bất minh

Chẳng phải chê thất sử ngũ kinh

Bất tri lý âm binh bất chứng

Sách nào cũng ngôn từ giáo huấn

Thâm diệu tâm Thánh chứng Phật tường

645.Tại nơi lòng rước khách đưa đường

Tiền bất chánh hậu tường bất luật

Sách thời đại vi nhơn trung trực

Hiếu chí thiên trung trực chí tâm

Sao chẳng lo kế hiểm mưu thâm

650.Nhơn thượng trí minh tâm chê dở

Ngùi ngùi nghĩ phận mình mắc cỡ

Thiểu văn tài mình dở khoe hay

Như mực tàu vẻ thẳng vạy bay

Đứt từ khúc dễ nay sao khổ

655.Ai cũng nhờ quốc vương thuỷ thổ

Nghĩ làm sao kim cổ ở đâu

Người ở đời tri mới nghiệm lâu

Biết chút đỉnh biết đâu cho đủ

Con có cha nhà thời có chủ

660.Không phải mình một lũ quân gian

Mà đem lòng đem dạ dọc ngang

Mà mong phá chùa tan miễu nát

Mà mong hại muôn dân xao xác

Mà đem lòng tờ trát bẩm tâu

665.Nghỉ cho người no ấm nhờ đâu

Xét cạn lẽ con trâu hơn đó

Người sung sướng khỏi lo việc khó

Ăn thời có việc ó thời không

Ăn cành hông nói phách nhiều công

670.Thấy người lành lòng mong thù oán

Miệng nói ơn ơn ngày ơn tháng

Thấy nỗi người ngao ngán cho người

Giàu tiếc của Trời Phật tiếc người

Thấy nỗi thế quên cười nhớ khóc

675.Nhớ dấu tích tiên sanh Quỉ cốc

Phải tạm dùng vị bốc tiên tri

Người làm lành nhiều chỗ ngu si

Nhiều ngu dại nhiều tri sự thế

Thơm hoa cà sớm nhà bán ế

680.Gánh ra đường chờ xế người mua

Việc bán buôn lời nói phải bua

Lời hằng nói bán thua mua đặng

Nói vổ diêu ế chiều gánh nặng

Bán rẻ rề lạt mặn nhẹ vai

685.Kẻ bán chiều người lại bán mai

Tôi gánh lại bán hai mối chỉ

Tàu nhiều người gẫm không làm đĩ

Nam thiểu nhơn làm đĩ thậm đa

Hỏi quan trên cùng lịnh đức cha

690.AÌ cai trị sanh ra việc đó

Người nói phải tà hung mắt ngó

Người nói tà quỉ ó người tang

Trách ai rằng lê thứ dọc ngang

Đồng các nước dạ toan hãm hiếp

695.Cho nên mới sanh đồi lộn kiếp

Trị nước Nam hãm hiếp người Nam

Trời ngài cho cử chút quan tham

Phật ngài xử việc giam cứu quốc

Tiêu Tàu kinh thơ phế thất

700.Phật xử người tuyệt quốc tùng bang

Qua nước Nam lấn lướt dọc ngang

Việc Nam Việt cư an trả quả

Hai nước ăn trầu thân giày dã

Miệng tanh hôi cho thoả lòng Nam

705.Cho biết Trời trả quả lòng tham

Tiền dục lợi hậu cam sự khổ

Tiền bất hạnh Nhan hồi nước Lỗ

Hận Thần đồng nước trổ hai sao

Tiền mê ăn mê ngủ chiêm bao

710.Hận tri thức xem sao điểm nguyệt

Noi tiền tích nói thời nói thiệt

Người làm ăn lo việc làm ăn

Xem trong Trời sao mọc lăng xăng

Mọc thưa thớt có căn không loạn

715.Nhơn nhứt thân hữu tình chiếu mạng

Mọc đâu nằm đó chẳng loạn đi

Ngày vặc vặc đêm tỏ chẳng ly

Phần nhựt nguyệt phải đi chí lý

Bấy lâu thể như cờ nước bí

720.Nay Phật Trời khai lý quang minh

Hậu khán tường hết sách hết kinh

Tồn nhứt bổn minh tâm chí lý

Khả lập trí minh tâm nhứt lý

Để hậu lai thiết lý minh tình

725.Khổ nỗi tâm cũng khổ nỗi hình

Đường vinh nhục việc mình mình biết

Nói mừng giận ghét thương chi thiết

Ai nhiếc mình mình nhiếc người ta

Tích hờn lòng Phật dạy thốt ra

730.Ai dạy mình mình dạy người ta

Buồn nhiều nỗi cuồng tâm nói bậy

Ai dạy mình mình dạy người ta

Chẳng phải người cũng chẳng thốt ra

Đời còn những tà ma nhiều lắm

735.Xui ai ăn mà mình chịu đấm

Ham đấm nhiều mỏi nắm hai tay

Quần còn lưng gã đó thiệt may

Sợ để lỗ lấy tay mà bụm

Càng thấy khổ càng ngày túm rụm

740.Tây về Tây người khổ bụm khu

Chớ lấy lâu Phật dạy mà tu

Nay quên Phật dơ khu chó liếm

Thiệt thà sợ mấy người đàng điếm

Thiệt thà mà khỏi chó liếm khu

745.Chỗ non bồng may đặng ngao du

Nơi sơn lãnh chí tu đắc quả

Nay những con trăm đàng đôi ngả

Biết làm sao thong thả con Trời

Chớ lên non mua bán cái lời

750.Đừng xuống thấp khi Trời đối sải

Lòng Trời Phật thiên kim vạn tải

Người làm sao cho phải thời làm

Tu làm sao cho có tiếng đam

Ở làm sao ăn làm cổ tự

755.Thấy nhiều nỗi thế gian chí sự

Cũng nhiều người mạo tư xưng thông

Nước một ao nửa đục nửa trong

Chùa ba cửa đóng song hai cửa

Vận bất tề ví muôn xe lửa

760. Người làm ơn xúm lại chữa dùm

Có đâu người làm việc tung bùng

Lửa đương cháy thêm đùng lửa nữa

Bụng không nghén dạ mang như chữa

Người ít lời giận sửa thêm dài

765.Phải có tài ra mặt có tài

Tài tranh thực hại hoài thiên hạ

Chết không chết sống mà gây họa

Khôn thời khôn thiên hạ kính nhường

Bỏ đuôi đầu gây oán giữa đường

770.Ngô lâm hại mới từng trong đục

Loài nghịch bạo khó bề lánh tục

Vi nhơn nan thọ nhục nan cầu

Biết no neo bớt thảm bớt sầu

Ơn cao rộng đỡ đầu bốn lạy

775. Sông nằm xuôi khúc ngay khúc vạy

Bàn bá gia đều lạy mười hai

Phải vọng cầu Phật giáng chiều mai

Chúc Thánh thọ Như lai bồ tát

Xem khắp hết non sông lợi hại

780. Nực cười thay đứa dại chê khôn

Phật Thánh Nho đồng đẳng nhứt môn

Tôi không phải chê khôn cười dại

E hậu nhựt nhiều người tồi bại

Chẳng phải người ở ngoại càn khôn

785.Việc làm lành chớ khá bôn chôn

Thời hậu nhựt đắc tri khôn cấn

Hữu sắc linh Ngọc-hoàng phát ấn

Thừa truyền giáo đạo tấn chư bang

Rán dồi lòng hai chữ Bảo an

790.Tâm xuất tự phò bang giáo thế

Tài xuất sắc vẹn toàn mưu kế

Pháp xuất thân độ thế cứu dân

Phật trời hờn phi nghĩa phi ân

Phật Trời ghét phi nhân nghịch đạo

795.Thường bả nhất tâm hành đạo

Sách dạy người nghịch bạo dọc ngang

Viên đối ngữ tâm cách thiên san

Cám thương nỗi nhơn gian đa dạ

Mãng thiển chí thâm nhon khổ hạ

800.Mảng thân chí thiển họa phi tiêu

Lập nguy tiền tại xứ Bạc Liêu

Sát Nam địa Tàu tiêu mới đáng

Khiến nhiều việc bất bình ngao ngán

Thế tịnh bình kết án đa đoan

805.Nên muôn dân kẻ dọc người ngang

Cũng vì bởi Tàu man khuấy rối

Y cẩm dạ hành đường phản đối

Khác đồ y phục khuấy rối dân

Thượng bất chánh hạ tắc lọan phân

810. Khiến nhiều nỗi muôn dân xao xác

Người Nam Việt ở ăn coi khác

Bối ngã ba Rạch các thiêu gì

Ai trị dân xao xác biên thuỳ

Đường đạo tặc bất tùy quan chánh

815.Sao chẳng dạy việc lành bá tánh

Dân tùng quan quan chánh tùng dân

Xem việc đời thấy đó khó phân

Việc nhà nước phải cân tội phước

Nhơn vi chánh vi quân tử

820.Nhơn vi tà tội trước sa mê

Có nói ra như việc cẩu kê

Bằng không tỏ u mê dạ tớ

Nhìn trào quốc có ngày thớ thớ

Đoái sông mê dạ tớ hồ nghi

825.Tự nhiên nhiên địa bất tương khuy

Xem trần thế bất nghi thiên địa

Kiểng đồng nay múi ngoài Thị Rịa

Đất Biên Hòa thiên địa Tây An

Quân thần cang vi phụ tử cang

830.Phu thê thuận an bang đạo vị

Tam cang thuận nước nhà an trị

Tam cang nghịch đạo vị bất minh

Để lời rằng tiền sách hậu kinh

Thánh nhơn ký minh tâm huấn dụ

835.Chữ trị gia bất dụng nịnh phu

Đời khổ đời giáo dụ vô thần

Câu trị quốc bất dụng nịnh thần

Vong kinh sử tranh phần quân tử

Hòn Ngả Bác có đồn trí cử

840.Hai bên vàm tìch trử binh lương

Ba mũi đồn ngăn cửa thiền vương

Hậu tích túc binh lương thiềng nội

Hậu tài pháp gia tăng thập bội

Hữu công tắc thưởng hữu tội tắc trừng

845.Vui non sông mé biển chân rừng

Mua nhơn gội ngọc thuần chí cả

Xót những thuở sông mê trả quả

Phải nhớ đường giày giả tuyết sương

Phải biết ơn phụ mẩu quốc vương

850.Phải nhớ chữ tào khương phu phụ

Lập giáo đạo ân hành công vụ

Lập quốc gia phu phụ đoàn viên

Phụ tử đồng thượng tịch bình yên

Hiệp nam nữ cảnh Tiên lai chiếm

855.Kẻ đàng điếm nay thời thấy hiếm

Người làm lành nay kiếm khó âu

Một mai dầu cơ nghiệp tạo thâu

Đầu nịnh tặc sông sâu trôi vịnh

Các mối việc làm gay lục tỉnh

860.Cũng như cây đủng đỉnh trái buồng

Nghe mối nào thôi cũng luồng xuồng

Nghịch kỳ lý trước buồng trên ngọn

Tu âm tự phải tua sửa dọn

Tu tại gia tu trọn không tu

865.Thượng bất chánh hạ loạn tắc ngu

Khuyên thượng trí cuồng phi miễn chấp

Lời nói dại không ngăn không nắp

Dưới nằm chiếu trên mới đắp mùng

Tôi nói ngay nhiều việc tầm khùng

870.Khuyên thượng trí anh hùng chế độ

Giàu phú túc xưng vi bá hộ

Nghèo cù bơ giả ngộ mà cười

Đất Nam Vang sau thấy ít người

Hạt Châu Đốc ít cười nhiều khóc

875.Tần ở đất Tháp Mười về gốc

Cuộc Trời xui sự tất nan phân

Miễn là cho đồ sộ muôn dân

Nơi nơi nghĩa nhơn ân quân chánh

Chữ hiển vang gội nhuần bá tánh

880.Lập hậu bang hữu Thánh hữu Thần

Đất Nam kỳ hậu Hớn tiền Tần

Trời khiến lại tiền Tần hậu Hớn

Vái Trời Phật định phần nhỏ lớn

Cho muôn dân hậu Hớn trung thần

885.Tâm bất trung Phật chẳng định phần

Cao Miên thiệt nhiều lần cay đắng

Ai làm sao trốn Trời khỏi nắng

Người làm sao khỏi đắng khỏi cay

Nhạn lạc bầy vượn nọ lìa cây

890.Không xét dại xét ngay khó ở

Đêm nằm thắm dạ người mắc cỡ

Ngày nói năng cho đỡ khi khôn

Noi tâm trào cà khất một môn

Nay gẫm lại ai khôn ai dại

895. Ăn cơm mắm thấm lòng ngoài ngại

Nghỉ khi khôn khi dại dại hơn

Khó nghỉ đời người giả người chơn

Khó biết đặng người chơn người giả

Ăn lớn miếng khó bề nuốt nhả

900.Nói cà vay hai ngả vào ra

Làm sao cho khỏi chốn Diêm la

Đường tội phước chia ba mối đạo

Tưởng ái quốc cơ đồ sáng tạo

Nào hay đâu cơ đạo hân hoan

905.Lại xưng rằng hùng cứ nhứt phang

Giốc chiếm đoạt Tây An đại đế

Bạo phát bạo tàn vô mưu kế

Thâm thâm chi diệu thế khá hơn

Mặc thế tình kẻ bạc người ơn

910.Loài phi nghĩa sao hơn đạo vị

Cao nhơn tất hữu cao nhơn trị

Đệ tử tầm sư vị thế đoan

Có chữ sư tầm đệ tử nan

Sao rằng gọi dị đoan phong khởi

915.Tội dương gian nay là tội gởi

Mình trách mình chớ bởi trách ai

Mé biển ngoài đáy đóng lai rai

Rọ hàng khơi chiều mai ngó thấy

Qua ngày sau của rơi chẳng lấy

920.Hậu thiên đô ngó thấy nhiều nhà

Thấy mù u rụng đặt góc trà

Đồng Cần Lố cửa nhà sung túc

Đường xe ngưa vầy vui mấy lúc

Dưới sông thời sung túc tàu ghe

925.Nói phong thần ít kẻ âu nghe

Khuyên người khá chẻ tre nghe lóng

Ngày sau thời không chiêng không trống

Lập bình an tiên thống mất ngôi

Người nặng chưn nặng dạ thương ôi

930.Làm nặng mặt gẫm thôi khó dạy

Nói lua lá nhiều người bụng vạy

Miệng chưởi thề nói bậy khó nghe

Ngày sau đồng vắng tiếng lặng the

May thời ít tiếng nghe điếc mũi

935.Mối đạo này một may một rủi

Tưởng Phật Trời nghĩ tủi cuộc đời

Một ngày coi khác thế khác thời

Khác ăn nói khác thời y phục

Nhứt bá thiên biến vi tứ lục

940.Thập bát dương qui phục nhứt đoan

Nhiều người sanh dạ cẩu lòng lang

Nên Trời khiến bất an chư quốc

Cuộc ở đời nhiều người nói xấc

Trải qua đời cà khất khua môi

945.Vọng bàn linh không có một tôi

Mười hai tháng gẫm thôi không ngó

Kẻ thịt trâu người lại thịt chó

Rượu ba mang nói ó vang đầu

Chớ thấy ai tưởng Phật vọng cầu

950.Mong làm dữ dập đầu nằm vạ

Uống ba chén gậy nên việc lạ

Ít người nào đặng dạ chánh minh

Uống rượu thời nói sách nói kinh

Uống rượu vào làm thinh mà ngủ

955.Biết làm sao nói đời cho đủ

Người lo bề ăn ngủ khó phân

Hậu vi quan tiền cựu vi dân

Thiên tính vỉ ngĩỉa nhân như thử

Tửu trung bất ngữ chơn quân tử

960.Sách hằng ghi Hứa sử chơn tu

Tài thượng phân minh đại trượng phu

Người chí cả thôn phu thì cực

Đắng nhứt nhựt tri bá nhứt nhựt

Người lại bì sướng cực một đời

965.Đắng nhứt thời tri bá nhứt thời

Biết làm vậy ở đời mới sợ

Gặp hội khổ giúp nhau tư trợ

Gặp hội giàu bưng bợ a dua

Đừng đem lòng chê ngọt khen chua

970.Chớ đem dạ tranh đua việc thế

Xao xuyến mấy năm người vong phế

Ít ai lo sự thế khó khăn

Có chữ rằng tùng thiện như đăng

Câu tùng ác như băng khổ giả

975.Thiên địa tuần hườn thâm chí cả

Châu nhi phục thuỷ khả hườn hương

Chớ noi theo Bí Trọng nhà Thương

Đừng học thói Vu Hồn nương quỉ

Trụ lộng tình sa mê Đắc Kỷ

980.Ái quần yêu sát tỷ oan hồn

Nước trong xanh lóng để một bồn

Đồ cặn cáo bất tồn sút sạch

Vàm Hòn đất an cư gia trạch

Hậu hưng ban chật rạch Cái Dầu

985.Sông ở đâu có lộ có cầu

Người tu phải dập đầu cầu Phật

Đời nầy nghĩ đa mang nhiều tật

Nghĩ mà coi nhơn vật đồng ban

Thân của ai nấy giữ vẹn toàn

990.Xét sự thế xiêu càng quấy phải

Phải giả dại qua miền qua giải

Chức ông Thầy không phải một ai

Tôi nói chiều chờ thuở tối mai

Đường tội nghiệp về ai nấy chịu

995.Thọ ông Thầy phải lo phải liệu

Mặc thời bán để chịu thời đừng

Thú nhiều con Ông cũng không chừng

Lạt để mặn tiêu gừng để ngọt

Tồn Hà Tiên sau còn Cần Vọt

1000.Ăn nhiều đường quá ngọt khó ăn

Thấy sự đời nhiều kẻ lăng xăng

Một trách kiểm súm ăn cho hết

Đắng cũng ruột ruột đau thời chết

Ngọt người dưng ngọt hết mà còn

1005. Ở đất đồng không phải Sài Gòn

Mà buộc điếm đem lòng lấy của

Có người đi chó bên mới sủa

Có chỉ đường biết của để đâu

Chỉ có đường biết của để đâu

1010.Bắt nhện hùm thả lưới bủa câu

Giăng trước mặt thấy đâu chỉ mảnh

Lòng những mảng không lo việc rảnh

Đặt một vè Cao Lãnh coi chơi

Kể từ tôi vu hí thảnh thơi

1015.Xem Cao Lãnh nhiều nơi cười nói

Miễn tôi đói xin người khỏi đói

Mấy ai từng cơm gói cười đời

Nói nước nam vô Phật vô Trời

Thương muôn dân thị thiềng miệng lẹ

1020.Khi Phật Trời chửi mẹ chửi cha

Nói tôi thời mắc ngãi mắc ma

Mặc thế sự cơm ta ta độ

Dầu cô bác hiển vinh phú hộ

Cô bác ăn không độ bữa nào

1025.Nói làm chi lớn tiếng ồ ào

E hậu nhựt té nhào xuống trịnh

Đường lao khổ tôi mang thậm bịnh

Xin anh em tâm định làm ăn

Lâm cơ hàn phải chịu khó khăn

1030.Quả báo quả thủ căn lo hậu

Đừng ngó thấy cơ mưu dỉ lậu

Mà lộng ngôn nhiếc cậu mỏi lòng

Xài xí chi một cuộc đất đồng

Ngao ngán bấy tấm lòng không ép

1035.Hồi sung gánh muốn làm nhưng kép

Nát gánh rồi miệng chép chê bầu

Cơn xào chiên ít kẻ ưu sầu

Chảo nước lạnh lắc đầu ngơ mặt

Gẫm sự thế ở ăn quá ngặt

1040.Sợ trước mặt trỏ cặc sau lưng

Thấy nỗi đời tôi dửng dừng dưng

Mắt ngó Trời dậm chưng không thấu

Đây đói rách thời đây chịu xấu

Đó no lòng lua láo nhiếc ai

1045.Nghĩ cho ai cũng có lỗ tai

Xét cạn lẽ cơm ai nấy độ

Nẻo tróng lỏng cũng như bờ lộ

Ai ép người chê độ bất linh

Thấy cuộc đời cũng muốn làm thinh

1050.Tức ấm ách trung tinh để tiếng

Đau đớn nỗi vận còn nguy biến

Thẹn thùa thay mang tiếng danh ô

Lo cựu thù chẳng soạn cơm khô

Trổ mối đạo Gia Tô thời đại

1055.Chốn thú dữ lăng xăng khó nói

Rừng gia chen chúc đói không hay

Mặc thế tình ai cũng hai tay

Cũng chẳng phải ai may miệng lại

Hai lỗ tai nghe đều khôn dại

1060.Người làm dại mắc lại người khôn

Thời bất bình nên phải lòn trôn

Khó biết nỗi người khôn lạy dại

Thờ bá tánh đủ mười hai hạy

Mặc ý ai nghe dạy thời nghe

1065.Ăn vặt chi chua chát đắng the

Miệng niệm Phật ăn nghe cũng ngọt

Lưới Phật Trời tuy thưa chẳng lọt

Người không lòng cúng ngọt mà thúi

Nói dưới biển xét cao như núi

1070.Người có lòng ăn thúi mà thơm

Mặc thế tình cay đắng quảy đơm

Người không lòng cúng thơm mà thúi

Lòng Phật Trời như non trên núi

Phật dụng lòng bất thúi bất thơm

1075.Của hạ trần lòng tưởng quảy đơm

Phật bất thực cá cơm trần thế

Lòng dụng tuế tăng thiên tuế

Nhơn dụng nhơn lập kế vi bang

Nói nghe không tiếng đó bất an

1080.Thấy nhiều nỗi nhơn gian khổ ngữ

Phật Ngài ra nhiều đường Phật thử

Nhơn đa ngôn đa ngữ đa vong

Lòng có lòng xét lại lòng không

Mê nói chuyện mênh mông quên hết

1085.Ngày xuân kêu rằng ngày tết

Dựng cây nêu biết hết phép chi

Việc đó thời ngày trước ai nghi

Tôi xét lại một khi không biết

Lễ ngươn đáng lập xuân chí tiết

1090.Đời chuyển luân khó biết bao nhiêu

Khá làm lành noi thuở Thuấn Nghiêu

Sau lập lại Bạc Liêu hết muối

Sau có nổi năm mười hòn núi

Đem lộn về muối núi Hà Tiên

1095.Phép Phật Trời nhiều kẻ chẳng kiêng

Thấy nhiều nỗi sầu riêng nhựt nguyệt

Đời thay đổi sớm còn tối biệt

Cám thương vì nhựt nguyệt phân ly

Đường tử sanh trần thế bất tri

1100. Chỉ cõi thọ nhiều khi rằng quấy

Chúc thánh thọ vô cương không thấy

Từ ngươn niên chầy bấy lại đây

Thương Phật Trời nhiều việc thiệt hay

Việc phép tắc người ngay khó thấy

1105.Tàu sao biết dụng rơm làm giấy

Đất Nam kỳ cày cấy chai lưng

Đọa mấy đời mấy kiếp cũng ưng

Khi phép giáo tấn hưng Hương Bửu

Tích thiện gia bảo an linh cửu

m0.Vi nhơn nan tri sửu hưởng vinh

Vọng đường trào hai chữ khương ninh

Nguyện Hớn thất trung tinh kế hậu

Liếc xem đời nhiều đường gay gắt

Ngoài đông tây nam bắc cũng yên

1115.Thậm trách thay trào quốc Kim phiên

Người cai trị chẳng yên lê thứ

Ví chẳng khác Văn Giang chiếm cứ

Cám thương vì lê thứ đảo huyền

Chiếm xưng hùng giật bạc dựt tiền

1120.Nơi chiến địa xa miền âm phủ

Phải gắng lòng trồng thêm đu đủ

Để luông tuồng ăn ngủ thời hư

Người trung quân tưởng đạo ưu tư

Chí tâm niệm phước dư ơn mọn

1125.Giữ sao đặng vuông tròn gốc nhọn

Phật Trời cho phước mọn trái bông

Nực cười thay kẻ có người không

Không mà có có không ai biết

Biết mà không không mà lại biết

1130.Giữ đặng lòng trực tiết không hay

Biết làm sao buộc cổ giây gai

Gẫm sự thế chiều mai không đủ

Mạng lý hữu thời chung tu hú

Biết làm sao cho đủ đuôi đầu

1135.Mạng lý vô thời mạc cưỡng cầu

Xét sự thế đa sầu thiểu lạc

Thậm khổ bấy thương ôi hai hạt

Ghét việc lành bất đạt chí linh

Tôi tu thàng đa sử đa kinh

1140.Chức ông thầy bất minh khó độ

Tụng kinh chiều cũng như giả ngộ

Phật thinh không cứu độ cái tâm

Nói tỏ ra như thể nói xâm

Đãi hậu nhựt thiển thâm thời biết

1145.Phật cứu thế độ dân nào tiếc

Dân không độ Phật biết làm sao

Nói thấp rồi phải nói việc cao

Đời này thể chiêm bao còn ngủ

Có chữ rằng nhứt gia vi chủ

1150.Học đạo lành quên ngủ quên ăn

Phải lo bề niệm Phật qui căn

Đừng quen thói nói tăng theo sãi

Việc tu hành nào ai dám cãi

Tu làm sao cho phải thời tu

1155.Thánh ngài để chữ trí chữ ngu

Cho nên có hạ ngu chí thánh

Vọng tiền hậu lập vi bá tánh

Tu rẻ rề ăn bánh khỏi nhai

Trước mắt người ai có dấu ai

1160.Tu nhẫn chí chông gai trí thiết

Tỵ hung bạo như uý xà yết

Ái ố lòng vị thiết thương vui

Muốn lo bề chỉ rối gở xuôi

Người bao nỡ chỉ xuôi vò rối

1165.Đường hung dữ lo mưu thầm tối

Nẻo làm lành tâm thối bất mê

Hạ bạch thố thượng dỉ kim kê

Triệu bất tường sông mê toan lự

Vô biện chánh dỉ dị mưu sự

1170.Việc vị minh tâm lự dục mưu

Nhứt gia hữu sự bá gia ưu

Mới rằng thong thả trượng phu bá tòng

Một trăm người hiệp lại một lòng

Muối dưa hẩm hút dự phòng kiết hung

1175.Chưa thuận lòng thuận dạ bực trung

Điểm khuyên khuyên điểm kiết hung tại người

Giàu tiếc của Trời Phật tiếc người

Tiếc của của hết tiếc người người vong

Việc học hành thời phải thất công

1180.Chữ đây nghĩa đó lý không biết rày

Lòng thương ôi mắc chữ ông thầy

Thầy trăm thầy chục tôi thầy một ông

Ăn gạo chợ phải uống nước sông

Lái buôn nhiều bến nói mông nhiều lời

1185.Nay mé biển mai ở chân trời

Còn hàng thời đậu lỗ thời phải lui

Thay đề thơ giản tại cây cuôi

Chừng nào nước lớn gió xuôi tôi về

Cuộc Trời xui khiến lẻ phân lìa

1190.Ra đi thời để trở về chỉn khôn

Phá bát quái phá tận ngũ môn

Trận đồ lập lại mùi khôn cấn dần

Chớ tham phú đừng có phụ bần

Làm lành niệm Phật hữu phần Tây phương

1195.Thuở Đại Miêng trường phát vô cương

Đại Thanh vóc binh mạc Thương cạo đầu

Đa kinh sử lòng Phật bất cầu

Đem lòng cải chánh phản hầu loạn bang

Ít kẻ thuận nhiều kẻ dọc ngang

1200.Đồ xà hổ tích loạn bang cho đời

Không ai thuận lòng Phật lòng trời

Thuận theo ma quỉ ở đời một phe

Nói quấy phải anh em lóng nghe

Cải tà qui chánh một phe an đời

1205.MỞ miệng nói có Phật có Trời

Du thần du Thánh chứng lời dại ngay

Đừng có trách thời tại người Tây

Người Nam nhiều việc không ngay hại mình

Chẳng xem xét nhiều việc bất bình

1210.Tranh điển đoạt thổ gọi mình rằng ngoan

Tửu khí tài sắc sự bất an

Hậu hôn điền thổ tan hoan cửa nhà

Kẻ bắt vịt người lại bắt gà

Mê đường dâm dục trẻ già lộng tâm

1215.Mình hại mình kết oán mưu thâm

Cường dâm hung bạo minh tâm bất tùng

Tứ đổ tường tri hỉ anh hùng

Tôi nay như thể đứa khùng nói vơ

Chửi làm chi kể từ cố sơ

1220.Đặt lời chửi lộn ngẩn ngơ mệt lòng

Ông bà chung bá tánh hội đồng

Phật Trời dạy bảo giữ lòng trước sau

Đừng chửi rể cũng chớ chửi dâu

Chửi chồng chửi vợ con dâu ra rày

1225.Đừng chửi tớ cũng chớ chửi thầy

Chửi như nói láo tội rày ngày sau

Rủa mắc dịch có dịch chẳng lâu

Lời rủa mắc gió gió âu bịnh rày

Rủa mắc cúm cúm cũng nhiều ngày

1230.Mắc phong phong cũng theo rày không sai

Mắc cái miệng nó kiện hai tai

Nói đâu có đó hai tai nghe dùm

Chúc việc dữ dữ lại a tùng

Chẳng lo chúc thiện thiện phùng khá hơn

1235.Đồng niệm Phật Phật độ thái sơn

Bất tùng niệm Phật phi ơn cho đời

Ở làm sao mắng Phật chửi Trời

Phật từ Trời thiện khi Trời đời ôi

Mong phố xá tòa án thoa vôi

1240.Phật ngồi Tây điện thương ôi cho đời

Thiên đình soi khắp hết trong trời

Cải trăm việc cải cải lời bất minh

Đời cải thiện tùng quỉ tùng tinh

Tùng ma cải Phật cải minh qui tà

1245.Cám thương ôi cho kẻ Mỹ Trà

Tiên ô tự khẩu sau mà mới hay

Hàm quyết phúng nhơn Thạnh Mỹ Tây

Ghét người trung hiếu thương thay nỗi người

Cẩm tú hương như thể vàng mười

1250.Phật xa Tây tự thương người vô y

Phật khó thế điều những việc chi

Nhơn trần sa đọa việc suy chẳng lầm

Thương trung quân thương lén thương thầm

Vàng rơi khó kiếm ngọc trầm khó mua

1255.Khuyên bá gia bớt bớt tranh đua

Ngọc vàng dấu cất bán lâm mua thời

Trần tử minh đèn sách tiếng đời

Trá hôn ngọc thị đỡ thời quốc gia

Xưa người ta nay cũng người ta

1260.Có đâu họa thể dối ma khuấy đời

Tượng tranh Nga có Phật có Trời

Tượng tranh Trần thị thương đời thảo ngay

Chẳng suy xưa sao chẳng xét nay

Nhứt nhơn cư hiểm vạn Tây nan tiềm

1265.Có mấy khi hát bổn xa kìm

Đờn ca mấy bực yêm liềm mấy tâm

Đờn kêu tự lập đạo mười lăm

Đờn ca lời Thánh minh tâm dặn dò

Đờn kêu tự Đinh tưởng đưa đò

1270.Đờn qua Tây quốc giọng hò Nam bang

Đờn kêu từ nghèo khổ giàu sang

Đờn ca nhiều nỗi đa đoan nhơn tình

Đờn kêu từ giữ cội một mình

Đờn ca trách bấy lộng tình cho ai

1275.Đời kêu thương lời dạy chiều mai

Đờn ca tích đức ai ai giữ lòng

Đờn kêu thương nhiều nỗi đất đồng

Đờn ca cay đắng trong lòng chát chua

Đờn kêu thương ách nước không vua

1280.Đờn ca cay đắng chát chua cho đời

Đờn kêu thương ăn nói nhiều lời

Đờn ca trách phận con trời lao đao

Đờn kêu sầu mấy cuộc cù lao

Đờn ca sự thế chiêm bao quới quyền

1285.Trách lòng ai phế hậu vong tiền

Cơm vua ăn mặc lương tiền vốn không

Lập hậu đoan vi trước mạnh tông

Vỉ ngô tá quốc vỉ công vi thần

Tiền Thủy liểu cải hậu Cây bần

1290.Ngày sau mé biển định phần mọc ra

Ngoài mé biển không nhà người ta

Hàng khơi chài lưới vào ra chen người

Làm ăn đặng thong thả vui cười

Ấm no phỉ dạ thương người thảo ngay

1295.ĐĨ vấp gốc niệm Phật chắp tay

Mới rằng dạ thảo lòng ngay ở đời

Chưn đạp gai miệng chửi nhiều lời

Có ai cứu độ cho đời đời ôi

Nhiều kẻ dữ đem dạ bạc vôi

1300.Chửi thề chửi thốt chửi thôi tung bùng

Nhiều người khôn tánh lại tầm khùng

Điếc tai tiếng nói xưng hùng chỉn ghê

Nói bằng thẳng lại nhiều người chê

Đụng đâu nói đó tôi quê đời nầy

1305.Chốn khuê môn giữ dạ lời Thầy

Lập vi ngôn giáo hội nầy coi chơi

Tức cái dạ cũng tức cái hơi

Nhiều người ăn nói khó chơi với người

Biết ăn nói cũng biết vui cười

1310.Nói ngang nói dọc khoe người rằng khôn

Biết chòm xóm cho biết hương thôn

Lễ nghi phép tắc mới khôn cho lời

Câu ngũ thường khuôn phép ở đời

Nhơn nghĩa lễ trí tín lời hiếu trung

1315.Có sách nào dạy việc làm hung

Khuyên người thượng ha tích hung sách nào

Nghĩ tới đau ruột thắt gan bào

Lời xưa ghi lại hỗn hào tránh đi

Ruột từ đoạn nhớ tưởng lời ghi

1320.Thuở xưa thầy cũng lỡ khi tu hành

Thấy chim quyên léo luống trên nhành

Trái bông bông trái nào đành bỏ rơi

Lấp cơn sầu giã dạ thảnh thơi

Mỏi lòng lòng mỏi mệt hơi hơi sầu

1325.Cái cục cứt còn có đuôi đầu

Làm người chẳng tưởng lòng sầu tổ tiên

Miệng đừng nói đánh máu chẳng khuyên

Nói việc sạch sẽ Phật Tiên chứng rày

Phật lầm ma lầm quỉ lầm Thầy

1330.Bữa cơm đói dạ cho rày cơm thiu

Đường kinh nguyệt sau Phật sử tiêu

Đời này ngang dọc phất diêu loã lồ

Phải dùng nước rửa sạch cơ đồ

Thượng thanh hạ trược biển hồ sạch nhơ

1335.Nghĩ tới đâu nhiều nỗi ngẩn ngơ

Đời nầy xét lại sạch dơ tại lòng

Ví cũng như lòng bưởi lòng bòng

Vỏ y như vỏ cái lòng khác hơi

Phải nương đời áo bả quần tơi

1340.Nghĩ nỗi phận châu rơi lả chả

Nhìn sông biển chưa chi thông thả

Chớ chê rằng quần bả áo tơi

Các nước thời nhiều việc chơi vơi

Việc lục tỉnh không hơi mà nói

1345.Cao Miên phải lo dùng cơm gói

Người khá lo đói trước bây giờ

Việc minh mông chưa tới bực bờ

Thương Tần quốc vật vờ hồn phách

Nhiều đói lạnh chớ than chớ trách

1350.Một con sâu làm đổ trách canh

Phật chẳng chê phàm tục hôi tanh

Cũng nhiều kẻ khôn lanh quỉ quái

Người thiệt ít giả nhiều bất tái

Buổi chùa công làm trái cảnh tu

1355.Chẳng phải người quê dại thôn phu

Chẳng phải kẻ công tu chí thánh

Chịu ba bực tả tơi vi cánh

Tu làm sao bất Thánh vô tình

Đặng ngồi mà chịu lạy một mình

1360.Chẳng dạy đạo minh tình chịu lạy

Tu cho biết đường ngay nẻo vậy

Tu mà ngồi chịu lạy dễ chi

Tu kiểng nào phải xét phải suy

Tu không biết việc chi chịu lạy

1365,Tu biết ăn tu không biết dạy

Cúng tùm bậy xúm lạy với nhau

Chẳng chỉ đường tội phước ở đâu

Thấy nhiều của dạ âu rằng phải

Tu thời phải tu nhơn tu ngãi

1370.Người làm phải làm phải với người

Tu dụng bạc mà chẳng dụng người

Tu dụng nói cười không dụng khóc

Tu làm sao cạo đầu bỏ tóc

Người tu thời có khóc có cười

1375.Thập liên hườn kế tự số mười

Cho biết nẻo theo người cổ tích

Cười là cười ham ăn vô ích

Khóc là khóc cổ tích trung thần

Khóc là khóc Thánh Thần xa chi

1380.Lòng thương tưởng vọng cầu hiệp ý

Tu phải phân việc trí việc ngu

Mới gọi rằng hảng dạ chí tu

Dò biển Thánh rừng Nhu chẳng dễ

Dụng sách ngoài dĩ mưu vi lễ

1385. Vi nhơn nan chẳng dễ người ôi

Phải lo bề nỗi chúa nỗi tôi

Xưa Phật Trùm ghét thôi Tần quốc

Coi lừng lựng nhiều người nói xấc

Da hầm đen lý quốc cu cò

1390.Cũng mê theo đồng bạc con cò

Vong cựu thổ theo phò Phiên quốc

Kiến nhiều nỗi tiêu gia phế thất

Lòng sớm đầu tối đánh bất tri

Láng cháy xưa hại kẻ phân ly

1395. Thác vô số bất tri thiên địa

Cũng nhiều kẻ nói lia nói lịa

Rượu sau sưa bất địa bất thiên

Bỏ ngải hại hại kẻ chẳng yên

Tùy nhơn vật tội riêng cho thổ

1400.Phật cho xét thấy nhiều việc khổ

Không ai lo thủy thổ quốc vương

Chúa Tần bang như chúa nhà Thương

Thảm thiết lụy sâm sương hai ngả

Án nầy gởi thiên đình trả quả

1405.Bắc địa Tần hai ngả mất ngôi

Chúa bạt Trời tôi cũng bạt tôi

Mê trần tục các ngôi đổ hết

Ai thời cũng khá tua giữ hết

Thấy việc đời khổ hết để đâu

1410.Khổ một trăm việc khổ chưa âu

Sầu mười sầu biết đâu sầu nữa

Nhớ khúc đầu lo sầu khúc giữa

Còn khúc đuôi lo nữa hay thôi

Lo làm sao chúa đặng an ngôi

1415.Lo làm sao cho tôi hiệp chúa

Trong ba lớp mạnh ai nấy múa

Người một căn cơm chúa lo ăn

Kẻ hưởng trời người lại hưởng trăng

Ba giờ cúng tế tăng vạn thọ

1420.Âm dương hiệp chánh vi Tý Ngọ

Vọng tiên sanh chúc thọ bá gia

Còn hai giờ cúng rước vào ra

Đường nhựt nguyệt ông bà qua lại

Nay nghĩ lại nhiều khôn ít dại

1425.Sao xem tướng không dại không khôn

Người vừa vừa ở lại một môn

Đời nghĩ lại nhiều khôn nhiều chết

Nay lại có tiếng thì ăn chết

Tôi không biết ăn chết làm sao

1430.Nghĩ đời nầy nhiều tiếng thấp cao

Tôi chẳng biết phải sao cho đủ

Chữ học sư bất như học hữu

Chuyện mới nhiều chuyện cũ ít hơn

Muốn học thêm chuyện nghĩa chuyện nhơn

1435.AÌ thông thuộc làm ơn dạy bảo

Trẻ tiểu nhi già thời trưởng lão

Duy Cống Quỳnh dưỡng lão thất ngôn

Trước già thời bắt sống mà chôn

Nghĩ nhiều thuở hết khôn tồn dại

1440.Trệ án Phật nay dùng xét lại

Thế bất suy tồn bại nhiều đời

Xưa nhiều trào không tưởng Phật Trời

Đọa dỉ hạ nhiều đời thậm ngặt

Chữ lão bất tử lảo thành tặc

1445.Việc nhiều lời thậm ngặt bất minh

Chẳng phải lời chê sách chê kinh

Đa kinh sử nhiều rinh không nổi

Chẳng phải chê rằng kinh sách lỗi

Mình nghĩ mình châu ổi cho mình

1450.Phật dụng tâm dụng tánh dụng tình

Phật chẳng dụng phân hình phân dạng

Phật dụng tri Phật không dụng loạn

Phật dụng hiền làm bạn cố tri

Xem cuộc đời nhiều nỗi loạn ly

1455.Phật cõi thọ sầu bi nhiều lắm

Một ngày lành hội đồng Phật tấm

Thương muôn dân khó lắm trăm phen

Việc làm lành như lửa mới nhen

Đường hung dữ trăm phen mắc đọa

1460.Người làm lành nhiều phen mắc đọa

Kẻ làm dữ tai họa biết đâu

Lạch thông thơ để trước con trâu

Thần Thiên cẩu nên sau tội trọng

Đừng ngó thấy Trời còn cao rộng

1465.Mà vong sư phản chúa lộng ngôn

Sao chẳng lo trả nợ càn khôn

Đừng bắt chước một môn lộng ngữ

Khuyên anh chị thiện nam tín nữ

Chung tâm tích đạo chữ ngôn truyền

1470.Khuyên chúng dân lòng chớ ưu phiền

Dụng nhơn đạo bất dùng tiền bạc

Xóm Châu Giang Chà Và lưu lạc

Lạy rước đưa bất đạt tâm tình

Bỏ ngải mê giết gái vong hình

1475.Hại lê thứ nước mình nhiều nỗi

Tùy nhơn vật giết người thậm lỗi

Ỷ sức khôn nhiều nỗi chông gai

Nhơn lộng tình mang hại mang tai

Người xét tôi chiều mai khỏi hại

1480.Chữ nhứt niệm "tâm vô quản ngại"

Tận Hạ Ngươn lập lại trung bình

Chốn du long thế yếu một mình

Nơi rừng vắng tâm tình chí lực

Có chữ bất tình trực trung trực

1485.Phải lo đời ba bực ba ngôi

Cho trọn niềm thiện đạo chúa tôi

Thiết tam giáo nhứt ngôi bình trị

Khốc an nước kế kỳ Lưu Bị

Phải dự phòng nhơn thị phi nhơn

1490.Thị phi nhơn chỉ thị phi ơn

Đố ai sửa dạ keo sơn cho người

Sách nào hằng ghét sách tức cười

Phật nào lầm Phật thương người lầm ma

Tôi biết tội việc phước tỏ ra

1495.Xét soi chi để Diêm la dăm lần

Dạ u minh bất biện tâm thần

Nói xa không biết nói gần cũng xa

Vậy kêu rằng Phật lộn với ma

Nói Phật không biết nói ma không tường

1500.Người lơ láo như kẻ đứng đường

Làm sao độ đặng cho tường vạy ngay

Nói thời dữ múa mặt huynh tay

Trong bụng không biết vạy ngay chút nào

Gặp người lành lòng muôn mời vào

1505.Việc lành chưa đủ chỗ nào hỏi thêm

Lo việc ngày lo lại việc đêm

Khôn thời thiếu ít dại thêm thiếu nhiều

Ở thuận mai quấy mai chiều cho cân

Làm sao phải hếtmai chiều cho cân

1510.Có sắc Phật mới dễ lời phân

Thường thường theo thế giữ dân an hòa

Thiên địa hòa bất như nhơn hòa

Thiên địa dỉ thuận dân mà chẳng an

Dân chẳng an nay thiệt nhà oan

1515. Anh em nghĩ lại tôi ngang như hề

Chạy lộn ra rồi chạy lộn về

Chạy hai lần chạy gặp bề muôn tâu

Đồng Cần Lố sau hết đất sâu

Nổi giòng đất cát đâu đâu hết rừng

1520.Giặc bốn phía giặc ớt giặc rừng

Bị vây như thế tiếng rừng hơi sông

Lâm tử trận chẳng tiếc chút công

E loài phản bối đầu không dính mình

Chẳng tiếc chi thân thể bất bình

1525.Thương cho anh chị bất bình trung can

Dặn quân tử thác đặng hồn an

Tiểu nhơn bất luận thác mang gông cùm

Thương hiền lương dân dã lo dùm

Chẳng thương bươi móc té khùng thấy khôn

1530.Mắc cái miệng nó kiện thân khôn

Chừng nào thấy chết biết khôn thời rồi

Ngồi khoanh tay mở mắt thồi lồi

Xét đi xét lại sợ ngồi không an

Rừng không đường đi dọc đi ngang

1535.Đường mòn mỏi cẳng dạ mang bạt đời

Thương giúp đũa dấu của giúp lời

Chẳng thương cũng giúp trao lời độc hung

Xét việc nịnh xét tới bực trung

Làm lành dầu gặp việc hung chẳng phiền

1540.Kẻ tiểu nhơn mong oán nhãn tiền

Nên hư Phật định chẳng phiền người ôi

Sau Nam Tần không có trầu vôi

Không ăn thuốc điếu tanh hôi miệng người

Oán thù đâu thấy nổi tức cười

1545. Cơm ai nấy độ thương người dư công

Oán có chỗ kết oán minh mông

Hoàng thiên hữu nhãn tôi không lo rày

Lo là lo niệm Phật cầu Thầy

Lo đường tội phước biết rày làm sau

1550. Tri lòng ông cho biết thấp cao

Đi thời đại lộ xem sau lời Thầy

Về tiểu lộ trí nhược mưu bày

Chơn thơ ký trước lời Thầy dặn sau

Việc hát bội nhiều tội khó âu

1555.Xưng vua xưng tướng tội sau khổ đời

Kẻ xưng Phật người lại xưng Trời

Xưng Tiên xưng Thánh sau thời đoạ thân

Việc lộn kiếp Trời Phật khó phân

Tự ý nghịch ý khổ dân thương đời

1560.Thương là thương tự ý vong Trời

Thương người ăn nói nhiều lời bất phân

Người thương người khác thể thương thân

Ghét thương khác thể dung phân cho người

Tội một phân trả quả dư mười

1565. Thiện xem ít thiện ác người thấy dư

Nhơn bất chánh hà sự bất tư

Cuồng ngôn loạn ngữ thấy dư mười phần

Như kiến bò miệng chậu xây vần

Lộn đi lộn lại cỏi trần oán ân

1570.Chữ oán thù Thánh để nan phân

Thánh xưa tri hậu muôn dân bất hoà

Thánh ngài tri hết trẻ đến già

Ngài tri lộn kiếp hậu mà bất quân

Thánh tri hậu hậu bất đều xưng

1575.So le bá tánh bất quân bất hoà

Có thương ai thương cả về nhà

Ghét ai ghét cả về bà về con

Có hai chữ thương ghét thon von

Thẹn Trời thẹn đất thẹn non tiêu điều

1580.Chữ thương ít chữ ghét thời nhiều

Chữ thương nghĩa hại dại chiều mới thương

Thánh ngài để hai chữ oan ương

Lở thù lỡ oán lỡ thương lỡ phiền

Sau có bạc cũng có đồng tiền

1585.Tiền không lỗ xỏ chữ phiền tiền trơn

Một trăm việc không khắc chữ ơn

Bán mua xài xí tội hơn bây giờ

Lòng tưởng trước lập tự phụng thờ

Chữ mà không chữ bây giờ phải tiêu

1590.Sách nào hằng ghét sách quần yêu

Thánh nhu nhu thánh thương tiêu người lầm

Vỉ kỳ mưu vỉ lễ vỉ tầm

Mười ba nhóm họ bữa rầm giao duyên

Ngày rửa tội mùng một xưng ơn

1595.Ngươn đáng lễ bái giao dươn Phật Trời

Gay gắt chi trong cuộc ở đời

Người chung lòng dạ đổi dời chẳng an

Thị tri nhơn tri diện tâm nang

Tri tâm đắt trí tri ban đắc thần

1600.Bất tri tâm quốc loạn gia bần

Bất tri Thiên địa bất Thần bất quân

Nhơn bất luật hoạch tội thầm ưng

Bất tri Tiên-Tổ bất xưng bất thần

Tri sự phước phước mới lại gần

1605.Bất tri sự tội phước lần xa đi

Sa địa ngục kẻ khóc người la

Minh minh phước tội việc xa việc gần

Thánh ngài để chữ phú chữ bần

Chữ vinh chữ nhục chữ Thần chữ Tiên

1610.Chữ quỉ ma tri thế bất yên

Chữ tà chữ chánh xem riêng hai lòng

Chữ nhan sắc bạc mạng bao đồng

Chữ phước chữ tội xét lòng mới ra

Chớ học đòi Đỗ Dự lu la

1615. Đừng noi Mua Ât oán tha Tế trào

Chớ bắt chước bợm bãi hùng hào

Vui đâu chúc đó chỗ nào bất tri

Nhơn tránh phần đa sự bất ly

Tri ngôn tri diện bất tri nhơn tình

1620.Chớ ỷ thế ăn nói một mình

Bất tri nhơn sự bất tình nhơn phân

Đổ bác môn trung mạt khứ thân

Bạc tiền huyết mạch phi ân anh hùng

Ăn cướp cạn việc Phật chẳng dùng

1625.Cựu thù tích oán anh hùng bất minh

Dụng sự tửu như dụng sự binh

Trào đình hương đảng bất minh tửu tình

Vô tửu bất thành lễ nghi trình

Tửu nhập ngôn xuất bất bình tâm cang

1630.Việc đấu kê đổ bác vi nan

Thượng hạ tắc loạn dọc ngang ngôn từ

Ít thưa dạ ăn nói nhiều ừ

Loạn ly tâm tánh ngôn từ nan phân

Tọa nhứt tịch đồng bàn quan dân

1635.Xuất ngôn vô độ nan phân chánh tà

Không phân trả cũng chẳng nhựong già

Bạc tiền qua lại ông bà khó phân

Điền địa tiêu ma cốt nhục sân

Ngày sau đổ bác vô phân thanh nhàn

1640.Việc đấu kê tội trước giữa đàng

Qua việc đổ bác tội tràng muôn dân

Thậm trách thay Hàn Tín vô phân

Khiến đường cờ bạc nhơn dân noi đời

Qua Đại Thanh chế biến nhiều lời

1645.Ây là thậm tội hạ đời tham du

Vong kiểng Phật lại phế kiểu tu

Đói ăn ma phạm công phu sách đèn

Có tỏ thời cũng tiếng là đèn

Dầu có hèn hèn cũng tiếng là trăng

1650.Sớm canh tân một cõi dạy răn

Tiền ma gạo quỉ khó khăn cho người

Lưỡi không xương dễ nói dễ cười

Dễ ăn dễ mặc thương ngươi giọng không

Kẻ thất của người thời thất công

1655.Thọ oan những việc minh mông biên thùy

Xem thấy trong sự thế nan kỳ

Đường vi thiện không vi một mảnh

Nẻo tai họa nương theo một dãy

Sa âm cung bay nhảy sao rồi

1660. Việc biển sông khúc lở khúc bồi

Việc non núi cây chồi tươi héo

Việc nhơn dạ ở sao cho khéo

Chớ lở bồi khi héo khi tươi

Chẳng việc chi kẻ vạch người bươi

1665.Nghỉ nhiều nỗi hổ ngươi việc thế

Mãn nhứt niên thọ xuân nhứt tuế

Hưởng tuổi đâu vong phế Phật Trời

Bởi Hạ Ngươn biến cải nhiều lời

Ngày hung kiết đổi dời chẳng thuận

1670.Để tháng thiếu năm nhuần bất luận

Năm Phật Trời bất nhuận khác nhau

Nghịch việc trước đem thuận việc sau

Sự tri quá gầm âu tắc cải

Lần chuổi hột bồ đề chẳng phải

1675.Tu làm sao vạn tải thiên kim

Tu niệm Phật tích Phật tâm nghiêm

Vậy mới gọi tu kim tri cổ

Tu vọng cầu quốc vương thủy thổ

Chẳng tụng kinh cứu khổ làm chi

1680.Phật tích tâm niệm Phật từ bi

Tay chuông mõ làm chi không Phật

Phật dụng lòng lòng đâu hỏi Phật

Hỏi thăm Trời nhơn vật ai sanh

Sao chê rằng Trời Phật hôi tanh

1685.Nên chẳng tưởng cha sanh mẹ dưỡng

Sao chẳng nghỉ Phật Trời thương tưởng

Tạo địa thiên dỉ dưỡng lại đây

Chim có cánh chim mới đặng bay

Người cũng dụng chơn tay lội lặn

1690.Xác phàm tục u mê hồn nặng

Lòng thanh minh thác đặng thăng thiên

Xác phàm phu lòng thú lòng Tiên

Loài cầm thú thăng thiên có kẻ

Bởi tại lòng phân làm hai lẽ

1695. Chẳng xét lòng nhiều kẻ u mê

Xét đặng lòng uống nước Tào Khê

Dung lính đơn sông mê rửa sạch

Phế cựu hương giã từ gia trạch

Ghe xuồng đi chật rạch chật sông

1700. Kẻ thiếu việc người lại dư công

Chừng nào thấy chật sông thời biết

Chớ ham đường ngầy ngà mắng nhiếc

Người ở đời kẻ biết người không

Vận bất tề xiêu lạc người tông

1705.Dấu khí huyết chẳng lông thời cánh

Phật chẳng dụng đồng tông đồng tánh

Đồng nhứt tâm vi cánh bà con

Tứ hải qui kế hậu nước non

Sau sum hiệp bà con một dạ

1710.Người coi lạ tấm lòng không lạ

Mặt bà con mà dạ ngươi dưng

Nói trước mặt phải sợ sau lưng

Sau kết nghĩa người dưng ruột thịt

Sầu nhiều nỗi bà con dạ nghịch

1715. Biết làm sao thiệt tịch đồng bàn

Việc đấu kê ai dạy xóm làng

Việc đổ bác họ hàng nan biện

Năng sử anh hùng vi hạ tiện

Người ta phân mình kiện làm chi

1720. Mình xét mình phiền chữ ngu si

Chẳng thưa kiện làm chi hổ mặt

Nghĩ nỗi vậy nhiều đường thậm ngặt

Mình thẹn mình hổ mặt mới nên

Đã biết đời ba bực dưới trên

1725. Xét ra lẽ người nên mình đọa

Tưởng bực thượng lo bề bực hạ

Người ta phân mình dạ hoài hoài

Phải nằm đêm nghĩ việc lâu dài

Học chí lý chức ngai rạng tiếc

1730.Anh em khá tư tư thiết thiết

Có học hành mới biết dại khôn

Tâm ngụ binh xuất thế nhứt khôn

Trước rẻ mấy cười ngươi Tôn-Tẩn

Đường nên hư Phật Trời bảo dẫn

1735.Tiền xa kỳ phúc ẩn tâm nan

Vai Phật Trời phò hộ nguy bang

Hậu xa kế cầu an cơ nghiệp

Trái việc trái trở tay cho kịp

Lo là lo cơ nghiệp đổi dời

1740.Mở miệng than Trời hỡi là Trời

Nguyện cùng Phật đổi lời nong nả

Hoạch tội ư thiện vô sở đảo dã

Trách ai làm bất khả nguy bang

Phước nghĩa nhân tam thế hiển vang

1745. Hưởng thành thọ gia quan lấn tước

Tấn tước là công hầu vi phước

Trách ai làm việc trước vô phân

Chữ mình tích đức vi ân

Trời cao đất rộng tỏ phân chẳng lầm

1750. Quan dĩ oai phế đức mưu thầm

Ít ai dĩ đức sợ lầm phế oai

Dọn lòng son lên chốn Thiên thai

Bớt lời hung dữ chiều mai coi đời

Sợ lầm Phật phải sợ lầm Trời

1755. Người không biết sợ ở đời bất ưu

Hại nhơn nhơn hại kỷ thời hưu

Hại nhơn ích kỷ oán vu kết thù

Sấu ăn tạp tu đất thành cù

Người tu đừng oán đừng thù sát nhơn

1760. Người kết oán mình phải làm ơn

Chớ đừng hại vật sát nhơn tội dài

Người thiều sức ghét kẻ có tài

Dầu ai hủy hoại ta hoài thiện tâm

Đừng nói nhẽ đừng dạ nói bâm

1765. Nói bài nói biếm nói xâm loạn hoài

Đừng lấn thế cũng chớ lấn tài

Một lòng một dạ lâu dài an khương

Đời làm sao kẻ ghét người thương

Ăn no mổ mắt bất lương như cò

1770. Hoạn nạn cứu tật bịnh tương phò

Đời nay xét trước lần dò đời sau

Con thời kêu cha mẹ một câu

Không kêu tầm bậy như đâu bây giờ

Nói trước đây nói dại nói khờ

1775.Sợ e hậu nhựt vật vờ hồn ma

Để chờ cho có Phật ngài ra

Có người cắt nghĩa lý tha minh tình

Xem thấy cha xe pháo một mình

Muốn vô chiếu tướng sợ tình sĩ ngăn

1780. Mắt đoái nhìn năm chốt đứng giăng

Ngựa qua lấn nước không ngăn chỗ nào

Sông giang hà pháo vọt anh hào

Phá thời năm chốt chỗ nào trở ngăn

Liên sĩ mình nhập bổn quí căn

1785.Khép xe nước tượng đẩy săn chốt mình

Có pháo đầu xuất tướng ý tình

Đem xe đỡ mặt để rình làm thua

Thấy bàn cờ nước bí tranh đua

Dầu cho khéo lượng phải thua bàn nầy

1790.Nỗi gian nan sau tớ trước Thầy

Lên xe chích bánh xuống rày chưng không

Lên xe kiến mắt ngó minh mông

Ngày sau các nước chơn không chẳng giày

Nước bảo hộ giày vớ mắc đày

1795. Xét cho đến lẻ ăn mày sướng hơn

Nghịch kỳ đạo mà lỗi kỳ dươn

Nhọc lo nhọc sợ nhọc hơn các đời

Ăn cơm dưới đất nói việc trên Trời

Tỷ ngang ví giọc cho đời cười chơi

1800. Sợ hậu nhựt khó nỗi thảnh thơi

Sợ hoài sợ quỉ sợ nơi bất bình

Sợ thầm tối sợ dại một mình

Sợ Trời gieo hoạ thình lình không hay

Sợ Nam-Việt sợ nỗi người Tây

1805.Sợ thôi hết sức sợ ngay Phật Trời

Sợ người dại hay bậy giữa vời

Sợ phòng khó dễ sợ Trời hay hơn

Ơn trời Phật như núi Thái Sơn

Biết sao đền đủ nghĩa nhơn vuông tròn

1810.Lời thề sơn biển cạn non mòn

Lo thắng lo thốt dạ còn ba lo

Lo khi đói lo lại khi no

Lo vinh lo nhục phải lo cho cần

Lo khi phú lại lo hậu khi bần

1815.Không khi già yếu Thánh Thần độ không

Lo người của lo hậu người công

Biết lo biết sợ tay không dễ rồi

Lo khi lở lo hậu khi bồi

Lo khi giỏi mạnh lo hồi ốm đau

1820.Lo việc trước lo lại việc sau

Lo bề giỏi mạnh ốm đau mấy hồi

Việc xem xa Phật đã định rồi

Việc gần Phật chửa định hồi cái tâm

Lỗi lễ bái sợ lỗi mười lăm

1825. Sợ lỗi phận sách minh tâm lỗi lầm

Lỗi ngoài biển sợ lỗi đất đồng

Giữ sao cho khỏi lỗi lòng Phật Tiên

Sợ lỗi đạo lập đạo chẳng yên

Lỗi lòng Trời Phật Thánh Tiên dễ gì

1830.Lỗi thuỷ thổ lỗi dạ biên thùy

Sợ phần lỗi trước dỉ tuỳ nương tâm

Hậu chỉ tồn lục giáp lục nhâm

Bất cung bất mạng việc âm nan bình

Bất sao hạn chế độ nan tình

1835. Hữu sao ký mạng nhơn tình hoàng thiên

Kiến sự thế đa sự bất yên

Chế trăm việc chế Phật Tiên chẳng dùng

Sợ lỗi tiếng thượng trí anh hùng

Lỗi cam thọ lỗi tôi khùng nói vơ

1840. Lỗi việc sạch sợ lỗi việc nhơ

Lổi bề tam giáo ngẩn ngơ mối sầu

Sợ lỗi bề Tây tự Nam lầu

Lỗi ra sông rạch lỗi đầu Tây phiên

Mười hai lạy thọ tội Phật Tiên

1845.Vọng cầu thuỷ thổ sầu riêng một mình

Nhơ dùng nước rửa sạch tâm hình

Biết sao nhơ sạch tại tình lượng phân

Trải trần thế sợ lỗi quan dân

Thường hành chí nguyện Phật thân Di Đà

1850. Sợ lỗi bề Tiên Tổ ông bà

Cửu huyền bá tánh vọng mà niệm chung

Sợ lỗi nịnh phải giữ việc trung

Lỗi trung thậm khổ việc hung tới mình

Lỗi việc nào đại sợ lỗi tình

1855. Lỗi tình bất chánh nước mình bất minh

Lo sợ lỗi việc sách việc kinh

Sách ngoài tra khảo bất minh tội nhiều

Thả nghêu ngao như thuở ngư tiều

Lổi đường quốc sự mai chiều vô vương

1860.Trước đải thờ hữu sự quốc vương

Nay đà tận thế nhà Thương thảm sầu

Nhứt nhứt vô vương chí đáo cầu

Đảo huyền bá tánh thảm sầu mấy năm

Sự thiên cơ hoặc thiển hoặc thâm

1865.Dụng nhơn mỹ thuỷ nhứt tâm tu trì

Việc tu sao ít kẻ phân bì

Phân bì chi việc thiết chì bạc vôi

Đức chúa Trời tha tội chúng tôi

A men giữ đạo thuận ngôi Phật Trời

1870.Nguyện nam mô đức chúa trọn đời

Thương đồng Trời Phật Phật Trời một ngôi

Tưởng Thánh chúa liệu điệu nổi tôi

Mồ hôi nát áo than ôi Phật Trời

Thiểu sức mọn nhỏ nhẻ cái lời

1875.Mắt nhìn tứ hướng cái đời khổ lao

Xem thấy đời nhiều bực nói cao

Tôi lo nói thấp xem sao tạ thiền

Xem ba bực lo sợ ba miền

Quí thiên quí đại quí tiền Thánh nhân

1880.Quí tiền giảng ái quốctrung ân

Quí người hậu giảng tỏ phân chánh tà

Quí họ dỉ như quí ông bà

Lo Trần lo Nguyễn lo đà quá lo

Lo quên đói lo dại quên no

1885. Lộn hồn lộn vía nằm co thở dài

Khuyên anh em niệm Phật học tài

Hưởng huê phước thọ lâu dài thung dung

Tuy bây giờ phân rẽ cội thung

Mai chiều cũng đặng tiên cung hiệp hào

1890. Mắt đoái xem Bắc địa thương dà

Văn chương chữ nghĩa sao mà không căn

Xuất tam thinh mạt sức lăng xăng

Nam kỳ niệm Phật có căn giữ hình

Người thuở xưa ăn nói thiệt tình

1895.CỔ nhơn tự thú sắc hình chiều mai

Sự túc mễ cổ vảng kim lai

Thuở xưa nhứt túc đại giai trái dừa

Sau sanh ra nói thiếu nói thừa

Biến tiêu ma mể giày bừa thân yêu

1900. Đáo Hạ Ngươn trời Phật xử tiêu

Nhiều lời giáo dụ chẳng siêu việc lành

Trào Minh Hoàng còn vỏ để dành

Từ vua Thiệu Trị gãy nhành đến nay

Qua Tự Đức trào quốc qui Tây

1905.Thay đời đổi chúa việc nay bất bình

Sau hột lúa vỏ trắng thiệt tình

Trong ruột thời đỏ thế bình bất vi

Trước vỏ vàng ruột trắng phân ly

Trung ngươn khiến biến người khi tiêu điều

1910.Hết nói ít chẳng kẻ nói nhiều

Cày sâu cuốc cạn việc nhiều cho dân

Việc sung sướng chẳng muốn sướng thân

Thần khẩu xui khiến muôn dân cực dày

Khó việc tớ khó tới việc Thầy

1915.Thương trong chư quốc khó rày không lo

Chín người đói có một người no

Gặp cơn bát loạn của kho chẳng còn

Thương đông đảo là xứ Sài Gòn

Bể om việc trước hao mòn các nơi

1920.Cũng như buồm ra biển chạy khơi

Cám thương các nước không nơi cậy nhờ

Nước Nam Việt đình trú phủ thờ

Các nơi bác loạn nhà thờ chiêu an

Hết việc hiệp mới thấy việc tan

1925.Hết tan tới hiệp mới an nước nhà

Cám thương nổi súc vật vịt gà

Trâu bò dê ngựa thác mà vô căn

Thương thượng cầm nhiều nỗi lăng xăng

Thương phần hạ thú không căn bịnh rày

1930.Nuôi người nội giữ đạo theo Thầy

Cám thương người ngoại thác rày vô căn

Mộc hữu bổn Phật độ qui căn

Thuỷ nguyên trời độ thuận ăn thuận làm

Các rạch lớn sao chẳng kêu vàm

1935.Đều thời kêu cửa nguời làm cá tôm

Mặt trăng mọc thời có sao hôm

Các ra một thước qui khôn theo hoài

Trời mọc khôn qui tấn mới tài

Sao mai mọc dựa theo hoài chẳng ly

1940.Sự dị đoan trần thế bất tri

Dương gian mắt bịt nhiều khi thời lầm

Sau không kêu trung ngoạt bữa rầm

Mười lăm vi chánh nói nhằm không sai

Thủ ngôn chánh sự chánh qui lai

1945.Bất thủ sự chánh chiều mai tiêu điều

Một trăm việc qui chánh cải chiều

Xuất ngôn vi chánh thập điều châu phê

Nói con ngổng người nói con nghê

Trâu đen trâu trắng khác quê tâm hình

1950.Nói hung dữ hung dữ hiệp tình

Nói hiền hiền thuận khác hình nhứt tâm

Lập đời sau không đặng lọan dâm

Không chọc không ghẹo nhứt tâm chánh bình

Không hát xướng không đặt huê tình

1955. Thủ nghi phép tắc chánh bình ngôn trung

Không nói dữ chẳng có người hung

Thường làm ngôn trực chủ chung tính tình

Kiến sự loạn hữu kiến sự bình

Thiện nam tín nữ thủ tình lương thinh

1960.Xuất ngôn vô độ hữu âm binh

Xử nhơn bất chánh bất minh khổ đời

Tâm trung xuất khẩu độ nan thời

Bất tri bất biện lời thảo ngay

Trước một tội chưởi lộn khó thay

1965.Một tội gian giảo sợ thây chẳng toàn

Trước một tội mị mộng qua đàng

Một tội tà nhịn chẳng toàn thân thi

Biết làm người phải xét phải suy

Ở chi cải quá cung ly phật phiền

1970.Ham làm chi đồng bạc đồng tiền

Bỏ trung bỏ hiếu bỏ miền Phật Tiên

Bỏ tiền nguyện căn nợ nhơn duyên

Bỏ đường phước đức cải riêng tâm hình

Theo hàng tôm hàng cá bất bình

1975.Cải tâm cải chánh cải tình bất lương

Cải phế quốc bất vọng Phật vương

Cải lời Phật dạy hiền lương chẳng dùng

Cải việc chánh chê Phật nói khùng

Phật thời tích Phật phải dùng ma ha

1980.Người chê Phật nói chó sủa ma

Chừng nào ngó thấy người ta không dè

Mười mối việc trổ mối thè lè

Không suy không xét không dè thời hư

Khi bất túc khi lại hữu dư

1985.Lường tranh tráo đấu tội tư cho người

Nói cà vay nhiều chuyện tức cười

Dần đi dần lại dần người dần ta

Trâu hai trâu trâu người trâu ma

Chuột thời hai chuột chuột ta chuột rừng

1990.Mèo hai thứ mèo nhà mèo rừng

Rắn hai thứ không chừng hổ long

Ong thiếu mật chờ thuở nếm bông

Trâu cày đáy biển cọp xông mé rừng

Tôi sợ tôi ăn nói không chừng

1995.Đắng cay ngọt lạt ớt gừng chát chua

Tiếng niệm Phật vàng mười khó mua

Đời này tranh đấu hơn thua làm gì

Kẻ nói lạ nhiều dạ nói kỳ

Nói nhơn nói đạo thấy thì không ngơ

2000. Coi lừng lựng lòng rối như tơ

Thấy sao những việc ngẩn ngơ không lòng

Biết phải không nói việc bao đồng

Ngặt tình Phật khiến xuất lòng nhơn nan

Từ Kiệt Trụ phế dỉ Châu Thang

2005.Tam hoàng dỉ hạ chẳng an trào nào

Hữu nịnh trung xuất dỉ anh hào

Thời suy quân nhược Thần Tàu loạn bang

Chữ nhứt quốc vi vương mới an

Loạn dâm nhơn thiếp dọc ngang trẻ già

2010. Phạm điều luật dưỡng tội nước nhà

Nam dâm nhơn thiếp nữ hoà nhơn phu

Lâm tội đó người cũng khó tu

Biết tội biết phước công phu bớt lần

Không biết tội khó định tâm thần

2015. Tu dầu mấy kiếp dạ bần chí ngu

Triều dỉ quan đặt thửa thôn phu

Khuông phò trung trí hạ ngu mới tài

Sự quan thần phụ tử lâu dài

Nội gia nô tỹ xuất ngoài công khanh

2020.Kẻ chê dại người lại khen lanh

Đời nầy khác thể Địch Thanh năm cầu

Địch Thiên Kim nhiều kẻ chư hầu

Cô mà lạc cháu dạ sầu dấu xưa

Nước cơ hàn như thể lưới thưa

2025. Chừng nào Phật định dấu xưa hiệp hoà

Phật xét dấu mới biết thiệt thà

Phiêu lưu mấy lớp ông bà dấu y

Sau trở lại xét dấu tiền suy

Bấy lâu dấu mất nay tri dấu tình

2030.Dấu y dấu mới rõ tâm hình

Dầu ai xưng ở Thiên-đình mặc ai

Xét dấu chiều nhìn lại dấu mai

Người nào không dấu mặc ai xưng hùng

Dấu Phật Trời thấy sợ không cùng

2035. Sái mà một chút chẳng dùng người đâu

Dấu Trời Phật biết để bao lâu

Chừng nào tri lại dấu đâu chẳng lầm

Mới than rằng vàng kím ngọc trầm

Ma ma thời sợ Phật mà lầm ai

2040.Dỉ tạm đăng nhứt lễ tế mai

Cầu sanh hai họ kim giai khương hoà

Việc cúng kỉnh vọng tưởng ông bà

Như không cúng kỉnh con nhà sanh oan

Ít người nào lòng tưởng Tây phang

2045. Thương thương ghét ghét chưa an nỗi ngày

Chưa thấy khóc còn thấy vui cười

Bạc muôn thấy đó thương người đói đây

Có một chỗ nói việc đông tây

Động lây thiệt động phương Tây bất bình

2050.Đông-thắng thần xuất tướng ý tình

Bắc Nam lưỡng cá động tình phi nhân

Dễ ăn nói nghĩ việc khó phân

Chừng nào Phật định thời dân thời Trời

Cõi trung giái là trả quả đời

2055. Báo ân báo oán trọn lời cạn phân

Cạn sự quốc nay cạn sự dân

Cạn đời cạn lẽ cạn phân bổn nầy

Cạn việc tớ tỏ cạn việc Thầy

Cạn trung cạn nịnh cạn rày Phật ma

2060.Cạn tội phước lời để chỉ ra

Cũng chưa biết tội kể ra say nầy

Còn nhiều tội sau trước tỏ bày

Việc người có Phật tội này xử tra

Sau không có đem lời nói ma

2065. Phật dạy phải xét phải tra công bình

Sự bất tường hà sự bất tình

Bất minh bất đạt hữu hình bất tâm

Dụng bình cầm hoà vận ca ngâm

Xem đời tận thế tu tâm bất hoà

2070.Kể điều tội ăn ở trẻ già

Văn chương dốt nát sau mà lòng nghe

Kể tội là buôn bán Tàu ghe

Thiếu thừa tranh đấu tai nghe vào tình

Tội bất hiếu thuộc tội ngũ hình

2075. Vong sư phản chúa tội tình nan phân

Huệ bất mê nhơn nhơn tự mê

Hiệp duyên kế hậu phu thê tử tình

Tội chưởi lộn bá tánh bất bình

Tham gian đạo tặc tội tình thị phi

2080.Tội mắng gió chưởi mua đều khi

Tội đường dâm dục loạn ly bất bình

Tội kinh nguyệt chẳng giữ ý tình

Đi ngang đi giọc đoạ hình trần mê

Nội ngoại tương tề hữu phu thê

2085. Vợ chồng chưởi lộn sông mê tội trần

Ở trần thế khi thửa Thánh Thần

Kêu Trời kêu Phật nhơn trần tội thâm

Tội chưởi cha mắng mẹ tội lâm

Phật thương bịnh điếc bịnh câm giả đò

2090. Tội đấu kê đổ bác nan phò

Tội người hát bội giả đò tội đa

Tội Thầy pháp treo tượng dối ma

Hà nhơn sanh Phật Diêm la xử người

Dẫn nhập tội về cửa thứ mười

2095. Tu ma dối thế thương người dối ma

Tội đàng điếm đỉ thả tiêm la

Nặng tội theo thú tội sa âm trì

Các tội chưởi tội nặng li bì

Cũng như nói láo tội thì không hay

2100.Tội tu mặn nặng tội tu chay

Tu nhiều nặng tội không ngay tu tà

Tu phạm Phật tu không thiệt thà

Tu xuống Diêm chúa tội mà phân thây

Tội phạm tăng Phật cứu là may

2105. Phạm Phật khó cứu tội nay phận người

Tội chọc gái giỡn hớt vui cười

Lộng ngôn phạm luật khổ người nữ nam

Nặng tội người mười việc lòng tham

Lường công cướp việc nữ nam phi tình

2110. Tôi sự thế đa sự bất bình

Tu non tu núi lộng tình tội đa

Lên Cấm-điện đại tiểu xuất ra

Coi thời lừng lựng Diêm la khó rày

Thiệt nặng tội cho đức ông Thầy

2115.Mười người khó cứu tội rày hai mươi

Tội bóng dại nhiều việc dễ ngươi

Ông nầy bà nọ mấy mươi tội người

Tội nói bậy cho anh em cười

Tội đà vô số thương người biết bao

2120.Lấy vợ người tội nặng khổ lao

Lấy trai phá thất xiết bao tội người

Xưa thập điều nặng tội thứ mười

Nay đà loạn tội tội người kể trăm

Trai vong chúa phản đạo mười lăm

2125.Bội phu nữ tặc biết trăm tội nào

Tội trị quốc bất chánh loạn trào

Tội người phế chữ Thánh nào bán hương

Tội bán Phật bán chữ tội ương

Phật Trời xem xét nhà Thương tâm bào

2130.Đều lớn nhỏ ăn nói hỗn hào

Chưởi thề đéo mẹ chỗ nào không kiên

Tội trần thế đa tội vạn thiên

Chưởi Trời mắng Phật khi Tiên tội nhiều

Kể các tội xử hậu tiêu chiều

2135. Việc sau việc trước tội nhiều bỏ thây

Xét tới tội chưởi vật chưởi cây

Làm hung làm dữ bỏ thây khổ hồn

Tội xử tử dâm hậu tích tồn

Dắt qua dắt lại thương hồn cho dân

2140.Tội dặn dò bẻ trái cầm cân

Thác xuống âm phủ cái thân chẳng nằm

Tội dâm dục thầm tối đêm rằm

Ba mươi mản nguyệt tội lầm phạm dâm

Khuyên chúng dân trị tội kẻo lâm

2145.Cải tà qui chánh tội thâm tới mình

Tội sát nhơn hại vật oan tình

Oan hồn yểu tử oan tình khó âu

Ông trở về dạy việc trước sau

Làm đủ chín bổn tóm thâu mối đời

2150.Tôi nặng tội cải Phật cải Trời

Nam nồm bất chứng cãi lời gió mưa

Đời nhiều người nói vọng đẩy đưa

Gió va tám hướng nắng mưa không chừng

Trọng nhơn thân bá bịnh bá thuần

2155.Tử nhi vô hối chuông mừng không thôi

Không thẳng mà độ dân ôi

Đời nầy tích của nghĩ thôi chẳng còn

Năm bảy năm thiên hạ hao mòn

Tuy nay nói láo chữ còn dấu đây

2160.Sao cho bằng giữ đạo làm ngay

Dầu lâm hoạn nạn phương Tây độ mình

Tội miệng nói dơ dáy đọa hình

Nói lời thanh cảnh giữ mình nam mô

Mảng nhứt thính các nước đều vô

2165.Đầu sơn giao chiến nam mô tranh tài

Thập bát quốc vây phủ ở ngoài

Thiền trung xuất trận phép tài quan Thiên

Đoái Ngủ long tiền trận nữ phiên

Giao chính tam trận chư Tiên lại từ đầu

2170. Phật thâu phép chư quốc chư hầu

Qui lai thiên nội ứng hầu Phật vương

Đồng chúc thánh vạn thọ an khương

Thế tăng vạn tuế Phật vương thọ trường

Phán chư quốc công lể minh tường

2175.Tiểu ban lãnh sách thường thường thọ ân

Đãi yến viên chư quốc quan dân

Chính tề trở lại hương lân an phần

Phân thương hạ quan chức quân thần

Phân ngôi phân thứ định phần quan dân

2180.Chúc Hớn trào miên viễn hoàng ân

Trường sanh thọ tuế muôn dân thanh nhàn

Lập thượng ngươn hưởng thọ khôn càn

2184.Đặt chung tứ bổn vẹn toàn hiếu trung

NAM MÔ A DI ĐÀ PHẬT

Hết quyển 9 - Kiểng Tiên

HẾT TOÀN TẬP KIM CỔ KỲ QUAN