BỔN TUỒNG

Ngọc Hải, Quỳnh Lâm chiếu thủy

Phụng Mao, Lân Chỉ trình tường

Khán quốc vương Tống thất cang cường

Quang minh thị Hớn đường thượng đảnh

Quê ngụ miền Cao Lãnh

Tôi nay Ba Thới xưng danh

Từ theo Thầy học đạo minh thanh

Cửu thu mãn thính danh dư tuế

HỰU VIẾT:

Liếc mắt ngó thiện đoan nhân phế

Nhìn lê dân sự thế nguy bang

(Thầy ôi!)

Đạo tớ thầy nhiều nỗi gian nan

Cay đắng dạ thở than không thấu

Trách ở đời lão ấu vô phân

Căm hờn chư quốc hương lân

Làm cho lỗi đạo quân thân kia là!

(Thầy ôi ! như tôi nay di cư phế thổ chẳng qua là)

Bước chơn ra đoái lại nước nhà

Chim anh bỏ ổ rừng già thiết tha

HỰU VIẾT:

(Ai đi)

Nỡ chẳng tưởng quốc gia ngay thảo

Dạ nào vong Tam Bảo giáo truyền

(Ấy là thuở trước)

Thầy ra giáo đạo vi hiền

(Ý làm sao)

Nay nhà gã đam phiền kết oán?

Kiến An ngụ nỡ nào thiên tán

Mỹ Tây vong tâm oán thiên niên

(Thầy ôi)

Nước nghiêng nghèo vận khiến đảo điên

Phân ly diện sầu riêng đoạn đoạn

VÃN VIẾT:

Sầu riêng đoạn đoạn

(Thầy ôi)

Đạo quân thần tâm loạn trào suy

Căm hờn lũ nịnh khinh khi

Làm cho tôi chúa phân ly đôi đường

HỰU VIẾT:

(Như tôi nay)

Xuân tam nhựt khánh tường chư thất

Trì nhơn nhơn dạ bất tùng qui

Nực cười thay vận bỉ thế suy

Tuôn lụy ngọc dĩ tri phận bạc

VÃN VIẾT:

Phận bạc

Cám thương vì xiêu lạc bơ vơ

Trách ai đem dạ vò tơ

Miếu đường bất vọng hồi sơ hội nầy

Trách thay chư sĩ phụ Thầy

Sát gia phá tự mấy ngày xông sương

HỰU VIẾT:

Cá lỡ chợ sình ươn không bỏ

Mở tiêu hành chỉ ngỏ nem tương

Uổng danh tài thượng trí văn chương

Lầm mưu kế nhà Thương tận tử

(Thời ai cũng đều)

Thường thường mục quan kinh sử

(Dễ mô chẳng biết)

Trung lương cảm dõng cùng chăng?

Đến cơn nghèo gặp việc khó khăn

(Việc ấy)

Người chẳng siêng năng mà cần tăng tá quốc

Người chẳng lo cầu minh thất

Dạ bất cần danh

(Vậy chẳng là người)

Úy tử tham sanh

Có chỗ công danh nào cho tốt (kìa chớ)

Đường gai gốc trải trần dạ tớ

Nẻo sõi sành lòng chớ hôi tanh

(Thầy ôi !)

Biết no nao tớ đặng rạng danh?

(Hay là)

Còn ẩn sĩ giá canh khổ sở?

Khổ sở

Nỗi sầu nầy biết thuở nào nguôi

(Thầy ôi !)

Dạ đành nước ngược nước xuôi

Sông mê rửa đặng mới nguôi lòng buồn

Trải ngàn xem sách vở thơ tuồng

Kìa ghe lưu chúa, nọ xuồng ngư phu

THÁN VIẾT:

Đến nay ta mới nhắc lại việc tu hành từ cổ chí kim, những là việc tu làm sao, làm sao.

Hoặc là thượng trí tu, hoặc là hạ ngu tu, cho nên mới nhắc lại việc tu trước thời mới biết

việc tu sau.

Thuở trước Lương Võ Đế người tu lập bảy mươi hai cảnh chùa, đến sau ngã tử đài thiền,

Phật bất ly cứu. Ây vậy người cũng phải xét lại, Phật bất ly cứu cũng phải đó mà. Cứu làm

sao! của thập phương tín cúng mà mình tu cho mình, ấy làm vậy chẳng vô tình lắm.

Cũng như ăn cơm mắm thấm về lâu, làm người phải xét trước lo sau, tu ở đâu mà không tu chí? Gẫm thiệt tu nay đa lý người bất ý tu tê. Tu nay thiệt rất quê, mà người gọi rằng tu giỏi, tu hay. Tu giỏi tu hay đó mà! Thị bất tường địa lý thiên cơ, khéo tu bá vơ mà hại thế. Ây người tu làm sao? Bất tri tiên đế, dối thế thơ văn, tu vậy mới khổ. Bất vong cầu quốc vương thủy thổ xưa cũng nhiều việc khó, nay cũng nhiều việc khó bất hòa. Phật nói rằng: Hữu chánh, hữu tà nhơn bất sát bất hòa, thiên bất tri mạt hậu. Thiên võng khôi khôi sơ nhi

bất lậu.

Người chẳng nhớ tích trước, ác tăng chùa San Hậu thiền, nó cảm sát thứ phi Nguyệt Kiểu.

Ây là thuở Tề trào lâm nguy mà sãi ác tăng ở làm vậy; ngọn rau tấc đất không đền, ấy chư

tăng tu những việc chi? Gẫm tu thế ngu si, thị bất tri địa ngục. Ây người tu làm sao ? Noi

theo phàm tục, tâm dục lợi hòa ấy làm vậy? Tu bất cải tà chư tăng tự thiệt đà bất chánh.

Phật trời dụng tâm dụng tánh, trung chánh kỳ minh. Người người đều chê Phật bất linh, ấy

làm vậy, mà lòng hằng tưởng thế minh tích vật. Tôi nói cho người biết lòng niệm Phật:

Phật tức tâm, tâm tức Phật ấy là tà chánh tại tình. Lẽ nào dám họa hình tượng cốt. Đến

ngày nay nhà Tàu chê Nam kỳ rằng dốt, Tàu rất thiệt khôn lanh!

Phật sanh nhơn hà nhơn sanh Phật. Bởi vậy nhà Nam trào mắc đọa, bị nhà Tàu dấy họa bất minh, bị nhà Tàu đa kinh loạn chí đa sử loạn ngôn, người vùng chôn nước Nam Việt người chê rằng dốt nát. Người lại tống kinh thơ, tượng ảnh qua bán cho nước Nam Việt an tâm tùng lý. Người lại bài binh bố trận cho người An Nam, ấy là cũng một tánh tham, người bày ra xanh, vàng, đen, đỏ, người An Nam nhiều kẻ thiệt khôn, khôn mà chẳng rõ, vùng

bỏ đạo Phật mà theo Tàu.

Tàu cũng là người qua ở đậu nước mình, người dạy đặng, gẫm tình chẳng là sỉ nhục

chăng? Người lại dạy thêm đạo minh sư, ấy là một kiểu tu phi tăng phi sãi, ấy làm sao

người Nam không cải phải cùng không? Những việc nào đều giới tượng Ông, e hậu nhựt

đầu không hiệp thể.

Ây người chê Phật Trời rằng dễ nghĩ người Nam phi lễ, thấy Trời Phật dễ ngươi chẳng lễ

thân; tích thị phế phi ân, kim khán thân phi Thánh. Bởi vậy cho nên người mới lộng ngôn

loạn tánh, người mới theo nhà Thánh Kim Phiên.

Thuở trước là thuở Minh hoàng còn sửa trị, người còn phế vị tùng Phiên, bởi vậy cho nên,

khiến ra mối nước chẳng yên người hiệp ý Tây Phiên nhà Thánh. Khiến lòng dân chúng ở

làm vậy. Đạo nhà thờ đồng tánh, ấy làm vậy, người chảng xét việc chánh tà, người căng

họa hình treo tượng người gọi rằng hay.

Người Nam ăn ở theo Tây, ấy vậy cũng nhiều người chẳng nghĩ đó mà! Ây là loạn sự,

loạn tâm, nhơn khổ nhơn bất tri thủy thổ, như ngưu mã loạn tâm, ấy vậy cũng là người đó

mà. Bất dụng trí cơ thâm, a tùng quyền nghịch nhĩ.

HỰU VIẾT:

(Như tôi nay)

Nguyện cùng trời Phật trọn thờ

Sanh đời trị thời nhờ

Gặp cơn loàn phải chịu

(Thầy ôi ! như tôi nay)

Dạ bối rối khôn toan khó liệu

Nhìn lê dân vạn triệu tử thì

(Tôi không biết)

Mưu chi kế chi cứu tử hạ trần

Cơn thắt ngặt gia bần trí đoản

(Tôi nguyện cầu)

Trời Phật giáng thế trợ thế lâm nguy

(Như tôi nay)

Vô tài phép nhơn khi sỉ nhục

(Thầy ôi)

Chốn dương thế thầy đà tị tục

Cõi trần gian tớ bất dục sanh

(Tôi nguyện cùng Trời Phật phen này)

Có sống thời cho rạng tiết thơm danh

Sống như vầy hôi tanh hổ thẹn

(Thầy ôi ! như tôi nay là)

Lỗi lời hẹn thẹn cùng non nước

Quán khách trung Thầy bước chơn lui

(Thầy ôi !)

Cách ly hình dạ tớ nào nguôi

Tâm vô cách nỡ vui phận tớ

VÃN VIẾT:

Phận tớ

Cám thương Thầy đêm nhớ ngày trông

Sự đời Trời khiến minh mông

Kẻ nam người bắc tây đông chưa hòa

Đoái giang san lỗi thửa đạo nhà

Kìa non Thới lãnh nọ tòa Thiên Thai

HỰU VIẾT

(Thời)

Lòng những tưởng Tấn Tần hòa mai trước

Nào hay đâu mối nước phân vân

(Thầy ôi)

Biết no nao âm dĩ báo ân?

(Thầy ôi !)

Ngõ gặp thuở oán nhi báo oán

LOẠN VIẾT:

Hoàng Thiên sanh ngã hà hại ngã

Trời Phật có hay cho tôi đến đỗi nầy

Địa hậu mai ngô nhẫn hại ngô

(Tôi nguyện cùng Trời Phật phen nay là)

Tích thiện nam mô vô quái ngại

Ca hồ tồn bại đại kiến thiên

(Tôi nguyện cùng Thiên Địa, Thánh Thần phen này là)

Ngưỡng nguyện Thánh Tiên khuyên diễm thế

Nhơn dân thọ tuế quế mai khai

HỰU VIẾT:

(Ý làm sao? người không)

Giả dại làm trai thượng trí?

Vậy mới rằng đạt lý minh tâm

Cơ thâm họa diệc thâm

Oán tích trăm năm tồn oán

Thấy nỗi thế càng ngày ngao ngán

Nhìn quốc gia đa oán thiểu ân

(Như tôi)

Còn ở trần thân cám thương thân

(Thầy ôi !)

Sầu áo não nhựt tân thảm thiết, hà

THÁN VIẾT:

Ngưỡng diện kiến thiên thiên kiết thủy

Đê đầu phủ địa dĩ thì tri

Lụy thảm Tôn sư qui Tây điện

Ai hoài biệt diện chứng minh

Thiết nguyện bàn linh nghinh thủy thổ

Gia bần tri khổ tổ tiên tri

Thảm thiết vận suy bi lụy ngọc

Ta hồ thân bộc đọc văn kinh

HỰU VIẾT:

(Như tôi nay ngồi buồn nhắc thuở trước lại mà nghe)

Tận nhà Hớn Bắc kinh á vị ấy làm vậy người cũng không ngờ

Nam kỳ địa bị vây thậm khổ

(Cơn rứa)

Mới lấn Tần đạt thổ

(ấy vậy mà người cũng không hay)

Thậm khổ vô lượng

(Đến nay)

Tây lập lại nhà Thương

Quốc bất lương tận thế

(Cơn bấy chư)

Kẻ niệm Trời phế Phật

Người niệm Phật phế Trời

(Cho nên khiến)

Người lòng dạ đổi dời Thiệt nhiều kẻ không dùng Trời Phật Nghịch nhĩ hồ quái vật Bất tri Trời Phật du tâm Xuất hải thủy phế lâm Xuất tình ngâm sổ cứ

NGÂM VIẾT:

Thiên địa tuần huờn hờn ma quỉ

Châu nhi phục thủy tỉ kỳ tân

Phú Nhuận cựu lân phân Hà Nội

Tri kỳ phước tội huờn ngâm

THÁN VIẾT:

Tu trì đức trí thâm

(Cơn rứa chứ)

Người dục tốc phá lâm một thuở

(Ai đi)

Tay cắt tay bao nỡ tung hoành

(Ai đi)

Ruột cắt ruột sao đành lòng dạ!

(Người chẳng nhớ lại thuở trước)

Địch Thanh mắc đoạ

(Cùng vì ai)

Dấy họa Tống trào

(Đến nay)

Của Khổng ra vào

Người trung quân ái quốc chỗ nào

Mà xưng anh hào ghê ngán

(Thời ngày trước)

Người đà ám thử

Xuất ngữ sát danh

(Thầy ôi !)

Không sanh thành nghĩa trọng hơn sanh

Nhìn cốt nhục hôi tanh tâm lộ

VÃN VIẾT:

Tâm lộ

Vái Phật Trời phò hộ người ngay

Hội nầy mới biết dở hay

Trời xui ách nước người Tây suy rồi

Nhục vinh gẫm chẳng mấy hồi

Đố ai gánh thịnh đem bồi chỗ suy

Việc nào sự dễ bất tri

Khó khôn khôn khó đường đi đã mòn

Ai hay sống mất thác còn

Để hai con mắt không mòn cửa vương

Nỗi oan ương nhiều nỗi ưu sâu

Kìa dinh Bắc địa nọ lầu Nam bang

HỰU VIẾT:

Thấy sự thế dọc ngang

Tâm bất an giấc điệp

Đêm bát ngát nằm lo cơ nghiệp

Ngày xốn xang bất hiệp sức ngôn

Gẫm sự thế đa khôn

Chỉ thị cuồng ngôn loạn ngữ

(Sách có chữ)

Quân xử thần tử, thần bất tử bất trung

Ai ai đều chác những việc hung

Có ai xử hiếu trung vu thất

Phụ xử tử vong, tử bất vong bất hiếu

Như người ở làm vậy thời

Trung hiếu lưỡng toàn

VÃN VIẾT:

Trách ai sát phạt phụ hoàng

Làm cho miếu võ khói tàn tro bay

Căm hờn a ý tùng Tây

Khúc tùng vong chúa mối sầu xây nên phiền

HỰU VIẾT:

Mục kiến thiểu nhơn hiền

Đa nhơn tại vong tiền phế hậu

(Có chữ rằng)

Thiên cơ bất lậu

Vi nhơn ưu hậu tội nan

Kim đắc thế tà khan

E hậu nhựt đa mang tận khấu

Vào quán trung ngơ ngáo

Mắt mở xem trao tráo

Tâm bất cáo Phật sanh

(Đến cơn thậm khổ) ta mới

Phế hải bộ nhơn dân nan tẩu nọ

LOẠN VIẾT:

Biệt từ hải ngoại khứ mang mang

Trức đáo lâm san an tỵ tử

Ta hồ hung dữ tử vô phân

Chư sự tùng tân vận ân chí

Hoàng thiên định lý ý vị ngoan

HỰU VIẾT:

(Như ta đây)

Giúp nước chúc an

(Ấy làm vậy)

Người dọc ngang ghét bỏ

(Tôi biết nói làm sao cho rõ ràng đặng nữa kìa chớ)

Ăn cơm chúa dạ no lòng phải nhớ

Đừng đem lòng tính việc hơn thua

Hưởng lộc vua người chớ phản quân

Đừng đem lòng trở mặt sau lưng

Mà người giết trung trực lòng ưng ngỗ nghịch

Cơm Phiên quốc ngươi khen rằng lịch

(Còn như)

Đất Nam bang cỏ mịt ai trồng

(Ý làm sao)

Không đem chút lòng buồn

Mà người đem dạ thơ tuồng hí hởn

(Ấy lại thêm)

Ba huê ôm giỡn

(Vui cha chả là vui)

Đào đĩ gái trai hí hởn

(Mà gọi rằng xinh, rằng tốt, rằng tử tế đó mờ)

Ý ăn ở lẳng lơ

Thương kẻ dại ấu thơ đa tử

(Ấy là kẻ dại đó)

Còn già kinh sử thế nào?

Mặc ý người đi thấp trèo cao

Bực nào giỏi làm sao cho phải đó thì làm

Hiếm hiếm kẻ bán vàm

Người ăn làm ít thiệt

(Người tính những việc lắt léo,

bắt con nhà nghèo làm tôi, làm mọi, người rằng ngoan)

Hiếm kẻ giàu sang

Lương công cướp của thế gian đà chẳng dễ

Gia bần hữu lễ, phú quới thể khi

Phú quới lễ nghi, gia bần tri đạo tặc

(Như tôi nay)

Trông thơ nhạn hồi đô vắng bặt

Đãi tin ngư dị tặc khởi loàn

(Tôi cũng như)

Cá khô hang nằm chịu võ vàng

(Chẳng khác chi)

Như chim mỏi cánh dặm ngàn bay không nổi

(Như tôi nay)

Dạ chí dốc ra oai cầm chổi

Nguyện thiên tri thay đổi vận suy

(Thầy ôi !)

Biết no nao cố thổ vinh qui?

(Thầy ôi !)

Biết bao thuở tận suy phùng thạnh?

VÃN VIẾT:

Phùng thạnh

Dạ bao nài đói lạnh tồn vong

E thời đại bại cuồng phong

Biết là thân đặng hóa long hay vầy?

Gian nan sau tớ trước Thầy

Mưa tuôn lạnh lẽo chầy ngày chẳng an

Quân thần nghĩa khí trung cang

Kìa tôi ái quốc, nọ gian phản trào

HỰU VIẾT:

Thuở quán trung sư phụ ra vào

(Thầy ôi ! đến nay)

Cô quạnh ngày nào thấy mặt?

VÃN VIẾT:

Cô quạnh ngày nào thấy mặt

(Thầy ôi !)

Đạo tớ thầy trực trặc kheo khư

Nào đành bất túc hữu dư

(Thầy ôi!)

Bất thuần thiên địa kheo khư mối lành

(Thầy ôi! Như tôi đến cơ hội khổ nầy là)

Nỡ lên non hái trái cho đành

Hải thâm dấu để ngọc lành tay thâu

Dạ ưu sầu ngồi bực cầm câu

(Ý làm sao bực hẩm sủng sâu mà ít cá câu,

tôi chẳng biết có người ở đâu)

Câu thời câu vận cạn sâu xem tường

Lỡ đôi mai trái mối tơ hường

Kìa sông Thánh Thủy nọ đường Thiên Môn

HỰU VIẾT:

Những học khéo học khôn

Học theo môn đàng điếm

(Những việc đó thì hiếm có thiếu chi)

Những theo kẻ ngu si

Học từ bi ít có

Xem việc đời thấy khó

(Khó vậy mà dễ là dễ làm vầy)

Con có cha, tớ có thầy

(Cơn mần rứa mà người)

Chẳng học rày niệm Phật

(Ây miệng niệm Phật chẳng tốn tiền bao nhiêu đó mà)

Nam mô Phật từ bi

Kể làm chi việc dữ

Đạo vi thần tử

Thì phải giữ hiếu trung

(Nhưng là)

Cũng có nói hung

Nói hung lời trung chánh

Chớ lung lăng bạo tánh

Mà phế Thánh vong Hiền

(Làm người xử thế thời phải)

Vọng tưởng nhơn tiền

Mới thương hiền vu hậu

(Người nghỉ lại đó mà coi)

Lạt lẽo đạo lành tôi cậu

(Ây là người)

Không lo sự hậu nem tương

Một nắm muối điểm sương sương

Không nem tương lạt lẽo

VÃN VIẾT:

Lạt lẽo

Ớt cay nồng thịt thẻo kho tiêu

Trương buồm bao quản gió xiêu

Nới dây trục hạ gió hiu thẳng lèo

Dắt dìu nhau xuống dốc lên đèo

Lâm trung vắng vẻ thoái nghèo sông mê

Trách bất tường xúm xít cười chê

Dạ nào trái dạ u mê phản tình

Chí bất lương phá miễu tan đình

Kìa ai đi đó một mình bơ vơ

HỰU VIẾT:

Tu minh lý tri cơ

Niệm hồi sơ mỹ lộc

Người muốn nên cố tình ăn học

Thời mới tri đắc ngọc kim

Trào tắc trí kỳ nghiêm

Quí đại nhơn khiêm nhượng

Phải khẩn nguyền cung Thượng

Lòng kỉnh trượng Hoàng vương

Cá thác rồi không muối sình ươn

Người bỏ xác, Trời Phật không thương sa địa ngục

Ví chẳng khác cũng như cây mục

Thiếu việc nhà khó đục trính xiêng

VÃN VIẾT:

Nỗi sầu khôn ngửa khó nghiêng

(Thầy ôi)

Ai vui cười đó sầu riêng lòng phiền

Đoái khắp nơi ít thấy người hiền

(Khó cha chả là khó)

Khó thời chịu khó chớ phiền người ôi

HỰU VIẾT:

Gẫm sự thế bạc vôi

Niềm chúa tôi chẳng kể

Mẻ một chút muốn làm cho thiệt bể

Khó không giành việc dễ hằng tham

(Sách có câu)

Thất hiếu hữu tam

Đường danh lợi ai tham trối kệ

(Như tôi ngây dại làm vầy chớ)

Tâm sở nguyện tử tôn mưu duệ

Đường nên hư số hệ tại Trời

Khẩn nguyện cũng cạn lời

Vái Phật Trời độ thế

Thơm chín điểm cớ sao bán ế ?

(Tôi xem người xa đó lắm)

Ý làm sao sự thế không thèm

Cay đắng ấy rượu hèm

Mà người thèm chép miệng

Uống ba chén gây ra nhiều chuyện

Phật Trời nào ứng hiện độ cho

Tỉnh rượu rồi người mới đi lo

Lo những đồ vật thực ăn uống say no

Rủi quá độ nằm co nhắm mắt

Nghĩ nhiều đường gay gắt

Gẫm lòng bắc dạ nam

(Thầy ôi !)

Chốn am vân ít kẻ cam thường

Trường công sở bất tường hương lý

(Thời thuở đặt để)

Tam nguơn tứ quí

(Nay phân)

Nhị lý thường hành

Phải chát sửa việc lành

Chớ mua giành bán giựt

Đời đa lý luật

(Thời)

Nhiều cực sướng chi

(Phụ vương ôi !)

Ai hoài phụ tử phân ly

Uông uông lụy ngô nhi thống khốc, hà

THÁN VIẾT:

Ta hồ Quỉ Cốc lụy tiên sanh

(Phụ-vương ôi !)

Vọng khán Phụ hoàng vô tranh tượng

Ngô sầu cung Thượng trượng thâm tình

(Phụ-vương ôi !)

Hồ phách Hoàng thiên bình đẳng nguyện

Kiến thiên kiến diện hiện dương trần

(Tôi nguyện cầu Trời Phật Thánh Thần cứu độ chúng sanh)

Cõi thọ anh linh Thần cảm chiếu

(Đến nay Phụ vương tôi quá vãng đi rồi, còn tôi ở lại đây)

Nhơn nhơn thị tiếu tiếu nhược thân

HỰU VIẾT:

(Như tôi nay)

Trỗi gót hài ra chốn hương lân

Khán bổn thị du thân lả chả

Trần dương thế luân hồi trả quả

Thị hung đồ bất khả tái sanh

(Ây làm sao mà người không sợ không sợ a)

Những những việc đua tranh

Chẳng phải kẻ giá canh mà chuyên nghệ

Mai cúc trước thẹn cùng lan huệ

Hồ nhung cung huynh đệ vầy đoàn

Chỉ thị thế bất tường (Ây vậy mà)

Người dám lập trường độ thế (Tôi nói thiệt)

Gánh thơm này dầu ế (Thời)

Chợ Tân Huế cũng mua

Bán cho ngọt không chua

Người bán mua có phép

Nào nào ai có ép

Người giữ phép ở đời

Trời tri thức tuổi Trời

Phật tri thời tuổi Phật

Lo cho bề nhơn vật

Lòng không tưởng Phật Trời

Ham ăn nói nhiều lời

Mà rã rời thân thể (Nào có dễ chi kia)

Nay tuy ở ngoài bìa

Mai cũng về chốn cũ

Chớ ham đường lợi tăng gia ngủ

Mà người bất thủ trung lương

Ở làm sao Trời Phật yêu thương

Bằng ở vậy oan ương khổ sở (Tôi nghĩ thiệt)

Nhiều đường gây trở

Sầu nầy tích chở muôn xe

Nói lành ít kẻ muốn nghe

Khó chẻ tre mà đương bội (Ây làm vậy)

Chẳng biết đường phước tội

Dạ người lặn lội trải trần

Đàng điếm thấy rần rần (Mà)

Thánh thần vô tự xử

Vô quân bất ngữ

Vô tử bất truyền

Chẳng thấy kẻ tầm hiền

Thậm trách phiền yêu quỉ (Ây làm sao)

Mà người chẳng nghĩ

Tiền tỷ hậu ty

Biết biết mấy khi

Không không đi trách (Hay người chê)

Nói xàm không trúng sách

Bất trúng cách nhơn

Sự sự nan phân

Nhơn nhơn hữu chúa

Việc chúa phải làm

Ăn cơm phải múa

Việc chúa phải làm

Vắng vẻ tiếng đàm

Hai hàm khít rịt

Cố tình quan lịch

Thượng tịch hạ thần

Bất luận phú bần

Thiện trần duyên an hưởng

VÃN VIẾT:

An hưởng

Đạo quân thần dĩ dưỡng nhơn dân

(Trời Phật ôi! có hay cho tôi lâm nguy biếnnày chăng?)

Trước phân đạo nghĩa Ông Thầy

Phận tôi làm tớ theo rày cậu Hai (Cậu ôi! là cậuôi!)

Đứng làm trai hai vai gánh nặng

Chuỗi bồ đề lội lặn khéo theo

(Cậu ôi ! xét soi bổn phận tôi lâm đỗi này)

Đá cheo leo lên eo trợt trạt

Nghĩ nhiều lần xiêu lạc trào đô

(Tôi đây đạo nam mô, chẳng phải đạo Gia Tô màngười phòng ngại)

Tích hiền lương nam mô Bồ Tát (Tôi e là)

Loạn ly này xao xác bốn phương

Trả hờn cho tạn mặt nhà Thương

Phật suy người lại chẳng thương hại nhồi

HỰU VIẾT:

Thiệt khó đứng khó ngồi

Khiến bồi hồi ngũ tạng

Xe chích bánh xuồng câu mắc cạn

Nước túng cùng hết Trạng Nam bang (Nếu vậy thời)

Mặc sức dọc ngang (Lẽ như vậy)

Tiêu tan vô số (Quẻ Diệc bói rằng)

Thìn Tỵ xuất long chiếu cố

Vận thời tráo thố hoán miêu (Ấy vậy mà)

Không lẽ xử tiêu mà tiêu mới lạ

Bàn điềm ấy cận kỳ nhựt dạ

E nhơn dân thọ họa bất an

Điềm bàn thiệt tiên tan

Người thiệt gian lâm nạn

(Đến ngày nay có Trạng chớ chẳng không)

Có Trạng thời Trời cứu nạn người lành

Ai có kiếp tu hành

Thời gặp lành khỏi đọa

Nhóm một chợ ít quen nhiều lạ (Thầy ôi !)

Thơm để đây trong dạ lo sầu

Chẳng ai mua cúng Phật vọng cầu

Bàn Phật hiện ngồi sầu vắng vẻ

VÃN VIẾT:

Vắng vẻ

Chỗ bàn thờ chẳng kẻ vào ra

Lập tình phụng cúng bá gia

(Người gọi tôi chẳng phải thờ Phật rằng thờma)

Vô tình cho kẻ lại qua chê mình

Khéo dối thay am tự miễu đình

Kìa kìa tăng chúng độ tình thiếu chi

(Thầy ôi! người thấy tôi thời mạt vận suy màngười khinh khi đó)

Phát qui y bất tri Trời Phật

Người gọi rằng quí vật bợ nưng

Cát bồi đi chẳng lấm chưn (Thầy ôi !)

Nước nghèo không kẻ đỡ nưng nước nghèo

Dắt ra sông rồi dắt lên đèo (Thầy ôi! là Thầyôi!)

Hết cơn bĩ cực còn nghèo về đâu?

Biển bao sâu còn thả sợi câu

Vận thời, thời vận tới đâu bớ Thầy?

HỰU VIẾT:

Chẳng phải ở chỗ nầy

(Ây tôi chẳng biết làm sao mà phân)

Tá điền tân tùng ngụ

Than thở bấy chê vãng dụ

Tri kỳ thượng phụ tỏ phân

Chắc chắc việc tuế tân

Hườn huờn phân nhãn nhục (Tôi e cho người ở đời)

Diện phục tâm bất phục

Tâm nan dục sự nan

Lánh khỏi chốn dương gian (Tôi e a)

Tội đa mang địa ngục

Gông trống còng xiềng xử tục (Ý người sao)

Bất ưu địa ngục khảo tra?

Đoái thấy tường kẻ khóc người la

Sa ngục lạc mẹ cha nào chịu

Ở dương thế phải toan lo liệu

Việc này nay quả báo nhãn tiền

(Không để chịu đó người ơi !)

Trách ở đời bất luận chúa tôi

Nhơn phi đạo lòng thôi chẳng nghĩa!

BÀI VIẾT:

Kỳ huê linh lạc trường lưu thủy

Kiến chúc san hà dĩ tuế mai

Kiến chúc san hà dĩ tuế mai

Hưởng thọ huờn trai lai phục quốc

Cầu an gia thất quốc bất an

Cầu an gia thất quốc bất an

Bình tịnh quân thần an dân thứ

Phước tài thiên cứ thứ dân lương

Phước tài thiên cứ thứ dân lương

Quốc thới dân khương trương đế thiệt

Thuận hòa nhựt nguyệt thiệt tùng tâm

Thuận hòa nhựt nguyệt thiệt tùng tâm

HỰU VIẾT:

(Như tôi nay)

Cuồng trí ý ca ngâm (Tôi e là vầy)

Bất hiệp ý nhơn tâm ố ngữ

Nhơn đa kinh sử

Tri ngữ văn chương (Tôi e lòng người)

Bất hiệp ý chẳng thương

Ô ố nhơn lương bất thuận

Thì ai ai cũng ngụ tình tri luận

(Ý làm vậy, nghịch cùng chăng, thuận cùngchăng)

Bất cầu nghịch thuận nhơn gian

Tôi e nỗi đào hang khó trốn

Khéo làm việc hoành hành nhiều tốn (Ây làm vậy)

Mà nhiều tốn vô căn

Chẳng lo bề trước cúng sau ăn (Dầu có cúng đinữa)

Xúm lại lăng xăng

Thiệt không căn niệm tưởng (Thầy ôi!)

Bao nhiêu dấu gởi về cho Tôn Trưởng (Thầy ôi!)

Tớ nào hay huờn hưởng Tây phương (Để cho tôi ởlại đây)

Ở lại đây chịu chốn oan ương (Thầy ôi)

Thương thương tớ cứu cho khỏi vương lưới nhện

VÃN VIẾT:

Lưới nhện

Tớ vện vằn, vằn vện khó xem (Thầy ôi!)

Tớ lấm lem thế xem Thầy dở (Thầy ôi!)

Đến cơn nguy nạn nầy Thầy thở tớ than

Tớ hiển vang Thầy sang trọng cả

Hội nguy này nhồi nhã lao đao (Thầy ôi!)

Tay cầm dao cắt sao đứt ruột (Thầy ôi!)

Sống ba đào đường luật thắt eo

Tớ khó theo trèo leo trợt trạt (Thầy ôi!)

Hạc sa nhành tớ bạt Thầy ly (Thầy ôi!)

Tớ ngu si sầu bi xiết kể (Thầy ôi! như tôi naylà)

Đội ơn Thầy biết để bao cao?

Gió sóng xao làm sao mặc sóng

Thân giãi dầu thác sống nài chi

(Thầy ôi! như tôi nay là)

Đoái cung ly sầu bi Tây điện (Thầy ôi! là Thầyôi)

Biết bao giờ kiến diện tôn sư

HỰU VIẾT:

(Như tôi)

Lửa vùi ấm lòng lư (Ai đi há)

Dám tư tình tư sạ

Những việc cũ coi sao rằng lạ

Lòng giống lòng khác dạ giết nhau

Chẳng dò cạn dò sâu

Biết chỗ đâu rằng phải

Nhơn nghĩa cửu trường trọng tải

Làm người biết phải khổ tâm

Đắc tri thức lục nhâm

Phòng tri thâm lục giáp

Ngô hữu điện ngộ kỳ vạn pháp

Trí nhơn nhơn lục giáp tồn vong

Đắc đắc lý tri thông

Triều hữu công tắc thưởng

Hưng Thới chưởng đại thôn

Khắc chư môn hương tiểu (Như tôi nay là)

Từ thuở phụ tồn thượng biểu

Đến ngày nay đại tiểu hằng chê (Như vậy thờitôi)

Quê thiệt rất quê

Thọ sỉ nhục hiền thê chê rằng quấy (Như tôinay)

Người không rõ Phật Trời ngó thấy

Gian ngay này phải quấy chiếu tri

Tự ý người ta chẳng nói làm chi

Dĩ ngô tử dễ khi thậm nhục (Như tôi nay)

Sầu áo não dạ nguyền lánh tục

(Tôi chẳng biết căn quả làm sao)

Sống ngẩn ngơ trong đục bất tường (Thầy ôi!)

Xác tiên sanh còn gởi đất vườn (Thầy ôi!)

An linh cửu minh đường trở lại

VÃN VIẾT:

Trở lại (Thầy ôi!)

Bỏ một bầy con dại chít chiu (Thầy ôi!)

Dại chít chiu Thiên Nghiêu Đế Thuấn

Đấng anh hùng trên chứng dưới an (Thầy ôi!)

Muốn sửa sang cho an không phép

Hát không đào mình kép khó coi

Lụy sầu Trời Phật xét soi

Kìa ai vạch lá móc moi nhà mình

Linh đinh sáu bảy thoàn tình

Mười hai bến nước sửa mình đặng không

Mắt ngó trông phép Ông Tây trả

Cám thương vì hai ngả hiệp tâm

Thương thầm một đạo mười lăm

Phật Trời thường dụng chánh tâm nghi hoàng

HỰU VIẾT:

Xưa dại dột họ Hàn

Nay nằm đàng họ Nguyễn

Vái nước nhà miên viễn

Cầu bốn bể vầy nên

Trước an phận bề trên

Sau đặng nên bề dưới

Cây khô héo nhờ Trời Phật tưới

Vậy mới rằng bề dưới tưởng bề trên (Người ôi!)

Nỡ lòng nào sớm vội tối quên?

Sao kiếm đặng việc nên sang cả?

VÃN VIẾT:

Sang cả

Trách ai làm rời rã hai phương

Căm hờn người ở bất lương

Chúa còn ngồi đó dạ trương anh hùng

Trách ai mở tượng treo cùng

Chơn dung thờ đó bất dùng tâm can

Trách hờn mấy đảng tà gian

Ngày nào khôi phục mổ gan mới đành

HỰU VIẾT:

Chim léo luống trên nhành

Ăn trái lành mà chết

Nhọc nói ra câu kết

Việc sống chết không hay

Học ít chữ cầm tay

Bằng không ngay mất vốn

Việc học hành chẳng tốn

Của cúng chùa một vốn mười lời

Ít có kẻ xét đời

Những ham lời trước mặt

Khéo khéo đua chen trào Tây tặc

Đừng đừng sanh giặc đấu tranh

Trào Gia Nghị xưng danh

Nguyễn Thới Khanh Thiên Đức

Sắc lịnh Thánh hoàng phong chức

Thọ ơn Thiên Đức Thừa Luông (Như nay tôi)

Cám Võ hoàng lụy nhỏ uông uông

Hờn lý luật đường truông vong phế, nọ

LOẠN VIẾT:

Phụng lịnh Hoàng gia tra xét thế

Thừa hành Phiên đế kế Khổng Minh

Dĩ lực âm binh chinh pháp diệu

(Tôi nguyện cùng Trời Phật phen nay là)

Hộ tùng vạn triệu điệu binh thần

Tận ý ân cần Thần trợ lực (Thầy ôi ! như tôinay là)

Cơ đồ trí trực lực tồn năng

VÃN VIẾT:

Nỗi khó khăn không ăn có chịu (Thầy ôi!)

Người ở đời lo liệu nhục vinh

Vận còn nghèo chinh lỡ chiến chinh

Thầy lâm tai họa tớ vinh chi rày

Nỗi tử sanh việc tớ như Thầy

Tu trì giữ đạo chờ ngày khương ninh (Thầy ôi!)

Bất xuất chinh hao binh tổn tướng

Phép Phật Trời sung sướng lo chi

Niệm từ bi giặc chi cũng sợ

Vái cầu Thầy tư trợ chúng sanh

HỰU VIẾT:

(Như tôi)

Cá mắc lưới lội quanh

Người khôn lanh nhảy ngược (Thời)

Giỏi chi bấy kình nghê sủ vược

Dạ ham ăn mê trược đọa thân

Trải thịt khắp hương lân

Thị thiềng đều phân thực

Phú quới chưa từng chịu cực

Thường hành ẩm thực no say

Gặp việc khó khoanh tay

Mới biết nay việc khó

Xưa chưa từng việc đó

Nay mới tường việc khó là đây

Phế gia thất chạy ngay

Đoạn phân tay giai ngẫu, nọ!

LOẠN VIẾT:

Hưu khứ hưu hành hưu bôn tẩu

(Chạy bớ các người chạy)

Mạt căn mạt kiếp cẩu ngưu tiêu

Ngộ trận hỏa thiêu tiêu tán địa

Niệm lia niệm lịa địa bất tri

Tận tử ngu si phi thất phách

U mê bất trách phách tận thân

Biệt liễu hương lân phân phân bại

Ta hồ ngộ hại dại bất tài

VÃN VIẾT:

Đố ai biết mổ nằm dài?

Người trong trung quốc hay ngoài càn khôn

Căm hờn trợ ngữ trá ngôn

Mấy khi tầm đặng người khôn trị đời

Đố ai biết khắp trong trời

Thượng thiên có một dưới đời không hai

Ít ai trí hóa mỏng tai

Nghe lời chiều tối rạng mai nên người

HỰU VIẾT:

Bớt bớt nói vui cười

Chưa phải người thong thả

Trời gió giật bèo trôi ba ngã

Sóng chập chồng rời rã từ tai

Chỗ mất còn họa phước về ai

Sao người chẳng trông mai nhớ tối

VÃN VIẾT:

Nhớ tối

Dạ thối thầm ôm gối tay không

Sang giàu bọt nước mùa đông

Phù dung sớm nở tối không trông còn

Mai huê rớt nhị hao mòn

Cửa thiền cúc trước xem còn xêu xang

Chốn vương quan giàu sang rực rỡ

Kẻ nịnh thần mắc cỡ cúi qua

Phước lành nhờ đức Tiên gia

Đến nay thấy áo mặc qua khỏi đầu

HỰU VIẾT:

Kiến nhơn loạn ưu sầu

Người chẳng phải bí bầu

Dộp nụ đầu còn hầu trái khác

Chẳng phải loài cỏ rác

Mà hồn xác bỏ rơi (Xinh a!)

Xinh xinh bấy thảnh thơi

Rồi mệt hơi rút cổ

Tiền bất hạnh Nhan Hồi nước Lỗ

Hậu Nam kỳ nước trổ thần đồng (Ây làm sao)

Mà chẳng suy lòng

Để bịt bòng trong dạ (Thời)

Nam kỳ đại hàm oan chịu đọa

Bắc kinh vương gây họa từ đây

Phật Trời đà chỉ sửa người Tây

Qua trấn quốc tới nay chưa hản

Chớ chớ gây thù lập đảng

Đừng đừng trương bảng đăng khọa

Việc nước nầy vọng lịnh Hoàng gia

Độ sanh tử trào ca tồn thất

VÃN VIẾT:

Tồn thất (Phụ hoàng ôi!)

Dạ bao đành gia thất sửa sang

Nỗi gian nan héo gan teo ruột (Thầy ôi!)

Dây xích nầy Thầy buộc khóa đôi

Rủi thôi thôi làm tôi khó mở

Cúi lạy Thầy giúp thuở rối tơ (Thầy ôi! phải chi tôi)

Dạ lẳng lơ buộc sơ sợi luộc

Xuất thơ bài chưa thuộc Thầy ôi (Thầy ôi! làThầy ôi)

Đạo chúa tôi dễ thôi lòng tớ

Dấu tích Thầy dạ chớ quên đâu (Thầy ôi! Như tôi nay là)

Mảng lo âu sông sâu nước yếu

Đạo tớ Thầy toàn hiếu vẹn trung

(Thầy ôi! như bổn phận tôi nay là)

Dạ cúc cung thủ trung thất hiếu

Bốn lạy Thầy nước yếu xin thương (Thầy ôi!)

Nỗi oan ương tào khương bước mạnh

Mối đạo lành hiếu hạnh ít ai

BÀI VIẾT:

Nhựt nguyệt song khai hề mai phục

Hề mai phục

Kỳ Hương ý dục tị tục trần

Kỳ Hương ý dục tị tục trần

Cầu được linh đơn hề thần sái

Hề thần sái

Trùng chiêm bát quái ái lưỡng nghi

Trùng chiêm bát quái ái lưỡng nghi

Cầu Phật thức tri hề bi lụy

Bất bình cầu trị thị linh thông

Bất bình cầu trị thị linh thông

^ VÃN VIẾT: ^

Thương rằng, Thầy Nghĩa cho Ông

Cậu An ra dấu tớ trông nghĩa Thầy

(Đứt ruột đứt gan tôi đi mà thôi)

Chốn Kim Cang Thầy an giấc điệp (Còn thân tôi rày)

Bỉ Thới nầy cơ nghiệp lao xao

Muốn lên cao nước ao cạn rạch

Thịnh thời nầy nhẹ tách đường mây

Dặm hòe thơ thớ muôn cây

Kìa hương Hưng Thới, Mỹ Tây điện đền

Dân an vua trị cho bền

Nơi nơi lạc nghiệp điện đền sung vinh

HỰU VIẾT:

Lời Phật giúp pháp linh

Quan trị ninh cọng lạc (Như tôi nay)

Sầu tâm nội quân thần bất đạt

Dạ thở than xiêu lạc Hớn Hồ (Thầy ôi!)

Nghị cơ đồ Tần cũng cơ đồ (Thầy ôi!)

Nghị vong quốc Tần bang Hồ thất (Thầy ôi!)

Đường sanh tử Phật đành giấu cất (Thầy ôi!)

Nẻo nhục vinh gia thất bất tường (Thầy ôi!)

Mắc mỏ thay nước ngược dị thường

(Trời Phật ôi! đến ngày nay mà)

Trời Phật khiến bất tường thiên lý

Nỡ nào để tớ tu ngu ý

Đau lòng sầu thiên lý vị nhiên vị nhiên (Thầyôi)

Hư nên nầy bất điểm cùng khuyên

Kẻo mà lòng tớ sầu riêng mỏi mệt

VÃN VIẾT:

Mỏi mệt (Thầy ôi!)

Gấm nhiễu nầy Thầy dệt Long Lân

Phụng hoàng trình tố ân thân

Kìa nơi Hớn hải nọ ân lâm Tần

Kiến bò quanh miệng chậu xây vần

Thân tôi như nhộng đương lần mối tơ

Dạ ngẩn ngơ guồng tơ thắt gút

Cửa Ngô thiền chen chúc người ta

Chợ Ma ba bước ra ngó thấy

Chữ mực đề tờ giấy Bắc kinh

Chữ trung trinh nam linh nữ thính

Sự dị thường bất tín bất minh

Khuyên đệ huynh sử kinh đặt để

Nghĩa lý ngoài khó dễ bất thông

Căm hờn chế lễ Văn Công

Thọ Mai chế lại lỗi trong lục hình

HỰU VIẾT:

Căm hờn việc lộng tình (Ây làm vậy)

Mình hại mình khúc túc

Thế cậy đa văn đao bút

Giết nhau cả lúc khúc tùng

Cứ kinh sử tạm dùng (Ây vậy)

Mà hại anh hùng khúc túc (Cho chớ)

Thêm sách xem nhiều lúc

Ngày hung kiết túc đa

Chuốc việc quỉ việc ma (Ây làm vậy)

Mà hại người ta tùng lý

Thế việc đa nhơn mưu trí

Noi theo kinh lý làm đầu

Hậu hiền chế bất cầu

Thị ưu sầu kinh sử

VÃN VIẾT:

(Thầy ôi! như tôi nay là)

Bất tham sanh hề vô úy tử

Đấng anh hùng phải giữ niềm ngay (Thầy ôi! như tôi nay)

Muốn xây tay lập ngay đem lại

Bỏ dại khờ trở lại người khôn

Cảnh quyền môn Thế Tôn lập đạo

Dạo non thần Thánh tạo tinh minh

Phế sử kinh tâm linh thơ biện

Trước xem đèn Tây truyện soi gương

Vùng vằng nửa ghét nửa thương

Nỗi sầu nhứt nhựt vô vương đảo quyền

Cám thương trên nghĩa dưới hiền

Cây tươi lá héo đeo phiền từ cơn

LOẠN VIẾT:

Viễn bộ lâm sơn chơn bộ bộ

Ta hồ nhi ngộ lộ phùng tiên

Thiên tử kỳ duyên khuyên điểm lực

Anh hùng tam bực diệu thuật nan

Châu Đốc, An Giang mang nạn cả

Luân hồi báo quả giả bất tri

VÃN VIẾT:

Nỗi sầu bi Phật ghi thảm thiết

Con một nhà bao nỡ giết nhau

Dạ đành phú quốc ngày sau

Bây giờ bịnh hoạn ốm đau thương người

Khóc than nước mắt miệng cười

Nồi da xào thịt thương người trơ trơ

Than thầm quí tại hồi sơ

Phật ngồi xem thế trơ trơ một mình

Cháo chè nhơn bất hữu tình

Khéo vô duyên bấy phận mình làm tôi

HỰU VIẾT:

(Như tôi nay)

Tần hữu Phật Bướm Vôi

Hớn đa ngôi Tiên Thánh

Trời lập lại hội đồng lưỡng tánh

Vạn nhơn tri đạo Thánh Hiền

Bất mục thị phản tiền

Vô tâm hiền vong hậu

Bất lễ nghĩa dám xưng rằng Cậu

Vô tri thiên tiền hậu cơ hà

Xuất lý độ thị tà

Bất tri hà lý chánh

Hồ dị tai bá tánh

Khó lấp cánh lên mây

Khó giấu thây dưới đất

Hậu nhựt nhơn nhơn phế thất

Tiền tài dạ bất tùng thiên

Ỷ lực thế bất kiêng

Nhựt nhựt nhiên hung bạo

XƯỚNG VIẾT:

Lọng lạc Càn Khôn môn đại đạo

Ô hô hung bạo đạo tà tinh

Quỉ cụ thần kinh linh giáo thế

Nhơn nhơn vong phế tuế viễn thiên

Thánh đạo tà tiên khuyên nhứt lệ

Tiền sư tam đệ đệ giáo truyền

HỰU VIẾT:

Xưa nhiều kẻ làm hiền

Nay dám phiền đa bạo

Thậm thậm khổ sư tiền giáo đạo

Nạn ngôn hậu bạo bất văn

Bất ưu kỳ nhựt nguyệt hiệp căn

Hằng bất kiến song đăng Thìn Tỵ (Thời)

Điềm ứng hữu lưỡng hình loạn trị

Quả điềm nầy Thìn Tỵ loạn thâm

Diêm chúa khởi binh âm

Hoàng thiên lâm Thìn Tỵ, xong !

VÃN VIẾT:

Thìn Tỵ

Thế xây vần loạn trị một ngôi

Than đời chắc lưỡi thương ôi!

Việc lành người nỡ phụ tôi sao đành

Tỵ Thìn, Thìn Tỵ tranh hành

Hai ngôi như một người lành tốt tươi

Bạo tàn hổ thẹn cho ngươi

Tu hành thêm phước tốt tươi mới mầu

Loạn ly dư chín mười sầu

Trước người chẳng dạ vọng cầu quốc vương

Xét đời thương cũng lỡ thương

Ghét thôi lỡ ghét oan ương tấm lòng

Chừng nào trở lại đất đồng

Trồng khoai tỉa bắp đỡ lòng nhân dân

Bao giờ về chốn cựu lân

Ngó cho thấy mặt từ thân tỏ tường

Trung thu mua đậu bán đường

E người vào quán bất tường sử kinh

HỰU VIẾT:

Xưa quán thị bất linh

Tâm sử kinh tri thế

Kim diệc hữu nhơn mưu kế

Minh tường Thánh Đế thừa ân

Chúc chúc thọ nhơn dân

Nhơn dân giai bất thọ (Thương hại ấy)

Thương hại thay trăm họ

Đường thượng thọ đều chê

Xóm xào nấu rất quê

Đều bê bê theo đó

Chẳng xét trong việc khó

Thêm mắt ngó tâm lầu

Sung sướng ấy bất cầu

Lạc tâm lầu xem đủ

Đền rủ nhau cả lũ

Dùng nha phiến tửu tình

Bằng hữu thuận chí bình

Ở khác tình bất cố (Thầy ôi! như tôi nay đây)

Thấy trái đạo lòng phiền ái ố

Hỉ nộ tình nan tố hiền lương (Thầy ôi! như tôinay là)

Ai lạc tâm giả dại nhà Thương (Thầy ôi! tôi elà)

Cang cường chí vương mang lưới thỏ

VÃN VIẾT:

Lưới thỏ

(Thầy ôi! như tớ nguyện phen này là)

Bước khỏi vòng ngọn cỏ mới ngoan

Chốn ải quan giàu sang trối kẻ

Người trung thần không lẽ Trời chôn

Dại cãi mòn thua khôn một gã

Kẻ suy thời nhồi nhã tả tơi

Ở đời như kẻ se lơi

Mới săn mới sợi cũ rơi tơi mành

Chớ chê lũng liễu tầm lành

Rách mà khéo vá hơn lành vụng may

Gậy Kim Cang sư trưởng cầm tay

Bao giờ trở lại nơi đây trao lời

Nạn dân ách nước tận đời

Rồng bay đám lá tối trời buông câu

HỰU VIẾT:

(Như tôi nay)

Tâm phiền não bấy lâu

Lầu son đâu chưa thấy

Hồ Việt trước phân nhau chầy bấy

Tam thu dư chẳng thấy tin hồi

Thân tôi làm sao sóng dập gió dồi

Thất hạ đọa chưa rồi quả báo (Như đời nay)

Người chê Phật rằng lời nói láo

E nỗi nay quần áo không lành (Chừng mà ngườitưởng lại)

Nhắc nhở việc tu hành

Thân đã đành chí tử, ma! (Như tôi nay)

Nhớ tưởng cựu tình ơn trí ngữ

Ai hoài thiên sử dĩ tử quy, hà!

THÁN VIẾT:

Ta hồ nhựt nguyệt dĩ biệt ly

Hạn bán tam niên bi lụy ngọc

Trình tường lưỡng tộc ngọc tinh vi

Tý Ngọ bất di điềm qui hiện

Phương viên ngũ diện ứng hiện tiền

Đáo tuế tân thiên huyền cơ hậu

Hà sầu chưởng đậu đắc hậu ân

Vãng cựu lai tân thiên phân đoạn

Ta hồ xử loạn đoạn phân ly

HỰU VIẾT:

Thấy sự thế ai bi

Nhơn bất tri quá thảm (Chư nhơn ôi!)

Khổ thêm tới xem không chừng giảm

Bịnh mười phần thương giảm bảy phần

Chẳng ai lo thân nải lập thân

Chẳng ai tưởng nghĩa nhân rằng trượng

Thấy chẳng kẻ thương ôi cung Thượng

Thiệt ít người độ lượng nghĩa nhơn (Ý làm saomà người)

Chẳng lo bề phụng hiến kỳ thân

Ngõ lập hậu vi ân trở lại

VÃN VIẾT:

(Thầy ôi! như tôi là)

Nhớ bắc nam dưỡng ơn tứ đại

Việc tu hành nào nại thủy chung

Thương Thầy dạ nhớ lời trung (Thầy ôi!)

Tôi nào biết mặt Tiên cung về rồi

No nao đức Phật phản hồi (Phụ hoàng ôi!)

Bâng khuâng nhớ Chúa dạng ngồi thuở xưa

Nổi gió mưa nhớ xưa thắt thẻo

Vái Phật Trời độ nẻo đường truông

Lụy sầu nước mắt nhỏ tuôn

Biết là có đặng tròn vuông như lời (Chư nhơnôi!)

Cách nhau có một chữ thời

Sang giàu trân trọng nghèo lời gay go (Huynh đệôi!)

Giàu nghèo chưa chắc đừng lo

Chí tâm niệm Phật, Trời cho duyên lành

Chí dốc tu thời phải học hành

Cớ sao người bỏ việc lành chẳng lo (Huynh đệôi!)

Nỗi đói no khó lo rách rưới

Nắng lâu ngày mưa tưới mấy chung

Thương vì tuổi hạc huyên chung

Làm trai thủ hiếu thất trung lỗi nghì

Chữ hiếu trung chẳng phải vị vì

Thiệt tình, tình thiệt bái quỳ cúc cung

HỰU VIẾT:

(Như việc làm ở người đời nay)

Phải xét việc nịnh trung

Giặc tứ tung mặc giặc, ma! (Như tôi mà ở đờinay)

Gió phưởng phất non Nam ủ mặt

Còn mưa lâm râm thắt ngặt nắng nồng (Ai đi)

Đạo vợ chồng lòng chẳng thuận lòng (Ai đi)

Niềm phụ tử đèo bòng nghịch nhĩ

VÃN VIẾT:

Nghịch nhĩ (Như tôi nay là)

Cám thương đời ma quỷ đa đoan

Gió dào kẻ khóc người than

Tiểu khê Kỷ Dậu đại giang tới rồi

Vĩ xà thủ mã Tây hồi

Dê đi dưới đất Khỉ ngồi trên non

Thứ nầy giấy mực chờ son

Còn hai thứ nữa trên non dưới đồng (Huynh đệôi!)

Khá rèn đinh sắt tấm lòng

Chờ cơn có Chúa lên giồng ấm no

HỰU VIẾT:

(Huynh đệ ôi!)

Sung sướng chi quốc loạn chẳng lo? (Huynh đệôi!)

Mà hằng gọi ấm no lành quần áo (Trong sách cóchữ rằng)

Thiện ác đáo đầu chung hữu báo

(Ý làm sao mà người chẳng xem trong kinh sử,

Thánh nhơn xưa ngày có để chữ)

Chỉ tranh lai tảo dữ lai trì

Họa phước nhơn do cánh vấn thùy (Mà người)

Hằng dụng bạc chì tì đúc Phật

Trời Phật trước sở sanh nhơn vật (Ý làm sao)

Hà nhơn sanh Phật di kỳ!

Cám thương kẻ biên thùy

Bất tri kỳ sự chánh, ma (Như tôi mà lòng sầunay là)

Từ lịnh phụ xe loan trở bánh

Khiến loạn ly bá tánh đảo quyền

Trâu thả lang nhiều kẻ trách phiền

Ngưu phùng hổ đáo miền lao lý, xong

VÃN VIẾT:

Lao lý

Chí Mẹo Dần Phật ký Hiền ra

Thân nầy người thị quỉ ma

Ví như bèo tấp mé nga bập bều

Thân nầy người thị rác rều

Chẳng ai cám tưởng cái lều tranh hư

Dạ sầu phiền não ưu tư

Khi nầy bất túc hữu dư nhờ Trời

Nói ra người chẳng nghe lời

Người thêm khiến lại chịu đời cắn răng

Nỗi khó khăn cắn răng mà chịu

Dạ lo đời toan liệu thiên cơ

Gẫm mình tất bật tơ bơ

(Trời Phật ôi! có hay đến nỗi nầy chăng ?)

Đạo lành nắm giữ ngẩn ngơ lòng người

Khéo líu lo vượn hú thú cười

Thon von đạo Phật nhiều người không tu

Thân nầy người thị rằng ngu

Lòng ai nấy biết khó tu đỡ đàng

Mây giăng khói tỏa mịt đàng

Thương người tôi nói tỏ tàng chẳng nghe

Lưỡi câu liêm ruồng váng nhện che

Thương người chỉ ngõ chẳng nghe tự tình

HỰU VIẾT:

(Tôi nói thiệt mà)

Ai ai khá giữ mình

Việc thình lình sấm dậy (Huynh đệ ôi!)

Việc tội nghiệp khó toan che đậy (Còn như)

Việc phước tài ai nấy giành đâu?

Họa phước nầy Trời khiến cạn sâu (Huynh đệôi!)

Nam mô Phật tới đâu hay đó

VÃN VIẾT:

Hay đó

Nước Ó Rằn người có qua đây

Thương người nhiễu thịt bỏ thây

Lòng không niệm Phật hỏi đây mấy lời

Ở đâu chẳng vái Phật Trời

Bây giờ nói thiệt việc đời khổ đa

Trách mẹ cha ai la hồi đó?

Đến bây giờ thấy khó kêu cha

Bậu đừng nhí nhảnh lảnh la

E sau để lỗ đôi ba năm trường

HỰU VIẾT:

(Cơn vắng vẻ nay)

Mà người chẳng hỏi thăm đường

E hậu nhựt khó tường nẻo bước (Cơn bịt bòngnày)

Thấy hiền ngõ a dua lấn lướt

Chẳng lo sau xét trước mà nhờ (Người thấy tôi)

Hình dạng dại khờ (Người e)

Hậu nhựt khó nhờ

Cho nên người chẳng tưởng (Đó ma !)

Cao vọi vọi kìa ơn sư trưởng (Còn)

Rộng thinh thinh cám tưởng càn khôn

Hội tề tiên đồng đẳng nhứt môn (Thầy ôi!)

Đạo vi tử vi tôn tận ý

VÃN VIẾT:

Tận ý

Cám thương trường khảo trí thức tâm

Học hành tính đã bảy năm

Trường an vô tự giáo tâm thi tài

Đố ai lập đặng sách ngoài?

Văn thơ trí tuệ phép tài đậu câu

Xem rồi mắt thấy đâu đâu

Thiên cơ liễu đắc cạn sâu mới rằng

Cuộc nào mặt đất trải bằng

Nước còn xao xuyến người rằng tôi ngây (Huynhđệ ôi! như tôi)

Hình dạng đây mắt ngó bên Tây

Liếc xem Tào Tháo bị vây lâu ngày (Huynh đệôi!)

Rồi đây ngó thấy Ông Thầy

Ra nơi chiến địa xử rày muôn binh

HỰU VIẾT:

(Như tôi nay)

Chơn bước ván hầm hinh

Miệng niệm kinh trừ quỉ

Nam mô Phật thường hành tịnh thủy

Úm ma ha khử quỉ tiêu tà

Cầu sanh lai phước thọ nhà nhà

Đồng minh tánh thượng hòa hạ lục

Chớ mê muội noi theo ngu ngục

Nương tràng phang tị tục bớ người

Bửu Cái đây hớn hở vui cười

Qui cõi thọ số mười đề hiệu

Tội chư quốc dấy loàn vạn triệu

Thị sát nhân nan liệu tội thâm

Phạm luật hình nhơn bất tu tâm (Tôi nói thiệt)

Sát nhơn thị ngàn năm tu không hết tội

Đường oan trái trả ba bảy hội (Người)

Mê tục trần bất thức tội nan (Cho nên)

Chẳng thấy người lòng thở dạ than (Há rằng dễa!)

Nói ngang lòng toan nói dọc

Chớ chớ âm thầm tra mưu độc

Đừng đừng toan ngang dọc học rằng ngoan (Nhưtôi nay là)

Tầm tích hiền tầm chốn hiển vang

Đường danh lợi dọc ngang trối kệ (Cha chả!)

Sức bây giỏi cho bằng Tào phạt Hớn

(Còn như người chưng mặt lớn nay)

Lớn cho bằng nhà Ngô cầu hôn sát Hớn (Á, lớnlàm chi kìa)

Huynh đệ đoạn phân lìa

Chỉ thị ngu si chưởng khoái

Thủ túc đoạn tình bất ái (Mà người)

Người chẳng e sự quấy chê rằng

Dạ quyết đoạn xích thằng dấu mối, xong

VÃN VIẾT:

Dấu mối

Tấm lòng người bối rối như tơ

Của tiền bất phải vất vơ

Chẳng dùng nhơn nghĩa như tơ lộn cuồn

Lao xao dưới biển trên nguồn

Cù lao sụp hết ghe xuồng vắng sông

Sài Gòn trở lại lập công

Đất đồng còn đặt hóa sông bây giờ (Huynh đệ ôi!)

Mãn tứ niên Trời Phật thượng cờ

Thanh Long Mỹ diệu tới bờ bước lên

HỰU VIẾT:

Chẳng xét việc hư nên

Khó ngồi trên thiên hạ

Từ thuở Láng Linh khởi họa (Mới)

Khiến nên tấc dạ hao mòn

VÃN VIẾT:

Dân xưa như thể gỗ tròn

Dân nay bát giác dạ còn lục lăng

Khó xít xăng trong ăn phần thịt

Nhảy tưng bừng đấm đít xây lưng

Sự đời thấy dửng dừng dưng

Chẳng thương trước mặt sau lưng kể gì

Hổ long quì bất tùy bay bổng

Cửa Thiên đường trống lỏng khó vô

Từ từ lỗ miệng nam mô

Phật Trời ngồi đó phơi khô mấy ngày

Khổ hội nầy vái Thầy cứu độ

Trái cái lòng trước ngộ sau ly

HỰU VIẾT:

(Như tôi nay)

Mới biết rằng tiền vị hậu khi

Thời vận khiến bất tôn ti thượng hạ

Bải hoải ngậm ngùi trong dạ

Ngã ngu nga mục đọa Hạ Bì

Nhơn lưỡng tâm nay nghịch mai tùy

Người lưỡng cốt nay bì mai nhục

Chớ bán lụa đầu hồi bất phục

Chế đồng vàng tứ lục còn cao

Nhận thủy xoàng hai mắt như sao

Ngồi hai nạng thấp cao xem thấy, hà

OÁN VIẾT:

Dạ sầu vì giấy bán mấy đồng

Thắt thẻo năm canh lạnh tấm lòng (Thầy ôi!)

Thọ nạn non đồng lòng thọ nạn

Trong đồng khởi loạn nhạn kêu sương (Thầy ôi!)

Thảm thảm thương thương đương đương đạo (Vậychớ)

Hàm oan oán bạo cạo đầu sài

Tôi tớ ăn mày đều cạo trọc

Nhị triều ngang dọc độc tâm nan

HỰU VIẾT:

Bất dụ tất tà gian

Lòng thở than đời cạn

Đoái nhìn thấy nhơn dân đại nạn

Phong trần đà khởi loạn tứ phương (Nhơn dânôi!)

Dân lỡ bề thọ hại tử ương

Đường oan trái mạt Thương mới biết (Chư nhơnôi!)

Nước bối rối giả câm làm điếc

Dầu tài năng chẳng biết dễ hơn (Huynh đệ ôi!)

Chưa phải thời ra mặt cao sơn (Mà)

Người làm túng tiếu vô ơn thọ tử

Trên Trời Phật chưa tờ chỉ sử

Dưới chúng dân tích cử xuất binh

Mặc thế tình vinh nhục loạn ninh

Nào nào biết trần binh hà đạo?

Tôi tưởng chúa lo đền cơm gạo (Chư huynh ôi!)

Tớ tưởng thầy giữ đạo trọn ân (Chư nhơn ôi!)

Chư nhơn đừng nghịch vu thân (Chư nhơn ôi!)

Vậy mới gọi lập thân hành đạo

VÃN VIẾT:

Hành đạo

Cám thương người nghịch bạo mạng vong

Tới đời vỡ ổ chòm ong

Khi không mình lại mang vong lao tù

Kẻ hiển vinh lên võng xuống dù

Nhện giăng trước mặt mịt mù thấy đâu

Phước bao sâu họa cũng bao sâu

Làm người sao chẳng lo âu nước nghèo

Chúa lỡ cơ lên đèo quá hải

Nước nghiêng nghèo người phải lo âu

Thương thầm cá ẩn bực sâu

Chim bay ngàn dậm thấy đâu chùa chiền

Chốn võ môn tam cấp chiêu hiền

Long Cu cỡi đặng gởi phiền non sông

Lẽ nào biệt tích biệt tông

Mà người chẳng vái Bà Ông cứu đời

Dạ thở than vái Phật cầu Trời

Dân như cá cạn khó đời dân ôi!

Nực cười ai chẳng thương tôi

Thân nầy khác thể bí bôi xấu màu

HỰU VIẾT:

Cách địa tịch ưu sầu

Xem bất cầu hiền sĩ

Thấy ít kẻ bồi thiềng đắp lũy

Nhìn không ai lập kỷ Trần Cang

Cám thương đời nay hiệp mai tan

Đò tạo hóa thở than đà chích bánh

VÃN VIẾT:

Chích bánh

Xem ít người vi cánh Đường bang (Thầy ôi!)

Kẻ giàu sang khó than đạo lý

Xem ít người hiệp ý đồng tâm

Bảy ngày sau hiệp mười lăm

Đạo làm tôi tớ xiển thâm nhờ Thầy

Nỗi tớ nay như kẻ ăn mày

Nay tan mai hiệp nhờ Thầy khiến xui (Thầy ôi!)

Dạ Thầy vui đệ tử cũng vui

Thầy buồn tệ tử cũng xuôi lòng buồn

Nỗi xuân ai nam bắc thơ tuồng

Thầy vui dầu tớ lòng buồn cũng vui (Thầy ôi!)

Kẻ săn chồn dặm tới bước lui (Huynh đệ ôi!)

Chó vầy sủa bóng nai xuôi vào rừng (Chư huynhôi!)

Chắc lưỡi ôi! đôi mắt ngó chừng

Kìa kìa mé biển chưn rừng lao xao

HỰU VIẾT:

Kiểng buồn ai bích lịch nghêu ngao

Nay thoại chí thấp cao vui vẻ

Lần lần kể từ năm chẵn lẻ

Ai ngay gian có Thẻ ngăn đường (Như tôi nay)

Vái Nam bang vĩnh viễn miên trường

Cầu Hớn thất Minh đường kiến thọ

Trai thơ thớ ứng tường Tý Ngọ

Gái đường đường hai họ hòa duyên (Ây làm vậy)

Mặc tình ai hòa ý Tây phiên

Người khá giữ chí căn duyên phiền túc

(Còn như bổn phận túc, Huynh đệ ôi!)

Mây tan hiệp hư nên có lúc

Đến ngày nay Trời Phật khiến

Lòng ta hạ bút đề thơ (Chị em ôi!)

Khá rèn lòng đừng dạ lẳng lơ

Nhỉ văn đọc tri cơ trào chánh (Chị em ôi! nhưtôi)

Từ ngó chiếu kiến tường Phật Thánh

Phật hiện tâm minh tánh nan cầu (Chị em ôi!)

Vui nỗi chi mà trong dạ không sầu? (Huynh đệôi!)

Trời Phật nỡ cầu người chẳng tưởng, a

LOẠN VIẾT:

Hoàng thiên bất phụ hảo tâm nhơn (Chị em ôi!)

Thân khá thủ thân ân oán ác

(Tôi dám khuyên cùng anh em, chị em, khá niệmPhật)

Nam mô Bồ Tát ác chi tiêu

Khổ khổ tiêu tiêu phiêu phiêu tận

Bất lưu oán hận tận tình hung (Huynh đệ ôi!)

Thủ hiếu thủ trung hung bất nhập

Côn đồ cổn chiến bất cập vong

VÃN VIẾT:

Dạ nguyền khẩn bái Thầy Ông

Bao giờ cá đặng hóa long an hòa

Rán lòng tin tưởng Ông Bà

Lều tranh có đạo hơn tòa ngói tô

Miệng niệm nam mô nuốt vô có Phật

Nhổ ra rồi chư tật còn y

Muốn quy y nài chi gai góc

Muốn học hành dục tốc bất thông

Kẻ có công gai chông lần bước

Mai sau dầu gặp phước làm nên

Của tiền chất để đôi bên

Một lòng thờ Chúa dưới trên có phần

Trách ai dạ chẳng ân cần

Vùa hương bát nước ân cần báu châu

HỰU VIẾT:

(Như tôi nay)

Cá mắc cạn ẩn hang sâu

Người ở đâu mà ngó thấy

Từ thuở phụ tồn thiểu giấy

Trời khiến nên ngó thấy đường dài

Thậm trách bấy hớn hài

Sau ở ngoài gay gắt

VÃN VIẾT:

Nẻo tử sanh mau dường nháy mắt

Câu bại thiềng gẫm ắt nào xa

Phật bước ra tà ma áp bắt (Huynh đệ ôi!)

Gẫm sự đời gay gắt nhiều phen

Kẻ ghét ghen đua chen khôn dại

Việc tu hành nói lại đôi co

Dạ sầu lụng đói phát no

Thương trần dạ chẳng âu lo thân hình

Vui chi ca miễu hát đình

Trời ra tiếng sấm giựt mình quên tên

Phật Trời phưởng phất một bên (Chị em ôi)

Vái van khẩn nguyện gặp nên mà nhờ

HỰU VIẾT:

(Như tôi nay)

Tai hằng nghe chư quốc sanh cờ

Tài phép lạ một giờ thâu hết

Tử vô số hồn oan theo kết

Nay anh hùng sau hết tài năng (Huynh đệ ôi!)

Hai đoạn nầy day trở khó khăn (Thầy ôi!)

Biết bao thuở tài năng trợ thế

VÃN VIẾT:

Trợ thế ^ (Thầy ôi!)

Cám thương vì phế đế sùng tu (Trung linh ôi!)

Bốn mùa xuân hạ đông thu

Nguyện cầu biển thánh rừng nhu đỏ đèn (Thầyôi!)

Nỗi gian nan tớ chịu khó hèn

Phật Trời chứng chiếu ngọn đèn tinh minh(Trung tinh ôi!)

Việc sử kinh tâm linh ký tự

Hạ bút thần ghi sự cổ kim

Dậm hòe dấu thỏ đường chim

Ai tường sự cổ sự kim đổi dời

Ngặt tình kêu Phật kêu Trời

Thương thương xót xót nạn đời mới kêu

Ở đời nhiều kẻ trớ trêu

Phật Trời chẳng dễ người kêu liền hoài

Biết sao có phép có tài

Ra nơi quan ải hỏi vài tội tham

HỰU VIẾT:

(Ý làm sao)

Kẻ không tội bắt giam?

Còn người gian tham khỏi hại?

Người khiến nhiều lẽ Nam kỳ tồn bại (Ý ngườimuốn)

Tuyệt kỳ hang sát hại quân thần (Tôi nói thiệt)

Đường tử sanh tôi nguyện có Thánh Thần

Nẻo vinh nhục cơ bần tại lịnh

Kế Gia Cát để dành Gia Định

Mưu Tử Trình hiệp lịnh tân quân (Như tôi naylà)

Đãi hậu nhựt huờn xuân

Nhơn hườn tuân bất dục

LOẠN VIẾT:

Yếu lộ mưu thâm ân binh phục Cổ thiền sỉ nhục phục trào tân Kim cổ sử nhân thân mãn đọa Hai ngôi thọ họa hạ Tây trào

VÃN VIẾT:

Lều tranh chẳng kẻ ra vào

Tai nghe phường phố ào ào như giông

Thứ nầy hành đắc hóa long

Ngộ kỳ ngư thủy vi phong hội nầy

Gió day bát hướng lâu ngày

Bâng khuâng tưởng Phật nhớ Thầy đòi cơn

Vận nghèo ai chẳng phi ơn

Của Trời Phật để Thất Sơn thiếu gì

Gian nan ít kẻ bù chi

Mũ ni áo bả nương tùy nhà Thương

Rày mừng quốc thới dân khương

Trên quan sửa trị dưới lương dân tùng

Trải gan vàng ngọc anh hùng

Trên Vua nhơn đức dưới dùng làm tôi

Ngai vàng vững đạt báu ngôi

Trên Vua khai rạng dưới tôi trung thần

Nam mô A Di Đà Phật

Hết quyển 6 - Bổn Tuồng