De knuffelbeer van de Berlijners

Plaatsingsdatum: 18-sep-2011 20:26:28

De Standaard 17.09.2011

BERLIJN - Van onze correspondent in Duitsland (Antoine Verbij)

'Berlijn begrijpen.' Met die simpele slogan voert de Berlijnse SPD campagne voor de al ruim tien jaar zittende burgemeester Klaus Wowereit. Billboards tonen Wowereit met allerlei Berlijners. Bejaarden, jongeren en een kind dat een speelgoedkrokodil in zijn gezicht duwt. De 57-jarige Wowereit is een knuffeldier voor alle burgers, zeggen de affiches.

Burgemeester Klaus Wowereit op affiches (foto: Thomas Peter)

'Womi' is homo

En zo is het ook. Als hij op verkiezingstoer door de straten loopt, roepen mensen amicaal 'Hé Wowi!' Hij grapt met de mensen in plat-Berlijns, laat zich met hen fotograferen en staat toe dat ze hem omarmen. En wanneer ze kritiek uiten, plaatst hij een scherpe grap waar iedereen om moet lachen. Wowereit is Berlijner onder de Berlijners, nee, Berlijnser dan alle Berlijners.

Hij heeft zijn biografie mee. Geboren en getogen in West-Berlijn, in de schaduw van de Muur. De jongste van vijf kinderen van een arme, arbeidende moeder; de vader woonde in de DDR. Als eerste in de familie mocht hij naar het gymnasium. Daarna rechtenstudie. En een politieke carrière langs alle stations tussen wijk, stadsdeel en het Rode Raadhuis.

Goed voor de knuffelfactor is ook dat hij jarenlang zijn doodzieke moeder verzorgde, terwijl hij al hoog was opgeklommen in de politiek. Voeden, wassen, op de wc zetten, het hele programma. Geholpen door zijn vriend, de neurochirurg Jörn Kubicki, door zijn moeder liefdevol 'het studentje' genoemd. 'Dat ik homo ben, was voor haar geen thema.'

Zijn homoseksualiteit leverde hem de uitspraak van het jaar 2001 op. Bij het aanvaarden van zijn kandidatuur voor het burgemeesterschap sprak hij de beroemde woorden: 'Om alle ergernis te voorkomen, zeg ik het nu luid en duidelijk: ik ben homo en daar is niets mis mee.' ('Ich bin schwul und das ist auch gut so.') De partijgenoten antwoordden met gejuich.

Wowereit won. En hij maakte een gewaagde keuze. Onder geen beding wilde hij met de CDU regeren. Die had in de jaren negentig de stad met dubieuze financiële transacties bijna in het bankroet gestort. Hij koos voor een brug naar het oosten. Hij ging een coalitie aan met de PDS, nu Linkspartij, die in Oost-Berlijn bijna 50% van de stemmen had gehaald.

Puur op intuïtie

Zo bedrijft Wowereit politiek. Puur op intuïtie. Het heeft er enorm toe bijgedragen dat de ooit gedeelde stad een eenheid werd met een nieuwe identiteit en een geweldige internationale uitstraling. De zogeheten 'rood-rode coalitie' werd economisch een succes. De sterkste economische groei in heel Duitsland en een forse daling van de werkloosheid.

Die werkloosheid is echter nog altijd 13 procent. Dat verleidde Wowereit tot de gevleugelde woorden: 'Berlijn is arm maar sexy.' De werkloosheid is een gevolg van het instorten van de industrie na de val van de Muur. De werkgelegenheid die ervoor in de plaats kwam, zit in de sexy dienstverlening: kunst, media, mode, internet, design, dat soort dingen.

Die omschakeling van industriestad naar creatievenstad is ondenkbaar zonder Wowereit. In het begin kwam hem dat op kritiek te staan. Hij heette de 'partyburgemeester', die de ene vernissage na de andere bezocht. Inmiddels hebben de Berlijners zich met dat beeld verzoend. Hij heeft de stad een gezicht gegeven dat de hele wereld charmeert.

Maar de laatste jaren begon de altijd fris en ontspannen ogende Wowereit tekenen van vermoeidheid te vertonen. Er sloop routine in zijn optreden, chagrijn in zijn uitspraken en stagnatie in zijn beleid. In de populariteitspolls werd hij zelfs van de eerste plaats verdrongen door zijn wethouder van economische zaken, de oersaaie Harald Wolf van de Linkspartij.

Gebrek aan uitdagingen, luidde de diagnose. Dat veranderde eind vorig jaar in één klap. Toen maakte Renate Künast, het zwaarste politieke gewicht dat de Groenen te bieden hebben, bekend dat ze de handschoen tegen hem wilde opnemen. De Groenen zaten in de lift, boekten spectaculaire overwinningen. Het burgemeesterschap van Berlijn leek de volgende trofee.

Vijf kilo af

Ineens was Wowereit er weer, alert en scherp als in vroeger dagen. 'De nominatie van Künast was voor ons een godsgeschenk,' zegt de SPD-campagneleider. Wowereit viel vijf kilo af, ontdeed zich van zijn stropdas, liet zijn haren wapperen en ging de straat op. De peilingen laten er geen misverstand over bestaan: zondag flaneert Wowereit naar de overwinning.

De vraag is echter of hij zijn derde termijn als burgemeester van de hoofdstad zal afmaken. Velen dichten hem kansen toe als nieuwe bondskanselier. Zelf zegt hij: 'Ik blijf in Berlijn.' Maar ja, daar zit ook de bondsregering.

Wowereit volgt zichzelf op in Berlijn

Belga en VRT

zo 18/09/2011 - In de Duitse hoofdstad Berlijn kan de populaire burgemeester Klaus Wowereit zichzelf opvolgen. Volgens de exit-polls verliest zijn sociaal-democratische SPD weliswaar licht maar met 29,5 procent blijft ze wel de grootste partij in het deelstaatparlement

De christen-democraten van kanselier Angela Merkel wonnen licht en stoten met 23,5 procent de groenen van de tweede plaats. De groenen komen uit op 18 procent.

In Berlijn is bijna 10 jaar een roze-rode coalitie aan de macht van de SPD en Die Linke, de vroeger communisten. Die Linke verliest echter veel stemmen en eindigt vierde met 11,5 procent. De kans is dan ook groot dat de SPD Die Linke zal inruilen voor de groenen.

De verrassing bij deze verkiezingen komt van de Piratenpartei. Die partij, die oorspronkelijk vooral opkwam voor file-sharing op internet, haalt 8,5 procent en doet dus haar intrede in het Berlijnse parlement. De partij staat nu voor directe democratie via internet en transparantie.

Grote verliezers zijn opnieuw de liberale coalitiepartner van Merkel in de federale regering. De FDP haalt met 2 procent van de stemmen opnieuw de kiesdrempel niet. Het is al de vijfde keer dit jaar dat de FDP flinke verliezen lijdt bij de deelstaatverkiezingen.