Monseigneurs,
Wij waarderen het dat brede groepen of individuele personen, zoals voor de synode 2014, ook nu uitgenodigd worden om een antwoord te bezorgen op de vragen over de synode 2015.
Met onze groep Holebipastores staan wij stil bij de vraag ivm homoseksualiteit en holebirelaties (vraag 40).
Waren de vragen ivm dit thema informatief en open in 2014, dan noteren we nu dat de vraag erg beperkend en tendentieus is. De aangepaste formulering van de vraag in Kerk en Leven (21 januari 2015) is correcter, positiever en benoemt de realiteit.
De terminologie ‘homoseksuele neiging’ stoort ons. Het gaat niet om een ‘neiging’, wel om geaardheid: iets eigens aan mensen die houden van mensen van hetzelfde geslacht. Aan een neiging kan ik toegeven of er aan weerstaan. Geaardheid is iets van jezelf. Iets positiefs. Het maakt ons tot wie we zijn.
De pastorale zorg is niet afhankelijk van de manier waarop de rechten van holebi’s en transgenders in de maatschappij worden voorgesteld. Die pastorale zorg heeft te maken met hun verlangen naar erkenning en waardering.
De pastorale zorg houdt in dat men aan mensen met een holebi-geaardheid het recht toekent deze geaardheid ook effectief te beleven.
Aanzetten voor deze pastorale zorg lezen we in de brief die bisschop Bonny schreef naar aanleiding van de synode 2014. Eveneens in zijn interview van 27 december 2014 in De Morgen waar hij zegt ‘dat er binnen de kerk meer ruimte moet komen om de inhoudelijke kwaliteiten van holebikoppels te erkennen’ en dat ‘we moeten zoeken naar een formele erkenning van de relationaliteit die bij veel gelovige holebikoppels aanwezig is. Ook binnen de kerk moet er een diversiteit aan erkenningsvormen zijn’.
Eerder had paus Franciscus in zijn interview op de terugreis uit Brazilië al gezegd: ‘Als een persoon homoseksueel is, God zoekt en een goede wil heeft, wie ben ik dan om hem te veroordelen?’
De pastorale zorg voor gezinnen waarvan iemand homoseksueel is, is dezelfde als voor alle andere gezinnen: nabijheid, steun, er-zijn, begrip, open gesprek, empathie…
Kijkend naar het evangelie zien we dat Jezus mensen onbevangen, open, onthalend, met respect, hartelijk… tegemoet trad en begaan was met ieder die Hij ontmoette (bekommerd klinkt zo neerbuigend, paternalistisch).
Uiteraard dient discriminatie vermeden te worden, zeker onrechtvaardige. Of suggereert de tekst dat er tegenover holebi’s een ‘rechtvaardige’ discriminatie bestaat?
Wij zijn er tenslotte van overtuigd dat het Gods wil is dat ‘alle mensen leven mogen hebben en wel in overvloed’ (Joh. 10,10).
Wij staan open voor verder gesprek.
Wij wensen u een vruchtbare voorbereiding op de synode toe.
Met hartelijke groeten,
Namens de holebipastores,
Rik Beckers
VRAGEN
De pastorale zorg voor personen met eenhomoseksuele neiging (55-56)
De pastorale zorg voor personen met een homoseksueleneiging zorgt vandaag voor nieuwe uitdagingen, die toete schrijven zijn aan de manier waarop hun rechtenworden voorgesteld in de samenleving.
« Homosexualité. Oser en parler »
Matinée de réflexion, Liège, 22/05/15, acceuil par B. Charpentier
Je voudrais vous saluer et vous remercier d’être présents et d’avoir répondu à notre invitation. Nous tenions beaucoup à l’organisation de cette matinée et nous apprécions que vous nous ayez rejoints. Je salue chaleureusement la présence de notre évêque, Mgr Delville qui a tout de suite accepté l’idée de la mise sur pied de cette rencontre. Je tiens à remercier les organisateurs, partenaires et l’ensemble des intervenants que nous entendrons faire part de leur réflexion, de leur questionnement ou de leur cheminement.
La préparation de cette matinée a permis de nombreux contacts fructueux et enrichissant.
Je tiens aussi à saluer la présence de groupes scolaires qui nous rejoignent.
L’homosexualité : oser en parler.
En fait tout est dans le thème de cette rencontre. Il s’agit d’une rencontre fraternelle pour évoquer un sujet encore trop peu abordé dans l’Eglise et au sein de nos Communautés. Or nous savons que de nombreuses familles sont confrontées à la question de l’homosexualité. Quelle attitude avoir ? Certains nous questionnement sur le regard de Dieu. Des crimes homophobes ont eu lieu ici dans la région liégeoise. L’Eglise ne peut pas se tenir à l’écart : elle a pour mission de se mettre à l’écoute, d’accompagner, d’accueillir chacun et de l’aider dans ce qu’il est, ce qu’il vit.
Il ne s’agit pas aujourd’hui de faire le tour du sujet, mais d’oser aborder par la parole et l’expérience qu’en ont les intervenants. Car il reste encore bien trop de préjugés tenaces dans nos régions et dans l’Eglise. Nous souhaiterions essayer d’en sortir et que chacun quel qu’il soit, puisse se sentir à l’aise dans l’Eglise et qu’il puisse y prendre sa part de responsabilité.
Nous croyons que notre rencontre pourra favoriser le dialogue et être source d’une compréhension plus grande et d’un respect mutuel. La parole libère toujours et permet de sortir des malentendus. « L’ignorance ouvre la porte à l’intolérance, aux amalgames négatifs et à une homophobie qui peut devenir meurtrière » comme l’écrit José Davin, SJ.
Juger quelqu’un en raison de son orientation sexuelle me parait insoutenable. Nous espérons contribuer à une approche positive de la question qui retient notre attention aujourd’hui.
Au delà de la thématique, il y a d’abord et surtout des hommes et des femmes dont la découverte de leur orientation sexuelle n’a pas toujours été facile. Il reste parfois, souvent, de la souffrance. « On aurait préféré être hétérosexuel » disent certains.
Mais il y a aussi ces hommes et ces femmes qui désirent aimer et construire des unions durables et responsables... qui s’épanouissent et qui vivent de réelles relations amoureuses. L’Eglise ne peut l’ignorer, elle veut les écouter, les entendre…
Pour terminer, je veux redire ma conviction -si c’est nécessaire- que toute personne qui a une orientation homosexuelle est pleinement enfant de Dieu et aimée de Dieu comme toute autre personne et qu’elle revêt la même dignité. Non, une personne homosexuelle, n’est pas moins ou moins bien qu’une autre.
Nous souhaitons que les mentalités puisent encore évoluer dans la société, sur nos lieux de travail, dans nos cercles sportifs, nos écoles… et dans l’Eglise.
Bonne matinée à chacun.
TEKSTEN:
40. Hoe kan de christelijke gemeenschap pastoraleaandacht geven aan gezinnen waarvan sommige leden een homoseksuele neiging hebben? Op welkemanier is het mogelijk om zich in het licht van hetevangelie te bekommeren om personen die zich in dergelijke situaties bevinden en daarbij elke vormvan onrechtvaardige discriminatie te vermijden? Hoe kan men wat Gods wil in hun situatie vraagt,verhelderen?
Kerk en Leven 21 januari 2015:
De pastorale zorg voor personen met een holebi-geaardheid.
40. Hoe kan de christelijke gemeenschap pastorale aandacht geven aan gezinnen waarvan sommige leden holebi zijn? Op welke manier is het mogelijk om zich in het licht van het evangelie te bekommeren om hen en daarbij elke vorm van onrechtvaardige discriminatie te vermijden? Hoe kan men wat Gods wil in hun situatie vraagt, verhelderen?
Homoseksuele personen pastoraal nabij zijn
Sinds jaren werkt de katholieke geloofsgemeenschap van ons land, in al haar geledingen, samen met andere maatschappelijke actoren aan een klimaat van respect, erkenning en integratie. Velen van hen zijn bovendien geëngageerd in een kerkelijk verband of een christelijke instelling. De bisschoppen moedigen hun medewerkers aan om deze weg te blijven volgen. Ze voelen zich daarbij gesteund door de apostolische exhortatie ‘Amoris Laetitia’, die paus Franciscus schreef na de bisschoppensynode van 2015. Onderscheiden, begeleiden en integreren: dat blijven de belangrijkste sleutelwoorden.
Met deze woorden hebben wij als bisschoppen van ons land op 17 maart 2021 een communiqué gepubliceerd over de pastorale omgang met homoseksuele personen en paren. In Amoris Laetitia stelt paus Franciscus uitdrukkelijk dat elke mens, ongeacht zijn seksuele geaardheid, in zijn waardigheid moet gerespecteerd en met respect moet bejegend worden (AL 250). Wij willen op die weg verder gaan door deze pastoraal een meer structureel karakter te geven.
De pastorale aandacht van de kerkgemeenschap betreft allereerst de homoseksuele personen zelf. Langs de soms complexe weg om hun geaardheid te erkennen, te aanvaarden en positief te beleven, willen wij hen nabij blijven. Sommigen blijven celibatair. Zij verdienen onze waardering en steun. Anderen verkiezen te leven als koppel, in duurzame en trouwe verbondenheid met een partner. Zij verdienen eveneens onze waardering en steun. Want ook deze relatie, ofschoon geen kerkelijk huwelijk, kan voor de betrokkenen bron zijn van vrede en gedeeld geluk.
Hun gezin en familie verdienen evenzeer deze pastorale aandacht en begeleiding. Een houding van begrip en waardering is van groot belang. Paus Franciscus vraagt uitdrukkelijk deze gezinnen een respectvolle pastorale begeleiding aan te bieden opdat hun leden die een homoseksuele geaardheid vertonen, kunnen genieten van de noodzakelijke ondersteuning om de wil van God in hun leven te begrijpen en helemaal te volbrengen (AL 250).
Onze aandacht moet ook uitgaan naar de bredere samenleving en kerkgemeenschap. Niettegenstaande een groeiende maatschappelijke erkenning van de homoseksuele medemens, blijven velen met vragen zitten. Tegelijk kan homofoob geweld de kop opsteken. Een beter inzicht kan een betere integratie bevorderen.
De Vlaamse bisschoppen willen hun pastorale betrokkenheid op homoseksuele personen en paren structureel verankeren. De beleidsploeg van de Interdiocesane Dienst voor Gezinspastoraal (IDGP) krijgt een bijkomende medewerker om dit ter harte te nemen. De bisschoppen hebben daarvoor Willy Bombeek benoemd. Bovendien zal elk bisdom iemand aanduiden om dezelfde pastorale aandacht te behartigen in het kader van de diocesane gezinspastoraal. Hij of zij zal voor dat bisdom het aanspreekpunt zijn. Als interdiocesaan coördinator zal Willy Bombeek met hen samenwerken en hun de nodige toerusting en begeleiding verstrekken.
In deze pastoraal gaat de aandacht vooral naar ontmoeting en gesprek. Ook gelovigen die in een stabiele homoseksuele relatie leven, verlangen binnen de geloofsgemeenschap respect en waardering. Het doet pijn wanneer ze het gevoel hebben er niet bij te horen of uitgesloten te zijn. Ze willen gehoord en erkend worden. Daarover gaat het in deze pastorale benadering: hun verhaal van onzekerheid naar groeiende duidelijkheid en aanvaarding; hun vragen omtrent de kerkelijke standpunten; hun vreugde om een vaste partner te kennen; hun keuze voor een exclusieve en duurzame relatie; hun vaste wil verantwoordelijkheid op te nemen voor elkaar en hun verlangen dienstbaar te zijn in kerk en samenleving.
In deze pastorale benadering is ruimte voor geestelijke onderscheiding, voor innerlijke groei en voor gewetensvolle beslissingen. Paus Franciscus vraagt om het gewetensoordeel van mensen te waarderen en te ondersteunen, ook in levenssituaties die het objectieve ideaal van het huwelijk niet volledig waarmaken: Het geweten kan op een ernstige en eerlijke wijze dit herkennen wat nu het edelmoedige antwoord is dat men aan God kan geven en het kan met enige zekerheid inzien dat dit antwoord de zelfgave is die God vraagt te midden de complexiteit van concrete beperkingen, ook als het volledige objectieve ideaal niet bereikt is (AL 303).
De ontmoeting met een pastoraal verantwoordelijke of begeleider is voor homoseksuele personen of paren een belangrijke schakel tot integratie in de geloofsgemeenschap. Over die integratie schrijft paus Franciscus: Het komt erop aan iedereen te integreren, iedereen te helpen zijn eigen manier te vinden om deel uit te maken van de kerkgemeenschap, opdat ze persoonlijk geraakt zouden worden door de ‘onverdiende, onvoorwaardelijke en gratuite’ barmhartigheid. Niemand mag voorgoed veroordeeld worden, omdat dat niet de denkwijze van het Evangelie is! Ik richt mij niet alleen tot gescheiden mensen en mensen in een nieuwe relatie, maar tot allen, in welke situatie ze zich ook bevinden (AL 297).
Tijdens pastorale ontmoetingen wordt vaak de vraag gesteld naar een gebedsmoment om God te vragen dat Hij dit engagement van liefde en trouw mag zegenen en bestendigen. Welke inhoud en vorm dat gebed concreet kan aannemen, bespreken de betrokkenen best met een pastorale verantwoordelijke. Zo’n gebedsmoment kan in alle eenvoud verlopen. Ook moet het verschil duidelijk blijven met wat de Kerk verstaat onder een sacramenteel huwelijk.
Dit gebedsmoment kan bijvoorbeeld als volgt verlopen.
Openingswoord
Openingsgebed
Schriftlezing
Engagement van de beide betrokkenen.
Samen drukken ze voor God uit hoe ze zich naar elkaar toe engageren.
Bijvoorbeeld:
God van liefde en trouw,
vandaag staan we voor U
omringd door familie en vrienden.
Wij danken U dat we elkaar mochten vinden.
We willen er zijn voor elkaar
in alle omstandigheden van het leven.
Wij spreken hier vol vertrouwen uit
dat we aan elkaars geluk willen werken,
dag aan dag.
Wij bidden: schenk ons kracht
om elkaar trouw te zijn
en ons engagement te verdiepen.
Op uw nabijheid vertrouwen wij,
van uw Woord willen we leven,
aan elkaar gegeven voorgoed.
Gebed van de gemeenschap.
De gemeenschap bidt dat Gods genade werkzaam mag zijn in hen om zorg te dragen
voor elkaar en voor de bredere gemeenschap waarin ze leven. Bijvoorbeeld:
God en Vader,
we omringen N. en N. vandaag met ons gebed.
U kent hun hart en de weg die ze voortaan samen gaan.
Maak hun engagement voor elkaar sterk en trouw.
Laat hun huis vervuld zijn van begrip,
verdraagzaamheid en zorg.
Laat er plaats zijn voor verzoening en vrede.
Laat de liefde die ze delen hen tot vreugde zijn
en hen dienstbaar maken in onze gemeenschap.
Geef ons de kracht om met hen op weg te gaan,
samen in het voetspoor van uw Zoon
en gesterkt door uw Geest.
Voorbede
Onze Vader
Slotgebed
Zegenwens
Brussel, 20 september 2022
De Vlaamse bisschoppen