Embedded Files
Plaatsingsdatum: 19-jun-2015 7:28:03
”Op 22 mei stemden de Ieren per referendum in met de openstelling van het huwelijk voor mensen van hetzelfde geslacht. Daarmee is Ierland het negentiende land in de wereld dat het zogenaamde homohuwelijk – eigenlijk een foutief woord – invoert. In de media werd dit geduid als een nederlaag voor de Kerk, maar is dat de enige manier waarop katholieken naar dat thema kunnen kijken?
Vooreerst iets opmerkelijks: veel van de landen waar holebi’s kunnen huwen, hebben een katholieke achtergrond, zoals Spanje, Portugal, Argentinië en uiteraard ook België. Moeten we concluderen dat die landen nu afrekenen met hun katholieke verleden, of is de katholieke gedachte dat alle mensen gelijk(waardig) zijn hier juist diep in de samenleving doorgedrongen? Ligt het katholieke gedachtengoed eigenlijk aan de basis van die evolutie? Die vragen zijn best een sociologische studie waard.
Ons land was het tweede – na Nederland – om het huwelijk open te stellen voor mensen van hetzelfde geslacht. Dat gebeurde al in 2003, met een zeer brede meerderheid, van links over centrum tot rechts, van gelovige tot ongelovige politici, zelfs over de grenzen van meerderheid en oppositie. We kunnen zonder overdrijven zeggen dat het hele proces rimpelloos verliep. Ook in de samenleving was nergens sprake van groot protest, zelfs de Kerk roerde zich nauwelijks.
Sindsdien treden in ons land jaarlijks zo’n duizend koppels van hetzelfde geslacht in het huwelijk. Dat is vooralsnog slechts een fractie van het totale aantal huwelijken, ongeveer 40.000 per jaar. Opmerkelijk: tot dusver zijn er procentueel minder echtscheidingen bij holebi’s dan bij hetero’s. Het wordt interessant om te zien of dat zo blijft. Wie lang heeft moeten knokken om te mogen trouwen, is misschien meer aan het huwelijk gehecht?
Onder katholieken blijft het onderwerp desalniettemin gevoelig. Bisschoppen die openingen creëren, krijgen ook tegenwind, zoals mgr. Johan Bonny mocht ondervinden, of gaan zeer omzichtig te werk, zoals mgr. Jean-Pierre Delville (zie het artikel hiernaast). Veel gelovigen vinden ondertussen het homohuwelijk de normaalste zaak van de wereld, maar net zo goed zijn er anderen die er een ondermijning van het instituut huwelijk in zien. In een gezonde democratie moeten beide meningen overigens een plaats hebben, met respect voor elkaar en zonder onderlinge verwijten.
Het wettelijke homohuwelijk is intussen in ons land al twaalf jaar een feit. En steeds meer landen zullen volgen. Voor mensen die het daar moeilijk mee hebben, kan het nuttig zijn om eens op een andere manier naar het fenomeen te kijken. Kunnen we huwelijken tussen mensen van hetzelfde geslacht niet beter als een nieuwe kans zien, in plaats van als een bedreiging? Want de invoering ervan toont juist aan dat regeringen en parlementen het huwelijk niet beschouwen als een voorbijgestreefd instituut, maar nog steeds als iets waardevols, waarin ze blijven investeren. Op die manier bekeken, is die nieuwe evolutie goed nieuws voor al wie het huwelijk genegen is.
En uiteindelijk blijft de essentie van het huwelijk toch dat twee mensen bewust en – in principe – levenslang voor elkaar kiezen. Dat ze zich publiek engageren om elkaar een leven lang bij te staan, in mooie en moeilijke momenten? Als holebi’s het recht op huwen opeisen, moeten we hen dan niet zien als bondgenoten in de strijd voor duurzame relaties?
Een openstelling van het kerkelijke huwelijk voor holebi’s zit er nog lang niet aan te komen, dat ligt veel te moeilijk in andere werelddelen. Maar de Europese Kerk kan vooroplopen door vernieuwend na te denken over de diverse soorten relaties van vandaag en hun plaats in de geloofsgemeenschap. Misschien moeten de Europese bisschoppen aan het Vaticaan vragen om ons continent wat meer regionale vrijheid te gunnen in het debat daarover?”
Luk Vanmaercke (Kerk en Leven 17 juni 2015)
(Foto: Belga image: Huwelijk van de Luxemburgse premier Bettel)
Heeft Kerk nood aan ‘reality check’?
Los van Iers referendum, beweegt er wat in de kerkelijke visie op homoseksualiteit.
Ook katholieke Ieren keuren homohuwelijk goed / Studiedag wil thema in Kerk bespreekbaar maken / Wat met inzegening homorelaties?
(Erik De Smet)
Bijna twee derde van de Ieren stemde tijdens een volksraadpleging voor het homohuwelijk. Opmerkelijk in een land dat nog steeds bij de meest katholieke in de westerse wereld wordt gerekend en waar de bisschoppen zich verzetten tegen de invoering ervan. De Vaticaanse
staatssecretaris Pietro Parolin bestempelde de uitslag als een „nederlaag voor de mensheid”.
De Ierse aartsbisschop Diar-muid Martin verklaarde daarentegen dat de Ierse Kerk nood heeft aan een reality check. Om opnieuw aansluiting te vinden bij jongeren, moet ze de werkelijkheid onder ogen durven te zien.
Er beweegt wat onder katholieken. Het feit dat uitgerekend heel wat van oudsher katholieke landen de eersten waren om het burgerlijke huwelijk open te stellen voor paren van hetzelfde geslacht, zet kerkleiders aan het denken.
„We moeten onze ogen openen, dat wil zeggen ons oor te luisteren leggen bij homoseksuele mensen”, verklaarde de Franse kardinaal Phillipe Barbarin. „We moeten niet enkel zeggen dat ook zij door God worden bemind, de Kerk moet ook hun eigen waarde erkennen.”
De catechismus erkent weliswaar een „diepgewortelde homoseksuele neiging”, maar houdt voor dat homoseksuelen tot kuisheid zijn geroepen. Wat moet de Kerk dan doen voor mensen van hetzelfde geslacht die als (echt)paar samenleven?
Onlangs vond in het bisdom Luik een studiedag plaats met de bedoeling homoseksualiteit in de Kerk bespreekbaar te maken. Heel wat gezinnen weten zich geconfronteerd met vragen over homoseksuele gezinsleden, vrienden, kennissen. Tal van jongeren worstelen met hun geaardheid, terwijl het risico op zelfdoding bij homoseksuelen groter is. En dan is er nog de realiteit van homofoob geweld.
Mgr. Jean-Pierre Delville, de bisschop van Luik, woonde de studiedag bij, zij het zonder zelf een inbreng te doen. Wel schreef de bisschop het voorwoord van een boek van de Waalse jezuïet José Davin. Daarin stelt hij vast dat er vandaag positiever naar homoseksuele relaties
wordt gekeken, ook al verschillen die van heteroseksuele omdat ze niet de natuurlijke mogelijkheid hebben kinderen voort te brengen.
„Dat mensen van hetzelfde geslacht een paar vormen, bevraagt en hindert ons, omdat dat de indruk kan wekken dat het oneerlijke concurrentie is van het huwelijk. Het gaat hier echter niet om paarvorming van hetzelfde type als in een huwelijk, maar om een verbond tussen mensen dat een engagement van trouw en verantwoordelijkheid vraagt”, schrijft mgr. Delville. „Dergelijke relaties bevrijden het concept homoseksualiteit van de ongebreide vrijheid waarmee het vaak vereenzelvigd wordt. Ook al kunnen die relaties geen kinderen voortbrengen, toch kunnen ze anderszins vruchtbaar zijn.”
Als we dat lezen, lijkt het wel dat althans sommigen in de Kerk anders naar homoseksualiteit gaan kijken. Pater Davin stelt tevreden vast dat de vragenlijst voor de bisschoppensynode relaties van mensen van hetzelfde geslacht als een bestaand feit erkent. „Het celibaat als enige mogelijkheid voor homoseksuelen naar voren schuiven, is hun menselijkheid ontkennen en verwerpen dat ook zij een liefdesleven hebben”, schrijft hij.
Wat dan met het kerkelijk inzegenen van die relaties? Daarvoor werden al priesters op het matje geroepen. Kardinaal Barbarin liet in de krant La Croix noteren dat hij wel homo’s zegent, maar niet hun samenlevingsverband. Is dat niet wat flauw? Pater Davin pleit voor een
eigen soort gebedsviering waarin een dergelijk verbond gezegend wordt, maar dan wel duidelijk onderscheiden van het kerkelijke huwelijk. Dergelijke viering staat los van het burgerlijk huwelijk, waarbij eender welke twee partners dezelfde huwelijksrechten genieten.
Op 7 oktober vieren de Vlaamse Werkgroep van Holebi-Pastores en haar
Nederlandse evenknie in Roosendaal hun 35-jarig bestaan met een
symposium over de vraag welke rol geloofsgemeenschappen
kunnen spelen in de beleving van homoseksualiteit. Meer info op www.holebipastores.be
of via holebipastores@hotmail.com
(Kerk en Leven 17 juni 2015)
Ook 'Kerk & leven' zegt ja
Barbara Debusschere
'Als holebi's het recht op huwen opeisen,
moeten we hen dan niet zien als bondgenoten
in de strijd voor duurzame relaties?' Luk Vanmaercke, hoofdredacteur 'Kerk & leven'
"Ierland heeft als negentiende land ter wereld het homohuwelijk goedgekeurd. In de media is dat geduid als een nederlaag voor de kerk. Maar is dat de enige manier waarop katholieken naar dit thema kunnen kijken? (...) Als holebi's het recht op huwen opeisen, moeten we hen dan niet zien als bondgenoten in de strijd voor duurzame relaties? Wie lang heeft moeten
knokken om te mogen trouwen, is misschien meer aan het huwelijk gehecht?"
Met dat als kernidee van zijn edito duwt Luk Vanmaercke, kersvers hoofdredacteur van Kerk & leven, de discussie over het holebihuwelijk in katholieke middens een versnelling hoger. Hij wijst er ook fijntjes op dat holebihuwelijken duurzamer blijken dan heterohuwelijken. Er zijn minder scheidingen.
En Vanmaercke koppelt een concreet voorstel aan zijn standpunt: "Een openstelling van het kerkelijke huwelijk voor holebi's zit er nog lang niet aan te komen; dat ligt veel te moeilijk in andere werelddelen. Maar de Europese kerk kan voorlopen. (...) Misschien moeten de Europese bisschoppen aan het Vaticaan vragen om ons continent wat meer regionale vrijheid te gunnen in het debat hierover?"
Bij Cavaria, de belangenverdediger voor holebi's en transgenders, zijn ze 'blij verrast'. "Het is mooi dat het holebihuwelijk wordt beschouwd als een waardevolle variatie op de klassieke duurzame heterorelatie die zij bepleit en niet enkel als iets wat de moderne kerk noodgedwongen gedoogt", zegt woordvoerder Jeroen Borghs.
Revolutionair? "Dat nu ook weer niet", meent Vanmaercke. "Veel katholieken, zowel aan de basis als in de top van het instituut denken nu in die richting." Kardinaal Danneels reageerde bijvoorbeeld positief op de goedkeuring van het homohuwelijk in ons land in 2003. Met die nuance dat het voor de kerk geen huwelijk in kerkelijke zin is en er dus een ander woord nodig is.
Eind vorig jaar ging de Antwerpse bisschop Johan Bonny verder met een pleidooi voor een kerkelijke erkenning voor holebirelaties. In het voorwoord van een recent boek breekt ook de bisschop van Luik Jean-Pierre Delville een lans voor meer begrip. "Ook al kunnen die relaties geen kinderen voortbrengen, ze kunnen wel op een andere manier vruchtbaar zijn."
Want, zoals ook Vanmaercke benadrukt, komen verschillende elementen uit het kerkelijk huwelijk duidelijk terug in de holebiversie: zorg, verantwoordelijkheid, trouw. "Wie die principes verdedigt - van holebi's zelf tot regeringen die holebihuwelijken toelaten - vindt het huwelijk geen achterhaald instituut en verdedigt waar de katholieke kerk voor ijvert: duurzame relaties", zegt Vanmaercke.
Druppelsgewijs
"Twintig jaar geleden had Kerk & leven dit niet kunnen maken, vandaag houdt dit steek", reageert kerkjurist en KU Leuven-rector Rik Torfs. "De evolutie is duidelijk. Zo zie je dat homohuwelijken eerst nog in parochiezalen, maar nu zelfs steeds vaker in kerken gezegend worden. Een tweede stap is een inhoudelijk positieve benadering. Die komt er nu druppelsgewijs, al blijft het een zeer delicaat thema."
Dat zegt ook theoloog Hans Geybels: "Rome erkent holebirelaties niet en hoewel er ook daar progressieve geesten zijn, zal het nog lang duren voor de top overstag gaat."
Vanmaercke valt het wel op dat net Bonny voor België naar de gezinssynode in oktober in Rome trekt. "Dat de Belgische bisschoppen hem naar voor schuiven en het Vaticaan dat goedkeurt terwijl iedereen zijn progressieve standpunt kent, is toch een impliciet signaal dat misschien niet in de letter van de leer maar wel in de geesten iets verandert."
Een voortrekkersrol voor de Europese afdelingen, zoals Vanmaercke voorstelt, achten de experts wel realistisch. Vanmaercke: "Het zou al heel wat zijn mochten zij breken met het negatieve discours over holebi's."
De Morgen 18 juni 2015
Page updated
Google Sites
Report abuse