ΦΤΑΙΕΙ Η ΑΓΝΟΙΑ;
Μερικοί άνθρωποι επικαλούνται άγνοια, για να δικαιολογήσουν κάποια σφάλματα τους, κάποιες λανθασμένες ενέργειες τους ή για να ξεφύγουν από κάποια κακοτοπιά. Τους ακούμε να λένε: «Δεν το είδα, δεν το άκουσα, κανείς δεν με πληροφόρησε γι' αυτό». Δηλώνοντας άγνοια, ελπίζουν ότι θα απαλλαγούν από την ευθύνη ότι θα ελαφρύνουν τη θέση τους ή ότι θα κριθούν επιεικέστερα, αν ενοχοποιούνται σε κάτι.
Ίσως ρωτήσει κανείς: «Είναι μεμπτός λόγος να λέμε ότι δεν τα γνωρίζουμε όλα;» Δεν είναι λόγος μεμπτός. Μακάρι να το πιστεύαμε βαθιά ότι δεν τα γνωρίζουμε όλα. Εφόσον είμαστε πεπερασμένα όντα, βεβαίως δεν τα γνωρίζουμε όλα. Ελάχιστοι άνθρωποι αναγνωρίσθηκαν από τούς συνανθρώπους τους πανεπιστήμονες. Διότι κατείχαν γνώσεις όχι μόνο μιας επιστήμης, αλλά πολλών επιστημών. Αλλά ούτε κι αυτοί οι χαρισματούχοι πανεπιστήμονες τα ήξεραν όλα. Ό σοφός για την εποχή του Σωκράτης έλεγε: «Έν οίδα, ότι ουδέν οίδα». Ένα πράγμα γνωρίζω, ότι τίποτε δεν γνωρίζω.
Ιδίως στην εποχή μας, πού οι επιστήμες έχουν αναπτυχθεί πάρα πολύ και οι επιστήμονες εξειδικεύονται σε περιορισμένο τμήμα του επιστητού, ποιος μπορεί να ισχυρισθεί ότι τα γνωρίζει όλα; Ό απόστολος Παύλος γράφει στους Κορινθίους ότι όποιος μεγαλοφαντάζεται ότι ξέρει κάτι, ακόμη δεν έχει γνωρίσει τίποτε καθώς πρέπει να το γνωρίζει (Α' Κορ. η' 2). Είναι προτιμότερο να έχουμε τη συναίσθηση ότι ελάχιστα πράγματα γνωρίζουμε, παρά να έχουμε την ψευδαίσθηση ότι τα ξέρουμε όλα. Δεν είναι ντροπή να ομολογούμε ότι αυτό το θέμα δεν το κατέχουμε, το άλλο θέμα δεν το γνωρίζουμε πλήρως και ότι πολλά πράγματα τα αγνοούμε τελείως. Είναι γνώρισμα αυτογνωσίας να παραδεχόμαστε ότι έχουμε «ένδεια, αδυναμία και άγνοια», όπως γράφει ό αρχιμανδρίτης π. Ευσέβιος Ματθόπουλος στο πνευματικό βιβλίο του «Ό προορισμός του ανθρώπου».
Αλλά δεν μπορούμε να ισχυριζόμαστε ότι αγνοούμε κι αυτά πού οφείλαμε να γνωρίζουμε! Το θέλημα του Θεού είναι βασικό στοιχείο στη ζωή μας πού πρέπει να το γνωρίζουμε. Από μικρά παιδιά μεγαλώνουμε σε ορθόδοξη χριστιανική Πατρίδα, στην οποία ό λόγος του Θεού ακούγεται σε όλα το μήκη και πλάτη της. Δεν επιτρέπεται να αγνοούμε πλήρως το θέλημα του Θεού. Αν αγνοούμε τις αλήθειες του Ευαγγελίου, κατατασσόμαστε σε άλλη κατηγορία. Ανήκουμε στους αμελείς και αδιάφορους. Διότι ενώ στην εποχή μας υπάρχουν τόσες δυνατότητες να γνωρίσουμε τις αλήθειες της Πίστεως μας, εμείς από αμέλεια δεν το πράττουμε. Αυτό όμως δεν είναι άγνοια. Είναι αδιαφορία, έλλειψη καλής διαθέσεως να πληροφορηθούμε, να μάθουμε αυτά πού οφείλουμε να γνωρίζουμε.
Στα Δικαστήρια όσοι επικαλούνται άγνοια νόμου, δεν απαλλάσσονται από την κατηγορία, αλλά ακούνε τον δικαστή να τους λέει: «Άγνοια νόμου δεν επιτρέπεται». Αν δεν επιτρέπεται να αγνοούμε τους νόμους των ανθρώπων, πολύ περισσότερο δεν επιτρέπεται να αγνοούμε τον νόμο του Θεού.
Όταν ό πλούσιος της Παραβολής (Λουκ. ις' 19-31) είπε στον Αβραάμ- «σε παρακαλώ, στείλε τον Λάζαρο στο πατρικό μου σπίτι να εξηγήσει στους πέντε αδελφούς μου όσα συμβαίνουν έδώ, για να μην έλθουν κι αυτοί στον ίδιο τόπο της βασάνου», ό Πατριάρχης του απάντησε: «Έχουν τον Μωυσή και τούς προφήτες (δηλαδή το Νόμο και τη διδασκαλία των προφητών), ας τούς ακούσουν».
Ό Κύριος ως απαράμιλλος Διδάσκαλος μας δίδαξε τις αλήθειες της πίστεως, πού οφείλουμε να γνωρίζουμε. Αν εμείς από αδιαφορία τις αγνοούμε, δεν θα απαλλαγούμε από την τιμωρία. Θα τιμωρηθούμε, διότι από ραθυμία δεν γνωρίσαμε το θέλημα του Θεού (Λουκ. ιβ' 47-48). Κι αν ηθελημένα κλείνουμε τα αυτιά μας στις αλήθειες του Ευαγγελίου, θα καταδικασθούμε αυστηρότερα, μαζί με εκείνους για τούς όποιους έχει γραφεί: Είναι όμοιοι με δηλητηριώδες φίδι πού κλείνει ηθελημένα τα αυτιά του, την ώρα πού είναι θυμωμένο και επιτίθεται να χύσει το δηλητήριο του (Ψαλμ. νζ' [57] 5).
Αυτό δυστυχώς παθαίνουμε οι σύγχρονοι άνθρωποι. Είμαστε αδιάφοροι ή σκληροτράχηλοι. Δεν θέλουμε να γνωρίσουμε το θέλημα του Θεού. Αν όμως είμαστε τόσο πολύ αδιάφοροι, θα ισχύσουν για μας οι λόγοι του Κυρίου: 'Εάν δεν ερχόμουν και δεν σας έλεγα τί πρέπει να κάνετε, δεν θα είχατε αμαρτία. «Νύν δέ πρόφασιν ούκ έχετε περί της αμαρτίας υμών» (Ιω. ιε' 22). Τώρα πού ήλθα και σας είπα τί πρέπει να κάνετε, είστε τελείως αδικαιολόγητοι για το ότι εξακολουθείτε να αμαρτάνετε.
Αντί να επικαλούμαστε άγνοια, είναι ασυγκρίτως καλύτερο να δείχνουμε σπουδή και επιμέλεια να γνωρίσουμε βαθύτερα το θέλημα του Θεού. Αντί να λέμε ότι δεν βρέθηκε κανείς να μάς διδάξει την αρετή, είναι επαινετό να δείχνουμε εμείς ενδιαφέρον και προθυμία να τη μάθουμε. Επιπλέον έχουμε όλοι τη συνείδηση μας, πού ή φωνή της μάς λέει τί πρέπει να κάνουμε. Τη φωνή της συνειδήσεως κανείς μέχρι τώρα δεν τη στερήθηκε ποτέ, παρατηρεί ό ιερός Χρυσόστομος. Αρκεί να μην τη φιμώνουμε, αλλά να έχουμε πνευματικά αυτιά να την ακούμε.
Παρ' όλα αυτά, αν υποθέσουμε ότι εξακολουθούν να υπάρχουν κάποιες ψυχές πού έζησαν σε τελείως κοσμικά περιβάλλοντα και βρίσκονται από άγνοια στην πλάνη, αν έχουν καλή διάθεση, ό άγιος και φιλάνθρωπος Θεός δεν θα τις αφήσει για πολύ καιρό απρονόητες. «Ού περιορά, ουδέ άφίησιν έπί πολύ άπρονόητον», παρατηρεί ό χρυσορρήμων Πατήρ. Κανένα δεν παραβλέπει, κανένα δεν αφήνει χωρίς την Πρόνοια, χωρίς την προστασία του, τίποτε δεν παραλείπει από εκείνα πού συμβάλλουν στη σωτηρία μας, αλλά μάς βοηθεί με ποικίλους πανσόφους τρόπους να βρούμε τον ορθό προσανατολισμό μας, να γνωρίσουμε το θέλημα του και να επιτύχουμε τη σωτηρία μας.(Από τον ¨ΣΩΤΗΡΑ¨)