Geneesmiddelen, zelfzorgmiddelen
Verantwoordelijke
Directie
Betrokkenen bij opstellen
MT/IB
Interpretatievrijheid
Vastgesteld oktober 2018
Geëvalueerd
n.t.b.
Datum laatste wijziging
Opgesteld najaar 2019 en klik HIER
==============================================================================
Doel
Onderstaande geeft voor iedereen helder aan wat te doen bij medicatie toediening.
Aanpak
De Klinker gaat ervan uit dat kinderen in school soms geneesmiddelen nodig hebben. Het toedienen van geneesmiddelen anders dan door injecties valt onder de normale taakuitoefening van leerkrachten en dit dient zorgvuldig te gebeuren. Krijgt een kind in school geneesmiddelen, dan dragen ouders en school hiervoor hun eigen verantwoordelijkheid.
Kinderen kunnen geneesmiddelen voorgeschreven krijgen door een huisarts of specialist. Het voorschrijven (door de arts) en afleveren van geneesmiddelen (door de apotheker) is in de wetgeving verankerd. Ouder(s)/verzorger(s) dienen deze geneesmiddelen aan hun kinderen toe en vragen de leerkrachten soms dit van hen over te nemen. Ook als het gaat om geneesmiddelen die zonder recept bij drogist of apotheek te verkrijgen zijn (zelfzorgmiddelen), kan het gaan om middelen die minder onschuldig zijn dan men vaak denkt.
De medische handelingen zijn onderverdeeld in drie categorieën. Leerkrachten zijn alleen bevoegd om handelingen in de tweede en derde categorie uit te voeren.
Handelingen uit de eerste categorie bestaan uit risicovolle handelingen die volgens de wet alleen door erkend opgeleide beroepsbeoefenaren, zoals artsen en verpleegkundigen, mogen worden uitgevoerd (ook wel voorbehouden handelingen genoemd). Deze voorbehouden handelingen zijn in de wet omschreven, omdat ze schade aan de patiënt kunnen toebrengen wanneer ze niet deskundig worden uitgevoerd. In principe mogen deze handelingen niet worden uitgevoerd op school. Het kan zijn dat een specifiek geneeskundig probleem een specifiek protocol nodig heeft, bijv. bij diabetespatiënten i.v.m. vrijwaring van verantwoordelijkheid als het gaat om risicovolle handelingen. Dit dient dan in dat protocol te worden vermeld en door ouder(s)/verzorger(s) te worden ondertekend. In dat geval geldt dat protocol.
In de tweede categorie vallen handelingen die niet voorbehouden zijn, maar die in sommige gevallen door de leerkrachten kunnen worden verricht. Bij handelingen uit deze categorie, waaronder het toedienen van geneesmiddelen valt, is het noodzakelijk dat door ouders een digitaal formulier “overeenkomst gebruik geneesmiddelen / zelfzorgmiddelen” wordt ingevuld. Deze overeenkomst dient, zowel voor geneesmiddelen die door arts of specialist voorgeschreven zijn als voor geneesmiddelen die zonder recept verkrijgbaar zijn (zelfzorgmiddelen), te worden ingevuld. Met het invullen geven geeft een ouder/verzorger een akkoord. De overeenkomst wordt digitaal bewaard in het leerlingdossier.
In de derde categorie vallen eenvoudige handelingen waarvoor geen verklaring is vereist, zoals het verzorgen van schaafwonden en het verwijderen van splinters. Dit mag en kan gedaan worden door alle leden van het team.
In de rest van de werkinstructie wordt steeds geschreven: geneesmiddelen, lees hiervoor ook zelfzorgmiddelen.
Wanneer toediening?
Geneesmiddelen worden aan kinderen gegeven als:
De ouder de bijsluiter en bij voorkeur de oorspronkelijke verpakking in verband met de informatie over het middel heeft meegebracht;
De ouder de overeenkomst gebruik geneesmiddelen heeft ingevuld;
De geneesmiddelen gegeven moeten worden tijdens het verblijf in school;
De geneesmiddelen bij verergering of een aanval gegeven moeten worden zoals bijv. bij benauwdheid, koortsstuip of epilepsie
De geneesmiddelen vaker dan 2 maal per dag gegeven moeten worden en dus niet alleen maar thuis gegeven kunnen worden.
Alle genees- en zelfzorgmiddelen mogen alleen na invulling van het formulier “overeenkomst gebruik geneesmiddelen / zelfzorgmiddelen” worden gegeven.
Beëindiging toediening geneesmiddel / zelfzorgmiddel
Wanneer de ouder/verzorger doorgeeft dat het toedienen van het geneesmiddel/zelfzorgmiddel beëindigd kan worden, dan meldt de ouder dat de leerkracht.
Mocht het zo zijn dat het kind na korte of lange tijd weer hetzelfde geneesmiddel toegediend moet krijgen, dan moeten de ouder(s)/verzorger(s) opnieuw de overeenkomst gebruik geneesmiddelen / zelfzorgmiddelen invullen. De nieuwe overeenkomst wordt opnieuw bewaard in het leerlingdossier.
Info voor de leerkracht
Voordat geneesmiddelen aan een kind gegeven kunnen worden, moet het volgende door de leerkracht gedaan worden:
De bijsluiter lezen;
Houdbaarheid c.q. bruikbaarheid van het geneesmiddel controleren;
De naam van het kind op het etiket (voor zover van toepassing) controleren;
De naam van het geneesmiddel controleren met wat vermeld staat in de overeenkomst gebruik geneesmiddelen;
De overeenkomst gebruik geneesmiddelen lezen;
Zeker zijn dat de ouders akkoord zijn met het geven van het geneesmiddel.
Naast de informatie uit de bijsluiter is schriftelijke uitleg over het gebruik van het geneesmiddel door de ouder noodzakelijk. Wij denken bijvoorbeeld aan geneesmiddelen die gegeven moeten worden bij epilepsie aanvallen of koortsstuipen of geneesmiddelen die anaal toegediend moeten worden. De leerkracht vraagt altijd goed na bij de ouder hoe de geneesmiddelen gegeven moeten worden, indien dit mogelijk is, vraagt zij of ouders het voor kunnen doen. Soms hebben ouders thuis begeleiding van bijvoorbeeld thuiszorg of kunnen zij een beroep doen op een verpleegkundige die speciaal gespecialiseerd is in de ziekte en/of het toedienen van de geneesmiddelen. Deze mogelijkheid dient altijd nagevraagd te worden. Deze verpleegkundigen zijn vaak ook bereid om op scholen langs te komen om uitleg en aanvullende informatie te verstrekken of anders achterwacht te zijn.
Ook met name bij geneesmiddelen die geïnhaleerd worden is het noodzakelijk dat de ouder laat zien op welke manier zijn kind dit gewend is te doen. De verantwoordelijkheid voor het schoonhouden van het apparaat blijft bij de ouder. Kinderen kunnen soms last van bijwerkingen van de geneesmiddelen krijgen. Het is van belang hier rekening mee te houden.
De leerkracht geeft nooit geneesmiddelen aan een kind als de naam van het kind op het etiket niet klopt of als de naam van het geneesmiddel niet overeenkomt met de naam van het geneesmiddel wat geregistreerd staat in de overeenkomst gebruik geneesmiddelen.
Is er een vergissing gemaakt bij het geven van geneesmiddelen dan meldt de leerkracht dit direct aan de directeur zodat met de ouder overlegd wordt.
De ouder overlegt met de arts (of zijn vervanger) die de geneesmiddelen heeft voorgeschreven of bij afwezigheid van de arts met de apotheek die ze heeft geleverd.
Is/zijn ouder(s) niet bereikbaar, dan overlegt de directeur zo spoedig mogelijk met de arts die de geneesmiddelen heeft voorgeschreven of desnoods met de apotheek die ze heeft geleverd.
Het bewaren van geneesmiddelen
Geneesmiddelen worden buiten gebruik van de kinderen bewaard. Dit kan zijn in de bureaula van de leerkracht. Op de verpakking en/of bijsluiter staat bij welke temperatuur de geneesmiddelen bewaard moeten worden.
Leg nooit “eventjes” geneesmiddelen op de tafel of op het bureau in de groep.
Voor geneesmiddelen geldt een bepaalde houdbaarheid- c.q. bruikbaarheidstermijn, dit geldt dus voor een gesloten en geopende verpakking. Vanaf het moment dat een verpakking wordt geopend kan een beperkte bruikbaarheid gelden.
Informatie over de houdbaarheid en bruikbaarheid van een geneesmiddel staat op de verpakking of in de bijsluiter.
Bij twijfel of iets nog te gebruiken is, bespreekt de leerkracht dit met de ouder en laat bij voorkeur de ouder de apotheek voor informatie opbellen.