Onderwijs op afstand

Verantwoordelijke

directie

Betrokkenen bij opstellen

Interpretatievrijheid

vastaand

Geëvalueerd

(betrokkenen->verantwoordelijke) [datum]

Datum laatste wijziging

Opgesteld voorjaar 2020 en klik HIER

==============================================================================

Doel

Met deze kwaliteitskaart borgen wij de wijze waarop wij ons onderwijs op afstand willen organiseren voor onze leerlingen in het geval het onderwijs op onze school niet in fysieke vorm kan worden georganiseerd. Het doel is dat ons onderwijs op zo’n effectief mogelijke manier kan doorgaan en het reguliere lesprogramma zo min mogelijk wordt onderbroken.

Algemeen - Technische voorbereiding

Voor het geven van onderwijs op afstand, is software nodig om te kunnen videochatten met grote groepen. Er zijn vele tools beschikbaar die de mogelijkheid bieden om online te videochatten. Hieronder geven wij drie opties die het mogelijk maken om met groepen te bellen. Er zijn natuurlijk nog andere opties te vinden op het internet.

Microsoft Skype

Zoom

Google Meet

Belangrijk:

Kies als school één videotool uit waar iedere docent en klas mee gaat werken.
Organiseer een plenair moment met alle docenten waarbij iedereen de software kan testen, vragen kan stellen en daarna startklaar is. Gebruik hier ook het hoofdstuk “Voorbereiden op een online dag” voor.
Kijk goed hoe leerlingen zich moeten aanmelden met de software. Dit verschilt namelijk per videosoftware.
Oefen, waar mogelijk, al vooraf in de klas met het gebruiken van de videosoftware. Zorg dat leerlingen zo goed mogelijk voorbereid zijn.

Softwarepakketen van methodes

Denk bij de voorbereiding van onderwijs op afstand ook aan de softwarepakketten die jullie school al reeds gebruikt. Deze kunnen leerlingen eventueel thuis gebruiken om te oefenen.

Voorbereiden op een online dag (docent)

Technische checklist voor de docent:
1. Ik heb een Laptop, computer of tablet
2. Ik heb een webcam of camera op mijn device die werkt
3. Ik heb een microfoon op mijn device die werkt.
4. Ik weet hoe ik moet werken met software …. en heb hiermee geoefend.
5. Ik weet hoe ik een videoverbinding moet starten voor mijn leerlingen en hoe ik mijn leerlingen moet uitnodigen.
6. Ik weet hoe ik mijn presentaties en eventuele digibord- en methodesoftware kan laten zien aan mijn leerlingen.
7. Ik heb mijn opstelling getest met leerlingen of eventueel andere leerkrachten. Ik weet zeker dat het werkt.
Informeer ouders zo vroeg mogelijk over hoe jullie school het onderwijs op afstand wil gaan organiseren. Hier kan de brief uit de kwaliteitskaart voor worden gebruikt.
Maak een rooster voor de dag met tijden waarop de instructies van de lessen gaan plaatsvinden. Tip: bied belangrijke instructies meerdere keren aan, zodat leerlingen deze ook meerdere keren kunnen volgen. Dit is handig wanneer er bijvoorbeeld een leerling uitvalt door technische problemen.
Zorg dat dit rooster de dag vooraf (of eerder) bij de ouders en leerlingen komt, zodat zij weten waar en wanneer ze online aanwezig moeten zijn. Mocht het onderwijs voor langere periode online plaatsvinden, kan je het rooster ook uitbreiden voor meerdere dagen.
Zorg dat alle leerlingen een link hebben waar ze moeten inloggen om de videochat te kunnen volgen.
Zorg dat leerlingen vooraf aan de lesdag de fysieke of online werkbladen ontvangen hebben.

Didactische ondersteuning voor online leren

De basis: hoe bouw je een online les op?

Onderstaand schema kan gebruikt worden voor het opbouwen van een basisles in een online videosysteem.

5 min

Plenaire introductie met planning van de les en doelen.

10 / 15 min

Plenaire instructie voor alle leerlingen.

10/ 15 min

Verlengde instructie
De rest van de groep gaat zelfstandig aan de slag. Deze groep kan het geluid uitzetten zodat ze niet worden gestoord door de verlengde instructie.

10 min

Heel de groep gaat zelfstandig aan de slag, met de mogelijkheid om vragen te stellen (via de chat).

10 min

Terugblik, evaluatie en eventuele formatieve vragen.

Online instructies geven

Vraag aan alle leerlingen om vooraf aan de instructie hun hand op te steken, zodat je zeker weet dat iedereen de online sessie goed kan volgen en geen technische problemen heeft.
Het is effectief om tijdens je online instructie gebruik te maken van (powerPoint) presentaties. Zorg bij het geven van presentaties dat je slides zo simpel mogelijk zijn (zonder afleidende plaatjes). Leerlingen worden bij online leren sneller afgeleid en focus houden is daarom een uitdaging.
Benoem in je les helder de doelen en wat je tijdens deze les van leerlingen verwacht, zowel tijdens de instructie als tijdens de verwerking. Wees heel specifiek over de tijden en wat er precies gaat gebeuren.
Technische tip: zorg dat al je leerlingen stil zijn tijdens de instructie. Doe dit door hen dit te vragen of via de knop die hen allemaal in een keer dempt. Veel online tools voor videosamenwerking geven je de optie om een groep te dempen en losse leerlingen te laten praten. Dit kan handig zijn wanneer een leerling een vraag heeft.
Spreek met je leerlingen de regel af wanneer ze een vraag mogen stellen en hoe ze een vraag mogen stelen. Geef bijvoorbeeld aan dat je altijd een instructie doet en daarna leerlingen de ruimte geeft voor vragen. Jonge kinderen kunnen hun hand op steken waar oudere kinderen hun vraag kunnen typen in een chat bijvoorbeeld. De leerling kan je dan ook de kans geven hun vraag met audio te stellen.
Laat leerlingen tussendoor veel verwerken. Bij het leren op afstand is de kans groot dat leerlingen snel afgeleid raken of de draad kwijt raken. Het is daarom belangrijk om leerlingen veel aan de slag te laten gaan met kleine stappen. Zie de tips bij formatief evalueren over hoe je kunt checken of leerlingen een bepaald onderdeel van de instructie begrepen hebben
Tip: zoek naar geschikte (instructie)filmpjes die je de leerlingen kunt laten zien. Zo kun je bijvoorbeeld instructiefilmpjes zoeken voor rekenen of geschiedenis. Dit kan handig zijn voor leerlingen die een bepaalde instructie nog een keer willen terugkijken voor een opdracht.

Formatief evalueren

Formatief evalueren is het proces waarbij je als docent checkt of leerlingen bepaalde kennis op een goede manier hebben opgedaan en/of ze bepaalde vaardigheden goed kunnen toepassen. Bij onderwijs op afstand is dit een essentieel onderdeel van je aanbod. Enerzijds is dit van belang om te kunnen checken of leerlingen onderdeel van je instructie goed hebben begrepen. Anderzijds zorgt dit ook voor een hogere continue betrokkenheid van leerlingen en is het een vorm van verwerking voor henzelf.

De simpelste manier om formatief te evalueren online is om leerlingen een vraag te stellen. Dit kan je doen door het letterlijk te vragen of met een slide in je presentatie de vraag / opdracht te laten zien.
Laat leerlingen de vraag opschrijven of uitwerken op papier. Je kan dan leerlingen bijvoorbeeld via hun webcam het antwoord laten zien. Een alternatief is ook om de antwoorden te laten typen in de chat.
Er zijn ook verschillende andere mogelijkheden met technische oplossingen om formatieve vragen te stellen. Verder in de kwaliteitskaart vind je daar tips voor.

Verlengde instructie

Na een instructie is het natuurlijk zaak om te kijken welke leerlingen eventueel een verlengde instructie nodig hebben. Je kan leerlingen selecteren maar ook aangeven dat leerlingen die meer instructie willen, langer blijven luisteren.
Leerlingen die geen verlengde instructie volgen, kunnen simpelweg het geluid uitzetten.
Spreek duidelijk af wanneer alle leerlingen weer terug moeten zijn voor de volgende algemene instructie.
Zorg dat andere leerlingen tijdens de verlengde instructie, wanneer zij klaar zijn met de taken, aan de slag kunnen met aanvullende opdrachten. Dit voorkomt dat leerlingen andere dingen gaan doen.
TIP: zorg dat leerlingen altijd een extra opdracht hebben of een online oefenwebsite om verder te werken wanneer zij klaar zijn

Voor gevorderden: Tips voor technische tools om interactieve of formatieve vragen te stellen

Gebruik de software van https://goformative.com/ om vragen klaar te zetten voor leerlingen om te maken. De software is heel makkelijk te gebruiken en geeft je de mogelijkheid om leerlingen snel van feedback te voorzien (tip: oefen ook met deze software in de klas vooraf waar mogelijk)
LessonUP is een online software waarmee je gemakkelijk online materiaal kan klaarzetten. Zeer aan te raden voor docenten die meerdere tools of links toegankelijk willen maken voor leerlingen.
Andere software waarmee je vragen of quizen kunt maken zijn:
1. Mentimeter
2. Kahoot
3. Google forms
4. Quiziz
5. Answergarden
Een andere tool om informatie van leerlingen te verzamelen is Padlet. Dit is een lege pagina waar leerlingen dingen op kunnen plaatsen, van antwoorden tot foto’s en links.

Bronnen voor verdieping over onderwijs op afstand.

Onderstaande links zijn verdiepende bronnen over hoe je het effectiefste over kunt schakelen naar onderwijs op afstand en welke tools bruikbaar zijn om onderwijs op afstand effectief te organiseren.

Informatie voor ouders/verzorgers

Het is van groot belang in deze periode om heldere informatie te delen met ouders. Hieronder geven wij een voorbeeld van een email naar ouders. Het is echter ook aan te raden om een onlinebijeenkomst te organiseren (bij voorkeur in de geselecteerde video tool die men voor leerlingen wil gebruiken) waarbij alle ouders worden geïnformeerd.

Na de eerste informatiesessie dient er ook een toegankelijke manier te zijn voor ouders om de school te bereiken met vragen. Tip: maak een apart telefoonnummer en emailadres aan voor technische vragen van ouders, die een specifiek persoon in de school kan beantwoorden. Zeker in het begin is het belangrijk dat ouders snel en effectief ondersteund kunnen worden.

Voorbeeldemail communicatie ouders + handleiding

Geachte ouder,

Zoals u weet is het voor de komende periode niet mogelijk voor uw kind(eren) om de lessen te volgen op onze school. Toch willen wij er alles aan doen om het onderwijsaanbod door te laten gaan. Wij hebben daarom besloten om de lessen online aan te bieden. Hiervoor maken wij gebruik van het systeem (vul in).

In het hiernavolgende leggen wij uit welke voorbereidingen u dient te treffen qua techniek, wat u kunt doen om uw kind zelf voor te bereiden op het volgen van online onderwijs en wat wij van u als ouder verwachten gedurende de online lesdag.

Technische voorbereiding:

Wij raden u aan om een laptop te vinden voor uw kind om hierachter te werken. Een tablet kan ook, maar maakt het vaak wat minder makkelijk om deel te nemen aan online activiteiten.
Download en installeer de app (vul in) via de link (vul in)
Zorg dat het geluid, de microfoon en webcam goed werken. Test dit bijvoorbeeld door te skypen of bellen met iemand anders via de software.

Wanneer dient uw kind online te zijn?

De schooldag start op de reguliere tijd van …. Wij verwachten dat alle kinderen op dat tijdstip beschikbaar zijn om online het programma te volgen. We zullen tussen de lessen en tijdens de lunch normale pauzes houden waarbij de kinderen niet online hoeven te zijn.

Wat dient u voor te bereiden voor de online lesdag?

Bekijk ’s morgens met uw kind(eren) het rooster om te zien op welke momenten de kinderen online dienen te zijn voor instructie en uitleg.
Zorg dat uw kind(eren) voor de lestijd met hun computer/tablet klaar zitten en ingelogd zijn op de video software.

Wat verwachten wij van u als ouders gedurende de dag?

Zorg dat uw kind geen andere zaken achter de computer doet die voor afleiding kunnen zorgen van het lesaanbod (zoals spelletjes of andere websites bezoeken).
Ondersteun uw kind bij vragen in het werk of zorg dat uw kind(eren) de vraag aan de docent stellen.
Gedurende de lesdag vragen wij u om geen contact te maken met de docent, behalve als het echt noodzakelijk is. De docent dient zijn of haar focus op het verzorgen van het onderwijs te houden.

Mocht u vragen hebben, kunt u ons altijd bereiken via (vul in).