สถาบันการศึกษาทางไกล เป็นสถานศึกษาส่วนกลาง สังกัดสำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ มีประวัติความเป็นมาเริ่มจากการเป็น ศูนย์การศึกษาทางไกลไทยคม ซึ่งเป็นสถานศึกษาสังกัดกรมการศึกษานอกโรงเรียน ที่กระทรวงศึกษาธิการจัดตั้งขึ้นตามมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 2 มิถุนายน พ.ศ. 2537 เพื่อบริหารและรับผิดชอบทดลองโครงการจัดการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม ระหว่างปี พ.ศ. 2537 - 2541 ซึ่งหลังจากสิ้นสุดการทดลองโครงการจัดการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม และมีการประกาศใช้พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 และแก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545 มาตรา 37 วรรคสอง (4) กำหนดให้กระทรวงศึกษาธิการสามารถจัดการศึกษาทางไกลและการศึกษาที่ให้บริการหลายเขตพื้นที่ กรมการศึกษานอกโรงเรียนในขณะนั้น จึงมีนโยบายที่จะจัดการศึกษาทางไกล ตามนัยของกฎหมายการศึกษาดังกล่าว

ดังนั้น กระทรวงศึกษาธิการจึงได้ปรับหน้าที่และความรับผิดชอบของศูนย์การศึกษาทางไกลไทยคม เป็นการจัดการศึกษาทางไกลในหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐานและการศึกษาต่อเนื่อง พัฒนาระบบการบริหาร การบริการและพัฒนาบุคลากรเพื่อให้การดำเนินงานการศึกษาทางไกลมีคุณภาพ มาตรฐาน และมีประสิทธิภาพ ตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการ ลงวันที่ 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2546 และต่อมาเสนอให้เปลี่ยนชื่อสถานศึกษาจาก“ศูนย์การศึกษาทางไกลไทยคม” เป็น “สถาบันการศึกษาทางไกล” ตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการ ลงวันที่ 18 ตุลาคม พ.ศ. 2549 และประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่องการกาหนดอำนาจหน้าที่ของสถานศึกษา ลงวันที่ 25 มีนาคม พ.ศ. 2551 ข้อ 10 ว่าด้วยสถาบันการศึกษาทางไกล เป็นสถานศึกษาขึ้นตรงสำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย

ภารกิจเดิมที่ได้รับมอบหมายเมื่อแรกเริ่มตั้งเป็นศูนย์การศึกษาทางไกลไทยคมคือ ดำเนินการรวมกับศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการศึกษา กรมการศึกษานอกโรงเรียน ในการติดตั้งอุปกรณ์รับสัญญาณดาวเทียม ศูนย์การศึกษาทางไกลไทยคม (สถาบันการศึกษาทางไกล) มีบทบาทหน้าที่ส่งเสริมสนับสนุนสถานศึกษาและเครือข่ายให้จัดการศึกษาทางไกล ให้ความรู้ในกระบวนการเรียนการสอนทางไกล พร้อมทั้งรวมจัดรายการความรู้ ออกอากาศทางวิทยุโทรทัศน์เพื่อการศึกษา สถานที่ตั้งจึงใช้พื้นที่บางส่วนของศูนย์เทคโนโลยีเพื่อการศึกษา ถนนศรีอยุธยา เขตราชเทวี กรุงเทพฯ และเมื่อปรับเปลี่ยนบทบาทหน้าที่ของสถาบันการศึกษาทางไกลจากส่งเสริมสนับสนุนให้เป็นสถานศึกษาที่จัดการเรียนการสอนโดยวิธีการเรียนทางไกล กำหนดเปิดภาคเรียนในปีการศึกษา 2546 การติดต่อเข้าออกของนักศึกษามีมากประกอบกับเป็นสถานีโทรทัศน์มีความเข้มงวดในการเข้าออก จึงย้ายสำนักงานมาเช่าอาคารขององค์การค้าของคุรุสภา เลขที่ 133 ถนนเพชรบุรี เขตราชเทวี กรุงเทพมหานคร โดยความเห็นชอบของเลขาธิการ กศน. เมื่อวันที่ 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2552 ที่ทำการตั้งอยู่บริเวณชั้น 1 และชั้น 2 ของอาคาร

ในปีงบประมาณ 2554 สถาบันการศึกษาทางไกล มีการเปลี่ยนแปลงผู้บริหาร คือ นายสุรศักดิ์ เพิ่มผล เนื่องจาก นายบุญส่ง คูวรากุล เกษียณอายุราชการ ได้มีการจัดประชุมคณะกรรมการสถานศึกษาเพื่อแนะนำตัวเองและขอรับฟังข้อคิดเห็นในเชิงนโยบายแก่คณะกรรมการสถานศึกษา ในวันอังคารที่ 13 ธันวาคม พ.ศ. 2554 ซึ่งในช่วงเวลานั้น อาคาร สกสค. ทรุดโทรมมาก ลิฟท์เสีย คณะกรรมการสถานศึกษาจึงเห็นชอบให้หาสถานที่ทาการใหม่ประกอบกับข้อคิดเห็นเพิ่มเติมของคณะกรรมการประเมินโดยต้นสังกัด ในเรื่องจุดที่ควรพัฒนา ของสถาบันการศึกษาทางไกล คือ ควรมีสถานที่ให้บริการที่มีความเหมาะสมต่อการติดต่อและให้บริการแก่กลุ่มเป้าหมายและควรมีความเป็นเอกเทศ สถาบันการศึกษาทางไกล จึงดำเนินการขออนุญาตใช้อาคารว่างของศูนย์วิทยาศาสตร์เพื่อการศึกษา (เอกมัย) เป็นที่ทำการและได้ทำการย้ายสถานที่ทาการใหม่ เป็นเลขที่ 928 อาคาร 5 ศูนย์วิทยาศาสตร๑เพื่อการศึกษา (เอกมัย) ถนนสุขุมวิท เขตคลองเตย กรุงเทพมหานคร 10110