Phỏng dịch từ “Homocysteine: The New Kid on the Block”, trong sách What your Doctor doesn’t know about Nutritional Medicine may be killing you – Dr. Ray Strand

Có bao giờ bạn nghe nói về Homocysteine?

Hoặc là có bao giờ bác sĩ của bạn đề nghị bạn thử máu để kiểm soát xem lượng Homocysteine của bạn ra sao? Câu trả lời: Có thể là không.

Đọc xong bài này, tôi bảo đảm bạn sẽ tự hỏi tại sao (why).

Một số ít các bạn có thể đã nghe nói về chất này, một số ít nữa có thể có biết rằng Homocysteine cũng quan trọng như cholesterol trong các nguy cơ đưa đến bệnh tim mạch.

Có thể ước lượng khoảng 15% các trường hợp bị nhồi máu cơ tim (heart attack) hoặc bị tai biến mạch máu não (stroke) xảy ra hằng năm là những trường hợp bệnh nhân có lượng Homocysteine trong máu cao. Có nghĩa là Homocysteine chịu trách nhiệm trong 225 ngàn trường hợp heart attack, 24 ngàn trường hợp strokes xảy ra mỗi năm ở Mỹ. Không cần phải nói, đây là một con số đáng kể để chúng ta tìm hiểu về thủ phạm giết người này, đặc biệt là khi bạn nhận thức ra được rằng bạn có thể làm lượng Homocysteine xuống một cách dễ dàng bằng Vitamin B.

HOMOCYSTEINE LÀ GÌ?

Lịch sử khảo cứu về Homocysteine rất đặc biệt, bắt đầu với Bác Sĩ Kilmer McCully, một bác sĩ về Bệnh Lý Học (Pathologist) và cũng là một nhà khảo cứu (researcher), tốt nghịệp Havard Medical School vào giữa Thập Niên 1960. Bác Sĩ McCully thích nghiên cứu về sự liên hệ giữa các thay đổi sinh hóa (Biochemistry) và bệnh tật. Ông đã được đề cử vào chức vụ Associate Pathologist ở Massachusetts General Hospital và Giáo Sư Phụ Giảng (Assistant Professor) về ngành Bệnh Lý Học (Pathology) tại Havard Medical School. Đặc biệt ông thích nghiên cứu về bệnh Homocystinuria. Đây là một chứng bệnh di truyền, cơ thể thiếu diếu tố Cystathionine Beta-Synthase nên không biến đổi Homocysteine thành cysteine và methionine được, khiến lượng Homocysteine trong máu và trong nước tiểu lên cao. Bác Sĩ McCully đã xem xét hai trường hợp, hai em nhỏ bị bệnh homocystinuria đã chết vì heart attack, mà hai em chưa tới tám tuổi. Khi ông quan sát các mẫu bệnh lý để tìm hiểu về cái chết của hai em, ông ghi nhận những tổn hại của thành mạch máu của hai em giống như mạch máu của một ông già, thành mạch máu rất dầy và cứng. Từ đó Bác Sĩ McCully tự hỏi có phải lượng Homocysteine cao trong máu đưa đến heart attack và strokes.

Homocysteine là một chất trung gian được tạo ra trong quá trình biến dưỡng một amino acid là methionine.

Methionine được tìm thấy rất nhiều trong các thực phẩm như thịt, trứng, sữa và các sản phẩm của sữa. Cơ thể chúng ta rất cần methionine để sinh tồn. Methionine sẽ được biến đổi thành Homocysteine, rồi Homocysteine sẽ biến đổi ra cysteine và methionine trở lại nếu cơ thể có đầy đủ các Vitamin B6, Vitamin B12 và folic acid giúp các diếu tố cần cho sự biến đổi. Methionine và cysteine là chất vô hại, Homocysteine thì không.

LÝ THUYẾT THÌ ĐÚNG – NHƯNG THỜI ĐIỂM THÌ SAI (Right stuff, wrong era)

Bác Sĩ McCully tường trình lý thuyết về Homocysteine của ông trong vài tờ báo y học vào cuối Thập Niên 60, đầu Thập Niên 70. Lúc đầu lý thuyết của ông rất được đón nhận. Bác Sĩ Benjamin Castle, Trưởng Khoa Bệnh Lý rất hỗ trợ Bác Sĩ McCully. Nhưng rồi Bác Sĩ Castle về hưu, người thay thế chức Trưởng Khu đã nói với Bác Sĩ McCully là nếu ông muốn tiếp tục nghiên cứu thì đi tìm nguồn trợ cấp riêng, Khoa Bệnh Lý không thể giúp đỡ Bác Sĩ McCully nữa.

Bác Sĩ McCully phải dời phòng khảo cứu của ông xuống tầng trệt. Bác Sĩ McCully đã làm việc rất khó nhọc trong hoàn cảnh thiếu thốn tiền bạc. Đến năm 1979, Bác Sĩ Trưởng Phòng nói với Bác Sĩ McCully rằng Havard ngưng chức vụ của ông và lý thuyết Homocysteine về bệnh tim mạch của ông không được chấp nhận. Chức vụ ở trường Đại Học Havard cũng như chức vụ ở bệnh viện của Bác Sĩ McCully được trao cho người khác.

Đó là vào tháng Giêng năm 1979. Bác Sĩ McCully mất việc. Một người bạn cùng lớp với Bác Sĩ McCully ở Đại Học Havard và là trưởng trung tâm nghiên cứu về bệnh tim mạch ở MI đã gọi ý tưởng của Bác Sĩ McCully là “thứ vô nghĩa” và “thứ tin vịt lừa phỉnh quần chúng” (hoax being perpetrated on the public). Giám Đốc bệnh viện Massachusetts General còn yêu cầu Bác Sĩ McCully đừng đem cái lý thuyết Homocysteine vào bệnh viện cũng như vào Đại Học Havard. Thế là lý thuyết Homocysteine của Bác Sĩ McCully bị dẹp vĩnh viễn.

Tại sao vào thời điểm đó người ta lại thù ghét một người mà người đó chỉ đơn giản cố gắng tìm kiếm nguyên do của một căn bệnh giết người số một của thế giới ngày nay? Động lực nào đã đưa đến các lời lẽ hằn học đó? Có thể nào các trợ cấp khổng lồ về các nghiên cứu về cholesterol lúc đó là nguyên do?

Vào thời điểm đó lý thuyết Cholesterol & Heart attack đã có một sức xung kích rất mạnh, nếu lý thuyết của Bác Sĩ Kilmer McCully là đúng thì lý thuyết đó sẽ thay đổi tất cả.

Bác Sĩ Thomas James, chuyên khoa về bệnh tim, President Đại Học Texas Medical Branch, còn là President của American Heart Association vào năm 1979 có phát biểu rằng: “Bạn không thể có ý tưởng đi theo hướng khác với cholesterol mà có thể có sự hỗ trợ và có trợ cấp ... Trong cuộc đời tôi, tôi chưa bao giờ thấy một đề tài đã tạo ra một phản ứng thù nghịch ngay tức khắc như vậy.”

Tất cả các lý thuyết khác bị dẹp tan, lý thuyết Cholesterol như phát súng trận. Các hãng thuốc kiếm bạc tỷ (billions), mọi người tin rằng heart attack và strokes là do cholesterol trong máu cao. Bạn thấy không, họ đã chu toàn công việc rất tốt khi bán lý thuyết Cholesterol cho giới y khoa và quần chúng.

KHƠI ĐỘNG LẠI LÝ THUYẾT HOMOCYSTEINE (Renew interest in Homocysteine)

Năm 1990 Bác Sĩ Meir Stampfer đã làm sống lại lý thuyết Homocysteine của Bác Sĩ McCully.

Bác Sĩ Stampfer là giáo sư về ngành Dịch Tễ Học và Dinh Dưỡng Học (Epidemiology & Nutrition) thuộc Havard School of Public Health. Bác Sĩ Stampfer xem xét lượng Homocysteine trong máu của 15 ngàn bác sĩ tham gia cuộc khảo cứu của ông.

Ông đã tường trình rằng lượng Homocysteine chỉ hơi tăng cũng làm nguy cơ tim mạch gia tăng. Những người có lượng Homocysteine cao có nguy cơ heart attack gấp 3 lần những người có lượng Homocysteine thấp. Ông nói rằng “Đây là một khảo cứu rộng lớn đã chứng tỏ Homocysteine có thể là yếu tố đưa đến nguy cơ heart attack.”

Vào tháng Hai năm 1995, Bác Sĩ Jacob Selhub cũng báo cáo trong New England Journal of Medicine rằng lượng Homocysteine trong máu cao đã có liên hệ với chứng hẹp động mạch cổ (carotid artery stenosis). Bác Sĩ Selhub cũng nhận thấy rằng các bệnh nhân có lượng Homocysteine cao cũng có lượng folic acid, Vitamin B6, B12 trong máu thấp.

Một khảo cứu khác, The European Concerted Action Project đã cho thấy Homocysteine càng cao, bệnh nhân càng dễ bị heart attack. Và bây giờ người ta mới thấy sự nguy hiểm của Homocysteine, và nếu người bệnh còn có thêm áp huyết cao, tiểu đường, cholesterol cao, hút thuốc lá, … thì nguy cơ heart attack và strokes càng cao. Ngay cả những nhân vật từng hỗ trợ cho chiến dịch Cholesterol, Claude Lenfant, Giám Đốc National Heart, Lung and Blood Institute cũng đã phải nói: “Mặc dầu nguy cơ của Homocysteine cao trong máu chưa được hoàn toàn công nhận, song nó thật sự là một đề tài quan trọng cần tìm hiểu.”

QUYỀN NĂNG CỦA TIỀN BẠC TRONG Y HỌC (The economic powers of medicine)

Và bây giờ bạn có thể thấy tại sao có rất nhiều người có lượng cholesterol bình thường mà vẫn bị heart attack, strokes. Taị sao phải tới 25 năm sau lý thuyết về Homocysteine của Bác Sĩ McCully mới được cộng đồng y khoa chú ý tới? Bác Sĩ Charles Hennekens, Giáo Sư Havard Medical School, Trưởng ngành Dịch Tễ Học của bệnh viện Brigham and Women’s Hospital đã nêu ra một thí dụ như sau: “Chúng ta đều biết sự ích lợi của Aspirin trong việc chữa trị những bệnh nhân bị heart attack hoặc strokes, vậy mà chúng ta vẫn ít cho bệnh nhân dùng Aspirine. Trong cuộc họp của Hội Đồng Tư Vấn của FDA mới đây, tôi có nói đùa rằng nếu như công hiệu của Aspirine giảm đi một nửa nhưng giá tiền lại đắt gấp 10 lần, có lẽ người ta sẽ dùng Aspirine một cách nghiêm chỉnh hơn.”

Vấn đề Homocysteine cũng vậy, Vitamin B rất rẻ, làm sao các hãng thuốc bỏ tiền cho nghiên cứu về Homocysteine.

Chúng ta hãy nhìn xem cộng đồng y khoa và các hãng thuốc đã tạo ra bao nhiêu tiền với thuốc cholesterol. Hàng tỷ hàng tỷ dollars mỗi năm (billions & billions of dollars). Có bao giờ bạn xét lại xem ai đã dạy bạn nguy cơ của cholesterol? Ai đã đăng nguyên một trang quảng cáo trong báo USA Today để nói cho bạn biết sự quan trọng của việc hạ cholesterol trong máu? Hãng thuốc phải không bạn? Tại sao không ai quảng cáo trên báo chí và trên TV về sự quan trọng của việc hạ giảm lượng Homocysteine trong máu? Bán Vitamin B12, B6, folic acid thì được bao nhiêu tiền? Có phải đó là nguyên do ẩn sau sự việc Bác Sĩ McCully mất việc ở Đại Học Havard? Không cho Bác Sĩ McCully giáo dục các bác sĩ tương lai sự nguy hiểm của Homocysteine, ai là người hưởng lợi?

LƯỢNG HOMOCYSTEINE LÀNH MẠNH LÀ BAO NHIÊU?

Cơ thể cần cholesterol để tạo ra các kích thích tố, còn Homocysteine thì lại chẳng có ích gì cho sức khỏe. Homocysteine càng cao, nguy cơ tim mạch càng nhiều. Không có mức tối thiểu cho Homocysteine. Lựợng Homocysteine càng thấp càng tốt. Hầu hết các phòng thí nghiệm cho kết quả Homocysteine từ 5 đến 15 micromoles/L. Tuy nhiên khi lượng Homocysteine trên 7 micromoles/L, nguy cơ tim mạch có thể xảy ra. Homocysteine của bạn trên 12, bạn hãy coi chừng.

Nếu bạn không có nguy cơ tim mạch, Homocysteine của bạn cũng phải dưới 9. Còn nếu bạn đã có nguy cơ tim mạch như áp huyết cao, tiểu đường, Homocysteine của bạn phải dưới 7.

LÀM CÁCH NÀO HẠ GIẢM ĐƯỢC HOMOCYSTEINE?

Có hai vấn đề khi lượng Homocysteine cao.

Thứ nhất là bạn đã tiêu thụ thực phẩm có nhiều methionine, như nhiều thịt và sữa. Điều lý thú là các thực phẩm này cũng nhiều mỡ và cholesterol, bạn có nhận thấy như vậy không?

Điều thứ hai là cơ thể bạn đã không cung ứng đủ folic acid, Vitamin B6 và Vitamin B12 để giúp các enzymes có thể bẻ gãy Homocysteine. Cũng rất lý thú khi các khảo cứu đều ghi nhận những người có Homocysteine cao thì cũng có lượng Vitamin B thấp.

Tôi thường cho bệnh nhân tôi 1000 mcg folic acid, 50 đến 150 mcg Vitamin B12 và 25 đến 50 mg Vitamin B6.

Nếu bệnh nhân của tôi có lượng Homocysteine vào khoảng 9, tôi cho họ Vitamin B và thử máu lại trong vòng 6 - 8 tuần. Thường thì Homocysteine sẽ xuống từ 15% đến 75%. Nhưng không phải tất cả các bệnh nhân đều đáp ứng với Vitamin B. Trong trường hợp đó, tôi nghĩ là họ có vấn đề về Methylation, một phản ứng của cơ thể biến đổi Homocysteine ra những chất vô hại.

METHYLATION DEFICIENCY

Sự thiếu hoạt chất methyl không chỉ khiến Homocysteine tăng cao mà còn là nguyên do của một số các bệnh của tuổi già như bệnh ung thư, bệnh lãng trí (Alzheimer’s). Một khảo cứu mới đây tìm xem những ai có nguy cơ bị bệnh lãng trí. Bạn đoán xem họ thử chất gì trong máu? Vâng chất Homocysteine.

Ở phòng mạch của tôi, chúng tôi đã cho thử Homocysteine từ vài năm nay. Homocysteine cao là dấu hiệu chỉ của sự thiếu Vitamin B hoặc thiếu “methyl donors”, một chất dinh dưỡng cần cho bộ óc của chúng ta. Loại methyl donor rẻ nhất mà rất có hiệu quả trên Homocysteine là Betaine hoặc trimethyl glycine (TMG). Nếu Homocysteine không giảm tới mức, tôi thêm từ 1 g đến 5 g TMG vào Vitamin B.

PHẦN KẾT VỀ BÁC SĨ KILMER McCULLY

Câu chuyện được kể trong New York Times Magazine số xuất bản ngày 19 tháng Tám năm 1997, với tựa dề “Sự lên và xuống của Kilmer McCully”.

McCully kể rằng “Tháng Mười năm ngoái, khu Bệnh Lý Bệnh Viện Massachusetts có cuộc họp mặt (reunion), họ có mời tôi. Tôi gặp một trong những người có dính dáng đến việc ra đi của tôi, hắn nói với tôi rằng ‘Sau cùng thì có vẻ như là lý thuyết của ông bạn đúng.’ (“Well, it looks like you were right after all.”). Đó là 20 năm sau. Sự nghiệp của tôi gần như chấm dứt. Thật sự thì chúng ta chả có thể làm gì được về hai mươi năm mất đi đó, phải vậy không?”

Các thế lực chính trị và kinh tế đã nhận chìm Bác Sĩ McCully, nó còn mạnh hơn nữa vào thời nay.

Tháng Tư năm ngoái, New England Journal of Medicine đã có bài “The Messenger under attack – Intimidation of Researchers by Special Interest Groups”. Bài báo đã kể chi tiết ba trường hợp về các nhóm trạng sư, các hiệp hội bác sĩ và các bác sĩ chuyên khoa, đã giấu việc họ có mối liên hệ rất chặt chẽ với các hãng thuốc. Họ phải cân nhắc xem các khảo cứu nào được tài trợ và được cổ võ.

Bác Sĩ McCully biết sự nguy hiểm của Homocysteine. Tôi chắc chắn rằng ông ấy cũng biết rằng Vitamin B không những rẻ tiền mà còn an toàn trong việc dùng để chữa một căn bệnh rất nguy hiểm. Ông đã đứng lên chống lại các thế lực chính trị khổng lồ. Bây giờ sự thực đã rõ ràng. Tại sao các bác sĩ vẫn còn ngần ngại cho bệnh nhân thử Homocysteine và tại sao họ đã không khuyên bệnh nhân uống thêm Vitamin B. “Những điều gì bác sĩ không biết có thể giết bạn” (“What your doctor doesn’t know may be killing you”), nhất là Homocysteine, một mối nguy cơ lớn cho bệnh tim mạch, còn hơn cả cholesterol.

CÁC THỬ NGHIỆM MỚI CHO BỆNH TIM

1- UTRASENSITIVE CRP

Ngày nay cộng đồng y giới đã nhận thức được rằng căn bệnh tim mạch là một bệnh liên quan đến hiện tượng viêm, không phải là bệnh về cholesterol. Một vài khảo cứu đã tìm kiếm những chất trong máu cho ta bằng chứng về hiện tượng viêm. Một trong các chất đó là C-Reactive Protein (CRP). Thử nghiệm này giúp bác sĩ nhận ra các bệnh nhân có nguy cơ tim mạch dù là lượng cholesterol của họ trong giới hạn bình thường.

2- HOMOCYSTEINE TRONG MÁU

Kiểm soát lượng Homocysteine trong máu khi người bệnh nhịn đói là một thử nghiệm rất dễ và còn là một thử nghiệm quan trọng. Hy vọng thử nghiệm này càng ngày càng được phổ biến ra. Hiện nay ở Mỹ, thử nghiệm này tốn từ $45 đến $150, và chưa được các hãng bảo hiểm chi trả.

3- CHỈ SỐ CHẤT VÔI ĐÓNG Ở MẠCH MÁU TIM (HEART CALCIFICATION SCORES)

Có những bác sĩ cho làm CT scan để xác định số lượng calcium hoặc các lớp mỡ đóng ở thành mạch máu tim. CT scan tốn từ $250 đến $600. Thử nghiệm này giúp bác sĩ có ý niệm về tình trạng mạch máu của bệnh nhân để biết cần phải chữa trị nhiều hay ít. Tuy nhiên CT scan khiến bạn chịu độ quang tuyến khá cao.

Bạn đã yêu cầu bác sĩ của bạn thử các thử nghiệm trên cho bạn chưa?

TÀI LIỆU THAM KHẢO

What your Doctor doesn’t know about Nutritional Medicine may be killing you – Ray D. Strand, M.D – Strand Publishing, Sydney, 2006.