EK VE BAĞLAÇLARIN DOĞRU YAZIMI
“Mİ” soru edatı kelimelerden ayrı yazılır ve uyuma girer.
Sen elindekilerle bana bir şey mi anlatmak istiyorsun?
Gelecek misiniz siz de bizimle Ankara’ya?
Eve geldi mi hemen geçer televizyonun karşısına.
Banka borcunu bitirdin mi ev alabilirsin.
“İLE” KELİMESİNİN YAZILIŞI
“İle” önündeki kelimelerle birleşik ya da ayrı yazılabilir.
Evin önündeki kuş ile kediye üç yıldır ben bakıyorum.
Muhasebeci Dilara Hanım’la görüşelim bunu.
EK FİİLİN YAZILIŞI
“idi / imiş / ise / iken” ek fiilleri kelimelerle birleşik yazıldığında başlarındaki ünlü düşer, kimi zaman “y” ünsüzü türer.
Hava oldukça güzelmiş / güzel imiş.
Bugün daha yorgundu / yorgun idi.
Terliyken / terli iken soğuk su içme.
Hastaysa / hasta ise okula da gelmemeli.
“-DE” EKİNİN YAZILIŞI
Bulunma durum eki, getirildiği kelimeye bitişik yazılır. Ünlü ve ünsüz uyumları gereği “-de, -da, -te, -ta” biçiminde yazılır.
***Bu eki alan kelimeler “nerede, hangisinde, kimde” gibi sorulara yanıt verir.
***Bu ek cümleden atıldığında cümle okunamaz hale gelecektir.
Aradığınız bilgileri internette bulursunuz.
Eşyalarımın çoğu Ahmet’te kaldı.
Bu bağlaç, kelimelerden ayrı yazılır, ünlü uyumları gereği
“-de, -da” biçiminde yazılır; ancak “-te, -ta” biçiminde okunmaz.
***Bu bağlaç cümleden atıldığında cümlenin anlamı daralır ancak cümle okunabilir durumdadır.
Düğüne kızı da geldi.
Ahmet de bu konuda fikrini belirtmekten kaçınmadı.
Gidip de gelmemek, gelip de görmemek var.
**Cümlede geçen bağlaç, cümleye “dahi, bile, fakat” anlamları katabilir.
Hediyesini açtım da beğenmedim.
Yanında parası olsa da dolmuş parasını benden isterdi.
“Kİ” EKİNİ YAZILIŞI
**Sıfat türeten “-ki” eki kelimelerle bitişik yazılır. Aynı zamanda yapım ekidir.
Evdeki hesap çarşıya uymaz.
**İsmin yerine geçen “-ki” eki (ilgi zamiri) kelimelere bitişik yazılır.
Salonun rengini değiştirdim, odanınkine karar veremedim.
**Bu bağlaç kelimelerden ayrı yazılır. Ünlüsünü değiştirmez.
Sen ki bu sınıfın gururu olmayı başardın.
İşe zamanında gel ki müdüründen azar işitmeyesin.
**Bu bağlaç birkaç örnekte, kalıplaşmış olduğu için bitişik yazılır.
Sanki
Oysaki
Mademki
Belki
Hâlbuki
Çünkü
Meğerki
“-ki” ekini alan sözcüklere “-ler” eki getirildiğinde ortaya anlamlı bir sözcük çıkar.
Ama “ki” bağlacından sonra “-ler” eki getirilemez.
Öğretmendeki kalemin bir benzeri de bende var.
Öğretmendekiler
Düşün ki gelecek yıl müdür olacaksın.
düşünkiler