ZARF(BELİRTEÇ)
*YER YÖN ZARFLARI
*ZAMAN ZARFLARI
*DURUM ZARFLARI
*AZLIK-ÇOKLUK (ÖLÇÜ)ZARFLARI
*SORU ZARFLARI
*İŞARET ZARFLARI
ZARF(BELİRTEÇ)
Zarflar kendilerinden sonra gelen eylem, eylemsi, sıfat ya da kendi türlerinden bir sözcüğün anlamını tamamlamaktadır.
Olanları bana açık açık anlat.
Hızlı yürümeye çalışınca ellerim ayaklarım birbirine dolaşır.
Daha ucuz bir ev arıyorum.
Dün oynanan maçı izledin mi?
Ahmet, oldukça güzel konuşuyor.
Açık eczane bulursan ilaçlarımı almalısın.(sıfat)
Hızlı trenin yeni güzergâhını kim belirleyecek.(sıfat)
Sıfatın ve zarfın derecesini artıran zarflar
En güzel günlerimiz bunlar bizim.(sıfatın derecesini artıran zarf)
En iyi davranan sensin bu hayvancağıza. (zarfın derecesini artıran zarf)
YER- YÖN ZARFI
Eylem ve eylemsinin anlamını yer-yön bildirerek tamamlayan zarflardır. Bu sözcükler eylem ve eylemsilere sorulan Nereye? Sorusuna yanıt verir; ancak yer yön bildiren bir sözcüğün zarf olması için çekim eki almadan kullanılması gerekir.
Öğrencilerin bir kısmı zilin çalmasını beklemeden dışarı çıktı.
Ben kapağını yukarı kaldırmaya çalışırken sen de bu tel ile vidayı aşağı it.
Dışarıdan gelen sesleri duyuyor musun?(isim)
Perdeler kapalı olduğundan içeriyi göremedim.(isim)
Geriden gelenleri uyarın hemen.(isim)
Yukarı katta oturan, aylardır aidatını ödemiyormuş.(sıfat)
Geri kafalı insanlarla bir arada olmak canımı sıkıyor.(sıfat)
Yukarısının boyasını bitirince aşağı kata inelim.(isim)
ZAMAN ZARFI
Eylemin, eylemsinin anlamının zaman yönünden tamamlayan zarflardır. Bu sözcükler Ne zaman? sorusuna yanıt verir.
Arzu Hanım, şimdi bu dairede muhasebe müdürü olarak çalışıyor.(zaman zarfı)
!!!Akşamlar, bir yakar ki canımı, anlatamam.(isim)
Onu bugün ziyaret edelim, ne dersiniz?(zaman zarfı)
!!!Dünün galibiyle bugünün galibi arasında bir yarış olacak bu.(isim)
Geceleyin bir ses böler uykumu…(zaman zarfı)
!!!Geceyi evden uzakta, gece kulübünün yanındaki parkta geçirmiştim.(isim)
Sana dün bir tepeden baktım aziz İstanbul.(zaman zarfı)
Seçim sonuçları henüz açıklanmadı televizyonlarda.(zaman zarfı)
Maçtan hemen sonra oyuncularla röportaj yapmaya çalışılırdı.(zaman zarfı)
DURUM ZARFI
Durum zarfları; bir işin, hareketin, oluşun nasıl yapıldığını bildiren sözcük ya da söz öbekleridir. “Nasıl?” sorusuna yanıt verir.
Teslimatı yetiştirmek için işçiler yoğun çalışıyor.(durum zarfı)
Sicim sicim yağan yağmurun altında saatlerce yürüdük.(durum zarfı)
Yavaş yavaş sallanıyor yapraklar ağaçlarda.(durum zarfı)
O güzelim okul yılları taptaze duruyor hala aklımda.(durum zarfı)
Kararını serinkanlılıkla verince herkes mutlu oldu.(durum zarfı)
Takımımız dünkü maçta güzel oynamadı.(durum zarfı)
Sevgiyle, anlayışla, saygıyla yaşayan kişiler, elbette güzel anılırlar.(durum zarfı)
Bu adada tek başına yaşıyor.(durum zarfı)
***Cümlelerde geçen ve “kesinlik, olasılık ve istek” bildiren kelimeler durum zarfı kabul edilir.
Kesinlikle / Asla / Hiç / Şüphesiz / Mutlaka…
Belki / galiba / herhalde …
Keşke / bari …
Seninle mutlaka bir araya gelelim, sohbet edelim.(durum zarfı)
Keşke bu yılda yarı yıl tatilini uzun tutsak!(durum zarfı)
Belki de bu olanlardan haberi bile yoktu.(durum zarfı)
MİKTAR /ÖLÇÜ/AZLIK-ÇOKLUK ZARFLARI
Eylemin, eylemsinin, sıfatın ya da bir başka zarfın anlamını ölçü yönünden tamamlayan zarflardır. Bu sözcükler “Ne kadar?” sorusuna yanıt verir.
Dünkü konuşmalar beni de çok üzdü.(azlık çokluk zarfı)
KPSS’ye çok iyi hazırlandı ve sınavda başarılı oldu.(azlık çokluk zarfı)
Daha iyi bir insan olabilmek için çaba harcamamız gerekiyor.(azlık çokluk zarfı)
Sınıfımızın en çalışkan öğrencisi bile bu soruyu çözemedi.(azlık çokluk zarfı)
Fazla konuştuğu için canımızı sıktı.(azlık çokluk zarfı)
İşten gelen babam oldukça yorgun görünüyordu.(azlık çokluk zarfı)
Ehliyet alabilmek için epey uğraştım.(azlık çokluk zarfı)
SORU ZARFLARI
Soru zarfları, eylemin anlamını soru yoluyla tamamlayan sözcüklerdir.
NEDEN?
NİÇİN?
NİYE?
NE DİYE?
NE(NEDEN)?
NE ZAMAN?
NASIL?
NE KADAR?
Sınavlara nasıl hazırlanıyorsun?(soru zarfı)
!!!Annem nasıl bir gelecek hazırlıyor benim için acaba?
!!!Evet, bugün nasılsın bakalım?(soru zamiri)
Ne bakıp duruyor bu kadın bize? (“Niçin anlamında”)(soru zarfı)
Ne gün dönsek Ankara’ya? (Hangi anlamında) (soru sıfatı)
Çantanda ne var senin?(soru zamiri)
Tatil için gideceğiniz Bolu’da ne kadar kalacaksınız?
Onun ne kadar parası varmış?
İşlerin ne kadarını bana bıraktınız?
Bu sıkıntılar ne zaman bitecek?
Niçin baktın bana öyle?
Neden dönmedi henüz?
Ne diye yazdım ki sana?
İŞARET ZARFI
Eylem ya da eylemsinin anlamını işaret yoluyla tamamlayan “işte” sözcüğü işaret zarfı görevi görür.
İşte gidiyorum, çeşm-i siyahım.
İşte anlatıyorum, iyi dinleyin beni.
İşte yine konuştu.