Julia Jaszczak
Narodziny Józefa Piłsudskiego
Urodził się w Zułowie, gdzie też spędził pierwsze lata swojego dzieciństwa. Jego chrzciny odbyły się niedaleko - w pobliskiej Powiewiórce, w kościele pw. św. Kazimierza. O wykształcenie i wychowanie patriotyczne Piłsudskiego i jego rodzeństwa dbała ich matka, Maria Piłsudska. Kiedy Józef miał 7 lat, potężny pożar strawił ich dwór, zabudowania gospodarcze i budynki postawione w celu uprzemysłowienia gospodarstwa. Piłsudscy byli zmuszeni do zamieszkania w jedynej ocalałej oficynie. Później jednak ze względu na brak warunków, rodzina przeniosła się do Wilna.
Oliwier Ziembla
Młodość
Józef Piłsudzki w swojej młodości chętnie i dużo czytał. Jego ulubioną literaturą były książki poświęcone wielkim bitwom, przede wszystkim napoleońskim. Uwielbiał twórczość Juliusza Słowackiego, którego najbardziej sobie cenił. Twórczość ta kształtowała jego wrażliwość patriotyczną. Dzięki inicjatywie Piłsudskiego do kraju sprowadzono prochy wielkiego twórcy i złożono je w krypcie królewskiej na Wawelu.
Gabriela Winiarska
Ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego
Oryginalnie droga ta w okresie średniowiecza prowadziła do wsi Wola Chełmska (od XVI wieku Wola Justowska). W 1807 roku została zapisana jako ulica Wolska. Długość tej ulicy oraz jej rozkład wyglądał jednak kiedyś całkiem inaczej. W tamtym czasie dochodziła tylko do Rudawy, znajdowały się tam również fortyfikacje i okopy mające zastępować rozebrane mury obronne miasta. Jednak w latach 60. XIX w. fortyfikacje zostały przesunięte na linię dzisiejszych Alei Trzech Wieszczów. W związku z tymi zmianami i przedłużeniem ulicy, na jej końcu zdecydowano wybudować Bramę Wolską. Miało to miejsce na przełomie XIX i XX wieku. W 1839 roku teren ten zakupił Jacenty Kochanowski. Z jego polecenia wybudowano tam hotel na obraz willi, która wyglądem miała przypominać włoską architekturę renesansową. Zakończono ją budować w 1841 roku. Willę nazwano nazwiskiem jej właściciela "Kochanowem". Obecnie w miejscu tym znajdują się budynki nr 4 i 6 przy ul. Piłsudskiego. 3 października 1933 roku podczas rady miejskiej Krakowa, zdecydowano się zmienić tamtejszą nazwę ulicy ze względu na sąsiedztwo, związanych z historią legionową, Oleandrów. Ulicę nazwano imieniem Józefa Piłsudskiego. W czasie okupacji niemieckiej, ulica nosiła nazwę Universität Straße.
Adam Franaszek
Dom w Zakopanem
Leżu przy ul. Kasprowicza 197. Józef Piłsudski tworzył w nim w 1912 roku Polski Skarb Wojskowy, mający na celu gromadzenie funduszy na działalność wojskową. Następnie utworzono Tymczasową Komisję Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych grupującą wszystkie partie niepodległościowe: socjalistów, ludowców, partie postępowe z Galicji i oderwany od endecji Narodowy Związek Robotniczy. Współpracownikami Józefa Piłsudskiego byli: Walery Sławek, Leon Wasilewski, Ignacy Daszyński, Bolesław Limanowski, Włodzimierz Tetmajer.
Julia Sadowska
Skazańców 25
Pawilon X Cytadeli Warszawskiej, w którym do 1915 r. mieściło się rosyjskie więzienie, był w nim więziony Józef Piłsudski od kwietnia 1900 do grudnia 1900 roku. Został zatrzymany w konspiracyjnym lokalu w Łodzi, gdzie było drukowane pismo PPS „Robotnik”. W celi, w której przebywał, wisi tablica upamiętniająca. Więźniem tego pawilonu był również antagonista Józefa Piłsudskiego, Roman Dmowski.
Maciej Górka
Sulejówek
Miejscem, w którym Józef Piłsudski mieszkał pod koniec swojego życia jest Sulejówek. Postanowił wtedy, że zajmie się działalnością twórczą. Wszystko zaczęło się od tego, że Aleksandra Piłsudska za namową wicemarszałka sejmu zakupiła w roku 1921 zalesioną działkę z niewielkim drewnianym domkiem. Komitet Żołnierza Polskiego zapłacił za wybudowanie domu wraz z wszystkimi meblami do nowej posiadłości. Dom nie został jednak wykończony z powodu sporu Marszałka z gen. Władysławem Sikorskim. Wtedy to Piłsudski postanowił, że wycofa się z życia publicznego i zamieszka na stałe w Sulejówku. Mieszkając tam, wydał parę książek takich jak: ,,Moje pierwsze boje’’, ,,Rok 1920’’, ,,O wartościach żołnierza legionów’’, ,,Rok 1863” i ,,Wspomnienie o Gabrielu Narutowiczu”. Po powrocie do polityki Marszałek zamieszkał wraz z rodziną w Belwederze w Warszawie. Sulejówek był miejscem letniego wypoczynku aż do śmierci.
Feliks Pacanowski
Więzienie w Magdeburgu
Więzienie w Magdeburgu to miejsce uwięzienia Józefa Piłsudskiego. Więzienie znajdowało się w centrum miasta, na Łabie. Piłsudskiego trzymano w ścisłej izolacji. Mieszkał w drewnianym pawilonie ze sporym ogródkiem. Władze więzienne traktowały go z szacunkiem. W sierpniu 1918 roku dołączył do niego Kazimierz Sosnkowski. Za zgodą władz więziennych mogli spacerować po mieście lub wzdłuż Łaby. W trakcie pobytu Piłsudski spisał wspomnienia z walk legionowych, które następnie wydano pod tytułem „Moje pierwsze boje”. Na początku listopada 1918 roku rząd niemiecki postanowił zwolnić więźniów i w pośpiechu przewiózł ich do Berlina, a z potem pociągiem do Warszawy. Czas naglił, bo nad Magdeburgiem zaczęły powiewać czerwone sztandary, a władze przejmowała Rada Legatów Żołnierskich. W 1937 roku burmistrz Magdeburga podarował Polakom drewniany pawilon, w którym mieszkał Piłsudski. Złożono go w parku w Warszawie, za Belwederem. Miało w nim powstać muzeum poświęcone Marszałkowi. Pawilon przeżył II wojnę światową i został zniszczony przez polskie władze komunistyczne, które chciały zatrzeć wszelkie ślady po Piłsudskim. W Magdeburgu nie ma żadnej tablicy upamiętniającej pobyt Marszałka, sprzeciwiają się temu lewicowe władze w mieście, które uważają Piłsudskiego za faszystę.
Emilia Lupa
Akademia Górniczo-Hutnicza
Józef Piłsudski był bardzo zainteresowany i zaangażowany w powstanie Akademii Górniczo-Hutniczej. Dnia 20 października 1919 roku Marszałek dokonał jej uroczystego otwarcia oraz wpisu orlim piórem w pamiątkowej Księdze Królewskiej. W dziewięćdziesiątą rocznicę tego wydarzenia odsłonięto tablicę pamiątkową, na której są zacytowane słowa, które wypowiedział Józef Piłsudski: „Magnificencjo! Świetny Senacie! Dostojne Zgromadzenie! Niniejszym ogłaszam Akademię Górniczą w Krakowie za otwartą”. Znajduje się ona na parterze budynku AGH.
Natalia Wójcik
Uniwersytet Jagielloński
12 marca 1920 roku Senat Uniwersytetu Jagiellońskiego przyznał Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu doktorat honoris causa. Uroczyste wręczenie tytułu odbyło się 28 kwietnia 1921 roku.
16 listopada 1924 roku Marszałek Józef Piłsudski brał udział w ceremonii poświęcenia kamienia węgielnego pod Budynek II Domu Akademickiego dla studentów UJ.
Jan Holzer
Pokaz kawalerii konnej
6 października 1933 roku na Błoniach odbył się wielki pokaz kawalerii konnej zorganizowany dla uczczenia 250. rocznicy Odsieczy Wiedeńskiej. Przed Józefem Piłsudskim przekłusowało 12 pułków. Na Wielką Łąkę przybyły tłumy. Po wielkiej konnej defiladzie pozostał kamienny głaz z tablicą upamiętniającą to wydarzenie.
Jan Tyrpa
Aleja i pomnik Piłsudskiego w Rzymie
W Rzymie przy alei Marszałka Piłsudskiego (z włoskiego Viale Maresciallo Pilsudski) stoi popiersie polskiego marszałka. Zostało ono wykonane przez Henryka Kunę. W 1936 roku jego projekt wygrał rzymski konkurs na popiersie Marszałka. Drugie miejsce otrzymała Krystyna Dąbrowska. Pomnik odsłonięto w 1937 roku. Widnieje na nim napis: „Ten, który przywrócił Polsce jej miejsce w świecie"
Jakub Baran
Madera
15 grudnia 1930 roku Józef Piłsudski, wyjeżdżając z Warszawy, udał się na ponad trzymiesięczną kurację na Maderę. Marszałkowi towarzyszyło dwóch zaufanych lekarzy - dr Eugenia Lewicka i dr płk Marcin Wołczyński. 4 dni później Komendant dotarł do Lizbony, gdzie spotkał się z portugalskim prezydentem, Antonio Oscarem de Fragoso Carmoną, który uhonorował niezwykłego gościa orderem „Wieży i Szpady”. Na samą Maderę Piłsudski dotarł 22 grudnia, na tamtejszej ludności zrobił niemałe wrażenie, przyjechał tam jako najsławniejszy Polak. Podczas pobytu na wyspie Piłsudski wstawał wcześnie, o godz. 8 spożywał śniadanie. Następnie spacerował po ogrodzie, ok. godz. 11 jadł drugie śniadanie, po czym zazwyczaj poświęcał się lekturze prasy. Obiad podawano o godz. 15, kolację – przeważnie pięć godzin później. Jadłospis Marszałka obfitował w lokalne specjały, głównie różne gatunki ryb. Oprócz wypoczynku i rozrywki – szczególnie stawania pasjansów oraz gry w szachy z płk. Wołczyńskim – Piłsudski przygotowywał na Maderze publikację „Poprawki historyczne”. Były to polemiczne komentarze do zabranych na Maderę „Pamiętników” Ignacego Daszyńskiego oraz „Wspomnień i dokumentów” Leona Bilińskiego.
Szymon Midura
Stadion im. Józefa Piłsudskiego
W 1930 roku w Warszawie oddano do użytku stadion, którego budowa rozpoczęła się na przełomie lat 1921 i 1922. Budynek pierwotnie nosił nazwę Stadion Wojska Polskiego. Stadion kilkukrotnie przebudowywano, m.in. po II Wojnie Światowej. Ostatnia przebudowa rozpoczęła się w roku 2008 i trwała 2 lata. Obiekt należy obecnie do klubu Legia Warszawa założonego w 1916 roku na Wołyniu przez żołnierzy Legionów Polskich.