Embedded Files
Kacper Kmera
Józef Piłsudski i jego w Krakowie
Józef Klemens Piłsudski – polski działacz społeczny i niepodległościowy, żołnierz, polityk, mąż stanu, od 1892 członek Polskiej Partii Socjalistycznej, dwukrotny premier Polski, w latach 1918-1922 naczelnik państwa, pierwszy marszałek Polski. Urodził się 5 grudnia w 1867 r. w Zułowie (Litwa), a umarł w 1935r. w Warszawie. Wywarł decydujący wpływ na kształt polityki wewnętrznej i zagranicznej II RP. Był bohaterem narodowym, a po jego śmierci żałoba ogarnęła cały naród. Nawet przeciwnicy marszałka nie kwestionowali jego zasług dla ojczyzny. Postanowiono pochować go na Wawelu.
W młodości, podczas prowadzenia działalności konspiracyjnej, znany pod pseudonimami „Wiktor” i „Mieczysław”. Wśród zwolenników Piłsudskiego, zwłaszcza z czasów służby w Legionach, używano jego przydomków – Komendant, Dziadek, Marszałek i Ziuk.
Legiony – polskie formacje zbrojne walczące od 1914 r. do końca 1916 r. u boku wojsk centralnych przeciw Rosji. Po kryzysie przysięgowym dwie brygady legionów zostały internowane, jedna nadal walczyła na niemiecko-rosyjskim froncie, by wreszcie wypowiedzieć Niemcom posłuszeństwo w początkach 1918 r. Legiony pozostawały pod politycznym zwierzchnictwem Naczelnego Komitetu Narodowego. Józef Piłsudski, komendant tylko pierwszej brygady, wywierał wpływ na całe legiony dzięki swojemu autorytetowi. Piłsudski powołał również Polską Organizację Wojskową (POW) w 1914 r. w Królestwie Polskim. Gromadziła ona w konspiracji siły potrzebne do opanowania ziem polskich w końcowym etapie wojny. Szefem POW był Edward Rydz-Śmigły. Od kryzysu przysięgowego w lipcu 1917 r, Piłsudski przebywał w twierdzy w Magdeburgu, uwięziony przez Niemców. Powrócił do Warszawy 10 listopada 1918 r. i objął funkcję naczelnika państwa. Przygotowywał wybory do sejmu i tworzył wojsko polskie. W styczniu 1919 r, powołał na stanowisko premiera Ignacego Paderewskiego, w lutym otworzył obrady pierwszego sejmu odrodzonej Rzeczypospolitej. W marcu 1920 r. otrzymał godność pierwszego marszałka Polski. Dowodził w czasie wojny z bolszewikami w sierpniu 1920 r. W 1921 r. uchwalono konstytucję marcową, powstała Druga Rzeczypospolita. W grudniu 1922 r. Piłsudski złożył urząd na ręce nowo wybranego prezydenta Gabriela Narutowicza. W 1923 r. zrezygnował ze stanowiska szefa sztabu generalnego i przewodniczącego rady wojennej i zamieszkał w Sulejówku. W maju 1926 r. wrócił do władzy po udanym zamachu stanu, dokonanym przy pomocy wiernych mu wojsk. Stworzył autorytarny system rządów oparty o ideę „sanacji”. Zlecił Zgromadzeniu Narodowemu wybór Ignacego Mościckiego na prezydenta. Sam pełnił funkcję ministra spraw wojskowych oraz generalnego inspektora sił zbrojnych. Osobiście także nadzorował międzynarodową politykę Polski przy współpracy wyznaczonych przez siebie ministrów spraw zagranicznych (August Zaleski, później Józef Beck). Aby w pełni zalegalizować sanacyjny system rządów, w kwietniu 1935 r. wprowadzono nową konstytucję. Wielkie uprawnienia prezydenta były przykrojone na miarę Piłsudskiego. Marszałek jednak w miesiąc później zmarł.
W Krakowie mamy pomnik Józefa Piłsudskiego, stojący u zbiegu ulic: Piłsudskiego, Wenecja i Garncarskiej w Krakowie, autorstwa Czesława Dźwigaja. Odsłonięty został 10 listopada 2008 r. Pomysł powstania pomnika Józefa Piłsudskiego powstał w 1922 roku, jednak nie został on zrealizowany. Ponownie pojawił się w 1989 roku za sprawą Związku Legionistów Polskich, ale planowane ustawienie pomniku na Błoniach nie zostało zrealizowane ze względów prawnych. O podjęciu kolejnej próby wzniesienia pomnika Piłsudskiego krakowska prasa poinformowała w marcu 2008 r.. Z inicjatywą tą wystąpił Leszek Gołda, starszy Bractwa Kurkowego. Fundatorem miało zostać właśnie Bractwo, a autorem pomnika Czesław Dźwigaj. Z trzech przedstawionych przez rzeźbiarza projektów Bractwo wybrało jeden. 23 kwietnia 2008 r. Rada Miasta Krakowa podjęła stosowną uchwałę w sprawie budowy pomnika. Początkowo pomnik miał być ustawiony u zbiegu ul. Piłsudskiego i Retoryka, jednak na tę lokalizację nie zgodził się wojewódzki konserwator zabytków. 10 września zmieniono miejsce na obecne, na zbieg ulic Piłsudskiego, Wenecja i Garncarskiej. Bractwo Kurkowe poniosło koszty wykonania figury Piłsudskiego i pięciu projektów architektonicznych (trzy wykonane zostały dla pierwotnej lokalizacji, dwa – dla obecnej). Miasto natomiast zapłaciło 1,7 mln zł za Czwórkę Legionową i maszt oraz za przygotowanie terenu, fundamentów i zieleni. Odsłonięcie pomnika miało miejsce 10 listopada 2008 roku, w przeddzień 90. rocznicy Niepodległości. Obecni byli: minister obrony Bogdan Klich, kardynał Stanisław Dziwisz, Jacek Majchrowski, Janusz Onyszkiewicz, generałowie: Mieczysław Bieniek, Edward Gruszka i Jerzy Wójcik, bracia kurkowi i licznie zgromadzeni krakowianie. Odsłonięcia dokonali: min. Klich, prezydent Majchrowski, radna Małgorzata Radwan-Ballada i Leszek Gołda.
Pomnik ustawiony jest na wyłożonym kostką skwerze. Oprócz statuy Piłsudskiego w jego skład wchodzi grupa rzeźbiarska, przedstawiająca Czwórkę Legionową i maszt flagowy. Główny element – pomnik marszałka, składa się z wysokiego, marmurowego cokołu z wyrytym napisem „Marszałek Józef Piłsudski 1867-1935”. Na cokole ustawiona jest figura Piłsudskiego. Ukazany jest on w pozycji stojącej, wsparty na szabli; ubrany w mundur, płaszcz i czapkę. U jego stóp umieszczony jest orzeł, zrywający okowy. Całość ma około 6 m wysokości. Z lewej strony znajduje się rzeźba przedstawiająca Czwórkę Legionową, wyruszających na bojowy szlak z krakowskich Oleandrów. Ustawieni są na pochyłym cokole z inskrypcją-zwrotką pieśni „My, Pierwsza Brygada”. Za figurą Piłsudskiego stoi 8,5-metrowy maszt, opleciony wieńcem laurowym z różami i z kopią główki laski marszałkowskiej z II Rzeczypospolitej na jego szczycie.
Idea budowy pomnika spotkała się z różnymi reakcjami. Obok głosów poparcia pojawiły się także krytyczne. Stowarzyszenie Architektów Polskich w lipcu 2008 r. wysłało list do prezydenta Krakowa, Jacka Majchrowskiego, z prośbą o umiar i uwagami na temat dużej ilości pomników w Krakowie. Dwa dni po odsłonięciu w krakowskiej prasie pojawiła się sugestia, że pomnik Piłsudskiego (a dokładnie – grupa czterech legionistów) może być plagiatem pomnika Czwórki Legionowej, autorstwa Jana Raszki. Pomnik ten postawiono w Krakowie w 1918 roku. Według tego samego projektu wykonano w 1938 roku Pomnik Czynu Legionowego w Kielcach (zniszczony w czasie II wojny światowej, zrekonstruowany w roku 1991). Co więcej, gipsowy model legionistów Raszki ma w swoich zbiorach Muzeum Narodowe w Krakowie. Danuta Bielecka, córka Raszki i spadkobierczyni praw autorskich, chciałaby, aby czwórka wykonana przez Dźwigaja została podpisana nazwiskiem Jana Raszki. Wyraziła też żal, że nikt nie zapytał jej o zgodę. Jednak ani Leszek Gołda, ani sam rzeźbiarz Czesław Dźwigaj, nie uznali zastrzeżeń Danuty Bieleckiej za słuszne.
Źródła :
https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Pi%C5%82sudski
https://pl.wikipedia.org/wiki/Pomnik_J%C3%B3zefa_Pi%C5%82sudskiego_w_Krakowie
Jerzy Pilikowski „SZKOLNY SŁOWNIK HISTORII POLSKI”
Krzysztof Kadula
Pomnik Józefa Piłsudskiego i legionistów
Pierwsze pomysły powstania pomnika Józefa Piłsudskiego powstały w 1922 roku, następnie w 1989, lecz nie zostały one zrealizowane ze względów prawnych. Kolejna próba została zainicjowana w 2008 roku przez Starszego Bractwa Kurkowego Leszka Goudę. Próba się udała i 10 listopada 2008 roku odsłonięto pomnik zaprojektowany przez Czesława Dźwigaja. Przedstawia on Józefa Piłsudskiego wraz z czteroma legionistami. Pomnik ten znajduje się na skrzyżowaniu ulic Piłsudskiego, Wenecja i Garncarskiej w Krakowie.
Page updated
Google Sites
Report abuse