Krwawe pola

Juliusz Curyło i Aleksander Ziętkiewicz

Pomnik Grunwaldzki

Pomnik Grunwaldzki, znajdujący się na Placu Matejki w Krakowie, jest monumentem upamiętniającym zwycięstwo króla Władysława Jagiełły nad Krzyżakami w 1410 roku. Jest rekonstrukcją, gdyż oryginał został zburzony w 1939 przez nazistów, odbudowaną w 1976 roku. U jego stóp znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza. Pierwszy pomnik został postawiony z inicjatywy jego fundatora - Ignacego Jana Paderewskiego. Rozważano wiele lokalizacji dla tego monumentu, jednak ostatecznie wybrano Plac Matejki ze względu na bliskość starych murów obronnych, które pochodzą z czasów bliskich panowaniu dynastii Jagiellonów.

Gdy Niemcy wysadzali pomnik w czasie okupacji, kazali polskim chłopom wywozić pozostałości marmurowych kamieni, tworzących rzeźbę, jednak oni ukryli je w pobliskich wsiach. Po wojnie zwieziono je i ustawiono na miejscu bitwy pod Grunwaldem, gdzie stoją do dziś. Współcześnie tylko jeden z oryginalnych kamieni jest częścią pomnika w Krakowie.

Na szczycie 24-metrowego monumentu znajduje się figura króla Władysława Jagiełły, który trzyma uzdę w lewej ręce, a miecz w prawej (zdjęcia pierwszego pomnika pokazują, że pierwotnie postać była ukazana z ugiętymi kolanami). Na frontowej ścianie widzimy patrzącego w dal rycerza, symbolizującego księcia Witolda, brata króla, zaś u jego stóp możemy zobaczyć powalonego Ulricha von Jungingena, który poległ pod Grunwaldem. Od wschodu umieszczono figury polskiego rycerza i jego giermka, którzy zbierają krzyżackie chorągwie. Widzimy również wyryte słowa Paderewskiego „Praojcom na chwałę” i ich kontynuację na przeciwnej, zachodniej stronie: „Braciom na otuchę”. Po tej samej stronie ustawiono figurę dmącego w róg litewskiego wojownika, prowadzącego krzyżackiego jeńca. Na tylnej, północnej ścianie pomnika stoi postać chłopa zrywającego kajdany.

Pomnik jest nie tylko upamiętnieniem zwycięstwa Polski i Litwy, ale też udanego współdziałania szlachty i chłopstwa.

Grób Nieznanego Żołnierza

Został zniszczony przez nazistów w 1939 roku. Odbudowano go w roku 1946. Umieszczono na tym miejscu urnę z ziemią z pól bitew, gdzie walczyli polscy żołnierze w czasie II wojny światowej. Urnę złożono w piwniczce w 1976 roku podczas rekonstrukcji Pomnika Grunwaldzkiego. Wokół Grobu wyryto nazwy miejsc bitew żołnierzy polskich z czasów Wielkiej Wojny, m.in. Westerplatte, Kutno, Monte Cassino czy Berlin.

Plac Matejki jest obecnie najpopularniejszym miejscem defilad wojskowych.

Relacja (wirtualna) 1B LO

1. Kto jest fundatorem Pomnika Grunwaldzkiego, z jakiej okazji został odsłonięty?

Fundatorem Pomnika Grunwaldzkiego był wybitny kompozytor i polityk Ignacy Jan Paderewski. Pomnik został wzniesiony z okazji 500. rocznicy bitwy pod Grunwaldem.

3. Jaki tekst znajduje się na płycie Grobu Nieznanego Żołnierza

Napis na tablicy brzmi: PROCHY/ BOHATERÓW/ I MĘCZENNIKÓW/ KTÓRZY ODDALI SWE ŻYCIE/ ZA POLSKĘ

NIEZNANY ŻOŁNIERZ

WESTERPLATTE KOCK ODRA NYSA MONTE CASSINO BERLIN/ KOŁOBRZEG LENINO NARWIK/ WARSZAWA TOBRUK/ KUTNO