LE BLEYMARD
7 bis PROVERBES
PROVERBES ET SENTENCES
I - Temps, météo, nature…
1 - Néplo del serré, plégio baï querré,néplo dé coumbo té ti à l'oumbro
1bis - Néplo de serré plégio baï querré, néplo del balat, lou bouon tèn es arribat
2 - Quon soureillo per chalendas, per pachios, crémo ta légnio
3 - Per sèn Luc dé néou per lous truts, per Tousson dé néou per lous chions, per sèn Marti de néou per lous chamis, per sèn Blasè, dé néou à la couéto dé l'asé
4 - Qon trono son saisou , dé plégio ou dé néou son rasou
5 - Néou dé febrio es coumo d'aïgo dinc un panio
6 - Quon ploou dé l'ayalas, ploou qaranto jiours son estré las
7 - Passat lou quinzé d'aoûs, lèbo la péiro, es mouliat déssous
8 - Entro la trabesso et lou ben, i o pas qu'un jiour dé bouon tens
9 - Faï pas un dissaté din l'annado son fa uno sourèillado
10 - Miet fébrio, miet palio, miet granio, chiarnio èntio
11 - Rougiolo del bespré, réjouis sun mestré, rougiolo del mati escupit soubré soun bési me l'émpachio pas de parti
12 - Per passa la plono dé Mountbel, boou maï la capo qué lou coutel
Me quon l'on arribo à la barraco, boou maï lou coutel què la capo.
13 - Pouos bira toun quiou al ben, pouos pas lou bira à tens
14 - Ciel paoumélat, fenno poumpounado, sou pas dé longo durado
15 - Tal jiour lou tres, tal jiour lou mes
16 - Quon faï trop fret , lous chis èstrémou la lengo
17 - Al mes de maï, plégio del mati t'èmpachio pas dé parti
18 - Quon ploou et d'un cop soureillo, acos lou diaplé qué tusto sa fenno
19 - L'hiber es pas jamaï bastard, s'arribo pas huèï, arribaro tard
20 - Quon bouffo per Ramels, touto l'annado es bouffarel
21 - Sèn Silbéstrè, courrèguèt tout l'on e cugièt pas estrè.
II - Travaux des champs, recettes etc
1 - Aco marco maou quon lous curats laourou et las garços fialou
2 - Quon se faï l'énsalado , chiaou qu'aquel que mès la saou siègié un sachiè, aquel que mès lou binagro un abaré, aquel que mès l'oli un proudigo
3 - Faï méchian faïré bièouré un asè qu'o pas set
5 - As maou al bentré ? Baï caga et lou sentré !
7 - Quaou o de salvia din soun jiardi, beï pas jamaï lou médéci
8 - Per sèn Giorgio séméno toun ordi, per sèn Marc saro trop tar
9 - Terro negro, faï bouon blat
10 - Annado de fè annado de rè
11 - Chiaou dalia quon ploou per fénéira quon sourèillo
12 - Per sen Espino séméno té rabino
13 - Toumbo lous aoubrès à la luno bièllo è à l'aouro dénal
14 - Uno aigo bien hibernado à ounzé mèsés es poulinado
15 - Lou prémio qu'es al mouli engronio
16 - Lou faou è las amarinos se féndou per la cimo, tout antrè bouos sé fèn per darios
17 - La secado, la grèlo e la rougno, per lou païson fon tristo bésougno.
III - Les gens :
1 - Filio què mouonto et bachio qué dabalo, touto la bido s'en répèntissou
2 - Non engraïsso pas lous pouors èn d'aïgo lindo
3 - La bièillo se mourio e n'apprènio encaro
4 - Un chi éspincho bè un ébésquè, maï lou mouchigo quon pouot
5 - Bachio grasso, bedel fouirous
6 - Las proumessos tènou lous éfons countèns
7 - Fenno bourrudo et luno mercrudo, cado cent ons n'i o prou èn uno
8 - Cado fèdo què bialo perd un moussel
9 - Lengo mudo o pas jamaï estado batudo
10 - Faï dé bè à Bertrand, lou ti rèn èn cagan
10bis - Doun maï on li faï ,doun pu coulioun on es
11 - Toutes lous nèchis sou pas à sen Aoubouo
12 -Badaliaïré pouot pas ménti : o trop mangiat ou boou durmi
13- Aquel drolè es pas raoubat, lous chis foou pas dé chiats
14 - I o pas pu balièn qu'un fainian que s'esbèlio
15 - Raço racègio et méno ménégio
16 - Es entrabat coumo un rat èntré douos nousès
17 - Quaou faï pièou pièou, lountèns bièou
18 - Escrasario un chiastel per faïré uno sout
19 - Péchiaïré, mangièt sa maïré, n'aguet pas prou, mangièt Pierrou
20 - Bestio quon naï, n'i garis jamaï
21 - Es sarrat coumo uno pigno berdo
22 - Es chi ! qué jiapo
23- Un soou huèï un soou demo, à la fi de l'annado aco faï uno soumo
24 - Bégué per chianta et panar per dansa
25 - Li monco lou darnio cop de paradou ( Es pas bien finit)
27 - Boou maï un qué sat qué cèn qué cercou
28 - Mangiario Chiapou amaï Langlado
29 - Es franc coumo un asé quon resquiolo
30 - Chiaou si marida per estré un bandit et mouri per estré un bouon omé
31 - Lou trabal fat, li faï pas poou
32 - Fario téta un bedel de siès mésès
33 - Péto pu nal qué soun quièou
34 - Cos un pézoul rébèngut
35 - Estachio pas soun chi èn dé saoucissos
36 - O dé souos coumo un chi dé nièïros
37 - ( countrari )O de souos coumo un grapal dé plumos
38 - Aquel espaourit, mouriro pas èn guerro
39 - N'o pas rès à faïré : O cagat la bergougno
40 - Quaou mongio son appétit es maï mort qué garit
41 - Aco marco maou quon lous curats laourou et las putos fialou
42 - Per un soou Marti pérdéguèt soun asé
43 - Cousi qué cousi, dabalo dé moun cilièïro (ce qui est à moi est à moi ! )
44 - Aquel plouraïré faï l'asé per abèré de brèn
45 - Las bisitos foou toujiours plasè, sè cos pas qu'on arribou, acos qu'on partou
46- Lou bouon Dièou t'accoupagno e sé ploou qué ti bagnè
47 - (per si para dé la plègio) Las fennos dé Fenestrès descatou lou quièou per cata la testo.
48 -Cado curat prègo per sa parouèsso.
49 -Entrè paga e mouri, es toujioor tro mati.
50- Cadun biro l'aïgo Bès soun mouli .
51-Toujiours croumpa e pas jamaï bèndrè, soutiguèt sèn pribat dè Mèndé.
52 - Estrè bestio coumo un traou dé lébado.
53 - Es èn trin coumo uno padèlo dè carnabal.
54- Chanson des scieurs de long :
Tiro la resso, Jian bidal,
Tiro la tu què sios pu nal.
L'aïgo es buono, lou bi es mèliou,
Tiro la à tu, moun coumpaniou.
III - Maximes, sentences …
1 - L'aïgo bulido, saoubo la bido…e lou bin blanc faï chianta lou capelan
2 bis - L'aïgo bulido saoubo la bido, éngraïsso lous pouors e lous méno à la mouor
3 - Cadun sat dé qué couoï din soun oulo
4- A cado aoussel, soun nis es bel
5 - Pouos bè t'én ana luen de l'oustaou, me èsblidés pas lou chiami del bésaou !
6 - Boou maï lou fun din toun oustaou què lou roustit din l'oustaou des antrés
6bis - - Rodo què roudaras, biro què biraras, me din toun païs tournaras
7 - L'aïgo què courrè, s'attapo pas al mourrè
8 - Maï lous bouts sou bourruts, maï las chiabros lous aïmou
9 - Un bioou si bat pas soul à la croupio
10 - Chiat mitat, attapo pas rats
11 - Cado toupi trobo sa cabusselo et cado galan sa doumaïzelo
12 - Boou maï péta en coumpanïo, qué mouri en mountonio (ou mouri soulet )
13 - Acos douna dé counfituro à un pouor
14 - Boou maï un amic èn plaço, qué d'argièn en bourso
15 - Aco què si bèï, si rescouon pas
16 - A la dabalado, toutès lous sens ajudou
17 - Coumo faras, faraï ! (menace de représailles)
17 bis - Ti gardaraï un chi dé ma chino (idem promesse de vengeance )
18 - Pertout, las poulos gratou èn arios
19 - Paris s'es pas fat èn un jiour
20 - Boou maï ténè qu'éspéra
20Bis - Las proumessos tènou lous éfons countèns
21 - Après un amassaïré, bé un escampaïré
22 - Acos l'oulo qué boou machiara lou croumal
23 - Un cop dé pè dé saoumo o pas jamaï tuat un asè
24 - La pu pichioto chiabillo del chiaré es aquelo qué faï lou maï dè brut
25 - Non pouot pas èstré al four e al mouli
26 - Qaou espèro perd pas tèns
27 - Dinc uno bouchio bien barrado, jamaï uno mouchio n'es éntrado
28 - Quaou faï pièou-pièou lountens biéou
29 -(countrari) Aquel què toujiours plouro mouriro abon l'ouro
30 - Jamaî lunatio o èmplit soun granio
31 - Parlo à moun quïèou qué ma testo mi doou
32 - Un bèdel per gania un escut ,chiaou qué l'agiè déjia mangia ou bégut
33 --Las pèiros rulou as clapassés
34 - A chiabal dounat, on agachio pas las dèns
35 - Y o maï de pèls dé chiabrits qué dé chiabros
36 - Aco què si bèï se rescouon pas
37 - Quaou souort lou gromé dé soun chion, mérito de crèba dé fon
38 - Cos pas qu'uno bésénio un antré iton ni béniè
39 - Quon saren morts aourèn pas bésou d' aïgo bulido
40 - Lou trop, gasto lou prou
41 - Boou maï aberé à faïré al pastré qu'à soun bougiard (transcription de : il vaut mieux avoir a faire à Dieu qu'à ses saints )
42 - I o un bouon Diéou per lous ibrougnos ( què ménou bandats )
43 - Lous antrès bésou quon aï bégut, me bésou pas quon aï set
44 - Lou bouon Dièou lous faï maï lous assemblo (se dit d'un couple un peu "tarnagas" )
45 - Qu'es pichiot ! Dous pans de chiambos è lou quïèou es aqui !
46 - Pichiots éfons, pichiots laïs, grons éfons, grons laïs
47 - Entrè si grata et mangia i o pas qu'à couménça
48 - Sios poulit coumo un soou noou
49 - O lous ounglès tan talamen longs ,qué sourtiriéou lou lard dé l'oulo
50 - Aquèlès nobis, oou fat pachios abon nouë ( ou carèmo ) (lorsque la nobio présente un ventre …prometteur )
51 - Acos din lous pu bièls toupis qué sé faï la meillouno soupo
52 - Sé campégiès douos lèbros, las manquaras l'uno et l'antro
53 -Parlaras quon lou fioc saro catat (à table les enfants ne devaient pas parler. Après, lorsque le feu était couvert de cendres pour la nuit, l'interdiction était levée )
54 - Quon lou diaplé n'abet prou fat si faguet ermito
55 - Al païs dé las doulous, cadun o soun escudèlo
56 - As maou al béntré ? Baï caga et lou séntré
57 - Es coustous, ramouno pas per la suéjio
58 - Pas saouprè ounté pènjia soun lun
59 - Las boonos fuons se counéissou quon i o séchiado, lous bouons amics se counéissou quo tout baï maou
60 - L'argiènt méno l'omè à l'énfer, mè démouoro à la pouorto
61- Quon al liet durmiras pas, quon à taoulo mangiaras pas, quon à la gleiso prègaras pas ; se sios pas malaouté lou saras
62 - Tout aco qu'es noubel, es bel
63 - L'argièn es un bouon baïlet mè un trassé dé mestrè.
64 - Pas saouprè oun penjia soun lun ('ennuyer ne pas savoir que faire )
XX - Per ton què siègiou biels dous esclops boou pas l'un son l'antrè ( image d'un couple uni… puis…)