LE  BLEYMARD 

7 bis PROVERBES

                                                PROVERBES ET SENTENCES

                       

 

                    I - Temps, météo, nature…

 

1 - Néplo del serré, plégio baï querré,néplo dé coumbo té ti  à l'oumbro

1bis - Néplo de serré plégio baï querré, néplo del balat, lou bouon tèn es arribat

2 - Quon soureillo per chalendas, per  pachios, crémo ta légnio

3 - Per sèn Luc dé néou per lous truts, per Tousson dé néou per lous chions, per sèn Marti de néou per lous chamis, per sèn Blasè, dé néou à la couéto dé l'asé

4 - Qon trono son saisou , dé plégio ou dé néou son rasou

5 - Néou dé febrio es coumo d'aïgo dinc un panio

6 - Quon ploou dé l'ayalas, ploou qaranto jiours son estré las

7 - Passat lou quinzé d'aoûs, lèbo la péiro, es mouliat déssous

8 - Entro la trabesso et lou ben, i o pas qu'un jiour dé bouon tens

9 - Faï pas un dissaté din l'annado son fa  uno sourèillado

10 - Miet fébrio, miet palio, miet granio, chiarnio èntio

11 - Rougiolo del bespré,  réjouis sun mestré, rougiolo del mati escupit soubré soun bési me l'émpachio pas de parti

12 - Per passa la plono dé Mountbel, boou maï la capo qué lou coutel

        Me quon l'on arribo à la barraco, boou maï lou coutel què la capo.

13 - Pouos bira toun quiou al ben, pouos pas lou bira à tens

14 - Ciel paoumélat, fenno poumpounado, sou pas dé longo durado

15 - Tal jiour lou tres, tal jiour lou mes

16 - Quon faï trop fret , lous chis èstrémou la lengo

17 - Al mes de maï, plégio del mati t'èmpachio pas dé parti

18 - Quon ploou et d'un cop soureillo, acos lou diaplé qué tusto sa fenno

19 - L'hiber es pas jamaï bastard, s'arribo pas huèï, arribaro tard

20 - Quon bouffo per Ramels, touto l'annado es bouffarel  

21 - Sèn Silbéstrè, courrèguèt tout l'on e cugièt pas estrè.

 

                 II - Travaux  des champs, recettes  etc

 

1 - Aco marco maou quon lous curats laourou et las garços fialou

2 -  Quon se faï l'énsalado , chiaou qu'aquel que mès la saou siègié un sachiè, aquel que mès lou binagro un abaré, aquel que mès l'oli un proudigo

3 - Faï méchian faïré bièouré un asè qu'o pas set

5 -  As maou al bentré ?  Baï caga et lou sentré !

7 - Quaou o de salvia din soun jiardi, beï pas jamaï lou médéci

8 - Per sèn Giorgio séméno toun ordi, per sèn Marc saro trop tar

9 - Terro negro, faï bouon blat

10 - Annado de fè annado de rè

11 - Chiaou dalia quon ploou per fénéira quon sourèillo

12 - Per sen Espino séméno té rabino

13 - Toumbo lous aoubrès à la luno bièllo è à l'aouro dénal

14 - Uno aigo bien hibernado à ounzé mèsés es poulinado

15 - Lou prémio qu'es al mouli engronio

16 - Lou faou è las amarinos se féndou per la cimo, tout antrè bouos sé fèn per darios

17 - La secado, la grèlo e la rougno, per lou païson fon tristo bésougno.

 

               III - Les gens :

 

1 - Filio què mouonto et bachio qué dabalo, touto la bido s'en répèntissou

2 - Non engraïsso pas lous pouors èn d'aïgo lindo

3 - La bièillo se mourio e n'apprènio encaro

4 - Un chi éspincho bè un ébésquè, maï lou mouchigo quon pouot

5 - Bachio grasso, bedel fouirous

6 - Las proumessos tènou lous éfons countèns

7 - Fenno bourrudo et luno mercrudo, cado cent ons n'i o prou èn uno

8 - Cado fèdo què bialo perd un moussel

9 - Lengo mudo o pas jamaï estado batudo

10 - Faï dé bè à Bertrand,  lou ti rèn  èn cagan

10bis - Doun maï on li faï ,doun pu coulioun on es

11 - Toutes lous nèchis sou pas à sen Aoubouo

12 -Badaliaïré pouot pas ménti : o trop mangiat ou boou durmi

13- Aquel drolè es pas raoubat, lous chis foou pas dé chiats

14 - I o pas pu balièn qu'un fainian que s'esbèlio

15 - Raço racègio et méno ménégio

16 - Es entrabat coumo un rat èntré douos nousès

17 - Quaou faï pièou pièou, lountèns bièou

18 - Escrasario un chiastel per faïré uno sout

19 - Péchiaïré, mangièt sa maïré, n'aguet pas prou, mangièt Pierrou

20 - Bestio quon naï, n'i garis jamaï

21 - Es sarrat coumo uno pigno berdo

22 - Es chi ! qué jiapo

23- Un soou huèï un soou demo, à la fi de l'annado aco faï uno soumo

24 - Bégué per chianta et panar per dansa

25 - Li monco lou darnio cop de paradou ( Es pas bien finit)

27 - Boou maï un qué sat qué cèn qué cercou

28 - Mangiario Chiapou amaï Langlado

29 - Es franc coumo un asé quon resquiolo

30 - Chiaou si marida per estré un bandit et mouri per estré un bouon omé

31 - Lou trabal fat, li faï pas poou

32 - Fario téta un bedel de siès mésès

33 - Péto pu nal qué soun quièou

34 - Cos un pézoul rébèngut

35 - Estachio pas soun chi èn dé saoucissos

36 - O dé souos coumo un chi dé nièïros

37 - ( countrari )O de souos coumo un grapal dé plumos

38 - Aquel espaourit, mouriro pas èn guerro

39 - N'o pas rès à faïré : O cagat la bergougno

40 - Quaou mongio son appétit es maï mort qué garit

41 - Aco marco maou quon lous curats laourou et las putos fialou

42 - Per un soou Marti pérdéguèt soun asé

43 - Cousi qué cousi, dabalo dé moun cilièïro  (ce qui est  à moi est à moi !  )

44 - Aquel plouraïré faï l'asé per abèré de brèn

45 - Las bisitos foou toujiours plasè, sè cos pas qu'on arribou, acos qu'on partou

46- Lou bouon Dièou t'accoupagno e sé ploou qué ti bagnè

47 - (per si para dé la plègio) Las fennos dé Fenestrès descatou lou quièou per cata la testo.

48 -Cado curat prègo per sa parouèsso.

49 -Entrè paga e mouri, es toujioor tro mati.

50- Cadun biro l'aïgo Bès soun mouli .

51-Toujiours croumpa e pas jamaï bèndrè, soutiguèt sèn pribat dè Mèndé.

52 - Estrè bestio coumo un traou dé lébado.

53 - Es èn trin coumo uno padèlo dè carnabal.

54- Chanson des scieurs de long :

                     Tiro la resso, Jian bidal,

                    Tiro la tu què sios pu nal.

                    L'aïgo es buono, lou bi es mèliou,

                    Tiro la à tu, moun coumpaniou.

 

 

 

                    III - Maximes, sentences …

 

1 - L'aïgo bulido, saoubo la bido…e lou bin blanc faï chianta lou capelan

2 bis - L'aïgo bulido saoubo la bido, éngraïsso lous pouors e lous méno à la mouor

3 - Cadun sat dé qué couoï din soun oulo

4- A cado aoussel,  soun nis es bel

5 - Pouos bè t'én ana luen de l'oustaou, me èsblidés pas lou chiami del bésaou !

6 - Boou maï lou fun din toun oustaou què lou roustit din l'oustaou des antrés

6bis - - Rodo què roudaras, biro què biraras, me din toun païs tournaras

7 - L'aïgo què courrè,  s'attapo pas al mourrè

8 - Maï lous bouts sou bourruts, maï las chiabros lous aïmou

9 - Un bioou si bat pas soul à la croupio

10 - Chiat mitat,  attapo pas rats

11 - Cado toupi trobo sa cabusselo et cado galan sa doumaïzelo

12 - Boou maï péta en coumpanïo,  qué mouri en mountonio (ou mouri soulet )

13 - Acos douna dé counfituro à un pouor

14 - Boou maï un amic èn plaço,  qué d'argièn en bourso

15 - Aco què si bèï,  si rescouon pas

16 - A la dabalado, toutès lous sens ajudou

17 - Coumo faras, faraï ! (menace de représailles)

17 bis - Ti gardaraï  un chi dé ma chino (idem promesse de vengeance )

18 - Pertout,  las poulos gratou èn arios

19 - Paris s'es pas fat èn un jiour

20 - Boou maï ténè qu'éspéra

20Bis - Las proumessos tènou lous éfons countèns

 21 - Après un amassaïré,  bé un escampaïré

22 - Acos l'oulo qué boou machiara lou croumal

23 - Un cop dé pè  dé saoumo o pas jamaï tuat un asè

24 - La pu pichioto chiabillo del chiaré es aquelo qué faï lou maï dè brut

25 - Non pouot pas èstré al four e al mouli

26 - Qaou espèro perd pas tèns

27 - Dinc uno bouchio bien barrado, jamaï uno mouchio n'es éntrado

28 -  Quaou faï pièou-pièou lountens biéou

29 -(countrari) Aquel què toujiours plouro mouriro abon l'ouro

30 - Jamaî lunatio o èmplit soun granio

31 - Parlo à moun quïèou qué ma testo mi doou

32 - Un bèdel per gania un escut ,chiaou qué l'agiè déjia mangia ou bégut

33 --Las pèiros rulou  as clapassés

34 - A chiabal dounat, on agachio pas las dèns

35 -  Y o maï de pèls dé chiabrits qué dé chiabros

36 - Aco què si bèï se rescouon pas

37 - Quaou souort lou gromé dé soun chion, mérito de crèba dé fon

38 - Cos pas qu'uno bésénio un antré iton ni béniè

39 - Quon saren morts aourèn pas bésou d' aïgo bulido

40 - Lou trop, gasto lou prou

41 - Boou maï aberé à faïré al pastré qu'à soun bougiard (transcription de : il vaut mieux avoir a faire à Dieu qu'à ses saints )

42 - I o un bouon Diéou per lous ibrougnos ( què ménou bandats )

43 - Lous antrès bésou quon aï bégut, me bésou pas quon aï set

44 - Lou bouon Dièou lous faï maï lous assemblo (se dit d'un couple un peu "tarnagas" )

45 - Qu'es  pichiot !  Dous pans de chiambos è lou quïèou es aqui !

46 - Pichiots éfons, pichiots laïs, grons éfons, grons laïs

47 - Entrè si grata et mangia i o pas qu'à couménça

48 - Sios poulit coumo un soou noou

49 - O lous ounglès tan talamen longs ,qué sourtiriéou lou lard dé l'oulo

50 - Aquèlès nobis, oou fat pachios abon nouë ( ou carèmo ) (lorsque la nobio présente un ventre …prometteur )

51 - Acos din  lous pu bièls toupis qué sé faï la meillouno soupo

52 - Sé campégiès douos lèbros, las manquaras l'uno et l'antro

53 -Parlaras quon lou fioc saro catat (à table les enfants ne devaient pas parler. Après, lorsque le feu était couvert de cendres pour la nuit, l'interdiction était levée )

54 - Quon lou diaplé n'abet prou fat si faguet ermito

55 - Al païs dé las doulous, cadun o soun escudèlo

56 - As maou al béntré ? Baï caga et lou séntré

57 - Es coustous, ramouno pas per la suéjio

58 - Pas saouprè ounté pènjia soun lun

59 - Las boonos fuons se counéissou quon i o séchiado, lous bouons amics se counéissou quo tout baï maou

60 - L'argiènt méno l'omè à l'énfer,  mè démouoro à la pouorto

61-  Quon al liet durmiras pas, quon à taoulo mangiaras pas,  quon à la gleiso prègaras pas  ; se sios pas malaouté lou saras

62 - Tout aco qu'es noubel, es bel

63 - L'argièn es un bouon baïlet mè un trassé dé mestrè.

64 - Pas saouprè oun penjia soun lun  ('ennuyer ne pas savoir que faire )

 

XX - Per ton què siègiou biels dous esclops boou pas l'un son l'antrè ( image d'un couple uni… puis…)