Khi nói về giới tính, cha mẹ, thầy cô không nên so bì với trẻ hoặc soi mói khi biết các em đã có cảm xúc tình dục.

• Giáo dục giới tính sớm để con không lạc đường / Giúp con bảo vệ bản thân bằng quy tắc đồ lót

Thời gian gần đây khẩu hiệu: "Thà vẽ đường cho hươu chạy, còn hơn để hươu chạy lạc đường" đã thay đổi quan niệm về nuôi dạy trẻ. Tuy nhiên, trên thực tế chính những người vẽ đường lại chưa sẵn sàng, cởi mở, còn lúng túng và thiếu kỹ năng. Theo ông Thiên, thời điểm thích hợp nhất để nói với trẻ các vấn đề giới là trước thời điểm dậy thì. Từng đứa trẻ dậy thì khác nhau, nhưng thông thường nhất cha mẹ nên nói từ lúc con 9-10 tuổi.

Cách nói chuyện với con:

- Đây là độ tuổi trẻ có những tâm sinh lý bất thường, đa phần trẻ sẽ tỏ ra ngại ngùng, xấu hổ, tự tìm hiểu thay vì nghe người lớn nói. Chính vì thế cha mẹ, thầy cô hãy luôn mở rộng vòng tay, chủ động quan sát, lắng nghe để hiểu tâm tư của trẻ.

- Luôn xem việc nói chuyện giới tính là nghiêm túc, thân mật và cởi mở. Tránh cách nói giáo điều, nghiêm túc hóa, hoặc trêu đùa, vòng vo, không thẳng thắn thì trẻ sẽ bỏ qua rất nhanh.

- Nói chuyện giới tính một cách thẳng thắn và trung thực.

- Nói chuyện giới tính theo từng giai đoạn phát triển của trẻ. Ví dụ trẻ ở độ tuổi 12-13 tuổi mà hỏi chuyện tránh thai, có thể giải thích một cách ngắn gọn cho trẻ là tránh không để người khác có cơ hội đến gần hoặc đụng chạm vào bộ phận sinh dục. Khi trẻ 15-16 tuổi, có thể thẳng thắn nói đến vấn đề sức khỏe sinh sản, tình dục an toàn.

- Cha mẹ cũng cần trang bị kỹ năng nghe, nhìn, gợi hỏi. Khi biết con có vấn đề cần định hướng phải nói theo kiểu thương thuyết, giải thích. Tuyệt đối tránh la mắng, dọa nạt.

- Đặc biệt, phụ huynh cần chấp nhận một số điểm như trẻ tò mò hoặc có cảm xúc tình dục sớm... Đó là những điều tự nhiên của cơ thể, và không phải là lỗi của trẻ.

- Khi trao đổi những vấn đề nhạy cảm này cần tránh so bì hơn thua với trẻ.

Tại buổi tọa đàm, bác sĩ Phạm Vũ Thiên cũng giải đáp một số thắc mắc của học sinh hai trường THCS Lê Lợi và THCS Lý Thường Kiệt.

Một học sinh hỏi: "Cháu là con gái, rất thích mặc váy. Cháu thường mặc một chiếc váy ngắn để đi mua đồ nhưng có một chú cứ nhìn và theo dõi cháu suốt. Cháu rất lo lắng và đi thẳng về nhà. Chẳng lẽ trên đời này, con gái (đúng hơn là cơ thể con gái) lại dễ dàng thu hút con trai vậy sao? Liệu có nên bỏ mặc váy khi đi ra ngoài và mặc đồ kín đáo không? Tự bản thân cháu vẫn luôn ý tứ với cơ thể nhưng cháu vẫn rất lo. Cháu phải làm sao?".

Bác sĩ Thiên tư vấn, thường các bé gái mới lớn rất giữ gìn cơ thể, song cuộc sống phức tạp nên không bao giờ có thể lường hết các nguy cơ. Các bé luôn có quyền được mặc đẹp, nhưng khi mặc đồ có cảm giác an toàn hãy nên chọn để đi ra ngoài. Đừng chờ lúc có ánh mắt kỳ quái của ai đó hay họ có hành động mới bỏ chạy thì đã muộn. Thêm vào đó, dù mặc kín đáo hay không thì bản thân cơ thể con gái luôn là sự hấp dẫn với người khác giới, cho nên phải cẩn trọng.

Một trường hợp khác băn khoăn: "Một lần con muốn hiểu về phòng tránh thai. Con nói với bố mẹ thì bố mẹ bảo việc này con không cần biết". Chia sẻ của chuyên gia trong trường hợp này là, trước tiên trẻ cần nói với bố mẹ là tìm hiểu về vấn đề này để làm gì. Khi hiểu được lý do của trẻ, cha mẹ nên trả lời những thắc mắc tùy vào độ tuổi của con. Với bé gái này, chỉ cần giải thích ngắn gọn rằng nguyên tắc tránh thai là ngăn chặn trứng kết hợp với tinh trùng và việc của con là ngăn chặn không để người khác đến gần, đụng chạm vào cơ thể.

Phan Dương